မာတိကာဆီ ကျော်သွား

မာတိကာဆီ ကျော်သွား

ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ်အကဲခတ်

ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ်အကဲခတ်

ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ်အကဲခတ်

ကမ္ဘာ့အဆိုးရွားဆုံး လူသတ်ကောင်များ

“ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ဗိုင်းရပ်စ်၊ ဘက်တီးရီးယားနှင့် ကပ်ပါးပိုးများအားဖြင့်ဖြစ်ပွားသော ရောဂါများကြောင့် သေဆုံးရခြင်းသည် အဓိကအကြောင်းရင်း ဖြစ်နေဆဲပင်” ဟု ဖရန့်ဖာတာ အော်လ်ဂျီမေနီ ဆွန်တက်စ်ဇေတွန်သတင်းစာက ဖော်ပြသည်။ ရောဂါသုံးမျိုး—⁠အေ့ဒ်စ်၊ ငှက်ဖျားနှင့် တီဘီ—⁠နှင့်ပင် “နှစ်စဉ် လူသန်းရာနှင့်ချီ ထပ်ကူးစက်ခံနေရပြီး ၁၀ သန်းနီးပါး သေဆုံးကြသည်။” အဆိုပါသတင်းစာက ဤသို့ရှင်းပြသည်– “၂၀ ရာစုအလယ်ရောက်လျှင် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများ၏အခန်းကဏ္ဍ ရှိတော့မည်မဟုတ်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများစွာကပင် ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ သို့ငြားလည်း အေ့ဒ်စ်ရောဂါ၊ နွားရူးရောဂါနှင့် မကြာသေးမီကဖြစ်ပေါ်သည့် ခွာနာလျှာနာရောဂါတို့ ရုတ်တရက်ဖြစ်ပွားမှုကြောင့် လူနှင့်တိရစ္ဆာန်တို့ကို ကူးစက်စေတတ်သည့် ရောဂါပိုးတို့၏ခြောက်လှန့်မှုသည် အမှန်ပင်ပြင်းထန်နေ [သေး] ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာသိလာကြသည်။ . . . ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ဒေသအသီးသီးတွင် အလွန်အန္တရာယ်ပြုသော ဗိုင်းရပ်စ်နှင့် ဘက်တီးရီးယားတို့သည် လုံးဝထင်မှတ်မထားသောပုံစံဖြင့် ပြန်ပေါ်လာသည်။” အဏုဇီဝရုပ်များ၏ ပင်ကိုသဘာဝကိုယ်နှိုက်က အကြောင်းရင်းဖြစ်လေ့ရှိသော်လည်း လူ့ဘဝပုံစံနှင့် အမူအကျင့်တို့ကလည်း ဤရောဂါဖြစ်စေသည့်ပိုးမွှားများ ပေါ်ထွက်ကာ ပျံ့နှံ့မှုကို တိုးပွားစေသည်။

