မာတိကာဆီ ကျော်သွား

မာတိကာဆီ ကျော်သွား

အောက်တိုဘာဈေးပွဲတော်—“ဥရောပ၏ ရှေးအကျဆုံး နိုင်ငံတကာမြင်းဈေးပွဲတော်”

အောက်တိုဘာဈေးပွဲတော်—“ဥရောပ၏ ရှေးအကျဆုံး နိုင်ငံတကာမြင်းဈေးပွဲတော်”

အောက်တိုဘာဈေးပွဲတော်—“ဥရောပ၏ ရှေးအကျဆုံး နိုင်ငံတကာမြင်းဈေးပွဲတော်”

အိုင်ယာလန်မှ နိုးလော့! စာရေးသူပေးပို့သည်

လွန်ခဲ့သောရက်သတ္တပတ်ကပင် တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်နေသောမြို့လေး၊ မြို့သူမြို့သားတို့မှာ ကိုယ့်ကိစ္စနှင့်ကိုယ် အေးအေးဆေးဆေးရှိနေသည့် မြို့လေးဖြစ်၏။ သို့သော် ဤအပတ်တွင်မူ ကျွက်ကျွက်ညံနေသည်။ ထိုမြို့သား ၆,၀၀၀ ခန့်မှာ ဧည့်သည် ၅၀,၀၀၀ ကျော်ကို အိမ်ရှင်အဖြစ်တာဝန်ယူနေရ၍ မြို့ငယ်မှာ ကြိတ်ကြိတ်တိုးနေ၏။ အာရုံဖမ်းစားရာမှာ တိုးဝှေ့သွားလာနေသောလူအုပ် သို့မဟုတ် ဈေးဆိုင်ခန်းငယ်များ သို့မဟုတ် ရောင်စုံဝတ်ဆင်ထားသည့် လမ်းပေါ်ဖျော်ဖြေသူများမဟုတ်ဘဲ မြင်းများဖြစ်သည်! မြင်းများမှာ နေရာအနှံ့!

မည်သည့်နေရာတွင် ကျွန်ုပ်တို့ရောက်နေသနည်း။ အိုင်ယာလန်တို့၏မြို့တော်၊ ဒူဘလင်မြို့အနောက်ဘက် မိုင် ၉၀ ခန့်တွင်တည်ရှိသည့် ဘာလီနာစလိုမြို့ငယ်၌ဖြစ်၏။ ပုံမှန်အားဖြင့် ဆိတ်ငြိမ်သောဤနေရာသည် ယင်းသို့ရုတ်ခြည်းပြောင်းလဲမှုကို ဘာကဖြစ်စေသနည်း။ ဖွဲ့စည်းသူများ ဖော်ပြသကဲ့သို့ပင် ယင်းသည် “ဥရောပ၏ ရှေးအကျဆုံး နိုင်ငံတကာမြင်းဈေးပွဲတော်၊” အောက်တိုဘာဈေးပွဲတော်ကြောင့်ဖြစ်သည်။

