ရှေ့နောက်မညီဟန်ရှိသည့် တာတူလျန်
ရှေ့နောက်မညီဟန်ရှိသည့် တာတူလျန်
‘ခရစ်ယာန်တစ်ဦးနှင့် အတွေးအခေါ်ပညာရှင်တစ်ဦး၊ အမှန်တရားကို မှောက်လှန်ဖျက်ဆီးသူနှင့် ၎င်းကို ပြန်တည်မြဲတည်စေပြီး သွန်သင်ပေးသူ ၎င်းတို့စပ်ကြား တူညီမှုအဘယ်မှာရှိသနည်း။ အဆင့်မြင့်အထူးပညာသင်ကျောင်းနှင့် ချာ့ခ်ျစပ်ကြား ညီညွတ်မှုအဘယ်မှာရှိသနည်း။’ ထိုရဲတင်းသောမေးခွန်းများကို ဒုတိယနှင့် တတိယရာစုမှ စာရေးဆရာ တာတူလျန်က မေးခဲ့သည်။ သူ့အား “ချာ့ခ်ျသမိုင်းနှင့် သူ့ခေတ်အခါတွင် သွန်သင်သောအယူဝါဒများကို နှံ့နှံ့စပ်စပ်သိသူ” အဖြစ် လူသိများသည်။ သူမသိသည့် ဘာသာရေးအခန်းကဏ္ဍ မရှိသလောက်ပင်ဖြစ်သည်။
“ဘုရားသခင်သည် သေးငယ်သောအခါ အထူးသဖြင့်ကြီးမြတ်တော်မူ၏။” “[ဘုရားသခင့်သားတော်သေဆုံးခြင်း] သည်ယုတ္တိမရှိသောကြောင့် ယုံသာယုံကြည်လိုက်ပါ။” “ယေရှုသည် သင်္ဂြိုဟ်ခံရပြီး တစ်ဖန်ထမြောက်လာခဲ့သည်၊ အဆိုအပါအချက်သည်မှန်ကန်၏၊ အကြောင်းကား ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိသောကြောင့်ပင်” အစရှိသည့် ရှေ့နောက်ညီပုံမရသော တာတူလျန်၏အဆိုများကြောင့် သူ့ကို လူသိအများဆုံးဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။
တာတူလျန်၏ အဆိုပြုချက်များသာမက သူနှင့်ပတ်သက်၍ ရှေ့နောက်မညီဟန်ရှိသည့် အခြားအကြောင်းများလည်းရှိသည်။ သူ၏အရေးအသားများသည် အမှန်တရားကို ခုခံကာကွယ်ပေးဖို့၊ ချာ့ခ်ျ၏တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုနှင့် ၎င်း၏အယူဝါဒများကို ထောက်ခံပေးဖို့ သူရည်ရွယ်သော်လည်း အမှန်မှာ သူသည် စစ်မှန်သောသွန်သင်ချက်များကို မှောက်လှန်ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နှောင်းခေတ်စာရေးဆရာများ သုံးပါးပေါင်းတစ်ဆူအယူဝါဒကို တည်ဆောက်ရာတွင် အခြေခံအဖြစ် သူတို့ယူနိုင်သော သီအိုရီတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ခြင်းသည် ခရစ်ယာန်ဘောင်အတွက် သူ၏အဓိကပံ့ပိုးမှု ဖြစ်လာသည်။ ယင်းသို့ အဘယ်နည်းဖြင့် ဖြစ်ပျက်လာခဲ့ပုံကို ထိုးထွင်းသိမြင်ရန် ရှေးဦးစွာ တာတူလျန်အကြောင်း အနည်းငယ် လေ့လာကြည့်ကြပါစို့။
“ငြီးငွေ့ဖွယ် မကောင်းသူ”
