ဘဝ​အတ္ထုပ္ပတ္တိ

“တွန့်ဆုတ်​မည်​မဟုတ်သည့် ယုံကြည်ခြင်း”!

ဟာ​ဘတ် မူး​လာ ပြောပြ​သည်

ဟစ်တလာ​တပ် နယ်သာလန်​ကို ချင်းနင်းဝင်ရောက်​ပြီး လအနည်းငယ်​အကြာမှာ ယေဟောဝါ​သက်သေတွေကို ပိတ်ပင်​ခဲ့တယ်။ မကြာခင် နာဇီ​ရဲ့​အလို​အရှိဆုံး​စာရင်း​ထဲမှာ ကျွန်တော့်​နာမည်​ပါ​လာပြီး အ​မဲ​တစ်ကောင်​လို လိုက်​ဖမ်း​ခဲ့​ကြတယ်။

တစ်ခါ​က​ဆိုရင် ကျွန်တော်​ဟာ ပုန်း​လိုက်၊ ပြေး​လိုက်နဲ့ အရမ်း​ကို​မောပန်း​နွမ်း​နယ်​လွန်းလို့ တပ်​ရဲ့​အဖမ်းခံ​လိုက်တာ​ကမှ သက်သာ​ဦး​မယ်​လို့ ကျွန်တော့်​ဇနီး​ကို ပြော​ခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ “တွန့်ဆုတ်​မည်​မဟုတ်သည့် ယုံကြည်ခြင်း၊ ရန်သူ​တိုင်း​က တိုက်ခိုက်​ငြား” ဆို​တဲ့ သီချင်း​စာသား​လေး​ကို သတိရ​ခဲ့​မိတယ်။ * အဲဒီ​သီချင်း​က ကျွန်တော့်​ကို ပြန်​ပြီး​အားသစ်လောင်း​ပေး​တာ​ကို ပြန်​သုံးသပ်ကြည့်​ရင်း ဂျာမနီ​မှာ​ရှိတဲ့ မိဘတွေ​ရ​ယ်၊ သူငယ်ချင်းတွေက ကျွန်တော့်​အတွက် နှုတ်ဆက်​ခွဲခွာ​ခါနီး ဒီ​သီချင်းဆို​ပြ​ခဲ့​တဲ့​နေ့ကို ပြန်ပြောင်း​အမှတ်ရ​ခဲ့​မိတယ်။ မှတ်မိ​ထား​တဲ့​အရာအချို့​ကို ကျွန်တော်​ပြောပြ​ပါ​ရစေ။

ကျွန်တော့်​မိဘများ​၏​ပုံသက်သေ

ဂျာမနီ​နိုင်ငံ ကို​ပစ်​တ်စ်​မြို့မှာ ကျွန်တော့်​ကို​မွေးတဲ့ ၁၉၁၃ တုန်း​က ကျွန်တော့်​မိဘတွေဟာ ဧဝံဂေလိ​ချာ့ခ်ျ​အသင်းသားတွေ​ဖြစ်​ကြတယ်။ * နောက်​ခု​နစ်​နှစ်​အကြာ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်​မှာ အဖေက ချာ့ခ်ျ​ကနေ နုတ်ထွက်​ခဲ့တယ်။ ဧပြီ ၆ ရက်​နေ့မှာ ခီ​ရာ​ခဲ​န်​အော့စ်​ထ​ရ​စ္စ​ဘ​ရှိုင်း​နီ​ဂုန် (ချာ့ခ်ျ​မှ နုတ်ထွက်​ကြောင်း ကြေညာ​ချက်) ကို​အဖေ​တောင်း​ခဲ့တယ်။ အဲဒီမြို့​ရဲ့ မြို့​ပြ​မှတ်ပုံတင်​အရာရှိ​က ပုံစံ​စာရွက်​ဖြည့်ပေး​ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်​တစ်ပတ်​မှာ အဖေဟာ ကြေညာ​ချက်​ထဲမှာ သမီးရဲ့​နာမည်​မပါဘူး​ဆိုပြီး အကျိုးအကြောင်း​ရှင်းပြဖို့ ရုံး​ကို​ပြန်​သွားခဲ့တယ်။ ချာ့ခ်ျ​နုတ်ထွက်​ခြင်း​ဟာ  မာ​သာ​မာဂရေးသာ မူး​လာ​နဲ့​လည်း​သက်ဆိုင်တယ်​ဆို​တဲ့ ရှင်းပြ​ထား​တဲ့​ဒုတိယ​ပုံစံ​ကို အရာရှိ​က ဖြည့်စွက်​ပေး​ခဲ့တယ်။ အဲဒီတုန်းက ကျွန်တော့်​ညီမ မာဂရေးသာ​က တစ်နှစ်​ခွဲ​သမီး​အရွယ်​ပဲ​ရှိသေးတယ်။ အဖေဟာ ယေဟောဝါ​ကို ဝတ်ပြုရေး​နဲ့​ပတ်သက်​လာ​ရင် အပြည့်အဝ​မ​လုပ်​ရ​ရင် မကျေနပ်​ဘူး!

အဲဒီ​နှစ်မှာ​ပဲ ကျွန်တော့်​မိဘတွေကို အဲဒီတုန်းက ကျမ်းစာ​ကျောင်းသား​တွေ​လို့ လူသိ​များတဲ့ ယေဟောဝါသက်သေ​တွေ​က နှစ်ခြင်း​ပေး​ခဲ့တယ်။ အဖေက သားသမီးတွေ​အပေါ်မှာ စည်းကမ်း​ကြီး​လွန်း​ပေမဲ့ ယေဟောဝါ​အပေါ် အဖေ့​ရဲ့​သစ္စာစောင့်သိမှုဟာ ကျွန်တော်​တို့အတွက် အဖေ့​ရဲ့​လမ်းညွှန်ချက်ကို လက်ခံဖို့​လွယ်ကူ​စေ​ခဲ့တယ်။ သစ္စာစောင့်သိမှုက ကျွန်တော့်​မိဘတွေ ပြုပြင်​ပြောင်းလဲ​ဖို့​လည်း လှုံ့ဆော်ပေး​ခဲ့တယ်။ ဥပမာ၊ တနင်္ဂနွေ​နေ့​တွေ​ဆို ကျွန်တော်​တို့ကို အပြင်ထွက်​မကစား​ခိုင်း​ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ၁၉၂၅၊ တနင်္ဂနွေ​တစ်ရက်​မှာ ကျွန်တော်​တို့​မိဘတွေက လမ်းလျှောက်ထွက်​ကြ​မယ်​လို့ ပြော​ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော်​တို့ မုန့်​တွေ​ပါ​ယူသွား​တဲ့​အတွက် အရမ်း​ကို​ပျော်​ခဲ့တယ်—တစ်နေ့လုံး အိမ်ထဲမှာ​ပဲ လှောင်​ပိတ်​ရာ​ကနေ အပြောင်း​လဲ​ကြီး​ပြောင်းလဲ​သွားပြီလေ! မကြာခင်​က​ကျင်းပ​ခဲ့​တဲ့​စည်းဝေးကြီး​ကနေ သိရှိ​ခဲ့​ရတဲ့​အကြောင်းအရာ​တချို့​ကြောင့် တနင်္ဂနွေ​နေ့​ရဲ့​လုပ်ဆောင်ချက်​တွေ​နဲ့​ပတ်သက်ပြီး အဖေ့​ရဲ့​ရှုမြင်ချက်​ကို တည့်မတ်​ပေး​ခဲ့တယ်​လို့ အဖေက​ပြောပြ​ခဲ့တယ်။ တခြား​အချိန်တွေမှာ​လည်း အဖေဟာ အလားတူပဲ ပြုပြင်​ပြောင်းလဲ​ဖို့ အသင့်​ရှိကြောင်း ပြသ​ခဲ့တယ်။