အဘယ်ကြောင့် ဘာလီနာစလို၌ ကျင်းပသနည်း

အဘယ်အရာက အောက်တိုဘာဈေးပွဲတော်ကို အလွန်ရေပန်းစားစေသနည်း။ နိုးလော့! ကဤတွင် မြင်းများစွာကိုရောင်းခဲ့သော ဒေသခံလယ်သမားတစ်ဦးဖြစ်သူ ဂျော့ခ်ျအား တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည်။ သူက “ဘာလီနာစလိုမှာ ဘယ်သူမဆို—⁠ဆင်းရဲချမ်းသာမရွေး—⁠ဘယ်လိုမြင်းမျိုးကိုမဆို လာရောင်းနိုင်လို့ပါပဲ။ ဒါဟာ အရိုးရှင်းဆုံးအကြောင်းပါပဲ။” သို့သော် ယင်းသည် အဘယ်ကြောင့်အလွန်ကွာခြားရသနည်း။ “တခြားအရပ်ဒေသများစွာမှာ မြင်းအရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့အခါ ကန့်သတ်မှုနဲ့ စည်းကမ်းဥပဒေများလွန်းတယ်” ဟုဂျော့ခ်ျကရှင်းပြ၏။ “လူထုအရောင်းပွဲအချို့ဟာ မြင်းအမျိုးအစားတစ်မျိုးကိုပဲ ရောင်းကြတယ်။ ပြီးတော့ ရောင်းချခြင်းနဲ့ဆိုင်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းနဲ့အသေးစိတ်ကိုအတော်များများ လုပ်ဆောင်ကြရလေ့ရှိတယ်။ ဘယ်သူမဆို ပွဲဈေးမြက်ခင်းပြင်ထဲ မြင်းတစ်ကောင်ဆွဲလာပြီ လွယ်လွယ်လေးနဲ့ရောင်းလိုရတဲ့ မြင်းဈေးပွဲတော်ဟာ သိပ်များများစားစားမရှိဘူး! ဒီအောက်တိုဘာဈေးပွဲတော်ကျတော့ မြင်းရောင်းဝယ်တာဟာ ဟိုလွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်းနှစ်ရာ၊ သုံးရာကလိုပဲ—⁠ဘာစည်းကမ်းမှမလိုဘဲ ဒီပွဲဈေးမြက်ခင်းပြင်မှာတင် တိုက်ရိုက်ရောင်းဝယ်နေကြတာပါပဲ။”

‘ဘာလီနာစလိုသည် ဤသို့ကျွက်ကျွက်ညံသည့်နေရာမျိုး မည်သို့ဖြစ်လာသနည်း။ ရုရှားကဲ့သို့ပင်ဝေးလံသောနေရာက ရောင်းဝယ်သူတို့မှာ မြင်းများဝယ်ယူရန် ဤနေရာသို့ အဘယ်ကြောင့်လာကြသနည်း’ ဟု ကျွန်ုပ်တို့သိလိုကြ၏။ သမိုင်းကြောင်းကို အနည်းငယ်ပြန်ပြောင်းကြည့်က အဖြေကိုရရှိပေသည်။

အိုင်ယာလန်နိုင်ငံ၏ ရှေးဘုရင်အချို့မှာ ဒူဘလင်မြို့၏ အနောက်မြောက်မိုင် ၂၀ ခန့်တွင်တည်ရှိသော တယ်ရာ၌နန်းစိုက်ခဲ့ကြလေ့ရှိသည်။ ယင်းသည် အိုင်ယာလန်ရှိ ဘာသာရေးအချက်အချာကျရာ၊ နောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးအချက်အချာကျရာနေရာဖြစ်လာ၏။ လူတို့သည် အခွန်များပေးဆောင်ရန်နှင့် ပြဋ္ဌာန်းစဥပဒေသစ်များကို သိရှိရန် တယ်ရာသို့သွားခဲ့ကြသည်။ ဘာလီနာစလိုနှင့် တယ်ရာ၏ဆယ်နွှယ်ချက်ကား အဘယ်နည်း။ အမှန်မှာ အနောက်ဘက်မှ တယ်ရာသို့သွားရာ သဘာဝလမ်းကြောင်းများထဲမှတစ်ခုဖြစ်ပြီး မြစ်ဖြတ်ကူးနိုင်သည့်နေရာတစ်နေရာအနီးတွင် ဘာနာစလိုသည် စည်ပင်ထွန်းကားလျက်ရှိသည်။ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းမှ တစ်နာရီခန့်မြင်းစီးသွားရသည့် ထိုမြစ်ဖြတ်ကူးနိုင်သည့်နေရာကို ဘုရင့်နန်းတော်သို့ အသွားအလာရှိသူများကတွေ့ရှိခဲ့ပြီး သတင်းများနှင့် ကုန်ပစ္စည်းများအလဲအလှယ်လုပ်ရန် အဆင်ပြေသောနေရာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာဈေးပွဲတော်ဖွဲ့စည်းသူများက ‘စီ.အီး. ငါးရာစုနှစ်ကတည်းက ဤဒေသတွင် မြင်းအရောင်းအဝယ်လုပ်သည့်သာဓကရှိခဲ့သည်’ ဟုပြောပြသည်။

