မာတိကာဆီ ကျော်သွား

မာတိကာဆီ ကျော်သွား

ရှေးဦးနှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်တို့ကား မည်သူတို့နည်း

ရှေးဦးနှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်တို့ကား မည်သူတို့နည်း

ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​တို့​ကား မည်သူ​တို့​နည်း

ဂျာမနီ​နိုင်ငံ၊ ဝက်​စ်ဖာလီ​ယာ​ပြည်နယ်၊ မူ​န်​စ​တာ​မြို့လယ်ခေါင်​သို့ ပထမဦးဆုံး​အကြိမ် ရောက်ရှိ​လာသော ဧည့်သည်​များသည် ချာ့ခ်ျ​မျှော်စင်​တွင် ချိတ်ဆွဲ​ထား​သည့် သံ​လှောင်အိမ်​သုံးလုံး​ကို အမြဲလိုလို​ပင် ငေး​မော​ကြည့်ရှု​တတ်ကြ​သည်။ ကြိုး​ကြား​ကြိုး​ကြား​ဖြုတ်​ထား​သည့် အချိန်တို​များ​မှ​လွဲ​၍ ဤ​လှောင်အိမ်​များ ထို​တွင်​ရှိ​နေသည်​မှာ နှစ်ပေါင်း ၅၀၀ နီးပါး​ရှိပြီ။ မူလ​က ၎င်း​တို့​တွင် လူထုရှေ့ နှိပ်စက်​ကွပ်မျက်​ခံ​ခဲ့​ရသော အမျိုးသား​သုံးဦး​၏​အလောင်း​များ​ကို တွေ့ရှိ​ရသည်။ ထို​သူတို့သည် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ​ဖြစ်​ကြ​ပြီး ၎င်း​လှောင်အိမ်​များ​မှာ သူတို့​နိုင်ငံ​၏ ရှေးဟောင်း​အမွေအနှစ်​များ​ဖြစ်၏။

ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​တို့​ကား မည်သူ​တို့​နည်း။ ထို​အဖွဲ့​သည် မည်သို့​အစပြု​ခဲ့​သနည်း။ ၎င်း​၏​အဓိက​သွန်သင်ချက်​များ​ကား အဘယ်နည်း။ ထို​သူတို့သည် အဘယ်ကြောင့် ကွပ်မျက်​ခံ​ခဲ့​ရသနည်း။ ထို​လှောင်အိမ်​သုံးလုံး​သည် နိုင်ငံ​တစ်ခု​နှင့် အဘယ်​ဆက်စပ်မှု​ရှိ​သနည်း။

ချာ့ခ်ျ​ကို ပြုပြင်​ပြောင်းလဲ—သို့သော် မည်သို့​နည်း

၁၅ ရာစုနှစ်​ကုန်ပိုင်း​နှင့် ၁၆ ရာစုနှစ်​ဆန်း​ပိုင်း​စပ်ကြား ရိုမန်ကက်သလစ်​ချာ့ခ်ျ​နှင့် ဓမ္မ​ဆရာများ​ကို ပြစ်တင်​ဝေဖန်မှု တိုးများ​လာ​ခဲ့​သည်။ ချာ့ခ်ျ​အတွင်း အကျင့်ပျက်​ပြား​မှု စိမ့်ဝင်​ပျံ့နှံ့​လျက်​ရှိရာ အကြီးအကျယ်​ပြောင်းလဲမှု​များ ပြုလုပ်​ဖို့​လို​သည်​ဟု လူအများ​က ယူဆ​ခဲ့​ကြ​၏။ ၁၅၁၇ ခုနှစ်​တွင် မာတင်​လူသာ​သည် ပြုပြင်​ပြောင်းလဲ​ရန် လူအများရှေ့ တောင်းဆို​ခဲ့​ရာ ထို​ဝေဖန်မှု​တွင် အခြားသူများ​လည်း ပါဝင်​လာ​ကြသောအခါ မကြာမီ ပရိုတက်စတင့်​ပြုပြင်​ပြောင်းလဲရေး စတင်​လေ​တော့​သည်။