ကျွန်တော့်​မိဘတွေက ကျန်းမာ​ရေး​မကောင်း​ကြ​ပေမဲ့ ဟောပြောခြင်း​လုပ်ငန်း​ကို မလုပ်ဘဲ​မနေခဲ့ပါဘူး။ ဥပမာ၊ စွဲချက်​တင်​ခံရ​သည့်​တရားဟော​ဆရာများ ဝေစာ​ကို​ဝေငှ​ဖို့ အသင်း​သူ​အသင်းသားတွေ​နဲ့​အတူ ကျွန်တော်​တို့​ဟာ တစ်​ညနေခင်း​မှာ ရထား​စီး​ပြီး ဒ​ရက်စ်​ဒန်​မြို့ကနေ​မိုင် ၂၀၀ လောက်​ရှိတဲ့ ရက်​ဂ​င်စ်​ဘာ့ဂ်​မြို့ကို ခရီးထွက်​ခဲ့​ကြတယ်။ နောက်​တစ်နေ့​မှာ ဝေစာတွေကို မြို့​အနှံ့​ဝေ​ပြီး ကုန်​သွားတဲ့အခါ​မှ ရထား​နဲ့​ပြန်​ခဲ့​ကြတယ်။ ကျွန်တော်​တို့​အိမ်ပြန်ရောက်​တဲ့​အချိန်​မှာ ၂၄ နာရီ​နီးပါး​ကြာ​ခဲ့တယ်။

အိမ်​မှ​ထွက်ခွာ​ခြင်း

ကျွန်တော်​တို့​အသင်းတော်မှာ​ရှိတဲ့ ယူ​ဂဲ​ဂ​ရပ်​ပီ (လူငယ်​အဖွဲ့) နဲ့​ပေါင်းသင်း​တာ​က​လည်း ကျွန်တော့်​ကို​ဝိညာဉ်​ရေး​တိုးတက်​ဖို့ အထောက်အကူ​ရစေ​ခဲ့တယ်။ ၁၄ နှစ်​အထက် လူငယ်တွေဟာ အသင်းတော်က​သက်ကြီး​ညီအစ်ကို​တချို့​နဲ့ အပတ်​တိုင်း တွေ့ဆုံ​ခဲ့​ကြတယ်။ ကစား​ကြ၊ တီးမှုတ်​ကြ၊ ကျမ်းစာ​လေ့လာ​ကြ​ပြီး ဖန်ဆင်း​ခြင်း​နဲ့​သိပ္ပံ​ပညာ​အကြောင်း​တွေ ပြော​ခဲ့​ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော့်​အသက် ၁၉ နှစ်၊ ၁၉၃၂ မှာ​အဲဒီ​အုပ်စု​နဲ့​ပေါင်းသင်းမှု ရပ်စဲ​သွားတယ်။

အဲဒီ​နှစ် ဧပြီလ​မှာ မက်​ဒ​ဘာ့ဂ်​မြို့က ကင်းမျှော်စင်​အသင်းရုံး​ကနေ အဖေ စာ​တစ်စောင်​ရခဲ့တယ်။ ကားမောင်း​တတ်​ပြီး ရှေ့ဆောင်​လုပ်ချင်တဲ့​သူကို အသင်းမ​က အလိုရှိ​နေတယ်။ မိဘတွေက ကျွန်တော့်​ကို ရှေ့ဆောင်​ဖြစ်စေချင်​တယ်​ဆိုတာ ကျွန်တော်​သိပေမဲ့ မဖြစ်​နိုင်ဘူး​လို့ ကျွန်တော်​ထင်​ခဲ့တယ်။ မိဘတွေက ဆင်းရဲ​တော့ ကျွန်တော့်​အသက် ၁၄ နှစ်​ကတည်းက စက်ဘီး​တွေ၊ အပ်​ချုပ်စက်​တွေ​အပြင် လက်နှိပ်စက်​တွေ​နဲ့ တခြား​ရုံး​သုံး​ပစ္စည်း​တွေ​ကို စပြီး​ပြင်​ခဲ့တယ်။ မိသားစုကို ကျွန်တော်​ဘယ်လို စွန့်ခွာ​သွား​နိုင်​မလဲ။ ကျွန်တော့်​ရဲ့​ထောက်ပံ့မှု​ကို သူတို့​လိုအပ်​ခဲ့တယ်။ ဒါ့အပြင် ကျွန်တော်​နှစ်ခြင်း​မခံရ​သေး​ဘူး။ အဖေက ကျွန်တော်​နား​မှာ​ထိုင်ပြီး နှစ်ခြင်း​ခံ​ခြင်း​မှာ ပါဝင်​ပတ်သက်​တဲ့​အကြောင်းအရာကို ကျွန်တော်​နားလည်​မလည်​သိချင်​လို့ မေးခွန်း​အချို့​မေးခဲ့တယ်။ ကျွန်တော့်​အဖြေ​တွေ​က နှစ်ခြင်း​ခံ​ဖို့ လုံလောက်တဲ့​ဝိညာဉ်​ရေး​တိုးတက်မှု​ရှိ​ထားပြီ​ဆိုတာ အဖေ​ယုံကြည်​စိတ်ချ​သွားတဲ့အခါ အဖေက “ဒီ​တာဝန်​ကို မင်း​ကိုယ်တိုင် ကြိုးစား​သင့်တယ်” ဆိုပြီး ပြော​ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော်​ကြိုးစား​ခဲ့​ပါ​တယ်။

နောက်​တစ်ပတ်​မှာ မက်​ဒ​ဘာ့ဂ်​ကိုလာ​ဖို့ ကျွန်တော် ဖိတ်ခေါ်​စာ​ရရှိခဲ့တယ်။ လူငယ်​အဖွဲ့က​သူငယ်ချင်းတွေ​ကို ကျွန်တော်​ပြောပြ​တဲ့​အခါ သူတို့က ကျွန်တော့်​ကို မြူး​မြူး​ကြွကြွ​သီချင်း​ဆိုပြီး နှုတ်ဆက်​ချင်​ကြတယ်။ ကျွန်တော်​ရွေး​လိုက်တဲ့​သီချင်း​ဟာ အရမ်း​လေးနက်​တယ်လို့ သူတို့​ယူမှတ်​ထား​တဲ့​သီချင်း​ဖြစ်နေ​တော့ သူတို့​အံ့အား သင့်​သွားတယ်။ တချို့က သူတို့ရဲ့​တယော​တွေ၊ မယ်​ဒ​လင်​တွေ​နဲ့ ဂီတာ​တွေ​ကို ယူလာ​ကြ​ပြီး “တွန့်ဆုတ်​မည်​မဟုတ်သည့် ယုံကြည်ခြင်း၊ ရန်သူ​တိုင်း​က တိုက်ခိုက်​ငြား; မြေကြီးပေါ်​ခက်ခဲ​ကြား တို့​တုန်လှုပ်​မသွား” သီချင်းကို အားလုံး​လိုက်​ဆို​ခဲ့​ကြတယ်။ ဒီ​စာသား​တွေ​က လာမယ့်​နှစ်တွေ​မှာ ကျွန်တော့်​ကို အကြိမ်ကြိမ်​ခွန်အား​ပေး​မယ်​ဆိုတာ အဲဒီ​နေ့​က ကျွန်တော်​သဘောမပေါက်​ခဲ့​ဘူး။

