ရေမွှေး​ထုတ်လုပ်သူ အကြိုက်ဆုံး​အသီး

အီတလီ​နိုင်ငံ​မှ နိုးလော့! စာရေးသူ​ပေး​ပို့​သည်

ရေမွှေး​ကို အသုံးပြု​ခဲ့​ကြသည်​မှာ နှစ်ပေါင်း​များစွာ​တိုင်​လေ​ပြီ။ သမ္မာကျမ်းစာ​ခေတ်​က ရေမွှေး​ဝယ်​သုံးနိုင်​ကြ​သူတို့သည် ယင်း​အရည်​ကို အိမ်၊ အဝတ်အစား၊ အိပ်ရာ​နှင့် ကိုယ်ခန္ဓာ​ပေါ်​တွင် ဆွတ်​ဖျန်း​ခဲ့​ကြသည်။ ရေမွှေး​များ​တွင် ပါဝင်သော​အရာများ​မှာ အ​ကျော်​ပင်၊ သစ်​ဆီမွှေး၊ သစ်​ကြံ​ပိုး​ခေါက်​နှင့် အခြား​ဟင်းခတ်​အမွှေးအကြိုင်​များ​ဖြစ်​ကြသည်။—သု. ၇:၁၇; ရှောလမုန်သီချင်း ၄:၁၀၊ ၁၄။

အပင်များ​မှ​ထုတ်ယူ​ရရှိသော အဆီအနှစ်​များသည် ရေမွှေး​ထုတ်လုပ်​ရာ​တွင် အဓိက​ကုန်​ကြမ်း​ပစ္စည်း​များ​ဖြစ်​နေဆဲ​ပင်။ ကျွန်ုပ်​တို့သည် ရေမွှေး​ဖော်စပ်​ရာ​၌​အသုံးပြု​သော ပါဝင်​ပစ္စည်း​တစ်မျိုး​ကို ထုတ်လုပ်သည့်​နေရာကို​ကြည့်ရှု​ရန် အီတလီကျွန်းဆွယ်​၏ တောင်ဘက်​စွန်း​ရှိ ခလာဗရေးယား​ဒေသ​သို့ ရောက်လာ​ကြသည်။ ရှောက်မျိုးဝင်​အပင်​ဖြစ်သော ဘာဂါမော့တ် (bergamot) ကို နာမည်​ဖြင့် သိချင်​မှ​သိမည်​ဖြစ်သော်လည်း ယင်း​အသီး​၏ သင်း​ထုံ​သော​ရနံ့​ကို ဈေးကွက်​တွင်​ရောင်းချ​နေသည့် အမျိုးသမီး​သုံး​ရေမွှေး သုံးပုံတစ်ပုံ​နီးပါး​နှင့် အမျိုးသား​သုံး​ရေမွှေး​ထက်ဝက်​တွင် တွေ့ရှိ​ရသည်​ဟု​ဆို​၏။ ဘာဂါမော့တ်​ရှောက်ပင်​အကြောင်း ပြောပြ​ပါ​ရစေ။

ဘာဂါမော့တ်​သည် အမြဲ​စိမ်း​ရှောက်ပင်​မျိုး​ဖြစ်၏။ နွေဦး​တွင် အပွင့်​ပွင့်​ပြီး လိမ္မော်​သီး​အရွယ်​ခန့်​ရှိသည့် ချောမွတ်​သော​အခွံ​ရှိ အဝါရောင်​အသီးများ​သည် ဆောင်းဦး​ရာသီ​တွင် ရင့်မှည့်​လာ​သည်။ ဘာဂါမော့တ်​သည် မျိုးစပ်​ပင်​မျိုး​ဖြစ်​ပြီး ယင်း​၏​မျိုး​ရင်း​ကို မသိ​ရှိ​ရ​ဟု ကျွမ်းကျင်​သူများစွာ​က ဆို​ကြသည်။ ဘာဂါမော့တ်​ပင်​များသည် အလေ့​ကျ​ပေါက်​လေ့​မရှိ​သကဲ့သို့ အစေ့​ဖြင့်​လည်း စိုက်​ပျိုး​၍​မရချေ။ ယင်း​တို့ကို​မျိုးပွား​ရန် စိုက်ပျိုးရေးသမား​များသည် ရှိ​နှင့်​ပြီး​သား​အပင်များ​မှ အ​စို့​အတက်​များ​ကို မျိုးစိတ်​တူသော သံ​ပ​ရာ​ပင် သို့​မဟုတ် ရှောက်​ချ​ဉ်​ပင်​တို့​တွင် ကိုင်းဆက်​ကူး​ပေး​ရသည်။

