မာတိကာဆီ ကျော်သွား

မာတိကာဆီ ကျော်သွား

အန္တရာယ်ပိုကင်းသော ဝေဟင်ခရီးလမ်း ရှာပုံတော်

အန္တရာယ်ပိုကင်းသော ဝေဟင်ခရီးလမ်း ရှာပုံတော်

အန္တရာယ်​ပို​ကင်း​သော ဝေ​ဟ​င်​ခရီးလမ်း ရှာပုံတော်

အဲလက်စ်​သည် ၉/၁၁ မတိုင်မီ ရက်သတ္တပတ်​အနည်းငယ်​က ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​ပျံသန်း​ခြင်း​ကို ကြောက်​သည့်​စိတ် အောင်နိုင်​တော့​အံ့​ဆဲ​ဆဲ​ဟု ခံစား​မိ​ခဲ့​သည်။ သူ​စီးနင်း​လိုက်ပါ​လာ​သည့် ခရီးသည်​တင်​လေယာဉ်​သည် အေ​သင်​မြို့မှ ဘော​စ​တွန်​မြို့​သို့ စတင်​ထွက်ခွာ​သည်​နှင့် ၄၂ နှစ်အရွယ်​ရှိ ပြည်​သူ့​ရေးရာ​ဌာန​မှ မန်နေဂျာ​ဖြစ်သော အဲလက်စ်​မှာ အနည်းငယ်​ထိတ်လန့်​ခဲ့​သည်—ရင်တဒိတ်ဒိတ်​ခုန်​ကာ သူ၏​လက်ဝါး​များနှင့် နဖူး​များ​တွင် ချွေးစေး​များ​ထွက်​လာ​သည်။

သို့သော် သူ​အဘယ်အရာ လုပ်​ရမည်ကို သူသိ​ထား​သည်။ ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​သွားလာခြင်း​ကို ကြောက်​သည့်​စိတ် ပျောက်ပျက်​စေရန် ကြိုးစား​ကူညီ​ပေး​နေသည့် ကုထုံး​အထူးပြု​ဆရာ​တစ်ဦး​က အသက်ကို​ပြင်းပြင်း​ရှူ၊ နှစ်လိုဖွယ်​မြင်ကွင်း​ကို မြင်ယောင်​ကာ ထိုင်ခုံ​လက်တန်း​ကို မြဲမြံ​စွာ​ဆုပ်ကိုင်​ထားပြီး တစ်​မိနစ်​လျှင် လေး​ကြိမ် လက်ကို​ပြေ​လျှော့​ရန် မှာကြား​ထား​သည်။ ထိတ်လန့်​ချောက်ချား​ဖွယ်​အသံများ​က သူ့​အား အနိုင်ယူ​အံ့​ဆဲ​ဆဲ​ဖြစ်လာ​သောအခါ ငြိမ်သက်​နေသော​ရေကန်​တွင် ရောက်နေ​သည်​ဟု အဲလက်စ်​မြင်ယောင်​ကြည့်​လိုက်​သည်။ “ကျွန်တော် တော်တော်လေး တိုးတက်လာ​တယ်လို့ ထင်​တယ်” ဟု​အဲလက်စ်​က ပြော​ခဲ့​သည်။

သန်းနှင့်ချီ​သော လေကြောင်း​ခရီးသည်​များသည် ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​သွားလာခြင်း​ကို ကြောက်လန့်​ကြသည်။ ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​ဖြင့် သွားလာ​စေ​လို​ကြ​သည့် မိသားစုဝင်​များ၊ အလုပ်ရှင်​များနှင့် လေကြောင်းလိုင်း​များ​၏ ဆွဲဆောင်မှု​ကြောင့် ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​သွားလာခြင်း- ကြောက်​စိတ်-ကင်း​ပျောက် အကူအညီ​ပေး​ရေး သင်တန်း​များ​သို့ မကြာသေးမီ​နှစ်များ​အတွင်း လူများစွာ တက်ရောက်​လာ​ခဲ့​ကြသည်။ ခရီးသည်​အများစုမှာ သင်တန်း​များ​မှ အကျိုး​ခံစား​ခဲ့​ကြ​ပါ​သည်; ဆေးခန်း​များစွာ​က ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း​ကျော်​အထိ အောင်မြင်မှု​ရှိကြောင်း ဂုဏ်ယူ​စွာ​ပြောဆို​ခဲ့​ကြသည်။