တာတူလျန်၏ဘဝအကြောင်းကို အနည်းငယ်သာသိရှိရ၏။ သူသည် စီ.အီး. ၁၆၀ ခန့်က မြောက်အာဖရိက၊ ကားသေ့ခ်ျမြို့တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်အများ သဘောတူကြသည်။ သူသည် ပညာတတ်တစ်ဦးဖြစ်၍ သူ့ခေတ်ကာလက အဓိကဒဿနိကဗေဒဂိုဏ်းများနှင့် အကျွမ်းတဝင်ရှိခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားပါသည်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာတရားကို သူစိတ်ဝင်စားသွားခြင်းမှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်များက သူတို့၏ယုံကြည်ချက်အတွက် အသေခံရန် တလိုတလားရှိခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာအတွက် အသက်စွန့်သူများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ သူဤသို့မေးမြန်းခဲ့သည်– “၎င်းကို အလေးထား စဉ်းစားသူအနေနှင့် ယင်း၏အကြောင်းရင်းကို သိလိုမည်မဟုတ်ပေလော။ မေးမြန်းစုံစမ်းပြီးသည့်နောက် ကျွန်ုပ်တို့၏အယူဝါဒများကို မကိုင်စွဲဘဲနေသူ မည်သူရှိမည်နည်း။”
တာတူလျန်သည် အမည်ခံခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တစ်ဦး ဖြစ်လာပြီးနောက် ကျစ်လျစ်ပြည့်စုံပြီး ဟာသဉာဏ်ပါ ဖော်ပြချက်များရေးသားသည့် ဉာဏ်ရွှင်သော စာရေးဆရာတစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။ “ဓမ္မပညာရှင်တို့တွင် [သူ] ပိုင်ဆိုင်သောစွမ်းရည်မျိုးရှိသူ ရှားသည်” ဟုချာ့ခ်ျဖခင်များစာအုပ်ကဆို၏။ “သူသည် ငြီးငွေ့ဖွယ်မကောင်းသူဖြစ်သည်။” ပညာရှင်တစ်ဦးက ဤသို့ဆိုခဲ့သည်– “တာတူလျန်[တွင်] ဝါကျများထက် စကားလုံးများသုံးနိုင်သည့် အစွမ်းအစရှိရာ သူ၏အချေအတင်စကားများကို သဘောပေါက်နိုင်သည်ထက် ဟာသဉာဏ်ဖြင့် ထိထိမိမိဝေဖန်သည့်စကားများကို ပို၍နားလည်ရလွယ်ကူသည်။ ယင်းကြောင့် သူ၏အရေးအသားများကို မကြာခဏ ကိုးကားကြသော်လည်း ရံဖန်ရံခါသာ အကျယ်တဝင့်ကိုးကားကြခြင်း ဖြစ်ပေမည်။”
ခရစ်ယာန်ဘာသာကို ခုခံချေပပေးခြင်း
တာတူလျန်၏ အကျော်ကြားဆုံးလက်ရာမှာ ဝန်ချတောင်းပန်ခြင်း ဖြစ်ပြီး ၎င်းကို အမည်ခံခရစ်ယာန်ဘာသာကို ချေပသော အထိရောက်ဆုံးစာပေတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ ၎င်းကိုရေးသားချိန်တွင် ခရစ်ယာန်များသည် အယူသီးသောရမ်းကားသူများ၏ ရန်မူခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ တာတူလျန်သည် ထိုခရစ်ယာန်များဘက်မှ ခုခံကာကွယ်ပေးခဲ့ပြီး သူတို့ခံနေရသော အဓိပ္ပာယ်မဲ့ ကျင့်ဆောင်ပြုမူမှုများကို ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ သူက ဤသို့ဆိုခဲ့သည်– “တိုင်းပြည်တွင် ဘေးဆိုက်ရောက်တိုင်း၊ လူတို့သည် ပြဿနာတစ်ခုခုပေါ်တိုင်း အဆိုပါခရစ်ယာန်