ရေမွှေး​ထုတ်လုပ်သူ​များ​အတွက်​မူ ဘာဂါမော့တ်​အသီးများ​တွင် တစ်မူထူး​သော​အရည်အသွေးများ​ရှိ၏။ ဤ​အကြောင်း​ရေးသား​ထားသော စာအုပ်​တစ်အုပ်​တွင် ယင်း​အသီးများ​မှ​ထုတ်ယူ​ရရှိသော အဆီအနှစ်​များ​၌ ထူးခြားသည့်​အရည်အသွေး​တစ်မျိုး​ရှိကြောင်း၊ “ကွဲပြား​သော​မွှေး​ရနံ့​များ​ကို မွှေး​ရနံ့​တစ်ခု​တည်း​ဖြစ်အောင် ရောစပ်​လိုက်​ရာ မွှေး​ရနံ့​တစ်မျိုးစီ​၏ သင်း​ပျံ့​မွှေး​ကြို​င်​သော ရနံ့​စစ်စစ် ပေါ်ထွက်” စေ​ကြောင်း ရှင်းပြ​ထား​သည်။ *

ခလာဗရေးယား​စိုက်ပျိုးရေး​ခြံ

ခလာဗရေးယား​ဒေသ​တွင် ဘာဂါမော့တ်​ပင်​များ​ကို အနည်းဆုံး ၁၈ ရာစု​အစောပိုင်းကတည်းက စိုက်​ပျိုး​လာ​ခဲ့​ကြ​ပြီး ရံဖန်ရံခါ ဒေသခံ​များသည် ယင်း​၏​အဆီအနှစ်​များ​ကို နယ်လှည့်​ခရီး​သွားများ​အား ရောင်းချ​လေ့​ရှိကြောင်း သမိုင်း​စာအုပ်​များ​တွင် ဖော်ပြ​ထား​၏။ သို့သော် စီးပွား​ဖြစ်​စိုက်ပျိုးခြင်း​သည် က​လုန်း​ရေမွှေး​ထုတ်လုပ်​ရောင်းချ​မှု​အပေါ် အားထား​နေရ​သည်။ ၁၇၀၄ ခုနှစ်​တွင် ဂျာမနီ​နိုင်ငံ​၌ လာရောက်​အခြေချ​သူ အီတလီ​လူမျိုး ဂျန်​ပါ​အို​လို ဖန်​မီ​နီး​သည် “ထူးကဲ​သော​ရေ” (Aqua admirabilis) ဟု​သူ​ခေါ်ဆို​သည့် ကိုယ်​လိမ်း​နံ့သာရည် (toilet water) ကို​ထုတ်လုပ်​ခဲ့​၏။ ယင်း​တွင် အဓိက​ပါဝင်သော​ပစ္စည်း​မှာ ဘာဂါမော့တ်​အဆီအနှစ်​ဖြစ်၏။ နောက်ပိုင်း​တွင် ထုတ်လုပ်​ရာ​မြို့ကို​အစွဲပြု​၍ ယင်း​ရေမွှေး​ကို အော်​ဒီ​က​လုန်း​ရေမွှေး​ဟု လူသိ​များ​လာ​သည်။