သို့သော် ၉/၁၁ က ယင်း​အခြေအနေ​အားလုံး​ကို ပြောင်းလဲ​ပစ်​ခဲ့​သည်။ အဲလက်စ်​သည် သူ​တက်ရောက်​နေသော​သင်တန်းကို ချက်ချင်း​ရပ်စဲ​ခဲ့​သည်။ သို့​နှင့် ဖောက်သည်​ကောင်း ဖြစ်လာ​ဖို့​အလားအလာ​ရှိသည့် အထင်ကရ​ပုဂ္ဂိုလ်​တစ်ဦး​ကို တွေ့ဆုံ​ရန် ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​ပျံသန်း​ရမည့်အစီအစဉ်ကို​ပါ ဖျက်သိမ်း​လိုက်၍ အလုပ်ရှင်​မှာ စိတ်ပျက်​သွား​ရသည်။ “အကြမ်းဖက်​တိုက်ခိုက်မှု​တွေ​ကို ကြောက်​တဲ့​စိတ်​နဲ့​ပေါင်းစပ်​သွားတဲ့ ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​သွားလာ​ဖို့ ကြောက်​တဲ့​စိတ်​ကို ဘာကမှ ဖျောက်ဖျက်​မပေးနိုင်​တော့​ဘူး။ အဲဒီ​အတွက် ကုထုံး​က ကျွန်တော့်​ကို ကြို​ပြီး​မ​ပြင်ဆင်​ထား​ပေး​ဘူး” ဟု​အဲလက်စ်​က​ပြော​ခဲ့​သည်။

လုံခြုံရေး တင်းကြပ်​ခြင်း

လေယာဉ်​ပေါ်​တက်​တော့​မည့် ခရီးသည်​များ​အား မေးရိုး​မေး​စဉ်​ဖြစ်သည့် “ခင်ဗျား မသိကျွမ်းတဲ့​သူ​တစ်ဦးဦး​က ဒီ​ခရီးစဉ်​မှာ ပစ္စည်း​တစ်ခုခု သယ်​ခိုင်း​တာ​များ​ရှိသလား။ ခင်ဗျား သယ်ဆောင်​သွားမယ့်​ပစ္စည်း​တွေ​ကို ထုပ်ပိုး​ပြီး​နောက် ခင်ဗျား​ရဲ့​မျက်ကွယ်​မှာ ရောက်သွား​တဲ့ အထုပ်အပိုး​တွေ​ကော ရှိသလား” ကဲ့သို့​သော​မေးခွန်းများကို ၉/၁၁ ရက်​နေ့ လေယာဉ်​ပြန်ပေးသမား​များ​အား​လည်း မေးမြန်းခဲ့​မည်၊ လေယာဉ်​ပြန်ပေးသမား​များ​က​လည်း လူအများစု​နည်းတူ “မရှိဘူး!” ဟု​ဖြေဆို​ခဲ့​ကြ​မည်​မှာ သံသယ​ရှိ​စ​ရာ​မလို​ပေ​ဟု ထိတ်လန့်​နေသော လေကြောင်း​ခရီးသည်​များ​က ထောက်ပြ​ခဲ့​သည်။ ပြန်ပေးသမား​များ လေယာဉ်​ပေါ်​တက်​သွား​နိုင်​ခြင်း​မှာ လေကြောင်း​လုံခြုံရေး​စနစ် လျော့​ရဲ​သည့်​သာဓက​ဖြစ်သည်​ဟု လုံခြုံရေး​ကျွမ်းကျင်​သူတချို့​က​လည်း ရှုမြင်ကြ​ပါ​သည်။ “ဘယ်သူကမှ၊ ဘာကမှ အဲ့ဒီ​စနစ်​ကို မပြောင်းလဲ​ပေး​နိုင်​ခဲ့​ဘူး။ လေယာဉ်​လေး​စင်း​ပြန်ပေးဆွဲ​ခံရ​ပြီး ဖျက်ဆီး​ခံ​လိုက်ရ​တဲ့​အခါ လူ​ထောင်နဲ့​ချီ​ပြီး​အသက်ဆုံး​လေ​တော့ အဲ့ဒီ​စနစ်​ကို မဖြစ်​မနေ​ပြောင်း​ပစ်​ဖို့ လုံလောက်​သွားပြီ​ပေါ့” ဟု​လေကြောင်း​ပျံသန်းမှု​လုံခြုံရေး​အဖွဲ့​မှ ဒါရိုက်တာ​ဟောင်း ဂျီ​မ်​မက်​ကဲ​န်​နာ​က ပြော​ခဲ့​သည်။

ထို​ဆိုးရွား​လှ​သော​ပျက်စီး​ဆုံးရှုံးမှုကြီး​များ ဖြစ်ပွား​ပြီး​နောက်ပိုင်း​တွင် လေဆိပ်​နှင့် လေယာဉ်​လုံခြုံရေး​အဝဝ​ကို တင်းကြပ်​ခဲ့​သည်။ ကွန်ဂရက်​အစည်းအဝေး​ကြားနာ​မှု​တစ်ခု​တွင် ယူ.အက်စ်. သယ်ယူ​ပို့ဆောင်​ရေး​ဌာန​မှ စစ်ဆေးရေး​မှူး​ချုပ်​ဖြစ်သူ ကဲ​နက် အမ် မိ​ဒ်​က ဤသို့​ဆို​သည်– တည်​ဆဲ​နဲ့ လုံခြုံရေး​တောင်းဆိုချက်​အသစ်တွေ​ရှိပေမဲ့ ထိတ်လန့်စရာ​ကောင်း​တဲ့ လုံခြုံရေး​လစ်ဟင်း​မှု​တွေ​နဲ့ . . . ပိတ်ပစ်​လိုက်​ဖို့ လိုအပ်​နေတဲ့ လစ်​ဟာ​မှု​တချို့ ရှိနေတုန်းပဲ။” ယင်း​လစ်​ဟာ​မှုများ​ကို​ပိတ်ပစ်​ဖို့ အဘယ်အရာ လုပ်ဆောင်ခဲ့​သနည်း။

