ဘဲဖတ်စ် လပ် ရေလက်ကြား​ကို ရေ​နွေး​ငွေ့​သင်္ဘော ခုတ်မောင်း​လာတဲ့အခါ အရုဏ်ဦး​အလင်းရောင်​အောက် ထွက်ပေါ်​လာတဲ့ တောင်ကုန်း​စိမ်း​စိမ်း​လေး​တွေကို ကုန်းပတ်​ပေါ်​ရပ်နေတဲ့ ခရီးသည်​တွေ လှမ်းမြင်​နေရတယ်။ အဲဒါ ၁၉၁​၀၊ မေ​လ​တုန်းက​ပေါ့။ သူတို့​ထဲက ခရီးသည်​တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ စီ​တီ ရပ်​စ​ယ်​အတွက်​တော့ အိုင်ယာလန်ကို​လာတဲ့ ငါးကြိမ်​မြောက်​ခရီး​ပဲ။ တိုင်တန်း​နစ်​နဲ့ အို​လံ​ပစ် ပင်လယ်​ကူး​သင်္ဘော​ကြီး​တွေ တည်ဆောက်​နေတာကို မြင်ရ​တယ်။ * သင်္ဘောဆိပ်​မှာ​တော့ ကျမ်းစာကျောင်းသား ၁၂ ယောက် သူ့ကို စောင့်ကြို​နေတယ်။

ညီအစ်ကို ရပ်​စ​ယ်​ဟာ အစောပိုင်း အနှစ် ၂၀ လောက်​ကတည်းက ကမ္ဘာ​တစ်ဝန်း သတင်းကောင်း ပျံ့နှံ့​စေဖို့ အကောင်းဆုံးနည်း​ကို ရှာဖွေ​ရင်း အမေရိက​အပြင်ဘက်​ကို အကြိမ်ကြိမ် ခရီးဆန့်​ခဲ့တယ်။ ဦးဆုံး၊ ၁၈၉​၁၊ ဇူလိုင်​လ​မှာ အိုင်ယာလန်​နိုင်ငံ​ကို လည်ပတ်​ခဲ့တယ်။ ကမ်း​ကပ်​တော့မယ့် ကွင်း​စ​တောင်း​မြို့ နေဝင်ဆည်းဆာ​ကို (City of Chicago) သင်္ဘော​ပေါ်ကနေ ကြည့်ရင်း ဇာတိမြို့​အကြောင်း မိဘတွေ ပြော​ခဲ့တာ​ကို တွေးမိ​မှာ​ပဲ။ သန့်ရှင်း​တဲ့​မြို့​တွေ၊ လှပတဲ့ ကျေးလက်​ရှုခင်း​တွေကို ဖြတ်ကျော်​ရင်း “ရိတ်သိမ်း​ဖို့ အသင့်​ဖြစ်နေ​တဲ့” လယ်ကွင်း​ပဲ​ဆိုတာ ညီအစ်ကို ရပ်​စ​ယ်​နဲ့ သူ့​အပေါင်းအဖော်​တွေ သိခဲ့တယ်။

ညီအစ်ကို ရပ်​စ​ယ်​ဟာ အိုင်ယာလန်ကို စုစုပေါင်း ခုနစ်ကြိမ် လည်ပတ်​ခဲ့တယ်။ ဦးဆုံး ခရီးစဉ်​မှာ ရရှိ​ခဲ့တဲ့ စိတ်ဝင်စားမှု​က နောက်ပိုင်း​ခရီးစဉ်​တွေမှာ ရာနဲ့ချီ​တဲ့၊ တစ်ခါတလေ ထောင်နဲ့​ချီတဲ့ လူတွေကို နားထောင်​ဖို့ လှုံ့ဆော်ပေး​ခဲ့တယ်။ ၁၉၀​၃၊ မေ​လ ဒုတိယ​ခရီးစဉ်​မှာ ဘဲဖတ်စ်​နဲ့ ဒ​ပ်​ဘ​လင်​မြို့​တွေမှာ လူထု​အစည်းအဝေး​တွေ ကျင်းပ​မယ့်​အကြောင်း ဒေသခံ​သတင်းစာ​တွေမှာ ကြေညာ​ခဲ့တယ်။ အာဗြဟံ​ရဲ့ ယုံကြည်ခြင်း၊ လူသားတွေ​အတွက် အနာဂတ်​ကောင်းချီးတွေ​နဲ့ပတ်သက်ပြီး “ပေးခဲ့တဲ့ ကျိန်ဆို​ကတိများ” အကြောင်းကို “ပရိသတ်​တွေ တော်တော် စိတ်ဝင်စား” တယ်လို့ ရပ်​စ​ယ် ပြန်ပြောတယ်။