လန်ဒန်၏ စိုးရိမ်ရေမှတ်

လန်ဒန်မြို့တွင် “ရေစုပ်ယူရန် အဝီစိတွင်းများ တူးနေကြသဖြင့် [မြို့တော်] ကိုအောက်ခြေမှ လှိုက်စားသွားမည့် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်” ဟုသည် အီကိုနိုမစ်ထ်ကဆိုသည်။ မြေအောက်ရေပြင်သည် ယခုအခါ ထရာဖာလ်ဂါပြည်သူ့ရင်ပြင်၏ အောက် ပေ ၁၃၀ အထိမြင့်တက်လာခဲ့ပြီ။ စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းက ရေဂါလံသန်းနှင့်ချီစုပ်ထုတ်ခဲ့သည့် လွန်ခဲ့သောရာစုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ခန့်မှန်းချက်အရ မြေအောက်ရေပြင်သည် ပြည်သူ့ရင်ပြင်၏အောက် ပေ ၃၀၀ ခန့်၌ရှိသည်။ ယင်းသည် တစ်နှစ်လျှင် ၁၀ ပေမြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်ရာ လန်ဒန်မြို့၏မြေအောက်ရထားလမ်းစနစ်၊ ယင်း၏မိုင်နှင့်ချီရှိသော မြေအောက်လျှပ်စစ်ဓာတ်ကြိုးနှင့် ယင်း၏အဆောက်အအုံအုတ်မြစ်များအတွက် အန္တရာယ်ရှိလာနိုင်သည်။ အဝီစိတွင်း ၅၀ ခန့်တူးရမည်ဟု ခန့်မှန်းရ၏။ “တစ်နေ့လျှင် စုစုပေါင်းရေ [လီတာပေါင်း သန်း ၅၀ (ဂါလံပေါင်း ၁၀ သန်း)] ခန့်ကို လန်ဒန်မြေအောက်မှ လက်ရှိစုပ်ယူလျက်ရှိသည်ဟု ပတ်ဝန်းကျင်အေဂျင်စီက ခန့်မှန်းထား” ကြောင်း ဤမဂ္ဂဇင်းက ဖော်ပြသည်၊ သို့သော် ရေအမှတ် ဆက်မြင့်တက်မလာစေဖို့ဆိုလျှင် ဆယ်နှစ်အတွင်း ထိုပမာဏထက် နှစ်ဆစုပ်ယူရမည်ဖြစ်သည်။

ဘာသာရေးပစ္စည်းများခိုးခြင်း

“တရားဥပဒေ တင်းကျပ်လင့်ကစား ဥရောပတွင် ဘာသာရေးရုပ်ပွားပစ္စည်းများ ခိုးမှုနှင့် ရောင်းဝယ်မှုမှာမူ လျော့နည်းမသွားချေ” ဟုပြင်သစ်ကက်သလစ်သတင်းစာ လာ ခွာကဖော်ပြသည်။ ခိုးရာပါပစ္စည်းများတွင် လက်ဝါးကားတိုင်များ၊ ပရိဘောဂ၊ ရွှေထည်ငွေထည်၊ ပန်းပုလက်ရာများ၊ ပန်းချီကားများနှင့် ပလ္လင်များပင်ပါဝင်၏။ ပြတိုက်များ၏ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကောင်စီအဆိုအရ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ချက်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတွင် ပစ္စည်း ၃၀,၀၀၀ နှင့် ၄၀,၀၀၀ အကြားအခိုးခံရပြီး အီတလီနိုင်ငံတွင် ၈၈,၀၀၀ ကျော် အခိုးခံရသည်။ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကြီး ၈၇ ကျောင်းရှိသော ပြင်သစ်နိုင်ငံသည်လည်း သူခိုးများအတွက် အဓိကပစ်မှတ်ဖြစ်လျက်ရှိသည်။ ၁၉၀၇ ခုနှစ်နှင့် ၁၉၉၆ ခုနှစ်စပ်ကြားတွင် “သမိုင်းဝင်အထိမ်းအမှတ်ပစ္စည်းများ” ဟုယူမှတ်သည့် ပစ္စည်း ၂,၀၀၀ ခန့်မှာ ပြင်သစ်နိုင်ငံရှိ ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းများမှ အခိုးခံရပြီး ယင်းတို့အနက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအောက်သာ ပြန်လည်တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့သောခိုးမှုကို ထိန်းချုပ်ရန်ခက်ခဲ၏၊ အထူးသဖြင့် ချာ့ခ်ျများသို့ အလွယ်တကူဝင်ရောက်နိုင်ပြီး ကာကွယ်စောင့်ကြပ်မှု သိပ်မရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

“နောက်ဆုံးတော့ ဒီလောက်လည်း မထူးခြားပါဘူး”