သို့သော် ပြုပြင်ရေး​သမားများ​တွင် အဘယ်အရာ​ပြုလုပ်​အပ်​သည်၊ အဘယ်​အတိုင်းအတာ​အထိ ပြောင်းလဲ​အပ်​သည်​ဟူသော အစီအစဉ် တစ်သမတ်တည်း​မရှိကြ​ချေ။ ဝတ်ပြုရေး​ကိစ္စ​များ​ကို သမ္မာကျမ်းစာ​နှင့်​အညီ ဆောင်ရွက်ဖို့​လို​သည်​ဟု လူအများ​က ဝန်ခံ​ကြသည်။ သို့သော်လည်း ပြုပြင်ရေး​သမားများ​သည် သမ္မာကျမ်းစာ​သွန်သင်ချက်​များ​ကို အနက်​အဓိပ္ပာယ်​ဖွင့်ဆို​ခြင်း​နှင့်​ပတ်သက်​၍ သဘောမတူ​နိုင်​ကြ​ပေ။ သို့​ဖြစ်၍ ပြုပြင်​ပြောင်းလဲရေး​၏​တိုးတက်မှု​သည် အလွန်​နှေး​လှ​သည်​ဟု အချို့​က ယူဆကြ​သည်။ အဆိုပါ​ပြုပြင်ရေး​သမားများ​ကြား​တွင် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​အုပ်စု ပေါ်ထွက်​လာ​၏။

ဟာ​န်စ်-ယူ​ရ်​ဂါ​န် ဂွတ်​စ်​က “အမှန်​ဆို​ရ​သော် နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​အဖွဲ့​တစ်ဖွဲ့တည်း​ရှိသည်​မဟုတ်၊ များစွာ​ရှိသည်” ဟု​သူ၏ ဒီ ထွေ​ဖာ—ဂ​ရှီ​ခ်​တာ အွံ့ ဒွေတွန် စာအုပ်​တွင် ရေးသားခဲ့​သည်။ ဥပမာ၊ ၁၅၂၁ ခုနှစ်​တွင် ဇွီစ်​ကောင်​ပရောဖက်​များ​ဟု လူသိ​များသော အမျိုးသား​လေးဦး​သည် ဗစ်​တန်​ဘဲ​ဂ်​မြို့တွင် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​သွန်သင်ချက်​များ​ကို ဟောပြောခြင်း​ကြောင့် ဆူပူ​လှုပ်ရှားမှု​ဖြစ်ပေါ်​လာ​ခဲ့​သည်။ ထို့​ပြင် ၁၅၂၅ ခုနှစ်​တွင် ဆွစ်ဇလန်​နိုင်ငံ၊ ဇူ​ရ​စ်ခ်​မြို့တွင် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန် နောက်​တစ်ဖွဲ့​ပေါ်လာ​၏။ ထို့​ပြင် ယခု ချက်​ပြည်​သူ့​သမ္မတနိုင်ငံ​ဟု​ခေါ်​သော မို​ရေ​ဗီ​ယာ​နှင့် နယ်သာလန်​နိုင်ငံ​တို့​တွင်​လည်း ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​ရပ်ကွက်​များ စတင်​တည်ရှိ​လာ​သည်။

နှစ်ခြင်း—ကလေး​များ​အတွက်​လော၊ လူကြီး​များ​အတွက်​လော

ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​ရပ်ကွက်​များသည် အများအားဖြင့် သေးငယ်​ပြီး အသင်းသားများ​သည် ယေဘုယျ​အားဖြင့် အေးချမ်း​စွာ နေထိုင်​တတ်ကြ​သည်။ ထို​နောက်လိုက်​များသည် သူတို့၏​ယုံကြည်ချက်များ​ကို လျှို့ဝှက်​မထား​ကြ​ချေ၊ အခြား​သူများကို ဟောပြောလေ့​ရှိကြသည်။ ၁၅၂၇ ခုနှစ်​၌ ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန် ယုံကြည်ခြင်း​၏ အခြေခံ​မူများ​ကို ရှ​လိုက်​ဟိုက်​မ်​အယူဝါဒ​တွင် ထည့်သွင်း​ဖော်ပြ​ထား​သည်။ သူတို့သည် အခြား​အရာများ​အပြင် စစ်မှုထမ်း​ခြင်း​ကို ငြင်းပယ်​ပြီး လောက​နှင့်​သီးခြားနေ​ကာ အပြစ်ပြု​ကျင့်​သူများကို အသင်းတော်​မှ​နှင်ထုတ်​ကြ​၏။ အခြား​အရာများ​ထက် နှစ်ခြင်း​သည် လူကြီး​များ​အတွက်သာ​ဖြစ်​ပြီး ကလေး​များ​အတွက်​မဟုတ်​ကြောင်း သူတို့၏​ယုံကြည်ချက်ကို အခိုင်အမာ​စွဲကိုင်​ထားခြင်း​က ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ​ကို တခြား​ဘာသာ​တရား​များနှင့် သိသိသာသာ​ခြားနား​စေ​သည်။ *