စိတ်ဝင်စားမှု အတော်​ရရှိတဲ့​အတွက် ရပ်​စ​ယ်​ရဲ့ တတိယ​မြောက် ဥရောပ​ခရီးစဉ်​မှာ အိုင်ယာလန်ကို​ပါ ထည့်သွင်း​ခဲ့တယ်။ ၁၉၀​၈၊ ဧပြီလ တစ်မနက်​မှာ ညီအစ်ကို​ငါးယောက်​က ဘဲဖတ်စ်​မြို့ ဆိပ်ကမ်း​မှာ ညီအစ်ကို ရပ်​စ​ယ်​ကို ကြိုဆို​ခဲ့တယ်။ အဲဒီ​ညနေ​မှာ “စာတန့်​အင်ပါယာ ပြိုလဲပျက်စီး​ခြင်း” ဆိုတဲ့ ဟောပြောချက်ကို “ပရိသတ် ၃၀​၀ လောက်” နားထောင်​ခဲ့တယ်။ ပရိသတ်​ထဲက ဆန့်ကျင်သူ​တစ်ယောက်​ရဲ့ ပြောဆိုချက်​ကို ကျမ်းစာ​သုံးပြီး ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် ချေပ​ခဲ့တယ်။ နောက်​တစ်ကြိမ်​မှာ​တော့ ဒ​ပ်​ဘ​လင်​မြို့၊ ဝိုင်​အမ်​စီ​အေ အတွင်းရေးမှူး မစ္စတာ အို​ကော်​နာ​က ကျမ်းစာကျောင်းသား​တွေကို ဆန့်ကျင်​ဖို့ ပရိသတ် ၁,၀​၀​၀ ကျော်​ကို သွေးထိုး​ပေး​ခဲ့တယ်။ ဘာဖြစ်​ခဲ့​သလဲ။

အဲဒီတုန်းက ဘာဖြစ်​ခဲ့​ကြောင်း နောက်ကြောင်းပြန် ကြည့်ကြစို့။ ကျမ်းစာ​အမှန်တရားကို စိတ်ဝင်စားသူ​တစ်ယောက်က အိုင်း​ရစ်​တိုင်းမ် မဂ္ဂဇင်း​မှာ ကြေညာ​ထားတဲ့ လူထုဟောပြောချက်​ကို တက်ရောက်​ခဲ့တယ်။ ပြည့်ကျပ်​နေတဲ့ ခန်းမ​ထဲမှာ ထိုင်​စရာ မနည်း​ရှာ​ရတယ်။ ဆံပင်​ဖြူဖြူ၊ မုတ်ဆိတ်​မွေး​နဲ့ အနက်ရောင် ကုတ်အင်္ကျီ​ရှည်​ဝတ်​ထားတဲ့ ဟောပြောသူ​ကို သေသေချာချာ အာရုံစိုက် နားထောင်​နေတယ်။ ဟောပြောသူ​က စင်မြင့်​ပေါ်မှာ ဟိုဟိုဒီဒီ​လျှောက်​ပြီး အမူအရာ​တွေနဲ့ အားရပါးရ ဟောပြောတယ်။ ကျမ်းချက်​တစ်ချက်​ပြီး​တစ်ချက် သုံး​တဲ့အတွက် ကျမ်းစာ​အမှန်တရားတွေကို နားလည်​လာတယ်။ အသံချဲ့စက် မရှိ​တာတောင် ဟောပြောသူ​ရဲ့ အသံ​ကို ခန်းမ​တစ်ခုလုံး ကြား​နိုင်​ပြီး ပရိသတ်​ရဲ့ အာရုံ​ကို တစ်​နာရီ​ခွဲ​ကြာ​အောင် ဆွဲ​ထား​နိုင်တယ်။  အဲဒီနောက် အမေး​အဖြေ ကဏ္ဍ​မှာ အို​ကော်​နာ​နဲ့ မိတ်ဆွေတွေ မေးတဲ့ မေးခွန်း​ကို ကျမ်းစာနဲ့ အဖြေ​ပေး​ခဲ့တယ်။ ပရိသတ်​က လက်ခုပ်​ဩ​ဘာ​တီး​ပြီး အားပေး​ကြ​တယ်။ ကိစ္စဝိစ္စ​တွေ ပြီးသွား​တော့မှ စိတ်ဝင်စားသူ​က ပို​သိနိုင်ဖို့ ညီအစ်ကို​တွေဆီ ချဉ်းကပ်​လာတယ်။ ဒီလို​နည်းနဲ့ ကျမ်းစာ​အမှန်တရားကို လူ​များစွာ သိရှိ​လာတယ်​လို့ မျက်မြင်​သက်သေ​တွေ ပြန်ပြော​ပြ​တယ်။

၁၉၀​၉၊ မေ​လ​မှာ စတုတ္ထ​မြောက် ခရီးစဉ်​အတွက် နယူးယောက်မြို့​က​နေ မော်​ရီ​တန်​နီ​ယာ​သင်္ဘော​နဲ့ ထွက်​လာတယ်။ ညီအစ်ကို ရပ်​စ​ယ်​က လက်နှိပ်စက်​ရိုက်​သူ ညီအစ်ကို ဟန့်စင်ဂါကိုပါ ခေါ်လာ​တယ်။ ခရီးသွား​ရင်း ကင်းမျှော်စင် ဆောင်းပါး​တွေကို နှုတ်​တိုက်​ချ​ပေးဖို့​ဖြစ်တယ်။ ဘဲဖတ်စ်​မြို့မှာ ညီအစ်ကို ရပ်​စ​ယ်​ရဲ့ လူထုဟောပြောချက်​ကို ဒေသခံ ၄၅​၀ နားထောင်​ခဲ့တယ်။ ထိုင်​စရာ မရှိ​လို့ ၁၀၀ လောက် မတ်တတ်ရပ်​ခဲ့ရတယ်။