များကြောင့်ဟု [အတိုက်အခံပြုသူများ] က ယူမှတ်ကြသည်။ . . . လယ်ပြင်များသို့ နိုင်းလ်မြစ်ရေတက်မလာလျှင်၊ ရာသီဥတုမပြောင်းလဲလျှင်၊ မြေငလျင်၊ ငတ်မွတ်မှု၊ ကပ်ရောဂါတစ်မျိုးမျိုးဖြစ်လျှင် ချက်ချင်းပင် ‘ခရစ်ယာန်များကို ခြင်္သေ့စာကျွေးပစ်!’ ဟု အော်ဟစ်သံ ကြားရကြလိမ့်မည်။”ခရစ်ယာန်များသည် နိုင်ငံတော်အပေါ်သစ္စာမရှိဟု မကြာခဏ စွပ်စွဲခံရကြသော်လည်း အမှန်မှာ သူတို့သည် နိုင်ငံအတွင်းတွင် ယုံကြည်စိတ်ချရဆုံးနိုင်ငံသားများ ဖြစ်ကြကြောင်း တာတူလျန်က ကြိုးစားဖော်ပြခဲ့သည်။ ရောမအစိုးရပြုတ်ကျသွားစေရန် ကြိုးပမ်းမှုအတော်များများကို ထောက်ပြပြီးနောက် အဆိုပါပူးပေါင်းကြံစည်သူများသည် ခရစ်ယာန်များမဟုတ်ဘဲ အယူလွဲသူများဖြစ်ကြကြောင်း မိမိအားအတိုက်အခံပြုသူများကို သူသတိပေးခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန်များကို ကွပ်မျက်သော် နိုင်ငံတော်သာ အဓိကဆုံးရှုံးရကြောင်း တာတူလျန်ထောက်ပြခဲ့သည်။
တာတူလျန်၏ အခြားစာပေများသည် ခရစ်ယာန်အသက်တာနှင့်ဆိုင်သည်။ ဥပမာ၊ ပြိုင်ပွဲများဆီသို့ဟူသည့် သူ၏အသေးစိတ်ရှင်းလင်းဖော်ပြချက်တွင် တာတူလျန်သည် အချို့သောဖျော်ဖြေရာနေရာများ၊ အယူမှားသူများ၏ ပြေးခုန်ပစ်ပြိုင်ပွဲများနှင့် ဇာတ်ပွဲများသို့ မသွားသင့်ကြောင်း အကြံပြုခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က ကျမ်းစာသင်ယူရန် အစည်းအဝေးတက်ပြီး အယူမှားသူများ၏ အားကစားပွဲများသို့ သွားခြင်းသည် မလျော်ကန်ဟူ၍ သဘောမထားသူ ဘာသာဝင်လူသစ်များ ရှိနေဟန်တူသည်။ ဤသူတို့၏တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်စွမ်းကို ကြိုးစားလှုံ့ဆော်ပေးလို၍ တာတူလျန် ဤသို့ရေးသားခဲ့သည်– “ဘုရားကျောင်းမှ စာတန်ထံ၊ ရွှေဘုံစံရာမှ နောက်ချေးထဲကျဆင်းခြင်းသည် အော့နှလုံးနာစရာပင်။” သူက “မိမိမကျင့်အပ်ရာကို စကားဖြင့်ပင် မပြောသင့်ချေ” ဟုပြောဆိုခဲ့သည်။
အမှန်တရားကိုခုခံကာကွယ်စဉ် ပျက်ပြားသွားစေ