လူကြီး​များ​ကို နှစ်ခြင်း​ပေးခြင်း​သည် ဘာသာရေး​အယူဝါဒ​မျှ​သာ​မဟုတ်ဘဲ ဩဇာ​အာဏာ​ရှိ​ခြင်း​ဖြစ်လာ​၏။ အရွယ်ရောက်​မှ နှစ်ခြင်း​ခံ​မည်၊ ယုံကြည်ခြင်း​အပေါ်​မူတည်ပြီး ဆုံးဖြတ်​ပြုလုပ်​မည်​ဆိုလျှင် အချို့​သည် ဘယ်တော့မှ နှစ်ခြင်း​ခံ​တော့​မည်​မဟုတ်​ချေ။ နှစ်ခြင်း​မခံရ​သေး​သူများ​သည် အနည်းဆုံး​အတိုင်းအတာ​တစ်ခု​အထိ ချာ့ခ်ျ​၏​ချုပ်ကိုင်​မှု​အောက်တွင် မရှိကြ​ချေ။ အချို့​ချာ့ခ်ျ​များ​အတွက် လူကြီး​ကို နှစ်ခြင်း​ပေးခြင်း​သည် ဩဇာ​အာဏာ​လျော့နည်းစေ​၏။

ထို့​ကြောင့် ကက်သလစ်​နှင့် လူသာ​ရဲ​န်​အဖွဲ့​တို့သည် လူကြီး​အား နှစ်ခြင်း​ပေးခြင်း​ကို ကန့်ကွက်​လို​ကြသည်။ ၁၅၂၉ ခုနှစ်​နှောင်းပိုင်း​၌ အနည်းဆုံး​ဒေသ​အချို့​တွင် လူကြီး​ကို​နှစ်ခြင်း​ပေး​သူများ သို့​မဟုတ် ကြီး​လာ​မှ နှစ်ခြင်း​ခံ​သူများ​သည် သေဒဏ်​ခံရ​ဖွယ်​ရှိသည်။ ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များသည် “ဂျာမန်​လူမျိုး​ပိုင် ခရစ်ယာန်​သာသနာစောင့်​ရောမ​အင်ပါယာ​တစ်ခွင်​တွင် ရက်ရက်စက်စက် နှိပ်စက်​ညှဉ်းပန်း​ခံ​ခဲ့​ရသည်” ဟု​သတင်းစာ​ဆရာ သောမတ်စ် ဇိုင်ဖာတ်​က ဆို​၏။ နှိပ်စက်​ညှဉ်းပန်းမှု​သည် မူ​န်​စ​တာ​မြို့တွင် အထွတ်အထိပ်​တိုင်​ခဲ့​သည်။