ဝရုန်းသုန်းကား​အစ

မက်​ဒ​ဘာ့ဂ်​က​ညီအစ်ကို​တွေ​ဟာ ကျွန်တော့်​ရဲ့​ကားမောင်း​ကျွမ်းကျင်​မှု​ကို စမ်းသပ်​ပြီး​တဲ့​နောက်​မှာ ကား​ကို ကျွန်တော်​နဲ့​တခြား​ညီအစ်ကို​လေးယောက်ကို လွှဲအပ်​ပေး​ခဲ့တယ်၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ​နားက ရှ​နို​က်ဖဲလ်​ဒေသ​ကို ကျွန်တော်​တို့​ဦးတည်​ခရီးနှင်​ခဲ့​ကြတယ်။ ကျွန်တော်​တို့​ကား​ဟာ မရှိမဖြစ်​လိုအပ်​တယ်​ဆိုတာ​ကို မကြာခင်​မှာပဲ​သိခဲ့ရတယ်။ ဒေသခံ . . . ချာ့ခ်ျ​က ကျွန်တော်​တို့​ရောက်​နေတာကို မကျေမနပ်​ဖြစ်​ပြီး တရားဟော​ဆရာ​တွေ​သွေးထိုး​ပေး​တဲ့ ရွာသားတွေက ကျွန်တော်​တို့ကို မောင်းထုတ်​ဖို့ စောင့်ကြည့်​နေတတ်တယ်။ ရွာသားတွေက ပေါက်ပြား​တွေ၊ ကောက်​ဆွ​တွေ​နဲ့ မတိုက်ခိုက်​နိုင်​ခင်​မှာ ဒီ​ကား​နဲ့ မကြာခဏ​ထွက်ပြေး​ခဲ့​ရတယ်။

၁၉၃၃၊ အောက်မေ့ရာပွဲ​ပြီး​တဲ့​နောက် ဂျာမနီ​က အသင်းမ​ရဲ့​လုပ်ငန်း​ကို ပိတ်ပင်​လိုက်ပြီ​ဆိုတာ​ကို ဒေသန္တရ​ကြီးကြပ်မှူး ပေါလ်​ဂ​ရော့စ်​မဲ​န်​က ကျွန်တော်​တို့ကို​ပြောပြ​ခဲ့တယ်။ အဲဒီနောက်​မကြာခင် မက်​ဒ​ဘာ့ဂ်​ကို ကား​နဲ့​ပြန်လာ၊ စာအုပ်​တင်ပြီး မက်​ဒ​ဘာ့ဂ်​ကနေ​မိုင် ၇၀ လောက်​ရှိတဲ့ စက်​စင်​နီ​ပြည်နယ်​ကို ယူသွား​ဖို့ ဌာနခွဲရုံး​က ကျွန်တော့်​ကို ခိုင်း​ခဲ့တယ်။ မက်​ဒ​ဘာ့ဂ်​ကို ကျွန်တော်​ရောက်တဲ့​အချိန်​မှာ ဂတ်​စ​တာ​ပို​တွေ (နာဇီ​လျှို့ဝှက်​ရဲ​အဖွဲ့) က​အသင်းမ​ရုံး​ကို ပိတ်​လိုက်ပြီ။ လစ်​ပ​ဇ​စ်​က ညီအစ်ကို​တစ်ယောက်​ဆီ​မှာ ကား​ကို​အပ်​ထားခဲ့​ပြီး အိမ်ကို​ပြန်လာ​ခဲ့တယ်—ဒါပေမဲ့ သိပ်​မကြာ​လိုက်ပါ​ဘူး။

နယ်သာလန်​မှာ ရှေ့ဆောင်​စ​လုပ်ဖို့ ဆွစ်ဇလန်​အသင်းမ​ရုံး​က ကျွန်တော့်​ကို​ဖိတ်ခေါ်​ခဲ့တယ်။ တစ်ပတ်၊ နှစ်ပတ်​အတွင်း သွားဖို့​စီစဉ်​ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ အဖေက အခု​ချက်ချင်း​ထွက်သွား​ဖို့ အကြံပေး​ခဲ့တယ်။ အဖေ့​ရဲ့​အကြံပေး​ချက်​ကို လက်ခံ​ပြီး နာရီ​အနည်းငယ်​အတွင်း အိမ်ကနေ​ထွက်​ခဲ့​ပါ​တယ်။ နောက်​တစ်နေ့​မှာ ထွက်ပြေး​တိမ်းရှောင်​တဲ့​စွဲချက်​နဲ့ ကျွန်တော့်​ကို​ဖမ်း​ဖို့ အဖေ့​အိမ်ကို ရဲတွေ​ရောက်​လာတယ်။ သူတို့ အရမ်း​ကို​နောက်ကျ​သွားပါပြီ။

နယ်သာလန်​သို့​ထွက်ခွာ​ခြင်း

အမ်စတာဒမ်​မြို့ကနေ ၁၅ မိုင်​ဝေး​တဲ့ ဟာ​မ်​စ​တေ​ဒါ​မှာ​ရှိတဲ့ ရှေ့ဆောင်​အိမ်ကို ၁၉၃၃၊ ဩဂုတ် ၁၅ ရက်မှာ ကျွန်တော်​ရောက်ခဲ့တယ်။ နောက်​တစ်နေ့​မှာ ဒတ်ခ်ျ​စကား​တစ်လုံး​မှ​မတတ်တဲ့ ကျွန်တော်​ဟာ ဟောပြောဖို့​ထွက်​လာခဲ့တယ်။ ပုံနှိပ်​ထား​တဲ့​ဟောပြောချက် သက်သေခံ​ကတ်ပြား​တစ်ခု​ကို​တပ်​ပြီး ကျွန်တော်​စ​ဟောခဲ့တယ်။ ကက်သလစ်​အမျိုးသမီး​တစ်ဦး​က ပြန်လည်​သင့်မြတ်ခြင်း စာအုပ်​ကို လက်ခံ​လိုက်တဲ့အခါ တကယ့်ကို​ပဲ​အားတက်လာ​ခဲ့တယ်! အဲဒီ​နေ့မှာပဲ စာအုပ်​ငယ် ၂၇ အုပ်​ကိုလည်း ဝေငှ​ခဲ့တယ်။ အဲဒီ​ပထမ​နေ့​ကုန်​တဲ့​အချိန်​မှာ လွတ်လွတ်လပ်လပ်​ဟောပြောနိုင်​လို့ ကျွန်တော်​အရမ်းပျော်​သွားတယ်။

အဲဒီ​အချိန်​က ရှေ့ဆောင်​တွေ​ဟာ စာအုပ်စာတမ်း​ဝေငှ​တဲ့​အခါ ရတဲ့​အလှူငွေ​က​လွဲလို့ တခြား​ဘာ​ဝင်ငွေ​မှ​မရှိဘူး။ ရတဲ့​ငွေ​နဲ့ အစားအသောက်​နဲ့ တခြား​လိုအပ်ရာ​တွေ​ကို ဝယ်​ရတာ။ လ​ကုန်​တဲ့​အချိန် ပိုက်ဆံ​နည်းနည်း​ကျန်​သေး​ရင် ကိုယ်ပိုင်​အသုံးစရိတ်​အတွက် ရှေ့ဆောင်​တွေ ခွဲ​ယူ​ခဲ့​ကြတယ်။ ကျွန်တော်​တို့​ဆီ​မှာ ဥစ္စာ​ပစ္စည်း​မရှိကြ​ပေမဲ့ ယေဟောဝါ​က ကောင်းစွာ​ကြည့်ရှု​ခဲ့လို့ ၁၉၃၄ မှာ​ဆွစ်ဇလန်​စည်းဝေးကြီး​ကို တက်ရောက်​နိုင်​ခဲ့​ကြတယ်။