တာတူလျန်သည် ပရက်စ်ဇီးရပ်စ်ကိုဆန့်ကျင်ဟူသည့် စာတန်းငယ်ကို ဤသို့နိဒါန်းပျိုးခဲ့သည်– “စာတန်သည် အမှန်တရားကို နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ဘက်ပြိုင်အာခံခဲ့ပြီ။ တစ်ခါတစ်ရံ အမှန်တရားကို ခုခံကာကွယ်ပေးသယောင်ဖြင့် ဖျက်ဆီးပစ်ဖို့ ရည်ရွယ်၏။” ဤစာတမ်းငယ်တွင်ပါသော ပရက်စ်ဇီးရပ်စ်အမည်ရှိသူကို အတိအကျမသိရသော်လည်း ထိုသူသွန်သင်နေသော ဘုရားသခင်နှင့် ခရစ်တော်အကြောင်းကို တာတူလျန်အလွန်ခံပြင်းခဲ့သည်။ တာတူလျန်က ပရက်စ်ဇီးရပ်စ်ကို ခရစ်ယာန်ဘာသာတရားပြိုကွဲစေရန် ခိုးကြောင်ခိုးဝှက် ကြိုးစားပြုလုပ်နေသည့် စာတန်၏လက်ကိုင်တုတ်အဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့သည်။
ထိုအချိန်က အမည်ခံခရစ်ယာန်များ ဆွေးနွေးငြင်းခုံနေကြသည့် အကြောင်းတစ်ခုမှာ ဘုရားသခင်နှင့်ခရစ်တော် ဆက်နွှယ်မှုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အထဲမှ အထူးသဖြင့် ဂရိနောက်ခံရှိကြသူတချို့သည် ဘုရားသခင်တစ်ပါးကို ယုံကြည်မှုနှင့် ယေရှု၏ ကယ်တင်ရှင်၊ ရွေးနုတ်ရှင်ကဏ္ဍတို့ကို ဆက်စပ်၍မရ ဖြစ်နေကြသည်။ ယေရှုသည် ခမည်းတော်၏ သီးခြားအသွင်တစ်ရပ်သာဖြစ်ပြီး ခမည်းတော်နှင့်သားတော်သည် အတူတူဖြစ်ကြောင်း သွန်သင်ခြင်းအားဖြင့် ထိုသူတို့၏ အခက်အခဲပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးဖို့ ပရက်စ်ဇီးရပ်စ်ကြိုးစားခဲ့သည်။ မော်ဒလစ်စမ်ခေါ် ဤသီအိုရီက ဘုရားသခင်သည် မိမိကိုယ်တော်တိုင်အား “ဖန်ဆင်းချိန်တွင် ခမည်းတော်အသွင်၊ ပညတ်တရားပေးချိန်တွင် သားတော်ယေရှုခရစ်အသွင်၊ ခရစ်တော်ကောင်းကင်သို့ တက်ကြွသွားပြီးနောက် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်အသွင်ဖြင့်” ဖော်ပြခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။
တာတူလျန်မူကား ခမည်းတော်နှင့်သားတော်ကို သမ္မာကျမ်းစာက ပြတ်ပြတ်သားသား ခွဲခြားဖော်ပြကြောင်း ပြညွှန်ခဲ့သည်။ ၁ ကောရိန္သု ၁၅:၂၇၊ ၂၈ ကို တာတူလျန်ကိုးကားပြီးနောက် သူက “(ခပ်သိမ်းသောအရာတို့) ကို ခြေအောက်၌ ချပေးသောသူနှင့် ခပ်သိမ်းသောအရာတို့ကို လက်ခံရရှိတော်မူသောသူသည် တစ်ဦးစီဖြစ်ရမည်” ဟုသူဆင်ခြင်ခဲ့သည်။ “ခမည်းတော်သည် ငါ့ထက်သာ၍ကြီးမြတ်တော်မူ၏” ဟုယေရှုကိုယ်တော်တိုင် ပြောဆိုခဲ့သည့်စကားများကို တာတူလျန်အာရုံစိုက်စေခဲ့သည်။ (ယောဟန် ၁၄:၂၈) သူသည် ဆာလံ ၈:၅ ကဲ့သို့သော ဟေဗြဲကျမ်းစောင်များမှ ကျမ်းပိုဒ်တို့ကို ကိုး ကား၍ သားတော်၏ “ဂုဏ်ရည်နိမ့်ကျမှု” ကို သမ္မာကျမ်းစာဖော်ပြကြောင်း တင်ပြခဲ့သည်။ “သို့ဖြင့် ခမည်းတော်သည် သားတော်ထက် ကြီးမြတ်တော်မူသဖြင့်၊ ခမည်းတော်သည် သားတော်နှင့်မတူချေ” ဟု တာတူလျန်က