လုံခြုံရေး​ကို အန္တရာယ်​ပေး​မည့်​အရာများ​ကို စစ်ဆေးခြင်း

ယူ.အက်စ်. လေကြောင်းလိုင်း​တစ်ခု​မှ ထိပ်​တန်း​လုံခြုံရေး​အရာရှိ​တစ်ဦး​အား ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​ပျံသန်း​ရခြင်း​ကို ကြောက်​ပါ​သလား​ဟု မေးမြန်း​သည့်​အခါ ဤသို့​မဆိုင်းမတွ ဖြေဆို​ခဲ့​သည်– “ကျွန်မ မကြောက်​ပါ​ဘူး၊ CAPS ကို ကျွန်မ ယုံတယ်။” ကွန်ပျူတာ​အထောက်အကူ​ပြု​ခရီးသည်​စစ်ဆေးရေး​ဟု​ခေါ်​သည့်​စနစ် (Computer Assisted Passenger Screening) ကို သူ ရည်ညွှန်း​နေခြင်း​ဖြစ်သည်၊ ယင်း​စနစ်​ကို ကျင့်သုံး​သည့်​လေကြောင်း​များ​က ရောင်းချ​သည့် လက်မှတ်​တစ်စောင်​ချင်း​ကို မှတ်တမ်းတင်​ပေး​သည့်​စနစ်​ဖြစ်သည်။ ယင်း​စနစ်​က လက်မှတ်​တစ်စောင်​ကို လေယာဉ်​လက်မှတ်​အရောင်း​ဌာန သို့​မဟုတ် ခရီး​သွားလာ​ရေး​အေဂျင်စီ သို့​မဟုတ် အင်တာနက်​မှ ဝယ်ယူ​သည်ကို ဖော်ပြ​ပေး​သည်။ ခရီးသည်​သည် တစ်ဦးတည်း​သွားလာခြင်း​လော၊ မိသားစုဝင်​များ သို့​မဟုတ် တခြား​အဖော်​များနှင့်​အတူ သွားလာခြင်း​လော​စ​သည့် အချက်အလက်​များ​အပြင် မည်သည့်​မှတ်တမ်းဝင်​ရာဇဝတ်သား​နှင့်​မဆို ဆက်သွယ်​ခဲ့​ဖူး​ခြင်း​ရှိမရှိ၊ လေကြောင်း၊ လေကြောင်း​ဝန်ထမ်း​များ သို့​မဟုတ် ၎င်း​တို့​ပိုင်ဆိုင်ရာ​နှင့်​ပတ်သက်​၍ လက်​သင့်​မခံနိုင်​ဖွယ် ပြုမူ​ခဲ့​မှုများ​ရှိမရှိ​စ​သည့်​အချက်အလက်​တို့ကို မှတ်တမ်းတင်​ပေး​သည်။

လေဆိပ်​တွင် ခရီးသည်​တစ်ဦး စာရင်း​သွား​သွင်း​သည့်​အခါတိုင်း အချက်အလက် မှန်​မမှန်​စိစစ်​ပေး​ပြီး စစ်ဆေး​သည့်​မေးခွန်းများကို တစ်ဦးစီ​တုံ့ပြန်​ပုံ​အပါအဝင် နောက်ဆုံး​အချက်အလက်​များနှင့်​အညီ မှတ်တမ်းတင်​ပေး​သည်။ စုဆောင်း​သည့်​အချက်အလက်​များ၊ မှတ်တမ်း​တင်ထား​သည့် အသေးစိတ်​အချက်အလက်​များ​ကို လေကြောင်းလိုင်း​၏​ထိပ်​တန်း​လျှို့ဝှက်​တစ်​နေရာတွင် သိမ်းဆည်း​ပေး​သည်။ ကမ္ဘာ​တစ်ဝန်း​တွင် CAPS ကဲ့သို့​သော စနစ်​အမျိုးမျိုးကို အသုံးပြုလျက်​ရှိကြ​ပြီး တချို့​ဆိုလျှင် တခြား​အစိုးရ​များ၊ အင်​တာ​ပို​လ်​ကဲ့သို့​သော နိုင်ငံတကာ​ရဲတပ်ဖွဲ့​အေဂျင်စီ​များနှင့် တိုက်ရိုက်​ဆက်သွယ်​ထား​ကြသည်။ ဥရောပ​လေဆိပ်​များစွာ​ရှိ နိုင်ငံ​ကူး​လက်မှတ်​ထိန်းချုပ်ရေး​စနစ်​များသည် ခရီးသည်​၏​လေကြောင်း​ပျံသန်းမှု​ရာဇဝင်​နှင့် နိုင်ငံ​တစ်နိုင်ငံ​မှ​တစ်နိုင်ငံ​သို့ သွားလာ​လှုပ်ရှားမှု​တို့ကို မှတ်တမ်းတင်​ပြီး ခြေရာ​ကောက်​ပေး​နိုင်​သည်။