သစ္စာရှိ​အဖော်​တစ်ဦး

စည်းဝေးကြီး​မှာ ၁၈ နှစ်အရွယ် အဲ​ရီ​ကာ ဖီင်​ကဲ​ကို ကျွန်တော်​တွေ့ခဲ့​တယ်။ ကျွန်တော် အိမ်မှာ​နေ​ကတည်းက သူ့ကို သိခဲ့​တာ။ အဲ​ရီ​ကာ​ဟာ ကျွန်တော့်​ညီမ​မာဂရေးသာ​ရဲ့ သူငယ်ချင်း​ဖြစ်​ပြီး အမှန်တရား​ဘက်မှာ သူ့ရဲ့​ခိုင်မာ​တဲ့​ရပ်တည်မှု​ကို ကျွန်တော်​အမြဲတမ်း​အထင်ကြီး​လေးစား​မိ​ခဲ့တယ်။ သူဟာ ၁၉၃၂ မှာ​နှစ်ခြင်း​ခံ​ပြီး​မကြာခင် အဲ​ရီ​ကာ​ဟာ “ဟို​င်းလ် ဟစ်တလာ!” လို့​မပြောဘူး​ဆိုပြီး ဂတ်​စ​တာ​ပို​တွေ​ကို တစ်ယောက်ယောက်​က သွား​တိုင်​လိုက်တယ်။ ဂတ်​စ​တာ​ပို​တွေ​က သူ့​ဆီ​လိုက်​လာပြီး ဘာလို့​မပြော​တာလဲ​ဆိုတာ သိချင်​တယ်လို့​ပြော​ခဲ့တယ်။ အဲ​ရီ​ကာ​ဟာ ရဲဌာန​က အရာရှိ​ကို တမန်​တော် ၁၇:၃ ကို​ဖတ်ပြ​ပြီး ကယ်တင်ရှင်​အဖြစ် ယေရှု​ခရစ်​ကိုပဲ ဘုရားသခင်​ခန့်အပ်​ခဲ့တယ်​လို့ ရှင်းပြခဲ့တယ်။ “မင်း​လို​မျိုး ယုံကြည်တဲ့​တခြား​သူတွေ​ရှိသလား” ဆိုတာ​သိချင်​တယ်လို့ အရာရှိ​က​ပြော​တယ်။ ဘယ် သူ့​နာမည်​ကို​မှ အဲ​ရီ​ကာ​မပြောခဲ့ဘူး။ အဲ​ရီ​ကာ​ကို ဖမ်းချုပ်​မယ်​လို့ ရဲက​ခြိမ်းခြောက်​တဲ့​အခါ သူက သေ​ရင်​သေ​ပါစေ၊ နာမည်​ကို​တော့​မပြော​နိုင်ဘူး။ သူ့ကို ပြူး​ကြည့်​ပြီး “ဒီကနေ​ထွက်သွား​စမ်း။ ပြန်သွား​တော့။ ဟို​င်းလ် ဟစ်တလာ!” ဆိုပြီး အော်​ခဲ့တယ်။

စည်းဝေးကြီး​ပြီးသွား​တော့ အဲ​ရီ​ကာ​က ဆွစ်ဇလန်​မှာ​နေရစ်ခဲ့​ပေမဲ့ ကျွန်တော်​က နယ်သာလန်​ကို​ပြန်​သွားခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်​တို့​ရဲ့ ချစ်ခင်​ရင်းနှီးမှု​ဟာ ကြီးထွား​လာပြီ​ဆိုတာ နှစ်ယောက်စလုံး​ခံစား​ခဲ့​ရတယ်။ ဆွစ်ဇလန်​မှာ အဲ​ရီ​ကာ​ရှိနေတုန်း ဂတ်​စ​တာ​ပို​တွေ​က အိမ်ကို​ပြန်လာ​ပြီး သူ့ကို​ရှာတယ်​လို့ ကြား​ခဲ့​ရတယ်။ ဆွစ်ဇလန်​မှာပဲ​နေပြီး ရှေ့ဆောင်​လုပ်မယ်​လို့ သူ​ဆုံးဖြတ်​လိုက်တယ်။ နောက်​လအနည်းငယ်​မှာ အသင်းမ​က သူ့ကို စပိန်​သွားဖို့​ပြော​ခဲ့တယ်။ သူဟာ မဒရစ်​မြို့မှာ၊ ပြီး​တော့ ဘို့​ဘယ်​အို​မြို့မှာ၊ နောက်ပိုင်း တရားဟော​ဆရာ​တွေ​သွေးထိုး​လို့ ညှဉ်းပန်း​နှိပ်စက်​ခံရ​ပြီး သူနဲ့​သူ့ရဲ့​ရှေ့ဆောင်​အဖော်​တို့ ထောင်ချ​ခံ​ခဲ့​ရတဲ့ ဆဲ​န် စ​ဘာ​စ်​တီ​အဲ​န်​မြို့မှာ ရှေ့ဆောင်​လုပ်ခဲ့တယ်။ ၁၉၃၅ မှာ​သူတို့ကို စပိန်​ကနေ မောင်းထုတ်​ခဲ့တယ်။ နယ်သာလန်​ကို အဲ​ရီ​ကာ ရောက်လာ​ပြီး အဲဒီ​နှစ်မှာ​ပဲ ကျွန်တော်​တို့​လက်ထပ်ခဲ့​ကြတယ်။

