ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ်အကဲခတ်
ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ်အကဲခတ်
▪ ၂၀၀၆ ခုနှစ်သည် “မှတ်တမ်းအရ အပူဆုံးနှစ်များ၏ ဆဋ္ဌမနေရာသို့ ရောက်ရှိသွားဖွယ်ရှိမည်။” လွန်ခဲ့သော ၁၂ နှစ်အတွင်းတွင် အပူဆုံးနှစ် ဆယ်ကြိမ်ရှိခဲ့၏။—ကမ္ဘာ့ မိုးလေဝသနှင့်ရာသီဥတုအဖွဲ့။
▪ ခွေးရူးပြန်ရောဂါပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် ပေကျင်း ပြည်သူ့လုံခြုံရေး ဗျူရိုက တစ်အိမ်ထောင်လျှင် “ခွေး တစ်ကောင်” ဟူသောမူဝါဒကို ကြေညာခဲ့သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တရုတ်ပြည်၌ လူပေါင်း ၂,၆၆၀ ခန့်သည် ခွေးရူးပြန်ရောဂါဖြင့် သေဆုံးခဲ့၏။—ရှင်ဟွာအွန်လိုင်း၊ တရုတ်။
▪ ဟိုတယ်အခန်းများရှိ တံခါးလက်ကိုင်၊ မီးအိမ်၊ တယ်လီဖုန်းနှင့် တီဗွီအဝေးထိန်းခလုတ်များကို ထိတွေ့ကိုင်တွယ်သောဧည့်သည်များသည် “အအေးမိရောဂါ ကူးစက်နိုင်သည့် အခွင့်အလမ်း ၅၀%” ရှိသည်။—MACLEAN’S မဂ္ဂဇင်း၊ ကနေဒါ။
အမေဇုန်မှ အင်းဆက်ပိုးများကို ရေတွက်ခြင်း
အင်းဆက်ပိုးမွှားများကိုလေ့လာသည့် သတ္တဗေဒပညာရှင်များသည် အမေဇုန်မိုးသစ်တောရှိ အင်းဆက်ပိုးမျိုးစိတ်ပေါင်း ၆၀,၀၀၀ ကျော်အထိကို အမျိုးအစားခွဲခြားပြခဲ့ကြသည်။ ဖိုယာအွန်လိုင်းအရ အမျိုးအစားမခွဲခြားရသေးသည့် မျိုးစိတ်ပေါင်းမှာ ၁၈၀,၀၀၀ ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ လက်ရှိတွင် ယင်းနယ်ပယ်၌ အလုပ်လုပ်နေကြသော ပိုးမွှားဗေဒပညာရှင် ၂၀ ခန့်ရှိ၏။ မကြာသေးမီက စာရင်းအင်းများအရ ဤပညာရှင်များသည် တစ်နှစ်လျှင် ပျမ်းမျှ မျိုးစိတ် ၂.၇ မျိုးကို အမျိုးအစား ခွဲခြားဖော်ပြကြသည်ဟုဆို၏။ ဤနှုန်းအရဆိုလျှင် ပိုးမွှားဗေဒပညာရှင်များ၏ မျိုးဆက် ၉၀ သည် တစ်ဦးလျှင် ၃၅ နှစ်စီလုပ်ဆောင်မှ သို့မဟုတ် အနှစ် ၃,၃၀၀ ခန့်ကြာမှ အမျိုးအစားခွဲခြားမှုလုပ်ငန်းစဉ် ပြီးစီးမည်ဖြစ်သည်။
စွမ်းအင်ရှားပါးမှု
“ခန့်မှန်းခြေအရ လူ ၁.၆ ဘီလီယံ—လူသားအားလုံး၏လေးပုံတစ်ပုံခန့်—သည် လျှပ်စစ်မီးမရရှိကြဘဲ ၂.၄ ဘီလီယံမှာ ချက်ပြုတ်ရေးနှင့် အပူဓာတ်အတွက် မီးသွေး၊ နွားချေး သို့မဟုတ် ထင်းကိုသာ အဓိကအားထားနေရသည်” ဟု ယူအဲန် ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအစီအစဉ်မှ ထုတ်ဝေသော Our Planet ဟူသည့်မဂ္ဂဇင်းက ဖော်ပြသည်။ ဤလောင်စာများမှ ထွက်ရှိသောမီးခိုးများကြောင့် တစ်နှစ်လျှင် အမျိုးသမီးနှင့်ကလေး နှစ်သန်းခွဲခန့်သေဆုံးသည်။