ကိုယ်တိုင်​သယ်​သည့်​ပစ္စည်း​များ၊ အပ်​ထား​သည့်​အိတ်များ​ကဲ့သို့​သော ပစ္စည်း​များ​ထက် လုံခြုံရေး​ကို ပိုမို​အန္တရာယ်​ပေး​နိုင်​ဖွယ်​ရှိသည့် မလို​တ​မာ​စိတ်​ရှိသူ​များ​ကို မှတ်တမ်းတင်​ပေး​သည်။ ထို့​ကြောင့် လေဆိပ်​လုံခြုံရေး​ကို တိုးမြှင့်​ပေး​ရန် အမျိုးမျိုးသော ဇီဝ​မှတ်တမ်း​ကိရိယာ​များနှင့် စ​မာ့တ် ကတ်​ကွန်ပျူတာ​ထည့်သွင်း​အသုံးပြုနိုင်​သည့် ပလတ်စတစ်​ကတ်ပြား​များ​ကို ရွေးချယ်စရာ​များ​အဖြစ် လောလောဆယ်​သုံးသပ် သို့​မဟုတ် အကောင်အထည်ဖော်​လျက်​ရှိသည်။

ခရီးသည်​၏​ကိုယ်ရေး​မှတ်တမ်း​ထားခြင်း​အပြင် အန္တရာယ်​ရှိသော​ဝတ္ထု​ပစ္စည်း​များ လေယာဉ်​ပေါ်​ရောက်​မသွား​စေရန် စစ်ဆေး​ရှာဖွေခြင်း​သည်လည်း လေဆိပ်​လုံခြုံရေး​တွင် ပါဝင်​ပတ်သက်​သည့် အရေးကြီး​သည့်​ကိစ္စ​နောက်​တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ဓာတ်​ရောင်ခြည်​သုံး​စက်​များ​ဖြင့် စစ်ဆေးခြင်း​တွင် အားနည်းချက်များ​ရှိသည်။ ၎င်းတို့၏​မျက်မှောက်တွင် ဖြတ်သန်း​နေသည့် မှေးမှိန်​သော ဓာတ်​ရောင်ခြည်​ဖြင့်​ရိုက်​ထား​သည့် ဝန်​စ​ည်​စ​လယ်​ရုပ်ပုံများ​ကို စောင့်ကြည့်​နေရ​ခြင်း​သည် ပျင်းရိ​ဖွယ်​ဖြစ်သော​ကြောင့် ရေရှည်​အာရုံစိုက်ရန်​ခက်ခဲ​ကြောင်း လေဆိပ်​လုံခြုံရေး​ဝန်ထမ်း​များ​က တွေ့ရှိ​ကြသည်။ တစ်ချိန်တည်း​တွင် သတ္တု​ရှာ​ကိရိယာ​များသည် အိမ်သော့​များ၊ ငွေ​အ​ကြွေ​စေ့​များနှင့် ခါးပတ်​ခေါင်း​များ​ကို ထိတွေ့​သည်​နှင့် တ​တီ​တီ​မြည်​နေကြ​ပြန်​သည်။

ပိုမို​တင်းကြပ်​သော​ဥပဒေ

ထိုသို့​သော​အားနည်းချက်များ​ကို ထေ​မိ​စေရန် အစိုးရ​များသည် လေဆိပ်​လုံခြုံရေး​ကို တင်းကြပ်​စေသည့် ဥပဒေ​များ​ထုတ်ပြန်ခဲ့​ကြသည်။ အမေရိကန်​ပြည်ထောင်စု​တွင် ယင်း​ဥပဒေ​ကြောင့် လူ​ပါ​မှ​သာ အထုပ်အပိုး​များ​တင်​ပေးခြင်း၊ သယ်ဆောင်​သွား​မည့် ပစ္စည်း​များ​ကို အသေအချာ​စစ်ဆေးခြင်း၊ ပေါက်ကွဲ​တတ်​သည့်​ပစ္စည်း​ပါ​မပါ အပ်​ထား​သည့်​ဝန်​စ​ည်​စ​လယ်​အားလုံး​ကို စိစစ်​ခြင်း​တို့ကို ၂၀၀၂ နှစ်ကုန်ပိုင်း​တွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့​သည်။ လေယာဉ်မှူး​တံခါးများ​သည် ခိုင်ခံ့​လုံခြုံမှု​ရှိနေ​ရန် ဆောင်ရွက်​နေဆဲ​ဖြစ်သည်။ ထို့​အပြင် လေကြောင်းလိုင်း​ဝန်ထမ်း​များ​အတွက် အရေးကြုံ​သက်လုံ​ကောင်း​စေရန် သင်တန်း​များ ထပ်ဆင့်​ပို့ချ​ပေး​ထား​၏။ ပုဂ္ဂလိက​လေယာဉ်​ခရီးစဉ်​များ​တွင် လက်နက်ကိုင်​အစောင့်များ​ကိုလည်း လိုက်ပါ​စေ​သည်။