အစပိုင်းမှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ ငါးကြိမ်​မြောက်​ခရီး​လည်း အဲဒီ​အတိုင်း​ပဲ။ ဒ​ပ်​ဘ​လင်​မြို့မှာ လူထုဟောပြောချက်​ပြီးတော့ အို​ကော်​နာ ခေါ်လာ​တဲ့ ဘာသာရေး​ပညာရှင်​တစ်ယောက်​ရဲ့ မေးခွန်း​တွေကို ကျမ်းစာ​သုံးပြီး ဖြေ​ပေး​ခဲ့တယ်။ ပရိသတ်​တွေ တော်တော် အားရကျေနပ်​ခဲ့တယ်။ နောက်​နေ့​မှာ လီ​ဗာ​ပူး​မြို့​ကို သွား​မယ့် သင်္ဘော​စီး​ပြီး အဲဒီကနေ နယူးယောက်မြို့​ကို နာမည်ကျော် လူ​စီ​တန်​နီ​ယာ​သင်္ဘော​နဲ့ ထွက်ခွာ​ခဲ့တယ်။ *

၁၉၁​၁၊ ညီအစ်ကို​ရပ်​စ​ယ်​ရဲ့ ခြောက်ကြိမ်​နဲ့ ခုနစ်ကြိမ်​မြောက် ခရီးစဉ်​တွေမှာလည်း လူထုဟောပြောချက်​တွေကို ကြေညာ​ခဲ့တယ်။ နွေဦး​မှာ ဘဲဖတ်စ်​မြို့​က ကျမ်းစာကျောင်းသား ၂၀ ဟာ “တ​မ​လွန်​ဘဝ” ဟောပြောချက်ကို နားထောင်​မယ့် ပရိသတ် ၂,၀​၀​၀ ကို ကြိုဆို​ခဲ့ကြတယ်။ အို​ကော်​နာ​ဟာ ဒ​ပ်​ဘ​လင်​မြို့​ကို ဓမ္မဆရာ နောက်​တစ်ယောက်နဲ့ ရောက်လာတယ်။ သူ့​မေးခွန်း​တွေကို ကျမ်းစာနဲ့ ဖြေ​ပေးတဲ့​အခါ ပရိသတ်​တွေ လက်ခုပ်​ဩ​ဘာ​ပေးကြတယ်။ အဲဒီ​နှစ်ဆောင်း​ဦး​မှာ တခြား​မြို့​တွေကိုလည်း လည်ပတ်​ခဲ့တယ်။ တက်ရောက်သူ အတော်များများ ရှိခဲ့တယ်။ အို​ကော်​နာ​နဲ့ လူ ၁၀၀ က ဒ​ပ်​ဘ​လင်​မြို့ အစည်းအဝေး​ကို နှောင့်ယှက်​ဖို့ တစ်ကြိမ်​ထက်မက ကြိုးစား​ခဲ့​ပေ​မဲ့ ပရိသတ်​က ဟောပြောသူ​ကို ထက်သန်​စွာ ထောက်ခံ​ခဲ့တယ်။

အဲဒီတုန်းက လူထုဟောပြောချက်​တွေကို ညီအစ်ကို ရပ်​စ​ယ် ဦးဆောင်​ဟောပြော​ခဲ့​ပေ​မဲ့ “ဘယ်သူမှ မရှိမဖြစ် မဟုတ်” ကြောင်း၊ “ဒါဟာ လူ့​အလုပ် မဟုတ်ဘဲ ဘုရား​အလုပ်​ဖြစ်ကြောင်း” အသိအမှတ်ပြု​ခဲ့တယ်။ လူထု​အစည်းအဝေး​တွေရဲ့ ရှေ့ပြေး​ဖြစ်တဲ့ ကြေညာ​ထားတဲ့ လူထုဟောပြောချက်​တွေဟာ ကျမ်းစာ​အမှန်တရား တင်ဆက်​ဖို့ အကောင်းဆုံး အခွင့်အရေး​ပါပဲ။ ဘာ​ရလဒ် ရရှိ​ခဲ့​သလဲ။ လူထုဟောပြောချက်​တွေ​က သတင်းကောင်း ပျံ့နှံ့​စေခဲ့​ပြီး အိုင်ယာလန်​တစ်ခွင် မြို့များ​စွာ​မှာ အသင်းတော်​တွေ ပေါ်ပေါက်​စေခဲ့တယ်။—ဗြိတိန် မော်ကွန်းတိုက်​မှ။