မကြာသေးမီအချိန်များက ဘာလီနာစလို၏မဟာဗျူဟာကျကျတည်ရှိမှုကြောင့် ၁၈ ရာစုနှစ်အစောပိုင်းက အခြေစိုက်ခဲ့သည့် တရားဝင်ဈေးပွဲတော်ကြီးအတွက် ဤနေရာသည် အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်ခဲ့သည်။ လယ်သမားအချို့တို့သည် မိမိတို့၏တိရစ္ဆာန်ကို ဤဈေးတွင်ရောင်းနိုင်ရန် အချို့ဆိုလျှင် မိုင် ၁၅၀ ခန့်ဝေးသောနေရာမှပင်ဖြစ်ရာ တစ်လဝန်းကျင်ခန့် ကြို၍ထွက်လာကြရသည်။ တဖြည်းဖြည်းနှင့် မြင်းများသည် အဓိကအာရုံစိုက်စရာ ဖြစ်လာသည်။

ဘာလီနာစလိုနယ်မြေတစ်ဝိုက်သည် အလွန်မြေသြဇာကောင်း၍ မွေးမြူရေးပြုလုပ်ရန် အလွန်သင့်တော်သည်။ ဤဒေသမှ ကြံ့ခိုင်သန်စွမ်းသော တန်ဖိုးကြီးတိရစ္ဆာန်များ ပေါ်ထွက်သည်။ “အိုရစ်မြင်းများသည် ကြံ့ခိုင်သန်မာမှုကြောင့် နာမည်ကျော်သည်” ဟုကလောင်ရှင် မာ့ခ် ဟိုစတော့ ကရှင်းပြသည်။ သူကဆက်၍ ဤသို့ဆိုသည်– “အိုင်ရစ်ဒရာဖ်မြင်းကဲ့သို့သော မြင်းမျိုးများသည် နှစ်ပေါင်းရာနှင့်ချီ၍ ဤနယ်မြေတွင် ရှင်သန်ပေါက်ပွားလျက်ရှိရာ ရာစုနှစ်တစ်လျှောက် သန်စွမ်းသည်ထက်သန်စွမ်းလာကြသည်။”

မြင်းများလိုအပ်မှု

ယနေ့ စည်းဝေးအစီအစဉ်တွင် ဆွေးနွေးမည့်အဓိကအကြောင်းတစ်ခုမှာ မြင်းအရောင်းအဝယ်လုပ်ငန်းအကြောင်းပင်! အဘယ်အရာက မြင်းများအား အလွန်အရေးပါစေသနည်း။ ၁၈ နှင့် ၁၉ ရာစုနှစ်တွင် အိုင်ယာလန်တစ်ခွင်ရှိ လယ်သမားများသည် လယ်ယာမြေ၌ခိုင်းစေရန် မြင်းများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ သူတို့သည် စိုစွတ်၍ ရွှံ့နွံထူလေ့ရှိသောလယ်မြေ၌ ထယ်ထိုးရန် သန်စွမ်း၍ အားထားနိုင်သော မြင်းများလိုအပ်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် မြင်းများလိုအပ်ရသည့် အရေးကြီးသောနောက်အကြောင်းတစ်ခုရှိသည်။ စစ်တပ်များသည် တိုက်ပွဲသံကိုမကြောက်ရွံ့တတ်သော သန်စွမ်းသည့်မြင်းများ၊ ကြမ်းတမ်းသောနယ်ပယ်တစ်လျှောက် လေးလံသောစစ်ကူပစ္စည်းများကို သယ်ဆောင်ပေးမည့် ခွန်အားရှိ၍ သက်လုံကောင်းသောမြင်းများ လိုအပ်ခဲ့ကြ၏။ အိုင်ရစ်ဒရာဖ်မြင်းမျိုးသည် ဤကြန်အင်လက္ခဏာမျိုးအားလုံးနှင့်ပြည့်စုံသဖြင့် အလွန်အဝယ်လိုက်သည်။ ယင်းကို မျိုးကောင်းမျိုးသန့်တစ်ကောင်နှင့် မျိုးစပ်လိုက်ရာ မြင်းတပ်တွင်အသုံးပြုရန်အကောင်းဆုံးဖြစ်သည့် ရဲရင့်တက်ကြွသောမြင်းမျိုး ပေါ်ထွက်လာလေသည်။