၉/၁၁ နောက်ပိုင်း​လ​များ​၌ ကမ္ဘာ​တစ်ဝန်း​ရှိ လေဆိပ်​များစွာ​တွင် ခရီးသည်​များနှင့် ဝန်​စ​ည်​စ​လယ်​များ​ကို လက်​ဖြင့် ရှာဖွေ​စစ်ဆေး​ခဲ့​သည်။ တချို့​အခြေအနေ​များ​တွင် ခရီးသည်​များနှင့် သယ်ဆောင်​သည့်​ပစ္စည်း​များသည် နောက်ထပ်​တစ်နည်း​ဖြင့် စစ်ဆေးခြင်း​ခံ​ကြသည်။ လေယာဉ်​ပြန်ပေး​မှု အများဆုံး​အချိန်​ဖြစ်သည့် ၁၉၇၀ ပြည့်လွန်​နှစ်များ​အတွင်း ယင်း​သို့ ကျယ်ပြန့်​စွာ​လုပ်ဆောင်ခဲ့​သည်ကို တွေ့မြင်​ခဲ့​ကြ​သည့် ဥရောပတိုက်​သား​ခရီးသည်​များ​မှာ​မူ ယင်း​သို့​သော​ကြိုတင်​ကာကွယ်​မှုများ​နှင့် အကျွမ်းဝင်​ပြီး​သား​ဖြစ်သည်။ ယခု​အခါ ခရီးသည်​များ​အား ချွန်ထက်သော​ပစ္စည်း​မှန်သမျှ လေယာဉ်​ပေါ် တင်ဆောင်​ခြင်း​ကို ပိတ်ပင်​ထား​သည်။ တရားဝင်​လက်မှတ်​ရရှိ​ထား​သည့် ခရီးသည်​များ​ကို​သာ လုံခြုံရေး​ဂိတ်​များ​ကို ဖြတ်ကျော်​ခွင့်ပြု​ထား​၏။ လူများစွာ​အတွက် ခရီးသည်​စာရင်း​သွင်း​ကောင်တာ​များနှင့် လေဆိပ်​များ​ရှိ လက်နက်ကိုင်​တပ်ဖွဲ့​များ​ရှေ့ တန်းစီ​ရခြင်း​မှာ ထုံးစံ​လို​ဖြစ်လာ​လေ​ပြီ။

ပြုပြင်​ထိန်းသိမ်းမှု​ကို အထူး​အရေးပေး

ဖြစ်မြဲ​ဖြစ်သည့် ဤ​မြင်ကွင်း​ကို မြင်ယောင်​ကြည့်​ပါ– ခရီးသည်​သည် လေဆိပ်​စစ်ဆေးမှု​များစွာ​ကို အဆင့်ဆင့်​ဖြတ်ကျော်​ပြီး​နောက် လေယာဉ်​ပေါ်​တက်​ရန် လေကြောင်း​ကိုယ်စားလှယ်​၏​ကြေညာ​ချက်​ကို စောင့်ဆိုင်း​သည့်​ဂိတ်​သို့ နောက်ဆုံး​ရောက်ရှိ​လာ​သည်။ သူ့​အနား​ရှိ မီးခိုး​ရော​င်​ဝတ်စုံ ဝတ်ဆင်​ထား​သည့် ခရီးသည်​က “ခင်ဗျား ကြား​လိုက်​သလား” ဟု​မေး​၏။ “စက်​ချို့ယွင်း​လို့ ထွက်ခွာ​ချိန်​နောက်ကျ​မယ်​တဲ့။” ထို့နောက် စိတ်ပျက်​သည့်​ပုံစံ​ဖြင့် “အင်​ဂျင်​မပါဘဲ​နဲ့ ကျွန်တော်​တို့ကို မ​ထွက်ခွာ​ခိုင်း​ဖို့ မျှော်လင့်​တာ​ပဲ!” ဟု​ပြောလိုက်​သည်။