အလယ်ခေတ်​မူ​န်​စ​တာ ပြောင်းလဲ​ရန် ကြိုးစား

အလယ်ခေတ်​မူ​န်​စ​တာ​မြို့တွင် လူဦးရေ ၁၀,၀၀၀ ခန့်​ရှိပြီး ယင်း​မြို့ကို အကျယ်​ပေ ၃၀၀ ခန့်​နှင့် အဝ​န်း ၃ မိုင်​ခန့်​ရှိသည့် မ​ဖြိုဖျက်​နိုင်သော ခံစစ်​အဆောက်အအုံ​များ ဝိုင်းရံ​ထား​သည်။ သို့သော် မြို့တွင်း​အခြေအနေ​သည် ၎င်း​၏​ခံစစ်​အဆောက်အအုံ​များ​လောက် မခိုင်မာ​ချေ။ မူ​န်​စ​တာ​မြို့တော်​ပြတိုက်​က ထုတ်ဝေ​သော ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​နိုင်ငံတော်​စာအုပ်​တွင် “မြို့​ပြ​စီမံ​အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်​များနှင့် ကုန်သည်​များ​အသင်း​တို့သည် နိုင်ငံရေး​အငြင်းပွားမှုများ ဖြစ်ပျက်​နေကြ​သည်” ဟု​ဖော်ပြ​၏။ ထို့​ပြင် မြို့သား​များ​က​လည်း ခရစ်ယာန်​ဓမ္မ​ဆရာများ​၏​အပြုအမူကို မခံမရပ်​နိုင်အောင် အမျက်ထွက်​ခဲ့​ကြသည်။ မူ​န်​စ​တာ​မြို့​သည် ပြုပြင်​ပြောင်းလဲရေး​ကို ထောက်ခံ​အားပေးပြီး ၁၅၃၃ ခုနှစ်​တွင် ကက်သလစ်​မြို့​အဖြစ်​မှ လူသာ​ရဲ​န်​မြို့​အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲ​ခဲ့​သည်။

မူ​န်​စ​တာ​မြို့မှ အကျော်ကြားဆုံး ပြုပြင်ရေး​တရားဟော​ဆရာ​တစ်ဦး​မှာ ဗန်​ဟာ့တ်ရော့သ်​မာန်​ဖြစ်​ပြီး သူသည် ကမူးရှူးထိုး​လုပ်ဆောင်​တတ်​သူ​ဖြစ်၏။ ရော့သ်​မာန်​၏ “ရှုမြင်ချက်များ​သည် နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ​အတိုင်း​ဖြစ်​ကြောင်း သိသာ​ထင်ရှား​လာပြီး သူနှင့်​အတူ အခြား​လုပ်ဖော်ဆောင်ဖက်​များလည်း ကလေးငယ်​များ​အား နှစ်ခြင်း​ပေးခြင်း​ကို ငြင်းပယ်​ခဲ့​ကြသည်” ဟု​စာရေး​ဆရာ​ဖ​ရီ​ဒရိခ် အို​နင်​ဂါ​က ရှင်းပြသည်။ သူ၏​အစွန်းရောက် ရှုမြင်ချက်များ​သည် အချို့​သူများ​အတွက် တစ်ဖက်​စောင်း​နင်း​ဖြစ်သော်လည်း မူ​န်​စ​တာ​မြို့ရှိ လူအများ​က သူ့ကို​ထောက်ခံကြ​လေ​သည်။ “မူလ​အနေအထား​ကို ကြိုက်​နှစ်သက်သူ​များသည် စိတ်မချ​မ်း​မ​သာ၊ စိတ်​တ​ထ​င့်​ထ​င့်​ဖြင့် မြို့မှ​ထွက်ခွာ​သွား​ကြ​သူ များသည်ထက်​များ​လာ​လေ​သည်။ ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များသည် မိမိတို့၏​ရည်မှန်းချက်​များ အောင်မြင်​မည်​ဟူသော မျှော်လင့်ချက်​ဖြင့် အ​နယ်​နယ်​အရပ်ရပ်​မှ မူ​န်​စ​တာ​မြို့​သို့ ရောက်ရှိ​လာ​ကြသည်။” မူ​န်​စ​တာ​မြို့တွင် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ ဤသို့​စု​ပြုံ​ရောက်ရှိ​နေခြင်း​ကြောင့် ကြောက်မက်​ဖွယ်​ရာ အဖြစ်အပျက်​ဖြစ်ပျက်​ခဲ့​သည်။

