ကမ္ဘာ့အရှည်ဆုံး ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းလမ်းမ
ကမ္ဘာ့အရှည်ဆုံး ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းလမ်းမ
နော်ဝေးနိုင်ငံမှ နိုးလော့! စာရေးသူ ပေးပို့သည်
သင်သည် စွဲမက်ဖွယ်တောင်တန်းများနှင့် တောင်ကြားပင်လယ်ကွေ့များကို မြင်လိုလျှင် နော်ဝေးနိုင်ငံအနောက်ပိုင်းသို့ လာကြည့်လှည့်ပါ! သင်မှင်တက်မိပါလိမ့်မည်! ထို့ပြင် ကျဉ်းမြောင်းပြီး ကွေ့ကောက်သော လမ်းများနှင့် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းများစွာက လူ့တီထွင်ဉာဏ်ကို ပေါ်လွင်ထင်ရှားစေသည်။ မကြာသေးမီက မည်သည့်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းထက်မဆို အင်ဂျင်နီယာစွမ်းဆောင်ချက် ပြောင်မြောက်လှသည့် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းအသစ်တစ်ခုကို ဖောက်လုပ်ပြီးစီးခဲ့သည်။ ယင်းမှာ ကျောက်သားကို ဖောက်ခွဲတူးထားသော ၁၅.၂ မိုင်ရှိသည့် ကမ္ဘာ့အရှည်ဆုံး လာဒါလ်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းပင်ဖြစ်၏! ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း၏အဝင်ဝသို့ ကားမောင်းဝင်ကာ မိနစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် မိမိတို့အထက်၌ပေ ၃,၀၀၀ ကျော်မြင့်သည့် တောင်ရှိနေမည်ကို မြင်ယောင်ကြည့်လိုက်ပါ!
ဤမျှရှည်လျားသော ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း အဘယ်ကြောင့် လိုအပ်ခဲ့သနည်း။ ယင်းသည် နော်ဝေးနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးမြို့နှစ်မြို့ဖြစ်သည့် (အရှေ့ဘက်ခြမ်းရှိမြို့တော်) အော့ဇလိုနှင့် (အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းပေါ်ရှိ) ဘာဂန်မြို့တို့ကြား ပင်မဆက်သွယ်ရေး၏ အဓိကအပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အဆိုပါမြို့များကြားရှိ တခြားတောင်ပေါ်လမ်းမများတွင် ဆောင်းရာသီအတွင်း ဆီးနှင်းကျ၍ လေတိုက်ခတ်မှုကြောင့် သွားလာရခက်ခဲသည်။ သို့ ဖြစ်၍ ရာသီဥတုဆိုးရွားချိန်တွင် စိတ်ချစွာ သွားလာနိုင်မည့် လမ်းသစ်တစ်လမ်း အထူးလိုအပ်ခဲ့၏။ ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ဒေသငယ်များဖြစ်သော အော့လဲန်နှင့် လာဒါလ်ကြားတွင် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတစ်ခုပါဝင်မည့် အဝေးပြေးလမ်းမအသစ်ကို ဖောက်လုပ်ရန် နော်ဝေးပါလီမန်လွှတ်တော်က ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ငါးနှစ်တာဆောက်လုပ်ရေးကာလပြီးနောက် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းကို ၂၀၀၀၊ နိုဝင်ဘာလတွင် တရားဝင်ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သည်။ အဆိုပါအင်ဂျင်နီယာစွမ်းဆောင်ချက် မည်မျှပြောင်မြောက်လှသနည်း။ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းသည် မည်မျှစိတ်ချရသနည်း။ ထိုတွင် ကားမောင်းရခြင်းသည် အသို့နည်း။ ကြည့်ကြစို့။
ဆောက်လုပ်ရေးအခက်အခဲများ
ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းသည် လာဒါလ်မြို့နှင့် အော့လဲန်မြို့တို့ကို ဆက်သွယ်ထား၏၊ သို့သော် အလုပ်သမားများသည် သုံးနေရာမှ တစ်ပြိုင်တည်း စတင်ဖောက်လုပ်ခဲ့ကြသည်။ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့စီသည် ဥမင်၏အစွန်းတစ်ဖက်စီမှ စတူးကြပြီး တတိယအုပ်စုသည် လာဒါလ်ဝင်ပေါက်မှ ၄ မိုင်အကွာတွင် ပင်မဥမင်လိုဏ်ခေါင်းနှင့် တွေ့ဆုံမည့် ၁.၆ မိုင်ရှည်သော လေဝင်လေထွက်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတစ်ခုကို စတင်တူးကြသည်။ အဖွဲ့သုံးဖွဲ့သည် တောင်၏အတွင်းနက်ပိုင်းတွင် သေချာပေါက်တွေ့ဆုံရန် မည်သို့ ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်နိုင်ကြသနည်း။ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့စီ၏အစပြုမှတ်ကို အတိအကျသတ်မှတ်ဖို့ ဆက်သွယ်ရေးဂြိုဟ်တုစနစ်ကို အသုံးပြု၍ လေဆာရောင်ခြည်တန်းများဖြင့် တူးဖော်သည့်လမ်းကြောင်းကို ထိန်းကျောင်းပေးခဲ့သည်။ လေဆာရောင်ခြည်တန်းများသည် ဖောက်ခွဲဖို့ တူးထားသောတွင်းများ တိကျသောနေရာတွင်ရှိစေရန် တွင်းတူးစက်ရွေ့လျားမှုကို ထိန်းချုပ်ပေးသည်။
တစ်ခါဖောက်ခွဲတိုင်း ၁၇ ပေအနက်ရှိသောတွင်း ၁၀၀ ခန့်ကိုတူး၍ ဖောက်ခွဲသည်။ ဤတွင်းများကို ဖောက်ခွဲပစ္စည်းပေါင် ၁,၀၀၀ ခန့်ထည့်၍ ခွဲခဲ့ရာ ကျောက် ၂၀,၀၀၀ ကုဗပေခန့် ပြိုကွဲခဲ့သည်။ ထို့နောက် ကျောက်အကျိုးအပဲ့များကို ထရပ်ကားဖြင့် သယ်ထုတ်ပစ်ရသည်။ နောက်ထပ် တွင်းတူးခြင်းမစမီ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း၏ နံရံများနှင့် ခေါင်မိုးကို ခိုင်ခံ့စေရ၏။ သံမဏိမူလီရှည်များကို အသုံးပြုပြီး ၎င်းမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ရှော့ကရစ်ဟုခေါ်သည့် ဖိုက်ဘာအားဖြည့်ကွန်ကရစ်ကို ဖျန်းပေးသည်။ အဖွဲ့အသီးသီးသည် တစ်ပတ်လျှင် ပေ ၂၀၀ မှပေ ၂၃၀ ခန့်ဖောက်လုပ်ပြီးစီးသည်။ ၁၉၉၉၊ စက်တင်ဘာလ၌ ပင်မဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွင် အလုပ်လုပ်နေကြသော အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့သည် လက်မ ၂၀ ခန့်အကွာတွင် တွေ့ဆုံကြသောအခါ နောက်ဆုံးဖောက်လုပ်မှုပြီးစီးခဲ့သည်! တစ်ဆယ့်လေးလအကြာတွင် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းကို အစီအစဉ်ဇယားအတိုင်း ဖွင့်ခဲ့သည်။ ဤအဆင့်အထိ ဒေါ်လာသန်းပေါင်း ၁၂၀ ကုန်ကျခဲ့၏။
မည်သို့ လေဝင်လေထွက် စေသနည်း
လေကောင်းလေသန့်ရရှိစေရေးသည် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းအင်ဂျင်နီယာများအတွက် စိန်ခေါ်ချက်တစ်ရပ် အမြဲဖြစ်လေ့ရှိသည်။ လာဒါလ်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတစ်လျှောက် မိနစ် ၂၀ ခန့်ကားမောင်းရသည့်အတွက် လေကောင်းလေသန့် အလုံအလောက်ရရှိဖို့ အထူးအရေးကြီးသည်။ ယင်းကို မည်သို့ဖြစ်မြောက်အောင်မြင်ခဲ့သနည်း။