စစ်သားများကဲ့သို့ပင် ထောင်နှင့်ချီသောမြင်းများသည် စစ်ပွဲ၌သေကျေထိခိုက်ခဲ့ရသည်။ ဥရောပ၌ တိုက်ခိုက်သောစစ်ပွဲများစွာတွင် ဆုံးရှုံးသွားသောမြင်းများကိုအစားထည့်ရန် ရုရှားကဲ့သို့ပင် ဝေးလံသော ဥရောပနိုင်ငံများစွာမှ စစ်ဘက်ကိုယ်စားလှယ်များသည် အသစ်သောအားထားရသည့် မျိုးကောင်းမျိုးသန့်မြင်းများကိုဝယ်ယူရန် ဘာလီနာစလိုသို့ လာရန်အသင့်ရှိကြ၏။ ၁၉ ရာစုနှစ်အလယ်တွင် အောက်တိုဘာဈေးပွဲတော်သည် “ဥရောပတွင် အကြီးကျယ်ဆုံး မြင်းဈေးပွဲတော်” ဖြစ်လာခဲ့သည်။ “ကောလာဟလသတင်းစကားအရ ဝါတာလူးစစ်ပွဲ၌အသုံးပြုသော မြင်းထက်ဝက်မှာ ဘာလီနာစလိုမှဝယ်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်” ဟုဟိုလ်ဒ်စတော့ကပြောသည်။ *

မြင်းအရောင်းအဝယ်နည်းပညာ

မှန်ပါသည်၊ ၂၀ ရာစုအတောအတွင်းတွင် မြင်းများအထူးတလည်လိုအပ်ချက်မှာ မြန်မြန်ဆန်ဆန်လျော့ပါးသွားလေသည်။ မြင်းတပ်အစား စစ်ယာဉ်များအစားထိုးဝင်လာပြီး မြင်းများဖြင့်ထွန်ယက်ခြင်းနေရာတွင် လယ်ထွန်စက်များက နေရာယူလိုက်၏။ အမှန်မှာ မြင်းအရောင်းအဝယ်သည် ဘာလီနာစလို၌ ရပ်တန့်သွားလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် လွန်ခဲ့သည့်အနှစ် ၄၀ မှစ၍ ဤပွဲဈေးမှာ ပြန်ခေတ်ထလာ၏။