လေကြောင်း​အေဂျင်စီ​များ​တွင် တင်းကြပ်​ပြီး အပင်ပန်းခံ စစ်ဆေး​ရသည့်​စနစ်​များ​ရှိကြောင်းကို ခရီးသည်​အများစုက သဘောမပေါက်​ကြ​ပါ။ လေယာဉ်​၏ စက်​ပိုင်း​ဆိုင်ရာ​ခရီးစဉ်​မှတ်တမ်း​စာအုပ်​ကို ဂရုတစိုက်​ကြည့်ရှု​စစ်ဆေး​ပေး​ပြီး​မှ လိုအပ်​သည့်​ပြုပြင်မှု​များ ပြုလုပ်​ရသည်။ လေယာဉ်​စက်​ချို့ယွင်း​သည့်​မှတ်တမ်း​လုံးဝ​မရှိသည့်​တိုင် လေယာဉ်များ​နှင့် အင်​ဂျင်​စက်​များ​ကို—သာမန်​ယာဉ်များ​ထက် ပို​၍​မကြာခဏ—အစီအစဉ်​ဇယား​ပါ​အတိုင်း ကြံ့ခိုင်ရေး​လုပ်ရန် အဆိုပါ​အေဂျင်စီ​များ​က တောင်းဆို​သည်။

လေကြောင်းလိုင်း​မှ ပြုပြင်​ထိန်းသိမ်းရေး​အရာရှိ​တစ်ဦး​က ယင်းကို ထောက်ခံ​ပေး​နိုင်​သည်။ “ဒီ​စက်ရုံ​မှာ ကျွန်တော် အလုပ်လုပ်​ခဲ့​တဲ့ ၁၅ နှစ်​နီးပါး​အတွင်း ပြုပြင်​ထိန်းသိမ်းရေး​လုပ်ငန်း​ကို လုပ်ကိုင်​ခဲ့​တဲ့​သူ​တိုင်း​လို​လို အန္တရာယ်ကင်း​ရေး​ကို သိပ်​အလေးအနက်​မထားတဲ့​သူ​ရ​ယ်​လို့ မတွေ့ဖူး၊ မကြုံ​ခဲ့​ဖူး​ဘူး။ တကယ်တော့ လုပ်သားတွေရဲ့ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ မိသားစုဝင်တွေလည်း သူတို့​အလုပ်​လုပ်နေတဲ့ လေယာဉ်​နဲ့​သွားလာ​နေကြ​တော့ သူတို့​ပေါ့ပေါ့ဆဆ မ​လုပ်ကြပါ​ဘူး။”

လေယာဉ်​စက်​ပြင်​သမားများ​နှင့် ပြုပြင်​ထိန်းသိမ်းရေး​လုပ်သားများ​အပေါ်​တွင် ကြီးမားသော​ပုဂ္ဂိုလ်ရေး​တာဝန် ရှိ​နေသည်။ သူတို့​ထဲ​မှ​တစ်ဦး​က ဤသို့​ပြန်​ပြောပြ​သည်– “အိုင်​အို​ဝါး​ပြည်နယ်၊ ဆူး​မြို့မှာ ဒီ​စီ-၁၀ ပျက်​ကျ​သွားတဲ့​ည​ကို ကျွန်တော် ဘယ်တော့မှ မမေ့ဘူး။ အဲဒီ​အချိန်တုန်းက လေယာဉ်​စက်​ပြင်​တစ်ဦး​အဖြစ် ကျွန်တော် လုပ်ကိုင်​ခဲ့တယ်၊ အလားတူလေယာဉ်​မျိုး​ရဲ့ အမြီး​ပိုင်း​အတွင်း​ထဲမှာ စစ်ဆေး​ပြုပြင်ပေး​တဲ့ အလုပ်ကို​လုပ်ကိုင်​နေတဲ့​အချိန်​ပဲ။ အဲဒီတုန်းက ပျက်​ကျ​သွားတဲ့​လေယာဉ်​ရဲ့ တကယ့်​ဖြစ်ရပ်မှန်​ကို ကျွန်တော်​တို့ လုံးဝ​မသိ​ခဲ့​ကြဘူး။ ‘အဲဒီ​လေယာဉ် ဘာများ​ဖြစ်သွား​တာလဲ’ ဆိုတာ​ကို​စဉ်းစား​ရင်း အဲဒီ​ည​က ကျွန်တော်​လုပ်ဆောင်ခဲ့​တာတွေကို ပြန်​တွေးကြည့်​နေခဲ့တယ်။ တစ်ယောက်ယောက်​က မ​တွေ့​လိုက်တဲ့​ပြစ်ချက်​ကို အခု ကျွန်တော်​ရှာတွေ့​ပြီး အဲဒီ​ဘေးဆိုး​မျိုး နောက်​တစ်ကြိမ်​မဖြစ်အောင် ငါ​လုပ်နိုင်​မလား​ပေါ့။ ကျွန်တော်​ဟာ လုပ်သင့်တဲ့​အတိုင်း အရာရာကို အတိအကျ​လုပ်ခဲ့​ရဲ့​လား။’ အဲဒီ​ညနေပိုင်း​မှာ လေယာဉ်​အမြီး​ပိုင်း​ကို စစ်ဆေး၊ စဉ်းစား​ရင်း​နဲ့ အချိန်​အတော်​ကုန်​သွားခဲ့တယ်။”