“ကျွန်ုပ်တို့သည် တစ်ချိန်ကနှင့်မတူအောင် နှိမ့်ချခံလိုက်ရပြီ။ အလွန်အရေးပါသည့် လူ့ဂျီနုမ်းရှေ့နောက်အစီအစဉ်ကို အောင်မြင်စွာစဉ်လိုက်နိုင်ခြင်းအတွက် ကျွန်ုပ်တို့မှာ အထူးနှစ်ထောင်အားရဖြစ်ရသော်လည်း နောက်ဆုံးတော့ အသင်တို့ဟာ ဒီလောက်လည်းမထူးခြားပါဘူးဟု ဂျီနုမ်းက ကျွန်ုပ်တို့ပြောနေပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၌ရှိသော မျိုးရိုးဗီဇအရေအတွက်သည် ဘက်တီးရီးယားထက် ငါးဆ၊ တီကောင်ထက် သုံးပုံတစ်ပုံ၊ ယင်ကောင်ထက် နှစ်ဆခန့်သာရှိကြောင်း ယင်းက ဖော်ပြ၏။” ထို့အပြင် “ကျွန်ုပ်တို့မျိုးရိုးဗီဇများ၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်မှာ နီမာတိုဒါတီကောင်များတွင်ရှိသည်နှင့်တူ၏၊ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ သစ်သီးယင်များတွင်ရှိသည်နှင့်တူ၏၊ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ကြွက်ငယ်များတွင်ရှိသည်နှင့်တူ၏” ဟုနယူး ဆိုင်းယင်းတစ်က ဖော်ပြသည်။ လူ့ဂျီနုမ်းအကြောင်း သိရခြင်းက လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် အမြင်ပြောင်းသွားစေကြောင်း မဂ္ဂဇင်းကဆိုသည်။ လူနှစ်ဦးသည် လူမျိုးတစ်မျိုးတည်းမှဖြစ်ပြီး မျက်နှာပေါက်တူနေနိုင်သည်၊ သို့သော် မျိုးရိုးဗီဇသဘောအရ တစ်စုနှင့်တစ်စု အလွန်ကွဲပြားသည့် လူမျိုးနွယ်စုများမှ လူနှစ်ဦးထက်ပင် ပို၍များစွာကွာခြားနေနိုင်သည်။ စတန်းဖော့ဒ်တက္ကသိုလ်မှ လူအိဂျီ ကာဗာလီ-စဖော်ဇာက ဤသို့ဆိုသည်– “မျိုးနွယ်တူမှ လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးပင် အလွန်တရာမှကွဲပြားသည်ဖြစ်ရာ လူမျိုးနွယ်များသည် ကွဲပြားသည်ဟု ယူမှတ်ခြင်း—⁠သို့မဟုတ် ရှိသည်ဟုယူမှတ်ခြင်းသည်ပင်—⁠ရယ်စရာဖြစ်သည်။”