မိုးကုပ်​စက်​ဝိုင်း​ပေါ်​မှ စစ်​တိမ်​ရိပ်​များ

ကျွန်တော်​တို့​လက်ထပ်​ပြီး ဟာ​မ်​စ​တာ​ဒ်​မှာ ရှေ့ဆောင်​လုပ်ခဲ့ကြတယ်၊ အဲဒီ​နောက်ပိုင်း​မှာ ရော့​စ​တ​ဒမ်​မြို့ကို ပြောင်း​ခဲ့​ကြတယ်။ အဲဒီ​မြို့မှာ​ပဲ ၁၉၃၇ မှာ​သားလေး​ဗော့ဖ်ဂန်း​ကို မွေးခဲ့တယ်။ နောက်​တစ်နှစ်​မှာ နယ်သာလန်​မြောက်ဘက် ဂ​ရို​နင်​ဂ​န်​မြို့ကို ပြောင်း​ခဲ့​ပြီး ဂျာမန်​ရှေ့ဆောင်​တွေ​ဖြစ်​ကြ​တဲ့ ဖဲ​ဒီ​နာ​န်​နဲ့ ဟဲလ်​ဂါ ဟော့​တော့​ဖ်၊ သူတို့​သမီးနဲ့​အတူ အိမ်တစ်အိမ်ထဲ​မှာ ကျွန်တော်​တို့​နေခဲ့​ကြတယ်။ ဂျာမန်​နိုင်ငံသား​သက်သေခံတွေ မဟောပြော​ရတော့ဘူး​ဆို​တဲ့ သတိပေး​ချက်​တစ်ရပ်​ကို ဒတ်ခ်ျ​အစိုးရ​က ထုတ်ပြန်​လိုက်​ကြောင်း ၁၉၃၈၊ ဇူလိုင်​လမှာ အသင်းမ​က ကျွန်တော်​တို့ကို​ပြောပြ​ခဲ့တယ်။ အဲဒီ​အချိန်​လောက်​မှာပဲ ကျွန်တော်​ဟာ ဇုန်​အမှုထမ်း​အဖြစ် (တိုက်နယ်​ကြီးကြပ်မှူး) ခန့်အပ်​ခံ​ခဲ့​ရပြီး နယ်သာလန်​မြောက်ပိုင်း​မှာ ဟောပြောနေတဲ့​ရှေ့ဆောင်​တွေ​နေဖို့ အိမ်​အဖြစ်​အသုံးပြု​နေတဲ့ အသင်း​မပိုင်​သင်္ဘော လီခ်​ဒါ​ရား​ကား (အလင်းဆောင်သူ) ကို​မိသားစု​လိုက်​ပြောင်း​ခဲ့​ကြတယ်။ အများအားဖြင့် ကျွန်တော့်​မိသားစုနဲ့​ခွဲခွာ​နေရ​ပြီး ညီအစ်ကို​တွေ​ကို ဆက်​ပြီး​ဟောပြောနေ​ဖို့ အားပေးဖို့ အသင်းတော်​တစ်ခု​ပြီး​တစ်ခု စက်ဘီး​နဲ့​သွား​နေ​ရတယ်။ အားပေးတဲ့​အတိုင်း ညီအစ်ကို​တွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့​ကြတယ်။ တချို့​ဆိုရင် သူတို့ရဲ့​လုပ်ငန်း​တွေ​မှာ​တောင် တိုးတက်​ခဲ့တယ်။ ဗီင် ကေ​တာ​လား​ရီ​ဟာ ပုံသက်သေ​ကောင်း​တဲ့​သူ​ဖြစ်တယ်။

ဗီင်​ကို ကျွန်တော်​တွေ့​တုန်း​က သူဟာ အမှန်တရားကို​လက်ခံ​တဲ့​လူငယ်​ဖြစ်​ပေမဲ့ အရမ်း​အလုပ်များ​တဲ့ အခစား​လယ်​လုပ်သား​ပါ။ “တကယ်လို့ ယေဟောဝါ​ရဲ့​အမှုတော်ကို​ထမ်းဆောင်​ဖို့ အချိန်ပေး​ချင်​တယ်​ဆိုရင် ခင်ဗျား​တခြား​အလုပ်ကို ရှာ​သင့်တယ်” ဆိုပြီး သူ့ကို ကျွန်တော်​အကြံပေး​ခဲ့တယ်။ သူ​ရှာ​ခဲ့​ပါ​တယ်။ နောက်ပိုင်း​မှာ ကျွန်တော်​တို့​ပြန်တွေ့​တဲ့​အခါ ရှေ့ဆောင်​လုပ်ဖို့ သူ့ကို​အားပေးခဲ့တယ်။ “ထမင်း​စားဖို့ အလုပ်​လုပ်ရမယ်” ဆိုပြီး သူ​ပြန်​ပြော​ခဲ့တယ်။ “ခင်ဗျား စား​ရမှာ​ပါ” ဆိုပြီး သူ့ကို စိတ်ချ​စေ​ခဲ့တယ်။ “ခင်ဗျား​ကို ယေဟောဝါ ကြည့်ရှု​စောင့်ရှောက်​မှာ​ပါ။” ဗီင်​ဟာ ရှေ့ဆောင်​စ​လုပ်ခဲ့တယ်။ နောက်ပိုင်း​မှာ သူဟာ ဒုတိယ​ကမ္ဘာ​စစ်​အတွင်းမှာ​တောင် နယ်လှည့်​ကြီးကြပ်မှူး​လုပ်ခဲ့တယ်။ ဒီနေ့ ဗီင်​ဟာ အသက် ၈၀ ပြည့်​ပြီး​တာ​တောင် ထက်သန်​တဲ့​သက်သေခံ​တစ်ယောက်​ဖြစ်​နေတုန်းပါပဲ။ သူ့ကို ယေဟောဝါ ကြည့်ရှု​စောင့်ရှောက်​ခဲ့​တာ တကယ်​ပါ​ပဲ။

ပိတ်ပင်​ခံရ​ပြီး အလိုရှိ​ခဲ့

၁၉၄၀၊ မေလ​မှာ ကျွန်တော်​တို့​ရဲ့​ဒုတိယ​သမီးလေး ရိုက်​စ်​နား​မွေး​ပြီး တစ်နှစ်​လောက်​မှာ ဒတ်ခ်ျ​စစ်တပ်​က လက်နက်​ချ​လိုက်တဲ့​အတွက် နာဇီ​တွေ​က နယ်သာလန်​ကို သိမ်းပိုက်​ခဲ့တယ်။ ဇူလိုင်​လမှာ ဂတ်​စ​တာ​ပို​တွေ​က အသင်းမ​ရုံး​ပိုင်​ပစ္စည်း​တွေ​နဲ့ ပုံနှိပ်​စက်​ကို သိမ်း​ခဲ့တယ်။ နောက်​နှစ်မှာ သက်သေခံတွေကို ဒ​ရ​ကြမ်း​ဖမ်းဆီး​ခဲ့​တဲ့​အတွက် ကျွန်တော်​ပါ​အဖမ်းခံ​ခဲ့​ရတယ်။ သက်သေခံ​လည်း​ဖြစ်၊ စစ်မှုထမ်း​နိုင်​တဲ့​အရွယ်​ဂျာမန်​တစ်ယောက်​လည်း​ဖြစ်​တော့ ကျွန်တော့်​ကို ဂတ်​စ​တာ​ပို​တွေ ဘာလုပ်​မယ်​ဆိုတာ တွေးကြည့်​ဖို့ မ​ခက်လှ​ပါ​ဘူး။ ကျွန်တော့်​မိသားစုကို နောက်​တစ်ခါ ဘယ်တော့မှ​မ​တွေ့ရ​တော့​ဘူးဆို​တဲ့​အတွေး​နဲ့ ကိုယ့်​ကိုယ်ကို​အရှုံး​မပေးဖို့ ကြိုးစား​ခဲ့တယ်။

ဒါနဲ့​ပဲ ၁၉၄၁၊ မေလ​မှာ ဂတ်​စ​တာ​ပို​တွေ​က ကျွန်တော့်​ကို ထောင်​ထဲ​က​လွှတ်​ပြီး စစ်မှုထမ်း​ဖို့ သွားပြီး​စာရင်း​သွင်း​ခိုင်းတယ်။  ကျွန်တော်​မယုံကြည်​နိုင်​ခဲ့​ဘူး။ အဲဒီ​နေ့မှာပဲ ကျွန်တော်​အစဖျောက်​ခဲ့​ပြီး အဲဒီ​လမှာ တိုက်နယ်​လုပ်ငန်း​ကို ပြန်​စ​လုပ်ခဲ့တယ်။ ဂတ်​စ​တာ​ပို​တွေ​က ကျွန်တော့်​ကို အလို​အရှိဆုံး​စာရင်း​ထဲ ထည့်​လိုက်တယ်။