လာဒါလ်ဝင်ပေါက်မှ ၄ မိုင်အကွာတွင် ၁.၆ မိုင်ရှိ လေဝင်လေထွက်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းသည် တောင်ကြားအစွန်းနားအထိ ရှည်ပြီး ယင်းကို ခေါင်းတိုင် သို့မဟုတ် ထွက်ပေါက်ပြွန်အဖြစ် အသုံးပြုသည်။ ဥမင်အစွန်းနှစ်ဖက်စလုံးမှ လေကောင်းလေသန့် ဝင်လာပြီး လေဝင်လေထွက်ဥမင်မှ ညစ်ညမ်းသောလေ ထွက်သွားသည်။ လေဝင်လေထွက်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွင် တပ်ဆင်ထားသော အားကောင်းသောပန်ကာနှစ်လုံး—နှစ်လုံးပေါင်း လေစီးနှုန်း တစ်နာရီလျှင်သန်း ၆၀ ကုဗပေ—ကို လေအလွန်ညစ်ညမ်းလာသည့်အခါ လေစီးကြောင်းမြန်စေရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဤနည်းစနစ်သည် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း၏ လာဒါလ်ဘက်ခြမ်းတွင် လေကောင်းလေသန့် အလုံအလောက်ရရှိစေ၏; သို့သော်လည်း ပိုမိုရှည်လျားသော အော့လဲန်ဘက်အတွက် လေအလုံအလောက်ရရှိစေရန် ပိုလိုအပ်၏။ ထို့ကြောင့် လေဝင်လေထွက်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းဘက်သို့ လေစီးမြန်စေရန် ဥမင်၏ခေါင်မိုးတွင် လေမှုတ်ပန်ကာများဖြစ်သော ပန်ကာငယ် ၃၂ လုံးကို တပ်ဆင်ထား၏။ သို့သော် အော့လဲန်ဘက်ခြမ်းမှ လေဝင်လေထွက်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းအဝအထိ အကွာအဝေးကို လေစီးလာစဉ်တွင် လေပို၍ညစ်ညမ်းသည်ထက် ညစ်ညမ်းလာသည်။ ဤပြဿနာကို မည်သို့ဖြေရှင်းနိုင်မည်နည်း။
ဖြေရှင်းနည်းမှာ အော့လဲန်အဝင်ဝမှ ခြောက်မိုင်အကွာ၌ပေ ၃၀၀ ရှည်သော အပြိုင်ဥမင်တစ်ခုထဲတွင် လေသန့်စင်ရေးစက်ယန္တရားတစ်လုံးကို တည်ဆောက်ရန်ဖြစ်သည်။ ဤဥမင်၏အစွန်းနှစ်ဖက်စလုံးကို ပင်မဥမင်နှင့် ဆက်ထားသည်။ ပင်မဥမင်လိုဏ်ခေါင်းမှလေကို အဆိုပါ အပြိုင်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းသို့ လမ်းကြောင်းပြောင်းပေးပြီး ထိုတွင် ဖုန်မှုန့်နှင့် နိုက်ထရိုဂျင်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ စုပ်ထုတ်ပေး၏။
ဤလေဝင်လေထွက်နှင့် သန့်စင်ရေးနည်းစနစ်တို့ ဖြင့် လာဒါလ်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွင် တစ်နာရီလျှင် ကားအစီး ၄၀၀ အထိ စိတ်တိုင်းကျမောင်းနှင်နိုင်သည်။ ဥမင်အတွင်းရှိ အာရုံခံကိရိယာများသည် လေကောင်းလေသန့်ကို စစ်ဆေးပေးပြီး လေဝင်လေထွက်စနစ်ကို ထိန်းညှိပေး၏။ လေထုညစ်ညမ်းမှု အလွန်များလာလျှင် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွင် ယာဉ်အသွားအလာ ပိတ်ထားမည်ဖြစ်သည်၊ သို့သော် ဤမျှအထိ လုပ်ဆောင်ရန် မလိုအပ်သေးချေ။
လုံခြုံစိတ်ချမှု မည်မျှရှိသနည်း
အချို့သည် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတစ်လျှောက် ကားမောင်းရမည်ကို စိုးရိမ်ကြသည်။ ယင်းအချက်နှင့်အတူ ဥရောပဥမင်လိုဏ်ခေါင်းအတော်များများတွင် မကြာသေးမီက ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော ဆိုးရွားစွာ မတော်တဆယာဉ်တိုက်မှုများနှင့် မီးလောင်မှုများကြောင့် လာဒါလ်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွင် လုံခြုံစိတ်ချမှုကို အဓိကဦးစားပေးပြုလုပ်ခဲ့၏။ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွင် လုံခြုံစိတ်ချမှုအတွက် အဘယ်အရာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သနည်း။