လုပ်ငန်း

“အပြာလုပ်ငန်းသည် ကြေးစားဘောလုံး၊ ဘတ်စကက်ဘောနှင့် ဘေ့စ်ဘောအားလုံးပေါင်းထက် ပို၍ကြီးကျယ်သောစီးပွားလုပ်ငန်းဖြစ်နေသည်။ တစ်နှစ်အတွင်း အမေရိကန်တွင် အပြာလုပ်ငန်းအတွက် လူတို့သုံးစွဲသည့်ငွေပမာဏမှာ ရုပ်ရှင်လက်မှတ်များအတွက် သုံးစွဲငွေ၊ ဖျော်ဖြေမှုအနုပညာအားလုံးအတွက် သုံးစွဲငွေထက် ပိုများသည်” ဟုနယူးယောက် တိုင်းမ်စ် မဂ္ဂဇင်းက ဖော်ပြသည်။ “အပြာကွန်ရက်များ၊ အပိုကြေးပေးရသော ကေဘယ်တီဗွီနှင့် ဂြိုဟ်တုတို့မှထုတ်လွှင့်သည့် ရုပ်ရှင်ကားများ၊ အင်တာနက်ဝက်ဆိုဒ်များ၊ ဟိုတယ်ခန်းအတွင်းရုပ်ရှင်များ၊ လိင်အကြောင်း အပြန်အလှန်ပြောနိုင်သည့်တယ်လီဖုန်း၊ လိင်စိတ်နှိုးဆွစေသည့်ပစ္စည်းများနှင့် . . . အပြာမဂ္ဂဇင်းများအတွက် သုံးစွဲငွေတို့ကိုထပ်ဆင့်လိုက်လျှင် ယူနိုက်တက်စတိတ်၌ အပြာလုပ်ငန်းစုစုပေါင်းသုံးစွဲငွေသည် နှစ်စဉ်ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယံနှင့် ၁၄ ဘီလီယံကြားရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။” ဆောင်းပါးက ဤသို့ထပ်လောင်းဖော်ပြထားသည်– “အပြာပွဲသည် ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယံရရှိနေပြီဖြစ်၍ အဓိကပင်မဖြစ်သော ဒေါ်လာသန်း ၆၀၀ တန်ဘရော့ဒ်ဝေးကဇာတ်ရုံကဲ့သို့သောလုပ်ငန်းနှင့်ယှဉ်လိုက်လျှင် အပြာပွဲသည် အသေးအဖွဲမဟုတ်တော့ဘဲ ပင်မပွဲဖြစ်နေပြီ။” ဥပမာ၊ လွန်ခဲ့သောနှစ်က ဟောလိဝုဒ်သည် ကားပေါင်း ၄၀၀ ထုတ်လုပ်ခဲ့သော်လည်း အပြာလုပ်ငန်းမှာမူ “လူကြီးကြည့်” ဗီဒီယို ၁၁,၀၀၀ ကိုထုတ်လုပ်ခဲ့၏။ သို့တိုင် ယင်းတို့ကို ကြည့်ရှုကြောင်း ဝန်ခံသည့် အမေရိကန်လူမျိုး နည်းပါလိမ့်မည်။ “အပြာလုပ်ငန်းကဲ့သို့သော ဝင်ငွေကောင်းသော လုပ်ငန်းမျိုးမရှိပါ။ အပြာပွဲသည် ကြည့်သူမရှိဟုဆိုသော်လည်း ပိတ်မပစ်ရခြင်းမှာ အံ့ဩစရာပင်” ဟုတိုင်းမ်စ်ကဆိုသည်။

ဗက်တီကန်သည် ယင်း၏ရေဒီယိုလှိုင်းအားကို လျှော့ချ

“ဗက်တီကန်ရေဒီယိုသည် ယင်း၏စွမ်းအားမြင့် ရေဒီယိုထုတ်လွှင့်စက်များကြောင့် ကျန်းမာရေးထိခိုက်နိုင်ဖွယ်ရှိမှုကို စိုးရွံ့သောအားဖြင့် ယင်း၏ထုတ်လွှင့်မှုအားကို လျှော့ချရန် သဘောတူခဲ့သည်။” နယူး ဆိုင်းယင်းတစ်မဂ္ဂဇင်းက အထက်ပါအတိုင်းဖော်ပြထားသည်။ လှိုင်းလတ်ထုတ်လွှင့်ချိန်ကို ထက်ဝက်လျှော့ချပြီး ရေဒီယိုထုတ်လွှင့်ချက်စွမ်းအားကို လျှော့ချမည်ဖြစ်သည်။ နေ့စဉ်အသံလွှင့်ချက်များကို ဘာသာစကား ၆၀၊ လှိုင်းနှုန်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းသို့ ထုတ်လွှင့်လျက်ရှိသည်။ အသံလွှင့်ရုံ၏ဧရိယာတိုင် ၃၃ ခုသည် လွန်ခဲ့သည့် အနှစ် ၅၀ ကဆောက်လုပ်ခဲ့သောကြောင့် ယင်းတို့သည် ရောမမြို့အပြင်ဘက် လူနေအတော်ကျဲသောနေရာတွင် ရှိသည်။ ယခုအခါမူ ယင်းအနီးဝန်းကျင်တွင် လူ ၁၀၀,၀၀၀ ခန့်နေထိုင်လျက်ရှိရာ စွမ်းအင်မြင့် ထုတ်လွှင့်မှုများသည် ဒေသအတွင်း သွေးကင်ဆာဖြစ်ရသည့်အကြောင်းရင်းဖြစ်မည်ကို စိုးရွံ့လျက်ရှိ၏။ ယင်းအသံလွှင့်ရုံသည် ရေဒီယိုအသံလွှင့်ချက်ကို မြှင့်တင်ပေးမည့် ထပ်ဆင့်အသံလွှင့်ရုံများ ပင်လယ်ရပ်ခြားတွင်မရှိချေ။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် အီတလီနိုင်ငံသည် ရေဒီယိုဓာတ်ရောင်ခြည် စံနှုန်းသစ်များ ပြဋ္ဌာန်းပြီးနောက် ဗက်တီကန်ကို အသံလွှင့်ရုံ၏လွှင့်အားအဆင့်များ လျှော့ချဖို့ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်စရာရှိသည်ဟူသောအချက်နှင့် အီတလီနိုင်ငံသည် သီးခြားနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သော မိမိတို့အပေါ် ဩဇာတစ်စုံတစ်ရာသက်ရောက်သည်ဟူသည့်အချက်တို့ကို လက်မခံသော်လည်း ဗက်တီကန်သည် “ယုံကြည်ခြင်းလုပ်ရပ်ကောင်းတစ်ခု” အဖြစ် လွှင့်အားကို လျှော့ချဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဟု နယူးဆိုင်းရင်းတစ်ကဆိုသည်။