ကျွန်တော့်​မိသားစု နိုင်နင်း​စွာ​လုပ်ကိုင်ပုံ

ကျွန်တော့်​ဇနီး​နဲ့​ကလေး​တွေ​ဟာ တိုင်းပြည်​အရှေ့ဘက်​က ဗော့ရ်ဒဲန်ရွာ​ကို ပြောင်း​သွားခဲ့​ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့​အတွက်​အန္တရာယ်​နည်း​သမျှ​နည်း​အောင် အိမ်ကို ကျွန်တော်​သိပ်​မသွား​ဖြစ်အောင် ချုပ်တည်း​ထား​ရတယ်။ (မဿဲ ၁၀:၁၆) လုံခြုံမှု​အတွက် ညီအစ်ကို​တွေ​က ကျွန်တော့်​နာမည်​အရင်း​ကို မ​ခေါ်​ကြ​ဘဲ လျှို့ဝှက်​နာမည် ဒို​က်စ်​တာ ယာ​န် (ဂျာမန်​ဂျွန်) လို့​ပဲ​ခေါ်​ခဲ့​ကြတယ်။ ကျွန်တော့်​ရဲ့​လေးနှစ်​သား​ဗော့ဖ်ဂန်း​ကို​တောင် “အဖေ” လို့​ခေါ်​ခွင့်​မပေး​ဘဲ “အို​မီ ယာ​န်” (အန်​ကယ်​လ်​ဂျွန်) လို့​ပဲ ခေါ်​ခိုင်း​ခဲ့တယ်။ အဲဒီလို​ခေါ်​ခိုင်း​တာ သား​အတွက် အရမ်း​ကို​စိတ်ထိခိုက်​စ​ရာ​ဖြစ်​ခဲ့တယ်။

ကျွန်တော်​ထွက်ပြေး​နေရ​တုန်း​မှာ အဲ​ရီ​ကာ​ဟာ ကလေး​တွေ​ကို​ကျွေးမွေး​ပြုစု​ပြီး ဆက်​ပြီး​ဟောပြောခဲ့တယ်။ ရိုက်​စ်​နား​နှစ်နှစ်​အရွယ်​ရောက်တဲ့​အချိန်​မှာ အဲ​ရီ​ကာ​ဟာ သူ့ကို စက်ဘီး​ပစ္စည်း​တင်​ခုံ​ပေါ်မှာ​တင်ပြီး ကျေးလက်​တော​ရွာ​တွေ​မှာ သွား​ဟောပြောတဲ့​အခါ သူ့ကို​ပါ​ခေါ်သွား​ခဲ့တယ်။ စားဖို့​သောက်​ဖို့​ခက်​ပေမဲ့ မိသားစု​အတွက် အကြီးအကျယ်​ရိက္ခာ​ပြတ်​သွားတယ်​ဆိုတာ အဲ​ရီ​ကာ​တစ်ခါ​မှ​မကြုံ​ခဲ့​ရ​ပါ​ဘူး။ (မဿဲ ၆:၃၃) တစ်ခါ​တုန်း​က ကျွန်တော် အပ်​ချုပ်စက်​ပြင်ပေး​ခဲ့​တဲ့ ကက်သလစ်​လယ်သမား​တစ်ယောက်​က သူ့ကို အာလူး​တွေ​ပေး​ခဲ့တယ်။ သူက ကျွန်တော်​မှာ​လိုက်တဲ့​စကား​တွေ​ကိုလည်း အဲ​ရီ​ကာ​ကို​ပြောပြ​ပေး​ခဲ့တယ်။ တစ်ခါ​က ဆေး​ဆိုင်​မှာ ဆေး​တစ်မျိုး​အတွက် ပိုက်ဆံ​တစ်​ဂီလ်​ဒါး​ကို အဲ​ရီ​ကာ​ပေး​လိုက်တယ်။ ဆိုင်​ရှင်​ဖြစ်သူက သူဟာ ပုန်းရှောင်​နေရ​ပြီး အစားအစာ ရာ​ရှင်​ကတ်ပြား​မရဘူး​ဆိုတာ​ကို သိတဲ့​အတွက် အဲဒီ​ပစ္စည်း​ကို​ပေး​လိုက်တဲ့​အပြင် နှစ်​ဂီလ်​ဒါး​ကိုလည်း ထပ်​ပေး​လိုက်​သေး​တယ်။ ဒီလို​စာနာ​ထောက်ထား​မှု​လေး​တွေ​ကြောင့် သူ​အသက်ဆက်​နိုင်​ခဲ့တယ်။—ဟေဗြဲ ၁၃:၅။

ရဲရင့်​သော​ညီအစ်ကို​များနှင့်​အတူ တွဲဖက်​လုပ်ဆောင်ခြင်း

အဲဒီ​အတောအတွင်း​မှာ ကျွန်တော်​ဟာ အသင်းတော်တွေဆီ​သွားရောက်​လည်ပတ်​ခဲ့တယ်၊ ဒါပေမဲ့ အသင်းတော်က တာဝန်​ရှိ​ညီအစ်ကို​တွေ​နဲ့​သာ ဆက်သွယ်ခြင်း​ဖြစ်တယ်။ ကျွန်တော့်​နောက်ကို ဂက်စတာပို​တွေ ထပ်​ကြပ်​မ​ကွာ​လိုက်နေတာ​ကြောင့် တစ်​နေရာမှာ နာရီ​အနည်းငယ်​ထက် ပို​ပြီး​ကြာကြာ​နေလို့​မရနိုင်​ခဲ့​ဘူး။ ညီအစ်ကို၊ ညီအစ်မ​အများစုကို ကျွန်တော်​နဲ့​တွေ့​ဖို့ ခွင့်​မပြု​ခဲ့​ဘူး။ ကျမ်းစာ​သင်အံမှု​အုပ်စုငယ်​ထဲ​က သက်သေခံတွေ​နဲ့​ပဲ သူတို့​ရင်းနှီး​ခဲ့​ကြတယ်။ အကျိုးဆက်​က​တော့ တစ်မြို့​ထဲမှာ တစ်​နေရာ​စီ​နေပြီး ဒုတိယ​ကမ္ဘာ​စစ်​အတွင်းမှာ သက်သေခံတွေ​ဖြစ်​ခဲ့​ကြ​တဲ့ ညီအစ်မ​အရင်း​နှစ်ယောက်​ဟာ စစ်​ပြီး​တဲ့​နောက်​မှာပဲ ပြန်တွေ့​ခဲ့​ကြတယ်။

ကျွန်တော့်​ရဲ့​နောက်​တာဝန်​တစ်ခု​က​တော့ အသင်းမ​စာအုပ်စာတမ်း​တွေ​ကို ဝှက်ထား​မယ့်​နေရာကို ရှာပေး​ရတဲ့​အလုပ်ပါပဲ။ တကယ် လို့ လိုအပ်​လာမယ်​ဆိုရင် ကင်းမျှော်စင်​တွေ​ကို မိတ္တူ​ရိုက်​ပေးဖို့ စာရွက်၊ ဖယောင်း​စက္ကူ​တွေ​နဲ့ လက်နှိပ်စက်​တွေ​ကိုလည်း ဝှက်ထား​ခဲ့​ရတယ်။ တစ်ခါ​တ​လေ အသင်းမ​ပုံနှိပ်​စာအုပ်​တွေ​ကို ဝှက်ထား​တဲ့​နေရာ တစ်​နေရာ​ကနေ​တစ်​နေရာကို ပြောင်းရွှေ့​ခဲ့​ရတယ်။ တစ်ခါ​တုန်း​က စာအုပ်စာတမ်း​အပြည့်​ပါ​တဲ့ စာအုပ်​ပုံး ၃၀ ကို​သိပ်​မသိသာ​အောင် ကြိုးစား​ရင်း ပို့ဆောင်​ပေး​ရတာကို ကျွန်တော်​သတိရ​မိတယ်—တုန်လှုပ်​ချောက်ချား​စ​ရာ​ကောင်း​တဲ့ အလုပ်​တစ်ခု​ပါ​ပဲ!