ပထမဦးဆုံး​သော ဘာဂါမော့တ်​ခြံ​ကို ၁၇၅၀ ပြည့်နှစ်​ခန့်​တွင် ရ​ယ်​ဂျီ​အို​မြို့၌ စတင်​စိုက်​ပျိုး​ခဲ့​ပြီး ဘာဂါမော့တ်​အဆီအနှစ်​ကို ထုတ်လုပ်​ရောင်းချ​ရာ အမြတ်အစွန်း​များစွာ​ရရှိ​သဖြင့် တိုးချဲ့​စိုက်​ပျိုး​ရန် အားတက်လာ​ကြသည်။ အပင်များ​သည် မျှတသော​ရာသီဥတု​လိုအပ်​ပြီး မြောက်လေ​အေး​မှ အကာအကွယ်​ရသည့် အနေအထား​ဖြင့် စိုက်​ပျိုး​ရ၏။ သို့သော် လေပြင်း​တိုက်ခြင်း၊ ရုတ်တရက် အပူချိန်​ပြောင်းလဲခြင်း​နှင့် တာ​ရှည်​စိုထိုင်း​ခြင်း​ကို​မူ မနှစ်သက်​ချေ။ အီတလီ​နိုင်ငံ​၏​တောင်ဘက်​စွန်း ကမ်းရိုးတန်း​နှင့်​နီး​သည့် အကျယ် ၃ မိုင်၊ အရှည်​မိုင် ၁၀၀ ရှိ ကျဉ်း​မြောင်း​၍ ရှည်လျား​သွယ်​တန်း​သော​မြေ​သည် အကောင်းဆုံး​ဖြစ်၏။ ဘာဂါမော့တ်​အပင်များ​ကို အခြား​ဒေသ​တွင်​စိုက်​ပျိုး​ရန် ကြိုးစား​ခဲ့​ကြသော်လည်း ကမ္ဘာ့​စိုက်​ပျိုး​ထုတ်လုပ်မှု​၏ အများဆုံး​ရာခိုင်နှုန်း​မှာ ရ​ယ်​ဂျီ​အို​နယ်​မှ​ဖြစ်သည်။ အခြား​အရေးပါသော စိုက်​ပျိုး​ထုတ်လုပ်​ရာ​ဒေသမှာ အာဖရိက​မှ ကုတ်ဒ်အဗွား​နိုင်ငံ​ဖြစ်၏။

စိမ်း​ဝါ​ရော​င် ဘာဂါမော့တ်​ဆီမွှေးရည်​ကို ယင်း​အသီး​၏​အခွံ​မှ ထုတ်ယူ​ရရှိ​သည်။ ယင်း​အဆီ​ကို​ထုတ်ယူ​သည့် မိရိုးဖလာ​နည်း​တစ်နည်း​မှာ အသီးကို ထက်​ခြမ်း​ပိုင်း​လိုက်ပြီး အတွင်း​သားများ​ကို ဇွန်း​ဖြင့်​ခြစ်ထုတ်​ပစ်​ကာ အခွံ​ကို ညှစ်​ချ​လိုက်ခြင်း​ဖြစ်သည်။ ဤသို့ ဖြင့် အဆီအနှစ်​များသည် အရောင်​ရှိသော​အခွံ​များ​၏ အပြင်ဘက်​အလွှာ​မှ အ​မြှုပ်​များ​အဖြစ် ပန်း​ထွက်​လာ​ကြသည်။ အလေးချိန်​တစ်ပေါင်​ရှိ အဆီအနှစ်​ကို ထုတ်ယူ​ရရှိရန် ဘာဂါမော့တ်​အသီး ပေါင် ၂၀၀ ခန့်​ကို အဆင့်ဆင့်​ပြုလုပ်​သွားရ၏။ ယနေ့ခေတ်​တွင်​မူ အ​လုံး​လိုက်​နွှာ​ထားသော အသီးခွံ​များ​ကို ကြိတ်​ခြေ​ပေး​သည့် ဒ​လိမ့်​တုံး​များ သို့​မဟုတ် အသွား​ထက်​သော​အပြား​များ​ကို အသုံးပြုသည့် စက်ကိရိယာ​များ​ဖြင့် အဆီအနှစ်​များ​ကို ထုတ်ယူ​ကြသည်။