ထိခိုက်နစ်နာစေသောအွန်လိုင်း
အွန်လိုင်းအဖွဲ့အစည်းဝက်ဘ်ဆိုက်သည် လူတို့အား အင်တာနက်မှတစ်ဆင့် သူစိမ်းများနှင့် ဆက်သွယ်ခွင့်ရစေပြီး လူအများ၏ နှစ်သက်လက်ခံမှုကို ပို၍ရရှိစေသည်ဟု အဆိုရှိ၏။ ဤဆိုက်များသည် လူမျိုးရေးစိတ်ဓာတ်ပြင်းထန်သူများ၊ စပ်စုသူများ၊ မလိုမုန်းထားစိတ်ရှိသူများနှင့် “လူလိမ်များ ကျက်စားသည့်ကမ္ဘာ” ဖြစ်ကြောင်း ဖိုယာအွန်လိုင်း ကဆို၏။ ဆိုက်အသုံးပြုသူအချို့သည် မိမိတို့၏ကိုယ်ရေးရာဇဝင်ကို လိမ်လည်ဖော်ပြကြသည်။ အချို့မှာ အဝလွန်သူများ၊ အရပ်ပုသူများ၊ ဆံပင်ကောက်သူများ စသောသူတို့ကို အနှောင့်အယှက်ပေးကြသောကြောင့် ထိုသူတို့အတွက် အကြီးအကျယ် စိတ်နာကြည်းစရာဖြစ်ရလေသည်။ ဘရာဇီးစိတ်ပညာရှင် အီဗယ်လီဇီဖော်တင်မ်၏အဆိုအရ အနှောင့်အယှက်ပေးခံရသူများအတွက် “[ဝက်ဘ်ဆိုက်များ] တွင်ဖြစ်ပျက်ရာများသည် နေ့စဉ်ဘဝတွင်ဖြစ်ပျက်ရာများထက် ပို၍အရေးပါ” သောကြောင့် ဤသို့ ဖြစ်ရခြင်းဖြစ်သည်။
ရှေးခေတ် နက္ခတ်ဗေဒသုံးဂဏန်းတွက်စက်
ဂရိကျွန်း အဲန်ဒီကီသီရာတွင် ပင်လယ်ရေမြှုပ်ကောင်ငုပ်သူများသည် ၁၉၀၁ ခုနှစ်၌ နှစ်မြှုပ်သွားသော ရှေးရောမသင်္ဘောပျက်မှ ဆွေးမြည့်နေသည့် ရှေးဟောင်းပစ္စည်းတစ်ခုကို ဆယ်ယူခဲ့ကြသည်။ ယင်းပစ္စည်းသည် ဘီစီ ဒုတိယရာစုမှ အလွန်ဆန်းပြားရှုပ်ထွေးလှသော နက္ခတ်ဗေဒသုံးဂဏန်းတွက်စက်ဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ခဲ့ကြ၏။ မကြာသေးမီက “အဲန်ဒီကီသီရာ စက်ပစ္စည်း” ကိုလေ့လာသော သိပ္ပံပညာရှင်များသည် ပုံရိပ်ပြတ်သားသည့် ပုံဖော်အိတ်စ်ရေးကိုအသုံးပြုခြင်းဖြင့် သစ်သားဘူးအတွင်းမှ ကြေးညိုဖြင့်လုပ်ထားသောခွေးသွားစိပ် အနည်းဆုံး ၃၀ ကိုတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ ဤကိရိယာသည် နေနှင့်လ၏ တည်နေရာကို တိတိကျကျသတ်မှတ်ပေးနိုင်ပြီး လကြတ်ခြင်းနှင့် နေကြတ်ခြင်းကို ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်သည်။ Nature မဂ္ဂဇင်းအရ အဆိုပါစက်ပစ္စည်းသည် ယင်းကိုတီထွင်ပြီးနောက် “အနည်းဆုံး အနှစ်တစ်ထောင်အတွင်းတွင် ပေါ်ပေါ်က်ခဲ့သော မည်သည့်ကိရိယာထက်မဆို နည်းပညာအရ ပို၍ရှုပ်ထွေးသည်။”