ကောက်ချက်ချခဲ့သည်။ “ဖြစ်ဖွားသူကား တစ်ဦး၊ ဖြစ်ဖွားခံရသူမှာ အခြားတစ်ဦးဖြစ်သကဲ့သို့ စေလွှတ်သူကား တစ်ဦး၊ စေလွှတ်ခံရသူလည်း အခြားတစ်ဦးဖြစ်၏။ ပြုလုပ်သူသည် တစ်ဦး၊ ပြုလုပ်ရန် အသုံးခံရသူသည်လည်း အခြားတစ်ဦးဖြစ်ပေသည်” ဟုတာတူလျန်က နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည်။
သားတော်သည် ခမည်းတော်ထက် ရာထူးနိမ့်သူဖြစ်၏ဟု တာတူလျန်ရှုမြင်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် မော်ဒလစ်စမ်သီအိုရီကို ကန့်ကွက်ရန် သူကြိုးစားရာတွင် “ကျမ်းစာကိုလွန်၍” ပြောဆိုပြုမူခဲ့သည်။ (၁ ကောရိန္သု ၄:၆) တာတူလျန်သည် အခြားသီအိုရီတစ်ခုဖြင့် ယေရှု၏ဘုရားသခင်အဖြစ်တော်ကို သက်သေထောက်ပြရန် မှားယွင်းစွာကြိုးစားခဲ့သည့်အနေနှင့် “ပုဂ္ဂိုလ်သုံးဦး အထည်ကိုယ်တစ်ခု” ဟူသောပုံသေနည်းကို ထွင်ခဲ့သည်။ ဤအယူအဆကိုအသုံးပြုလျက် ဘုရားသခင်၊ ကိုယ်တော်၏သားတော်နှင့် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်တို့သည် ဘုရားသခင်တစ်ဆူတွင်ပါဝင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးပါးဖြစ်ကြကြောင်း ဖော်ပြရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ သို့ဖြင့် တာတူလျန်သည် “သုံးပါးပေါင်းတစ်ဆူ” ဟူသည့်လက်တင်အသုံးအနှုန်းကို ခမည်းတော်၊ သားတော်၊ သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်တို့နှင့် ဦးဆုံးဆက်စပ်ပေးသူဖြစ်သွားသည်။
လောကအတွေးအခေါ်ပညာကို သတိပြု
တာတူလျန်သည် “ပုဂ္ဂိုလ်သုံးဦး အထည်ကိုယ်တစ်ခု” ဟူသည့်သီအိုရီကို မည်သို့ဖန်တီးနိုင်ခဲ့သနည်း။ ဤသူနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဝေခွဲရခက်သော နောက်အကြောင်းတစ်ခု—အတွေးအခေါ်ပညာကို သူရှုမြင်ပုံ—တွင် အဖြေပေါ်သည်။ တာတူလျန်က အတွေးအခေါ်ပညာသည် “‘နတ်ဆိုးအယူ’၊ ‘လူ့အယူ’” ဟုဆိုခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန်အမှန်တရားများကို အားပြုထောက်ခံရန် အတွေးအခေါ်ပညာ အသုံးပြုခြင်းအလေ့အကျင့်ကို သူပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့သည်။ သူက “သတောအိတ်၊ ပလေတိုနစ်၊ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးဆင်ခြင်မှုဖြင့် ဖွဲ့စည်းပြီး ရောနှောထားသော ခရစ်ယာန်ဘာသာကို ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် ကြိုးစားသမျှကို ဖယ်ရှားကြ” ဟုဆိုခဲ့၏။ သို့တိုင်၊ လောကအတွေးအခေါ်ပညာသည် မိမိ၏အယူအဆများနှင့်ကိုက်ညီသည့်အခါ တာတူလျန်ကိုယ်တိုင် အလျှံပယ်အသုံးပြုခဲ့သည်။—ကောလောသဲ ၂:၈။