အစောပိုင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သောဂျော့ခ်ျက ဤနေရာရှိမြင်းအရောင်းအဝယ်အကြောင်းကို မည်သို့စပြောသနည်း။ သူက “ကျွန်တော်ရောင်းလိုတဲ့မြင်းကို ပွဲဈေးမြက်ခင်းပြင်ထဲ ဆွဲခေါ်သွားလိုက်တယ်၊ အနှေးနဲ့အမြန်ဆိုသလို တစ်စုံတစ်ယောက်က ကျွန်တော့်ဆီကိုရောက်လာပြီး ဘယ်လောက်နဲ့ကျွန်တော်ရောင်းမလဲလို့ မေးလာတယ်” ဟုပြောပြသည်။ ထို့နောက်တွင် ဂျော့ခ်ျက မြင်းရောင်းဝယ်ခြင်း၏ မြှုပ်ကွက်တချို့အကြောင်း ဤသို့ရှင်းပြသည်– “တစ်ခဏလောက် အပြန်အလှန်ဖလှယ်ကြပြီး များသောအားဖြင့် အကြီးအကျယ်ထိုးနှက်ပြောကြတယ်။ ဝယ်ယူသူက ကျွန်တော်ရဲ့မြင်းကို အမှန်တကယ်ဝယ်ယူချင်ရင်တော့ ကျွန်တော်ဈေးသိပ်တင်ထားမှာကို စိုးရိမ်လို့ သိပ်စိတ်ဝင်စားပုံမပြမိဖို့ အလွန်ဂရုစိုက်ပါလိမ့်မယ်။ သူထွက်သွားလိုက်ပြီး မကြာမီပြန်လာမယ်၊ ဒီအတောအတွင်း ဘယ်သူကမှ ဈေးပိုပေးမှာမဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့မျှော်လင့်ချက်နဲ့ပေါ့။ အခြားသူတွေ လာရောက်မကမ်းလှမ်းစေဖို့ ကျွန်တော်နဲ့ငြင်းခုံဖို့ သူက အဖော်တစ်ဦးကို လွှတ်ကောင်းလွှတ်လိုက်ပြီး ကျွန်တော့်ကို အချိန်ဆွဲထားမယ်။ နောက်ဆုံးတော့ ဈေးညှိလို့ရသွားပြီး လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ရင်းနဲ့အတည်ပြုလိုက်တယ်။ များသောအားဖြင့် သူက ငွေသားနဲ့ပေးချေလိုက်တယ်ဆိုရင် မြင်းကိုလည်း တစ်ထိုင်တည်းနဲ့လက်ပြောင်းပေးလိုက်ကြတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ဗဟိုဥပဒေပြုအဖွဲ့မရှိတဲ့အတွက် ငွေချေချိန်မှာ အာမခံပေးသူမရှိဘူး!”

အပြင်လူတစ်ယောက်အနေနှင့် မည်သည့်မြင်းမှာရောင်းရန်ဖြစ်၏၊ မည်သည့်မြင်းမှာရောင်းရန်မဟုတ်ကို သိရှိရန်အခက်တွေ့နိုင်သည်။ “မြင်းက မြက်ခင်းပေါ်မှာဆိုရင် ရောင်းဖို့ဖြစ်တယ်” ဟူ၍ဂျော့ခ်ျကပြောသည်။ ဒီနောက်မှာတော့ သူက ဒေသခံထုံးစံအချို့ကို ဖော်ပြပေးသည်– “အရင်တုန်းက၊ တစ်ခါတစ်ရံအခုအချိန်မှာတောင် ရောင်းပြီးသားမြင်းဖြစ်မယ်ဆိုရင် မြင်းရဲ့တင်ပါးဆုံပိုင်းမှာ မြေကြီးခဲတစ်တုံးကိုထားရှိကြတယ်။ ဒါမှမဟုတ်ရင် ပိုင်ရှင်အသစ်က ဆွဲသွားရုံပါပဲ။ အိုင်ယာလန်နိုင်ငံက မြင်းရောင်းချရေး ထုံးစံဟောင်းကိုလိုက်ပြီး ဝယ်ယူသူက မြင်းအသစ်အတွက် ငွေချေလိုက်တဲ့အခါ ရောင်းသူက ‘လာဘ်ရွှင်ငွေ’ အဖြစ်ပြန်ပေးလေ့ရှိတယ်။ ဒါက အဓိကအပေးအယူပြီးစီးသွားတဲ့အခါ ငွေအနည်းငယ်ကို ပြန်ပေးခြင်းဖြစ်တယ်။ အယူအဆကတော့ အဲဒီမြင်းဟာ ပိုင်ရှင်အသစ်နဲ့ ‘ကံကောင်းပါစေ’ ဆိုပြီးဖြစ်တယ်။