လာဒါလ်ရှိ ထိန်းချုပ်ရေးဗဟိုမှ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းရှိ လုံခြုံရေးစနစ်အမျိုးမျိုးကို အဆက်မပြတ်စစ်ဆေးလျက်ရှိပြီး အကယ်၍ လုံခြုံစိတ်ချမှုမရှိလျှင် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းကို ပိတ်ထားလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းကို အလျင်အမြန်ပိတ်ပြီး အမြန်ဆုံးထွက်ခွာသွားနိုင်ရန် ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများစွာ ပြုလုပ်ထားသည်။ ထို့ပြင်ပေ ၈၂၀ အကွာအဝေးတိုင်းတွင် အရေးပေါ်တယ်လီဖုန်းများ၊ ပေ ၄၁၀ အကွာအဝေးတိုင်းတွင် မီးသတ်ဘူးများ တပ်ဆင်ပေးထား၏။ မီးသတ်ဘူးဖြုတ်လိုက်သည့်နေရာကို ထိန်းချုပ်ရေးဗဟိုက အလိုအလျောက်မှတ်သားသည်။ မီးသတ်ဘူးတစ်ဘူးကို ဖြုတ်ထားလျှင် အနီရောင်အချက်ပြမီးများက ယာဉ်မောင်းသူများအား ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းထဲသို့မဝင်ရန် သတိပေးပြီး ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းအတွင်းမှ သင်္ကေတများနှင့် အချက်ပြမီးများသည် အန္တရာယ်ကင်းဝေးရာလမ်းကြောင်းသို့ မောင်းထွက်သွားရန် လမ်းညွှန်ပေး၏။ ပေ ၁,၆၄၀ အကွာအဝေးတိုင်းတွင် ကားကွေ့ရန်နေရာများရှိပြီး ကားကြီးများကွေ့ရန်နေရာ ၁၅ နေရာရှိသောကြောင့် ယာဉ်မောင်းများ သူတို့၏ကားကို ပြန်ကွေ့သွားနိုင်သည်။ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွင် ရေဒီယိုဧရိယာတိုင်ကိုလည်း တပ်ဆင်ထားသဖြင့် ယာဉ်မောင်းသူများကို ၎င်းတို့၏ကားရေဒီယိုမှတစ်ဆင့် သတင်းပေးနိုင်သည်။ ရေတွက်ခြင်းနှင့် ဓာတ်ပုံစနစ်များက ယာဉ်အဝင်အထွက်အားလုံးကို စစ်ဆေးပေးသည်။ ယာဉ်သွားလာမှု အတော်နည်းပါးသောကြောင့် လုံခြုံရေးအလွန်ကောင်းမွန်သည်ဟု လမ်းအာဏာပိုင်များက ယူဆကြသည်။
ဤဥမင်လိုဏ်ခေါင်းသည် မည်သို့ ထူးခြားသနည်း
ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတစ်လျှောက် ကားမောင်းရခြင်းသည် မည်သို့နေသနည်း။ အင်ဂျင်နီယာများ၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်တစ်ခုမှာ ယာဉ်မောင်းများ လုံခြုံစိတ်ချမှုခံစားရပြီး အန္တရာယ်ကင်းစွာ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတစ်လျှောက် မောင်းနှင်နိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ ယင်းကိုဖြစ်မြောက်စေရန် သုတေသနကျောင်းမှ ယာဉ်အသွားအလာစိတ်ပညာရှင်များနှင့် ပညာရှင် မီးဒီဇိုင်နာများအပြင် ခွင်တုကားမောင်းစက် အကူအညီတို့ဖြင့် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း၏အတွင်းပိုင်းကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ရလဒ်ကားအဘယ်နည်း။ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းသည် လုံးဝမဖြောင့်တန်းပါ။ ပြေပြစ်သောလမ်းကွေ့များသည် ယာဉ်မောင်းသူများကို မငိုက်မျဉ်းစေရန် ကာကွယ်ပေးသည်၊ သို့သော်လည်း အရှေ့ပေ ၃,၀၀၀ အကွာကို သူတို့တွေ့မြင်နိုင်သည်။ လမ်းကွေ့များသည် မျက်နှာချင်းဆိုင် ယာဉ်အကွာအဝေးကို တွက်ချက်ရန်လည်း ပို၍လွယ်ကူစေ၏။ ဂူကဲ့သို့သော တောင်ခန်းမကြီးသုံးခန်းသည် ခရီးစဉ်ကို