ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ် အကဲခတ်

▪ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ ၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သော ၁၅ နှစ်နှင့် ၆၄ နှစ်ကြားရှိ လူပေါင်းသန်း ၂၀၀ ခန့်သည် လွန်ခဲ့သောနှစ်က တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲခဲ့ကြသည်။—၂၀၀၅ ကမ္ဘာ့မူးယစ်ဆေးအစီရင်ခံစာ၊ မူးယစ်ဆေးနှင့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂရုံး။

▪ လက်နက်ကိုင်အကြမ်းဖက်မှုကို ကိုယ်တိုင်မြင်တွေ့ဖူးသူ မြီးကောင်ပေါက်တစ်ဦးသည် နောက်နှစ်နှစ်အတွင်း အကြမ်းဖက်မှုကို နှစ်ကြိမ်ခန့်ကျူးလွန်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း လေ့လာမှုများက ဖော်ပြသည်။—သိပ္ပံမဂ္ဂဇင်း၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု။

▪ ဘရာဇီးနိုင်ငံ၊ ဆောပိုလိုမြို့ရှိ ဆေးရုံတစ်ရုံတွင် ၃၅ နှစ်အောက် အမျိုးသမီးများ ရင်သားကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုနှုန်းမှာ တစ်နှစ်အတွင်း ၁၆.၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယင်းကို စောစောစစ်ဆေးတွေ့ရှိပါက ပြန်ကောင်းလာနိုင်ခြေ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။—ဖိုယာအွန်လိုင်း၊ ဘရာဇီး။

ငြီးငွေ့ခြင်းကို တိုက်လှန်ခြင်း

ငြီးငွေ့ခြင်းကို လေ့လာနေသည့် သုတေသနပညာရှင်များက ယင်းကို “ကျွန်ုပ်တို့ခေတ်၏ အဓိကရောဂါတစ်ခု” ဟုခေါ်ထားကြောင်း ဗန်ကူဗာစန်း (Vancouver Sun) သတင်းစာက ဖော်ပြသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ “မြောက်အမေရိကတိုက်သား လေးဦးလျှင်သုံးဦးနီးပါးသည် သူတို့အသက်တာတွင် ပို၍ထူးခြားဆန်းသစ်သောအရာများကို တောင့်တကြ” ကြောင်းတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ငြီးငွေ့ခြင်းကို တိုက်လှန်နိုင်သည့် သတင်းစာအကြံပြုချက်များတွင် “ငြီးငွေ့ဖွယ်ကောင်းသော ဘဝပုံစံကို ပြောင်းလဲခြင်း၊” “အသစ်သောအရာကို သင်ယူခြင်း၊” “အဓိပ္ပာယ်ရှိသော စေတနာ့ဝန်ထမ်းအလုပ်” လုပ်ခြင်း၊ “လမ်းလျှောက်ခြင်း . . . ကဲ့သို့သော လှုပ်ရှားမှုများပြုလုပ်ခြင်း” နှင့် “ကျေးဇူးသိတတ်သောသဘောတင်ပြခြင်း” တို့ပါဝင်သည်။

ခေတ်သစ်ကျွန်စနစ်

“ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ လူဦးရေအနည်းဆုံး ၁၂.၃ သန်းမှာ အတင်းအကျပ်စေခိုင်းခြင်းခံနေရသည်” ဟု ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်း (ILO) လေ့လာမှုကဖော်ပြသည်။ ခန့်မှန်းခြေအရ ယင်းတို့မှ ၂.၄ သန်းကျော်မှာ လူကုန်ကူးခြင်းခံနေရသည်။ အတင်းအကျပ်စေခိုင်းခြင်းတွင် ခြိမ်းခြောက်ပြီး အဓမ္မစေခိုင်းသော အလုပ်များဖြစ်သည့် ပြည့်တန်ဆာလုပ်ခြင်း၊ စစ်မှုထမ်းခြင်း၊ ချေးငွေဆပ်ရန် လုပ်ခလုံးဝမရဘဲ စာချုပ်ဖြင့်အလုပ်လုပ်ခြင်းတို့ပါဝင်သည်။ ILO ၏ အထွေထွေညွှန်ကြားရေးမှူး ဝှာန်း ဆိုမာဗီယာက ထိုသို့သောအလုပ်သည် “လူတို့၏ အခြေခံအခွင့်အရေးများနှင့် သိက္ခာကို ဆုံးရှုံးစေ” သည်ဟုဆို၏။