ကိုးကားဖော်ပြချက်တစ်ခုက “သုံးပါးပေါင်းတစ်ဆူ ဓမ္မပညာရပ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာ၍ ရုပ်လုံးပေါ်လာစေဖို့အတွက် ဟယ်လင်နစ္စတစ်အယူအဆများနှင့် မူလသဘောတရားများ ပါဝင်ရန်လိုအပ်သည်” ဟု ဆို၏။ ထို့အပြင် တာတူလျန်၏ဓမ္မပညာစာအုပ်က ဤသို့မှတ်ချက်ချ၏– “[၎င်းသည်] တရားဥပဒေဆိုင်ရာ၊ အတွေးအခေါ်ပညာပိုင်းဆိုင်ရာ အယူအဆများနှင့် အသုံးအနှုန်းတို့ကို ထူးခြားစွာ ရောနှောထားရာ တာတူလျန်က သုံးပါးပေါင်းတစ်ဆူအယူဝါဒကို ပုံစံတစ်မျိုးဖြင့် စီစဉ်တင်ပြနိုင်ခဲ့၏။ ယင်း၌ ကန့်သတ်ချက်များနှင့် မပြည့်စုံမှုများရှိသော်လည်း နိုင်စီယာကောင်စီတွင် နောက်ပိုင်း၌ တင်ဆက်ခဲ့သည့် ထိုအယူဝါဒအတွက် အခြေအမြစ်ဖြစ်ခဲ့သည်။” ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်တစ်ဆူတွင်ပါဝင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးပါးဟူသည့် တာတူလျန်၏ပုံသေနည်းသည် ခရစ်ယာန်ဘောင်တွင် ဘာသာရေးမှားယွင်းမှု ပျံ့နှံ့သွားစေရန် အဓိကကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့၏။
အမှန်တရားကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ကြိုးစားကြစဉ် ဖျက်ဆီးပစ်နေကြသည်ဟု အခြားသူများအား တာတူလျန်စွပ်စွဲခဲ့သည်။ သို့သော် အလွန်မအပ်စပ်သည်မှာ ဘုရားသခင့်မှုတ်သွင်းခံ ကျမ်းစာအမှန်တရားကို လူ့အတွေးအခေါ်ပညာနှင့် သူကိုယ်တိုင်ရောစပ်လိုက်ခြင်းဖြင့် ကိုယ့်အတတ်ကိုယ်စူးတော့သည်။ ထို့ကြောင့် ‘လှည့်ဖြားတတ်သောစိတ်ဝိညာဉ် . . . နှင့် နတ်ဘုရားတို့၏ သွန်သင်ချက်များကို သတိထားကြလော့’ ဟူသော ကျမ်းစာသတိပေးချက်ကို ကျွန်ုပ်တို့ နှလုံးမှတ်ကျုံးကြပါစို့။—၁ တိမောသေ ၄:၂။
[စာမျက်နှာ ၂၉၊ ၃၀ ပါ ရုပ်ပုံ]
တာတူလျန်သည် အတွေးအခေါ်ပညာကို ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့သော်လည်း မိမိ၏အယူအဆများကို တိုးမြှင့်ရန် ယင်းကိုအသုံးပြုခဲ့
[Credit Line]
Pages 29 and 30: © Cliché Bibliothèque nationale de France, Paris
[စာမျက်နှာ ၃၁ ပါ ရုပ်ပုံ]
စစ်မှန်သောခရစ်ယာန်များသည် ကျမ်းစာအမှန်တရားကို လူ့အတွေးအခေါ်ပညာနှင့် ပေါင်းစပ်ခြင်း မပြုလုပ်ကြ