ငြီးငွေ့မှုလျော့ပါးစေသည်။ ယင်းက ဥမင်ရှည်ကြီးတစ်ခုတည်းကိုမဟုတ်ဘဲ ဥမင်အတိုလေးခုကို ဖြတ်မောင်းနေသယောင် ထင်မှတ်စေ၏။ ဤခန်းမများရှိ အောက်ခြေမှ အဝါရောင်အလင်း၊ အစိမ်းရောင်အလင်းနှင့် အထက်မှ အပြာရောင်အလင်းတို့ဖြင့် ထူးထူးခြားခြားအလင်းရောင်ပေးထားပုံသည် နေ့အလင်းရောင်နှင့် နေထွက်ချိန်ကဲ့သို့ ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်စေသည်။ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတစ်လျှောက် ကောင်းစွာအလင်းရောင်ထိုးပေးထားမှုကြောင့် ယာဉ်မောင်းသူအများစုသည် သက်သောင့်သက်သာနှင့် လုံခြုံစိတ်ချမှုကို ခံစားရသည်။
ယခု ခရီးသွားသူများသည် ကမ္ဘာ့အရှည်ဆုံးဥမင်လိုဏ်ခေါင်းလမ်းမကို ဖြတ်သန်းသွားလာရသည့် တွေ့ကြုံမှုအထူးအဆန်းကို ခံစားနိုင်ကြပြီ။ ခေတ်သစ်အင်ဂျင်နီယာစွမ်းဆောင်ချက်ကြောင့် နော်ဝေးနိုင်ငံ၏ အရှေ့နှင့် အနောက်ကို ဆက်သွယ်ပေးနိုင်ခဲ့လေသည်။ ယင်းသည် လူ၏စွမ်းရည်နှင့် တီထွင်ဉာဏ်တို့ကို အကျိုးရှိရှိအသုံးပြုသောအခါ ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းရှိကြောင်း ဖော်ပြသည့်သာဓကပေတည်း။
[စာမျက်နှာ ၁၅ ပါ ပုံကြမ်း/ရုပ်ပုံ]
(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)
ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းလမ်းကြောင်း
လာဒါလ် ← → အော့လဲန်
[စာမျက်နှာ ၁၇ ပါ ပုံကြမ်း/မြေပုံ]
(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)
လာဒါလ် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း
ဝေးပြေးလမ်းမကြီးများ
↑ လာဒါလ်သို့
→ E၁၆မှ အော့ဇလိုသို့
* ဤနေရာတွင် လေမှုတ်ပန်ကာများရှိ
လေစီးရာ လမ်းကြောင်း
↓
တောင်ခန်းမ
↓
ပန်ကာ ဌာန → လေဝင်လေထွက် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း
↑
*
↑
တောင်ခန်းမ
↑
*
လေသန့်စက်
↑
*
တောင်ခန်းမ
*
↑
*
↑
လေစီးရာ လမ်းကြောင်း
အော့လဲန်
↓ E၁၆မှ ဘာဂန်သို့
၁ မိုင်
၁ ကီလိုမီတာ
[Credit Line]
Statens vegvesen, Sogn og Fjordane
[စာမျက်နှာ ၁၄ ပါ မြေပုံ]
(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)
နော်ဝေး
လာဒါလ်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း
ဘာဂန် E၁၆ အော့ဇလို
[စာမျက်နှာ ၁၅ ပါ ရုပ်ပုံ]
လာဒါလ်ဝင်ပေါက်
[စာမျက်နှာ ၁၅ ပါ ရုပ်ပုံ]
လေသန့်စက်၏ပုံကြမ်း
[စာမျက်နှာ ၁၅ ပါ ရုပ်ပုံ]
နံရံများနှင့် ခေါင်မိုးကို ခိုင်ခံ့စေသော သံမဏိမူလီများကိုပြထားသည့် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းနမူနာ
[စာမျက်နှာ ၁၆ ပါ ရုပ်ပုံ]
ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွင် အရေးပေါ်တယ်လီဖုန်း ၁၀၀ ခန့်နှင့် မီးသတ်ဘူး ၄၀၀ နီးပါးရှိ
[စာမျက်နှာ ၁၆ ပါ ရုပ်ပုံ]
အထူးအလင်းရောင်ထိုးပေးထားသော မီးလုံးများရှိသည့် တောင်ခန်းမသုံးခု
[Picture Credit Lines on page 24]
Aerial view: Foto: Leiv Bergum; air treatment plant: ViaNova A/S; all other photographs on pages 24-6: Statens vegvesen, Sogn og Fjordane