ဒါ​အပြင် ပိတ်ပင်​ထား​တာ​တောင် နယ်သာလန်​အရှေ့ပိုင်း​က လယ်ယာ​ကနေ အနောက်ဘက်​မြို့​တွေ​ဆီ​ကို အစားအသောက်​တွေ သယ်ယူ​ပို့ဆောင်​ပေးဖို့​စီစဉ်​ခဲ့တယ်။ မြင်း​လှည်း​တစ်စီးပေါ်​မှာ အစားအသောက်​တင်ပြီး အနောက်ဘက်​ကို​ဦးတည်​ခရီးနှင်​ခဲ့​ကြတယ်။ မြစ်တစ်စင်း​ကို ကျွန်တော်​တို့​ရောက်တဲ့အခါ တံတား​တွေ​ကို စစ်သား​တွေ​က စောင့်ကြပ်​နေတဲ့​အတွက် ဘယ်​တံတား​ကို​မှ အသုံးပြု​လို့​မရခဲ့​ဘူး။ ပစ္စည်း​တွေ​ကို လှေ​ငယ်​လေး​ပေါ် တင်ပြီး မြစ်​တစ်ဖက်​ကမ်း​ကို ခေါက်​တုံ့​ခေါက်​ပြန်​သယ်ယူ​ခဲ့​ရတယ်၊ ပြီး​တော့ နောက်​မြင်း​လှည်း​ပေါ် ပြန်​တင်​ခဲ့တယ်။ သွားမယ့်​မြို့ကို ကျွန်တော်​တို့​ရောက်တဲ့အခါ မှောင်​လာတဲ့​အထိ​စောင့်၊ မြင်း​ခွာ​တွေ​မှာ အ​စွပ်​စွပ်ပေး​ပြီး အသင်းတော်ရဲ့ အစားအသောက်​ထား​တဲ့ လျှို့ဝှက်​နေရာကို တိတ်တိတ်လေး​သွားခဲ့​ရတယ်။ အဲဒီ​ကမှ အစားအသောက်​ကို လိုအပ်​နေတဲ့​ညီအစ်ကို​တွေ​ကို ဝေပေး​ခဲ့တယ်။

တကယ်လို့ ဒီ​အစားအသောက်​သိုလှောင်​တဲ့​နေရာကို ဂျာမန်​စစ်တပ်​က တွေ့​သွား​ရင် အသေ​သတ်​နိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ညီအစ်ကို​တချို့က စေတနာ​နဲ့​ကူညီပေး​ခဲ့​ကြ​ပါ​တယ်။ ဥပမာ၊ အာမဲရ်စဖွတ်​မြို့က ဘ​လူး​မင်​ခ်​မိသားစုဟာ သူတို့ရဲ့​အိမ်က ဂျာမန်​ခံတပ်​နဲ့ ခဲ​တစ်​ပစ်​စာ​လောက်​ပဲ​ရှိပေမဲ့ သူတို့ရဲ့​ဧည့်​ခန်း​ကို အစားအသောက်​ထား​ခွင့်ပြု​ခဲ့တယ်။ ဒီလိုမျိုး​သတ္တိ​ရှိတဲ့​သက်သေခံတွေဟာ သူတို့ရဲ့​ညီအစ်ကို​တွေ​အတွက် အသက်ကိုတောင်​စွန့်ခဲ့​ကြတယ်။

ပိတ်ပင်​ထား​တဲ့​နှစ်​တစ်လျှောက်​လုံး​မှာ ယေဟောဝါ​ဟာ ကျွန်တော့်​ဇနီး​နဲ့​ကျွန်တော့်​ကို ဆက်​သစ္စာ​ရှိဖို့ ကူညီပေး​ခဲ့တယ်။ ဂျာမန်​စစ်တပ်​က စစ်​ဆုံးရှုံး​သွားတဲ့ ၁၉၄၅၊ မေလ​မှာ ထွက်ပြေး​တိမ်းရှောင်​နေရ​တဲ့ ဘဝက​နေ နောက်ဆုံး ကျွန်တော်​လွတ်မြောက်​သွားတယ်။ တခြား​ညီအစ်ကို​တွေ ဒီ​တာဝန်​ထမ်း​လာနိုင်တဲ့​အထိ နယ်လှည့်​ကြီးကြပ်မှူး​အဖြစ် ဆက်​ပြီး​ထမ်းဆောင်​ဖို့ အသင်းမ​က ကျွန်တော့်​ကို​တောင်းဆို​ခဲ့တယ်။ ၁၉၄၇ မှာ​ဘဲ​ရ်တွတ်စ် ဗန်း ဒါ ဘေးလ်​က ကျွန်တော့်​အလုပ်ကို လွှဲပြောင်း​ယူခဲ့တယ်။ * အဲဒီအချိန်မှာ ကျွန်တော်​တို့​ရဲ့​တတိယ​မြောက်​ရင်သွေး​ကို မွေး​ခဲ့​ပြီး နိုင်ငံ​ရဲ့​အရှေ့ပိုင်း​မှာ အခြေချ​နေထိုင်ခဲ့​ကြတယ်။

ဝမ်းနည်းမှု​နှင့်​ပျော်ရွှင်မှု

နယ်သာလန်​သွားဖို့ အိမ်ကနေ​ထွက်သွား​ပြီး​တစ်နှစ်​လောက်​မှာ အဖေ​ထောင်ချ​ခံရ​တယ်​ဆိုတာ​ကို စစ်​ပြီး​မှ​ပဲ ကျွန်တော်​သိခဲ့ရတယ်။ ကျန်းမာ​ရေး​မကောင်းတာ​ကြောင့် အဖေ့ကို နှစ်ခါ​ပြန်လွှတ်​ခဲ့တယ်၊ လွှတ်​ပြီး​တိုင်း ပြန်ဖမ်း​တယ်။ ၁၉၃၈၊ ဖေဖော်ဝါရီ​လမှာ အဖေ့ကို ဘူ​ချင်​ဝေါ​ချွေး​တပ်​စခန်း​ကို ပို့လိုက်​ပြီး အဲဒီနောက် ဒါ့​ခ်ရှော​ကို ပို့​လိုက်တယ်။ ၁၉၄၂၊ မေ ၁၄ ရက်မှာ အဲဒီမှာ​ပဲ ကျွန်တော့်​အဖေ​ကွယ်လွန်​သွားခဲ့တယ်။ အဖေဟာ မြဲမြံ​တည်ကြည်​ပြီး အဆုံးတိုင်အောင်​သစ္စာ​စောင့်သိ​ခဲ့​ပါ​တယ်။