လေယာဉ်​စက်​ပြင်​များ​ကို လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်​တာဝန်​များ​မှ​သည် အဆင့်မြင့်မြင့် ပြစ်ချက်​ရှာဖွေ​စစ်ဆေး​ပြုပြင်ပေး​ခြင်း​အထိ သူတို့​လုပ်ဆောင်​ရမည့် ကဏ္ဍ​အားလုံး​အတွက် သင်တန်း​များ မပြတ်​တမ်း​ပို့ချ​ပေး​သည်။ လေယာဉ်​အမှုထမ်း​လေ့ကျင့်ပေး​မှု သင်ရိုး​များ​ကို သာမန်​အခြေအနေ​မှ ထူးခြားသည့်​အခြေအနေ​အထိ တွေ့ကြုံ​ရင်ဆိုင်​နိုင်​သည့် အခြေအနေ​မှန်သမျှကို ခြုံငုံမိ​စေရန် နောက်ဆုံး​တွေ့ရှိချက်​နှင့်​အညီ နှစ်စဉ်​မွမ်းမံ​ပေး​သည်။

လေကြောင်း​တစ်ခု ဘေးဆိုး​ကြုံ​ရပြီး​နောက် စုစည်း​ရရှိ​သည့် အချက်အလက်​များ​ကို ခွဲခြမ်း​စိတ်ဖြာ​လေ့လာ​ပြီး ခွင်​တု​စက်​တစ်ခု​တွင် ထည့်သွင်း​ပေး​သည်။ နောက်နောင် အလားတူ​ပြဿနာ​များ​ကို လေယာဉ်​စက်​ပြင်​များ​က သာ၍​ကောင်းမွန်​စွာ​ဖြေရှင်း​နိုင်​ရန်​အတွက် အ​မောင်း​သင်​လေယာဉ်မှူး​များနှင့် လေယာဉ်​အင်ဂျင်နီယာ​များ​က သူတို့​ရှာဖွေ​တွေ့ရှိ​နိုင်​သည့် တခြား​ဖြေရှင်း​နည်း​များ​ကို သိမြင်​ရန် ခွင်​တု​စက်​တွင် ပျံသန်း​ကြည့်​ကြသည်။ ထို့နောက် တိကျသော​လမ်းညွှန်ချက်​ပေး​နိုင်​ရန် စက်​ပြင်​များ​အတွက် ယင်း​နှင့်​သက်ဆိုင်​သည့် သင်တန်း​အစီအစဉ်ကို စီစဉ်​ပေး​သည်။ ချို့ယွင်းချက်​များ တွေ့ရှိ​လာ​ကာ ချို့ယွင်းချက်​နည်း​နိုင်​သမျှ​နည်းလာ​စေရန် ရည်​သန်​သည့် ယင်း​သို့​သော​စမ်းသပ်​စစ်ဆေးမှု​များ​ကြောင့် လေယာဉ်ပျံ​နှင့် အစိတ်အပိုင်း​ဒီဇိုင်း​ပြောင်းလဲမှု​များ ဖြစ်ပေါ်​စေ​သည်။

ပြုပြင်​ထိန်းသိမ်းရေး​လုပ်သား​တစ်ဦး​က ဤသို့​ကောက်ချက်​ချ​သည်– “အန္တရာယ်ကင်း​ရေး​ဆိုတာ​က မတော်တဆ ဖြစ်လာ​တာ မဟုတ်ဘူး—အသေအချာ စီစဉ်​ရမယ့်​အရာ​ဖြစ်တယ်” ဆိုပြီး ကျွန်တော်​တို့ကို မှာကြား​ထား​တယ်။”

တစ်ကျော့​ပြန် ဝေ​ဟ​င်​ခရီး

လေယာဉ်​ဖြင့်​မသွား​လာရန် ဆုံးဖြတ်ပြီး လေးလ​အကြာတွင် အဲလက်စ်​သည် သူ၏​ကြောက်​စိတ်​ကို ဖြေရှင်း​ရမည့်​အချိန်တန်ပြီ​ဟု ဆုံးဖြတ်​ခဲ့​သည်။ ဘော့စတွန် လိုဂန်​အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ​လေဆိပ်​တွင် ရဲအရာရှိ​များနှင့် အမျိုးသား​အစောင့်​တပ်ဖွဲ့​ဝင်​များ​ရှိနေ​မှု​သည် သူ့​စိတ်​ကို အနှောင့်အယှက်​ပေး​ပုံ​မရတော့​ချေ။ တန်းစီ​၍ ခရီးသည်​စာရင်း​သွင်း၊ သူ၏​ပစ္စည်း​များ​ကို လက်​ဖြင့်​စမ်းသပ်​ရှာဖွေမှု​တို့ကို​လည်း သူ​စိတ်​အနှောင့်အယှက်​မဖြစ်​တော့​ချေ။