“သင့်အနေနဲ့ မြင်းတွေရယ် သူတို့ရဲ့တန်ဖိုးကို တကယ်ပဲကောင်းကောင်းသိထားဖို့လိုတယ်” ဆိုပြီး ဂျော့ခ်ျကသတိပေးသည်။ “ပုံမှန်အားဖြင့် သင်ဈေးပေးတာနဲ့ တန်တာတော့ရမှာပေါ့၊ အများစုကတော့ ဈေးပွဲတော်ကနေ စိတ်ကျေနပ်ပြီး ပြန်သွားတတ်ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ မြင်းရောင်းဝယ်လုပ်သူတွေတောင် နိုးနိုးကြားကြားရှိဖို့တော့လိုတယ်။ ကျွန်တော်ရဲ့အသိ ရောင်းဝယ်လုပ်သူတစ်ဦးဟာ မြင်းရောင်းပြီး အိမ်မပြန်ခင်မှာ အရက်ဆိုင်သွားပြီး အနည်းငယ်သွားသောက်ခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ပိုင်ရှင်အသစ်က မြင်းရဲ့အမွေးတွေကို သပ်သပ်ရပ်ရပ်ဖြီးပေး၊ တိညှပ်ပေးလိုက်ပြီး မြင်းရဲ့ပုံကို လုံးဝပြောင်းပစ်လိုက်တယ်။ အဲဒီမြင်း ‘အသစ်’ ကို နောက်မြင်းတစ်ကောင်ပဲလို့ထင်ပြီး ဈေးကြီးကြီးနဲ့ အလောသုံးဆယ်ပြန်ဝယ်လိုက်လို့ မူလပိုင်ရှင်လက်ထဲ ပြန်ရောက်လာတယ်။”

ပညာမဲ့စွာဝယ်ယူခြင်းအန္တရာယ်အပြင် အခြားအဖျက်အမှောင့်တွေလည်းရှိသေးသည်။ “သင်ရပ်နေသည့်နေရာကို ဂရုစိုက်ပါ” ဟုဂျော့ခ်ျက အကြံပြုသည်။ “မြင်းတစ်ကောင်နဲ့တစ်ကောင်ဟာ နီးနီးကပ်ကပ်ရပ်နေကြရပြီး—⁠နာရီနဲ့ချီပြီးကြာနိုင်တယ်—⁠နောက်ပြီး သူတို့ရဲ့အနားမှာဖြစ်နေတဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေအားလုံးကြောင့် အများစုဟာကြောက်ရွံ့ပြီး ကန်ကျောက်တတ်တာကို မမေ့ပါနဲ့။ လန့်သွားတဲ့မြင်းတစ်ကောင်ဟာ အတွေ့အကြုံများတဲ့ မြင်းထိန်းသမားတစ်ယောက်က ကိုင်ထားတဲ့အချိန်မှာတောင် ပတတ်ရပ်တာကို ကျွန်တော်တွေ့ဖူးတယ်။” သူကဆက်၍ဤသို့ဆိုသည်– “အော်၊နောက်ပြီးဒူးထိဘွတ်ဖိနပ်ရှည်[ရော်ဘာခြေစွပ်ဖိနပ်များ]ကောင်းကောင်းကို ဝတ်ထားပါ။ ဒါမှသင်လမ်းလျှောက်တဲ့အခါဗွက်နစ်မှာမဟုတ်ဘူး။”

[အောက်ခြေမှတ်ချက်]

^ အပိုဒ်၊ 13 ဝါတာလူးစစ်ပွဲသည် ၁၈၁၅ ခုနှစ်၌ ဥရောပတွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ စစ်တပ်များစွာပါဝင်ခဲ့ကြပြီး တပ်သားအင်အားစု စုစုပေါင်း ၁၈၅,၀၀၀ ဦးခန့်ပါဝင်သည်။ ယင်းတွင် ထောင်နှင့်ချီသောမြင်းများကို မြင်းတပ်နှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် အသုံးပြုခဲ့ပုံရသည်။

[စာမျက်နှာ ၁၆ ပါ ရုပ်ပုံ]

ကွက်ကျားမြင်းပုမျိုး တစ်ကောင် အရောင်းခံရန် စောင့်နေ

[စာမျက်နှာ ၁၆ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဘာလီနာစလို ဈေးပွဲတော်မြက်ခင်းပြင်၏ အဖွင့်နေ့

[စာမျက်နှာ ၁၇ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဤမြင်းမျိုးကို အိုင်ရစ်ဒရာဖ်မြင်းနှင့် ရွေးချယ်ထားသော မျိုးကောင်းမျိုးသန့်မြင်းဖြင့် စပ်ထား