လူသိ​နည်း​သော်လည်း အသုံး​တွင်ကျယ်​လှ

ခလာဗရေးယား​ဒေသ​ပြင်ပ​တွင် ဤ​အသီးကို လူသိ​နည်းကောင်း​နည်း​နိုင်​သော်လည်း “နားလည်​တတ်ကျွမ်း​သူတို့​အလယ်တွင် ဘာဂါမော့တ်​သည် အထူး​တန်ဖိုး​ထား​ခံရ​သည်” ဟု​စာပေ​တစ်ခု​က​ဆို​၏။ ယင်း​၏​သစ်သီး​ရနံ့​ကို ရေမွှေး​များ​တွင်​သာမက ဆပ်ပြာ​များ၊ ချွေးနံ့​ပျောက်ဆေး​များ၊ သွားတိုက်​ဆေး​များနှင့် အလှ​ကုန်​က​ရင်​မ်​များ​တွင် ထည့်သွင်း​အသုံးပြု​ကြသည်။ ဘာဂါမော့တ်​အဆီအနှစ်​ကို ရေခဲမုန့်၊ လက်ဖက်ရည်၊ မုန့်​ချို​များနှင့် အဖျော်​ယမကာ​တို့​တွင် အနံ့​အရသာ​အဖြစ် ထည့်သွင်း​အသုံးပြု​ကြသည်။ နေလောင်​ဒဏ်​ကို ခံနိုင်စွမ်း​ရှိသဖြင့် နေလောင်​ခံ​အလှ​ကုန်ပစ္စည်း​များ​တွင်​လည်း ထည့်သွင်း​အသုံးပြု​ကြသည်။ ဘက်တီးရီးယား​ရောဂါပိုး​များ​ကို သေစေနိုင်​သည့်​သတ္တိ​ရှိသောကြောင့် ဆေးဝါး​ထုတ်လုပ်ရေး​အတွက် အလွန်​အဖိုးတန်​လှ​၏။ ယင်းကို ခွဲစိတ်​ကုသမှု၊ မျက်စိ​ကုသမှု​နှင့် အရေပြား​ကုသမှု​များ​တွင် ပိုးသတ်ဆေး​အဖြစ် အသုံးပြု​ကြသည်။ ဘာဂါမော့တ်​တွင် ခဲ​ပြီး စေး​ပျစ်​စေသော​ဒြပ်​ပစ္စည်း​ပါဝင်​သဖြင့် သွေး​တိတ်​ဆေး​နှင့်​ဝမ်း​ပိတ်​ဆေး​ဖော်စပ်​ရာ​တွင်​လည်း အသုံးပြု​ကြသည်။

ဓာတ်​ခွဲ​စမ်းသပ်​သူများ​သည် တစ်မူထူး​သော​စုပေါင်း​ရနံ့​နှင့် အခြား​အရည်အသွေးများ​စွာ​ပါရှိ​သည့် ဘာဂါမော့တ်​အဆီအနှစ်​မှ​နေ၍ အစိတ်အပိုင်း ၃၅၀ ခန့်​ကို ခွဲထုတ်​ယူ​ခဲ့​ကြသည်။ ဤ​အစိတ်အပိုင်း​အားလုံး​ကို အသီး​တစ်လုံးတည်း​မှ ရရှိ​ခြင်း​ဖြစ်၏။

ကျမ်း​ရေးသူ​တို့သည် ဘာဂါမော့တ်​ပင်​အကြောင်း သိရှိ​ခဲ့​ကြ​ဟန်​မတူ​ချေ။ သို့သော် ဤ​ရှောက်မျိုးဝင်​အပင်​၏ သဘာဝ​သတ္တိ​များနှင့် ယင်းကို​ဖန်ဆင်း​တော်​မူ​သော​အရှင်​၏ ဉာဏ်ပညာ​ကို စိတ်ဝင်တစား​ရှိ​လှ​သူ မည်သူ​မဆို ဆာလံဆရာ​၏ ဤ​စကား​များ​ကို သံယောင်လိုက်​ရန် အမှန်ပင် အကြောင်းကောင်း​ရှိ​နိုင်​ပါ​သည်– ‘အသီးသီး​သော​အပင်​တို့၊ ယေဟောဝါ​ကို ချီးမွမ်း​ကြလော့။’—ဆာလံ ၁၄၈:၁၊ ၉။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်]

 [စာမျက်နှာ ၁၇ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဘာဂါမော့တ်​အဆီအနှစ်​ကို အ​လုံး​လိုက်​နွှာ​ထားသော အသီးခွံ​များ​အား ကြိတ်​ခြေ​ခြင်း​ဖြင့် ထုတ်ယူ​ရရှိ

[Credit Line]

© Danilo Donadoni/​Marka/​age fotostock