အဲလက်စ်​အတွက် အဆိုပါ​လုပ်ဆောင်ချက်များ​သည် အန္တရာယ်​ပို​ကင်း​သော​ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​ရှာပုံတော်ဖွင့်​ရာ​တွင် အားတက်ဖွယ်​ကောင်း​သည့်​လက္ခဏာများ ဖြစ်နေ​လေ​တော့​သည်။ ဇော​ချွေး​အနည်းငယ်​ပြန်နေ​သေး​ကာ နှလုံး​လည်း အနည်းငယ်​အ​ခုန်​မြန်​နေ​သေး​၏။ သို့ရာတွင် အဲလက်စ်​က လက်​နှင့်​စစ်ဆေး​ပြီး​သော​ပစ္စည်း​ကို ခေါင်း​အပေါ်​ရှိ​ပစ္စည်း​ထည့်​အံ​တွင် ထား​နေရင်း “အခုတော့ တော်တော်လေး​စိတ်သက်သာ​သွားပါပြီ” ဟု​ပြော​သည်။

[စာမျက်နှာ ၅ ပါ လေးထောင့်ကွက်/ရုပ်ပုံ]

ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​သွားခြင်း​နှင့်​ပတ်သက်​သည့် အချက်အလက်​များ

ခန့်မှန်းချက်​များ​အရ လေကြောင်း​ခရီးသည် ၅ ဦး​တွင် ၁ ဦး​ထက်မက​သည် ဝေ​ဟ​င်​ခရီး​သွားလာခြင်း​နှင့်​ပတ်သက်​သည့်​ကြောက်​စိတ် ရှိကြသည်။ သို့ရာတွင် ဤ​သူအား​လုံး​က ဝေ​ဟ​င်​ခရီးစဉ်​ကို အန္တရာယ်​မကင်း​ဟု မယူဆ​ကြ​ချေ။ များသောအားဖြင့် ၎င်းတို့၏​စိုးရိမ်​ထိတ်လန့်မှုများ​သည် အမြင့်​ကို​ကြောက်​စိတ် သို့​မဟုတ် လူ​ထူထပ်​သည့်​နေရာများ​ကို ကြောက်​စိတ်​ကဲ့သို့​သော တခြား​စိတ်ပိုင်း​ဆိုင်ရာ​ရောဂါ​များ​မှ မြစ်ဖျားခံ​လေ့​ရှိသည်။

[စာမျက်နှာ ၈ ပါ ဇယား]

ဆိုးရွား​သော​မတော်တဆမှု မည်မျှ ဖြစ်​နိုင်​ဖွယ်​ရှိ​သနည်း

တစ်နှစ်​အတွင်း​ဖြစ်​နိုင်​သည့် တစ်သက်တာ​တွင်​ဖြစ်​နိုင်​သည့်

အလားအလာ တစ်ကြိမ်– အလားအလာ တစ်ကြိမ်–

မော်တော်​ယာဉ် ၆,၂၁၂ ၈၁

သတ်ဖြတ်​ခံရ​မှု ၁၅,၁၀၄ ၁၉၇

စက်ယန္တရား​ကြောင့် ၂၆၅,၀၀၀ ၃,၅၀၀

လေယာဉ်​ပျက်​ကျ​မှု ၃၉၀,၀၀၀ ၅,၁၀၀

ရေချိုး​ဇလုံ​တွင် နစ်​သေ​မှု ၈၀၂,၀၀၀ ၁၀,၅၀၀

အဆိပ်​ရှိသော​တိရစ္ဆာန်​များ၊ အပင်များ ၄.၂ သန်း ၅၅,၉၀၀

မိုးကြိုး​ပစ်​ခြင်း ၄.၃ သန်း ၅၆,၀၀၀

[Credit Line]

Source: National Safety Council

[စာမျက်နှာ ၆ ပါ ရုပ်ပုံ]

တိုးများ​လာသော လေဆိပ်​လုံခြုံရေး

[စာမျက်နှာ ၇ ပါ ရုပ်ပုံ]

ခရီးသည် မှတ်တမ်းတင်​စစ်ဆေးရေး

[စာမျက်နှာ ၇ ပါ ရုပ်ပုံ]

တိုးတက်လာ​သော ပြုပြင်​ထိန်းသိမ်းရေး

[စာမျက်နှာ ၈ ပါ ရုပ်ပုံ]

လေယာဉ်မှူး​များသည် အဆင့်မြင့်မြင့် လေ့ကျင့်​ထား​သည့် ပညာရှင်​များ​ဖြစ်​ကြ