သောက်ရေသန့်ဘူးမှရေနှင့် ဘုံပိုင်ရေ

“သောက်ရေသန့်ဘူးရေသည် မည်မျှခေတ်စားနေသနည်းဟူမူ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် သောက်ရေသန့်ဘူးတံဆိပ် ၇၀၀ ကျော်ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်” ဟုနယူးယောက် တိုင်းမ်စ်က ဆိုသည်။ သို့တိုင် “အခြေအနေများစွာတွင် ဈေးကြီးသောသောက်ရေသန့်ဘူးရေနှင့် ဘုံပိုင်ရေတို့သည် ဘူးပါခြင်းမပါခြင်းသာကွာသည်။” သဘာဝထိန်းသိမ်းရေးကမ္ဘာ့ရန်ပုံငွေ (WWF) ကထောက်ပြသကဲ့သို့ “သောက်ရေသန့်ဘူးရေကို အဆ ၁,၀၀၀ အထိဈေးတင်ရောင်းကြသော်လည်း နိုင်ငံများစွာ၌ ယင်းသည် ဘုံပိုင်ရေထက် ပိုမိုဘေးကင်းခြင်း သို့မဟုတ် ပို၍ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်ခြင်းမရှိချေ။” ဘုံပိုင်ရေကိုအသုံးပြုခြင်းက ငွေကုန်ကြေးကျသက်သာစေသည့်အပြင် ပတ်ဝန်းကျင်ကိုလည်း အထောက်အကူပြု၏၊ တစ်နှစ်လျှင် ရေဘူးများအတွက် ပလပ်စတစ်တန်ချိန် ၁.၅ သန်းအသုံးပြုသည်ဖြစ်၍ “ထုတ်လုပ်နေစဉ်အတွင်း ထွက်လာသော အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသောဓာတုပစ္စည်းများနှင့် ဘူးများစွန့်ပစ်မှုတို့သည် ရာသီဥတုကိုပြောင်းလဲစေသည့် ဓာတ်ငွေ့များကို ထုတ်လွှတ်နိုင်သည်။” WWF အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာသောက်ရေသန့်အစီအစဉ်၏ အကြီးအကဲဖြစ်သူ ဒေါက်တာ ဘိခ်ရှမ် ဂူဂျာအဆိုအရ “ဥရောပနှင့် ယူနိုက်တက်စတိတ်တို့၌ ဘုံပိုင်ရေအတွက် ချမှတ်ထားသည့်စံနှုန်းများသည် သောက်ရေသန့်ဘူးရေလုပ်ငန်းများ လိုက်နာရသည့်စံနှုန်းများထက် ပိုမြင့်သည်။”