အမေ့ကို​လည်း ဒါ့​ခ်ရှော​စခန်း​ကို​ပို့​လိုက်တယ်။ အမေ​လွတ်​လာတဲ့ ၁၉၄၅ အထိ အဲဒီမှာ​ပဲ​နေခဲ့​ရတယ်။ ကျွန်တော့်​မိဘ​နှစ်ပါး​ရဲ့ ခိုင်မြဲ​တဲ့​ပုံသက်သေ​ဟာ ဝိညာဉ်​ရေး​ကောင်းချီး​တွေ​ကို ကျွန်တော်​ရရှိဖို့​ဖြစ်စေ​ခဲ့​တဲ့​အတွက် ၁၉၅၄ မှာ​ကျွန်တော်​တို့​နဲ့​အတူ အမေ​လာရောက်​နေထိုင်ဖို့ အခွင့်အရေး​ရရှိခဲ့တယ်။ ၁၉၄၅ ကတည်းက ကွန်မြူနစ်​အရှေ့​ဂျာမနီ​မှာ ရှေ့ဆောင်​လုပ်ခဲ့တဲ့ ကျွန်တော်​ညီမ​မာဂရေးသာ​လည်း အတူ​လာ​နေတယ်။ အမေ​ဟာ ကျန်းမာ​ရေး​လည်း​မကောင်း၊ ဒတ်ခ်ျ​စကား​လည်း​မတတ်​ပေမဲ့ ၁၉၅၇၊ အောက်တိုဘာ​လမှာ အမေ့ရဲ့​သစ္စာရှိ​ရှိ​မြေကြီး​အသက်တာ​ကုန်ဆုံး​တဲ့​အထိ လယ်ကွင်း​လုပ်ငန်းမှာ ဆက်​ပြီး​ပါဝင်​ခဲ့တယ်။

ဂျာမနီ​နိုင်ငံ နျူ​ရင်ဘတ်​မြို့က ၁၉၅၅ စည်းဝေးကြီး​ဟာ ထူးခြား​သွားခဲ့တယ်။ အဲဒီကို ကျွန်တော်​တို့​ရောက်ပြီးနောက်​မှာ အဲ​ရီ​ကာ​ရဲ့​အမေ​လည်း စည်းဝေးကြီး​မှာ​ရှိနေတယ်​ဆိုပြီး ဒ​ရက်​စ​ဒန်​မြို့က​ညီအစ်ကို​တွေ​က သူ့ကို​ပြောပြ​ခဲ့တယ်။ အဲဒီတုန်းက ဒ​ရက်​စ​ဒန်​မြို့က အရှေ့​ဂျာမနီ​ရဲ့​အုပ်ချုပ်မှု​အောက်မှာ ရှိနေတဲ့​အတွက် အဲ​ရီ​ကာ​ဟာ သူ့​အမေနဲ့​မတွေ့တာ ၂၁ နှစ်​ကြာပြီ။ တွေ့ဆုံ​ဖို့ စီစဉ်​ပေး​ခဲ့​ပြီး အမေ​နှင့်​သမီးဟာ ဖက်ယမ်း​နေ​တော့​တာ​ပဲ။ တကယ့်ကို ပျော်ရွှင်စရာ​ကောင်း​တဲ့ ပြန်လည်​ပေါင်းစည်း​မှု​ပါ​ပဲ!

အတန်ကြာ​တဲ့​အခါ ကျွန်တော်​တို့​မိသားစုမှာ ကလေး​ရှစ်ယောက်​ရှိ​လာတယ်။ ကားတိုက်မှု​ကြောင့် သားတစ်ယောက်​ဆုံး​သွားတာ ဝမ်းနည်းစရာ​ပါ။ ဒါပေမဲ့ ကျန်​တဲ့​ကလေး​တွေ​အားလုံး ယေဟောဝါ​ရဲ့​အမှုတော်ကို ထမ်းဆောင်​နေတာကို မြင်ရ​တာ တကယ့်ကို​ပျော်ရွှင်​ခဲ့​ပါ​တယ်။ ကျွန်တော်​တို့​ရဲ့​သား​ဗော့ဖ်ဂန်း​နဲ့ သူ့ရဲ့​ဇနီး တိုက်နယ်​လုပ်ငန်းမှာပါ​ဝင်​နေပြီး သူတို့ရဲ့​သားလည်း​ပဲ တိုက်နယ်​ကြီးကြပ်မှူး​အဖြစ် အမှုထမ်းဆောင်​နေ​တော့ ကျွန်တော်​တို့​ဝမ်းသာ​ရွှင်မြူး​ကြတယ်။

နယ်သာလန်​မှာ ယေဟောဝါ​ရဲ့​လုပ်ငန်းတော်​တိုးတက်မှု​ကို​တွေ့ရ​ခြင်း​ဟာ နှလုံး​ရွှင်ပြုံး​စ​ရာ​ပါ​ပဲ။ ဒီ​နေရာမှာ ကျွန်တော်​ရှေ့ဆောင်​စ​လုပ်တဲ့ ၁၉၃၃ မှာ​သက်သေခံ တစ်​ရာ​လောက်​ရှိခဲ့တယ်။ ဒီနေ့​ဆိုရင် ၃၀,၀၀၀ ကျော်သွား​ပြီ။ အခု အဲ​ရီ​ကာ​နဲ့​ကျွန်တော်​တို့​ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာ​ခွန်အား ဆုတ်ယုတ်​နေပေမဲ့ ဟို​တုန်း​က “တွန့်ဆုတ်​မည်​မဟုတ်သည့် ယုံကြည်ခြင်း” ဆို​တဲ့ သီချင်း​စာသား​နဲ့​အညီ နေထိုင်ဖို့ ကျွန်တော်​တို့​သန္နိ​ဋ္ဌာန်​ချထား​တုန်း​ပါ​ပဲ။

[အောက်ခြေ​မှတ်ချက်များ]

[စာမျက်နှာ ၂၃ ပါ ရုပ်ပုံ]

လယ်ကွင်း​လုပ်ငန်း​ပြီး​နောက် ရပ်နားချိန်​အတွင်း “ယူ​ဂဲ​န္ဒ​ရပ်”

[စာမျက်နှာ ၂၄ ပါ ရုပ်ပုံ]

ရှေ့ဆောင်​ချင်း​များနှင့်​အတူ​ကျွန်တော် ရှ​နို​က်ဖဲလ်​ရပ်ကွက်ကို လုပ်ဆောင်ခဲ့။ ကျွန်တော့်​အသက် ၂၀ တွင်​ဖြစ်​ခဲ့

[စာမျက်နှာ ၂၅ ပါ ရုပ်ပုံ]

၁၉၄၀ ၌​အဲ​ရီ​ကာ၊ ဗော့ဖ်ဂန်း​တို့​နှင့်အတူ

[စာမျက်နှာ ၂၆ ပါ ရုပ်ပုံ]

လက်ယာ​မှ လက်ဝဲ​သို့– ကျွန်တော့်​မြေး​ယို​နာသန်​နှင့် သူ့​ဇနီး​မီယီ​အာ​မ်; အဲ​ရီ​ကာ၊ ကျွန်တော်၊ ကျွန်တော့်​သား​ဗော့ဖ်ဂန်း​နှင့် သူ့​ဇနီး​ဂျူလီယာ

[စာမျက်နှာ ၂၆ ပါ ရုပ်ပုံ]

ကျွန်တော့်​အဖေ​နှင့်အတူ ထောင်ကျ​ခဲ့​သော ညီအစ်ကို​တစ်ယောက်​က ဤ​အဖေ့ပုံ​ကို ၁၉၄၁ တွင်​ဆွဲ​ပေး​ခဲ့