ပထမဆုံး ခရိယော်လ်ကျမ်းစာအပြည့်အစုံ

“ကမ္ဘာဦးကျမ်းမှ ဗျာ. ကျမ်းအထိ တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားဖြင့် ပြန်ဆိုခဲ့သော ပထမဆုံး ဩစတြေးလျဘာသာပြန်ကျမ်း ပြီးစီးခဲ့ပြီ” ဟု ဆစ်ဒနီနံနက်သံတော်ဆင့် (The Sydney Morning Herald) သတင်းစာကဆိုသည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေမည့် ခရိယော်လ်ဘာသာပြန်ကျမ်းသစ်သည် ဩစတြေးလျမြောက်ပိုင်း ဝေးလံသောဒေသများမှ အဘော်ရဂျင်နီလူမျိုး ၃၀,၀၀၀ ခန့်ကို အကျိုးပြုလိမ့်မည်။ “ဤစီမံကိန်းပြီးစီးရန် ၂၇ နှစ်ကြာသည်” ဟု သတင်းစာကဆိုသည်။ ကျမ်းစာအသင်းပေါင်းချုပ်၏ အဆိုအရ “၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ ဘာသာပြန်ကျမ်းသစ် ၂၂ မျိုးကို မှတ်ပုံတင်ခဲ့သည်။” ကျမ်းစာကို တစ်အုပ်လုံးအနေနှင့်ဖြစ်စေ၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေနှင့်ဖြစ်စေ တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားများအပါအဝင် ဘာသာစကားပေါင်း ၂,၃၇၇ မျိုးဖြင့် ယခု ဖတ်ရှုနိုင်ပြီဖြစ်သည်။

ရပ်ထားသောကားအတွင်းရှိ အပူချိန်များ

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ၂၀၀၄ ခုနှစ်အတွင်း ကလေး ၃၅ ဦးသည် ရပ်ထားသောကားအတွင်း အပူလျှပ်ပြီး သေဆုံးခဲ့ကြသည်ဟု ကလေးရောဂါ (Pediatrics) မဂ္ဂဇင်းကဖော်ပြသည်။ လေ့လာမှုများအရ အပြင်ဘက်အပူချိန်မှာ ၈၆ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်ကျော်လွန်ပါက ယာဉ်အတွင်းအပူချိန်မှာ ၁၃၄ မှ ၁၅၄ ဒီဂရီအထိ အလျင်အမြန်မြင့်တက်သွားနိုင်သည်။ အပြင်ဘက်အပူချိန်မှာ ၇၂ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်ရှိပါက ကားအတွင်းအပူချိန်မှာ ကားရပ်ပြီး ၁၅ မိနစ်မှ မိနစ် ၃၀ အတွင်း နောက်ထပ် ၄၀ ဒီဂရီခန့်မြင့်တက်သွားနိုင်သည်။ ကားစက်မသတ်မီ လေအေးပေးစက်ဖွင့်ထားခြင်းသည် မထူးခြားသကဲ့သို့ ပြတင်းပေါက်များကို တစ်လက်မခွဲခန့်ဖွင့်ထားခြင်းသည်လည်း မထူးခြားပေ။ ဖြစ်လာနိုင်သည့်အန္တရာယ်များကို လူများသတိပြုကြခြင်းက အသက်များကို ကယ်ဆယ်ပေးနိုင်မည်ဟု ဆောင်းပါးရေးသူများ ယုံကြည်ပါသည်။