ရှေးခေတ်အလက်ဇန္ဒြီးယားမြို့မြေပုံ

ငါးနှစ်ကြာ တူးဖော်မှုများနှင့် ရေအောက်စူးစမ်းလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ရှေးခေတ်အလက်ဇန္ဒြီးယားမြို့မြေပုံကို အပြီးသတ်ရေးဆွဲလိုက်ပြီ။ မြေပုံတွင် ဖာရောနန်းတော်များတည်ရှိရာနှင့် သင်္ဘောကျင်းများ၊ ဘုရားကျောင်းဂန်များတည်ရှိရာကို ဖော်ပြထား၏။ ပြင်သစ်လူမျိုး ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် ဖရန့်ခ် ဂေါဒ်ဒီနှင့် သူ၏အဖွဲ့သည် ရေအောက်ရောက်နေသော မြို့တော်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ရေငုပ်သမားများနှင့် အီလက်ထရောနစ်စူးစမ်းလေ့လာမှုများမှရသော မှတ်တမ်းများအပေါ်အခြေခံ၍ ရေးဆွဲခဲ့ကြရာ ရလဒ်ကို သူတို့တအံ့တသြဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ “ဆိပ်ကမ်းနှင့်ပတ်သက်သော ပထမဆုံးအကြိမ် အီလက်ထရောနစ်နည်းပညာဖြင့် စူးစမ်းလေ့လာမှုများ လုပ်ပြီးနောက်သိပ်မကြာမီတွင် ရှေးခေတ်အလက်ဇန္ဒြီးယားမြို့ ရပ်ကွက်များ၏မြေမျက်နှာသွင်ပြင်သည် ယနေ့အချိန်အထိ ယူဆခဲ့ရာနှင့် လုံးလုံးကွာခြားကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့သိရှိခဲ့ကြသည်” ဟုဂေါဒ်ဒီကဆိုသည်။

ကောင်းကင်တမန်များရှိကြောင်း သင်ယုံကြည်သလော

ကွိဘက်ဒေသခံလူ ၅၀၀ ကျော်ကို မေးခဲ့သော အထက်ပါမေးခွန်းကို ၆၆ ရာခိုင်နှုန်းက ယုံကြည်ကြောင်း ဖြေကြားခဲ့ကြသည်။ ကနေဒါ လ ဂျာနယ် ဒီ မွန်ထရီယယ်တွင် ဖော်ပြထားသကဲ့သို့ သဘာဝလွန်တန်ခိုးရှင်တို့အား ယုံကြည်မှုသည် ရောမကက်သလစ်အယူဝါဒ၌သာမက ထိုဒေသရှိ . . . ဘာသာကို အခိုင်အမာ ယုံကြည်သက်ဝင်သူများတွင်ပါ ပျံ့နှံ့လျက်ရှိကြောင်း သုတေသီတစ်ဦးက လက်ခံယုံကြည်ထားသည်။ မည်သို့ဆိုစေကာမူ လေ့လာစူးစမ်းခဲ့သူ သုံးပုံတစ်ပုံကသာ စာတန်ရှိသည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း လက်ခံရာ လူမှုရေးပညာရှင် မာတင် ဂျီအိုဖရွိုင်မှာ အံ့သြခဲ့ရသည်။ “မယုံရသည့်အကြောင်းရင်းမှာ အကောင်းမြင်ဝါဒကြောင့်ဖြစ်၏။ ကောင်းကင်တမန်များရှိကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ယုံကြည်ကြသော်လည်း စာတန်ရှိကြောင်းကိုမူ မယုံကြည်ကြပါ။ အဆိုးမြင်ဝါဒကို ကျွန်ုပ်တို့ဖယ်ထုတ်ထားကြသည်” ဟုသူကဆိုသည်။