ယေရုရှလင်​မြို့​သစ် ပိတ်ဆို့​တိုက်ခိုက်​ခံရ

မူ​န်​စ​တာ​မြို့​သို့ လာရောက်​နေထိုင်သူ ဒတ်ခ်ျ​လူမျိုး​နှစ်ဦး—ဟာ​ရ်​လဲ​မ်​မြို့မှ မုန့်ဖုတ်သမား ယာ​န် မာ​တီး​စ်​နှင့် လိုက်​ဒင်​ဂျွန်​ဟု လူသိ​များ​လာ​သူ ယာ​န် ဗာ​ကာ​လ်​စော​န်—တို့သည် ထို​တွင်​ဖြစ်ပေါ်​လာသော အဖြစ်အပျက်​များ​၏ အဓိက​တရားခံ​များ​ဖြစ်​ကြ​၏။ မာ​တီး​စ်​သည် သူ့ကိုယ်သူ ပရောဖက်​တစ်ပါး​ဟု​ဆို​ကာ ၁၅၃၄၊ ဧပြီလ​တွင် ခရစ်တော်​ဒုတိယ​အကြိမ်​ကြွလာ​မည်​ဟု ကြေညာ​ခဲ့​သည်။ မူ​န်​စ​တာ​မြို့​သည် သမ္မာကျမ်းစာ​တွင် ဖော်ပြ​ထားသော ယေရုရှလင်​မြို့​သစ်​ဖြစ်သည်ဟု ကြေညာ​၍ အပေါ​က​လ​စ်​စိတ်ထား ရှိနေကြ​၏။ ဥစ္စာ​ပစ္စည်း​ရှိသမျှကို အများ​ပိုင်​အဖြစ် ထား​သင့်​သည်​ဟု ရော့သ်​မာန် ဆုံးဖြတ်​လိုက်​လေ​သည်။ လူကြီး​များ​က နှစ်ခြင်း​ခံ​မည်​ဟု ဆုံးဖြတ်​ကြ​ရ၏၊ သို့​မဟုတ်လျှင် မြို့တွင်း​မှ​ထွက်သွား​ကြ​ရ၏။ နှစ်ခြင်း​ခံ​သူ​အများစု​တွင် မိမိတို့၏​အိုးအိမ်​ကို မစွန့်​လွှတ်​လို​သူများ ပါဝင်​သည်။

မူ​န်​စ​တာ​မြို့​သည် အင်အား​အတော​င့်​ဆုံး​ဘာသာရေး​နှင့် နိုင်ငံရေး​အဖွဲ့​ဖြစ်သော ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ​၏ ပထမဦးဆုံး​မြို့တော်​ဖြစ်လာ​သောအခါ တခြား​အုပ်စု​များ​က ထိတ်လန့်​တုန်လှုပ်​စွာ စောင့်ကြည့်​နေကြ၏။ ဒီ ထွေ​ဖာ ဇု မူ​န်​စ​တာ စာအုပ်​အရ ယင်းကြောင့် “မူ​န်​စ​တာ​မြို့​သည် ဂျာမန်​လူမျိုး၏ ခရစ်ယာန်​သာသနာစောင့်​ရောမ​အင်ပါယာ​တစ်ခွင်​၏ မုန်းတီးမှု​ကို ခံ​ခဲ့​ရ၏” ဟု​ဆို​သည်။ ဒေသခံ​ဂုဏ်​အသရေ​ရှိသူ မင်းသား-ဘိရှော့ မြို့​စား​ဖရဲ​န်ဇ် ဗော့န် ဗာလ်ဒက်ခ်​သည် မူ​န်​စ​တာ​မြို့ကို ပိတ်ဆို့​တိုက်ခိုက်​ရန် စစ်တပ်​တစ်တပ် စုရုံး​လိုက်​လေ​သည်။ ထို​စစ်တပ်​ကို လူသာ​ရဲ​န်​များနှင့် ကက်သလစ်​များ​ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထား​သည်။ ယခင်​က ပြုပြင်​ပြောင်းလဲရေး​၏​တစ်ဖက်​စီ​တွင် ရပ်တည်ခဲ့​ကြသော အဆိုပါ​ခရစ်ယာန်​ဘာသာ​တရား​နှစ်ခု​သည် မကြာမီ ပူးပေါင်း​ကာ အနှစ်​သုံး​ဆယ်​စစ်ပွဲ​တွင် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ​ကို တိုက်ခိုက်​လေ​တော့​သည်။

ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​နိုင်ငံ ပျက်စီးခြင်း

ဝိုင်းရံ​ပိတ်ဆို့​ထားသော တပ်​အင်အား​သည် မြို့တွင်း​၌ အကာအကွယ်​ရရှိ​သူများကို မ​ခြောက်လှန့်​နိုင်​ခဲ့​ပါ။ ခရစ်တော် ဒုတိယ​အကြိမ် ကြွလာ​မည်​ဟု ယူမှတ်​ထားသော ၁၅၃၄၊ ဧပြီလ​တွင် မာ​တီး​စ်​သည် ဘုရားသခင်​ကာကွယ်​ပေး​မည်​ဟူသော မျှော်လင့်ချက်​ဖြင့် မြင်းဖြူ​စီး​၍ မြို့ပြင်​သို့ ထွက်သွား​လေ​သည်။ ဝိုင်းရံ​ထားသော​စစ်သား​များသည် မာ​တီး​စ်​ကို အပိုင်းပိုင်း​ဖြတ်၍ သူ၏​ခေါင်း​ကို သစ်တိုင်ပေါ်​တွင် ချိတ်ဆွဲ​ထား​သည်ကို မြို့ရိုး​ပေါ်​မှ မာ​တီး​စ်​၏​ဘက်တော်သား​များ မြင်တွေ့​လိုက်ရ​သည့်​အခါ သူတို့၏​ကြောက်ရွံ့​ထိတ်လန့်​မှု​ကို မြင်ယောင်​ကြည့်​လိုက်ပါ။

ထို​အခါ လိုက်​ဒင်​ဂျွန်​သည် မာ​တီး​စ်​၏​အရိုက်အရာကို ဆက်ခံ​ကာ မူ​န်​စ​တာ​မြို့တွင် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ​၏ ဘုရင်​ယာ​န်​ဟု အမည်ခံ​ယူ​လိုက်​လေ​သည်။ ထို​မြို့တွင် အမျိုးသမီး​ဦးရေ​သည် အမျိုးသား​ဦးရေ​ထက် ပို​များနေ​သောကြောင့် ညီမျှ​သွား​စေလို၍ မိန်းမ​ယူ​နိုင်​သလော​က်​ယူ​ရန် အမျိုးသားများ​ကို အားပေးခဲ့​သည်။ မူ​န်​စ​တာ​မြို့ရှိ ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​နိုင်ငံ​အတွင်း အစွန်းရောက်မှု​တို့ကို ဖော်ပြ​ရ​လျှင် သူ့​သား​အိမ်ရာ​ပြစ်မှားခြင်း​နှင့် မတရားမေထုန်​ပြုခြင်း​တို့ကို သေ​ဒဏ်ပေး​သော်လည်း မယား​အများယူ​ခြင်း​ကို​မူ ခွင့်ပြု​၍ အားပေး​အား​မြှောက်​ပြု​ခဲ့​၏။ ဘုရင်​ယာ​န်​ကိုယ်တိုင် မယား ၁၆ ယောက်​ယူ​ခဲ့​သည်။ သူ၏​မယား​ထဲ​မှ​တစ်ဦး​ဖြစ်သူ အဲလစ်​ဇာ​ဗက်သ် ဗာန်​ရှယ်​ရာ​သည် မြို့တွင်း​မှ ထွက်ခွာ​ခွင့်ပြု​ရန် တောင်းဆို​သောအခါ လူအများရှေ့​တွင် ခေါင်းဖြတ်​သတ်​ခံ​ခဲ့​ရ၏။

၁၅၃၅၊ ဇွန်လ​အထိ ၁၄ လ​တိုင် ဝိုင်းရံ​ပိတ်ဆို့​ခံရ​သော ထို​မြို့​သည် နောက်ဆုံး​တွင် ကျဆုံး​လေ​သည်။ ဒုတိယ​ကမ္ဘာ​စစ်​၌ တွေ့မြင်​ခဲ့​ရသည့် ထပ်မံ​ပျက်စီးခြင်း​မျိုး​ဖြင့် မူ​န်​စ​တာ​မြို့ ပျက်စီး​သွားခဲ့သည်။ ရော့သ်​မာန်​သည် ထွက်ပြေး​၍ လွတ်မြောက်သွား​သော်လည်း ဘုရင်​ယာ​န်​နှင့် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ​ကို ဦးဆောင်​သော အခြား​နှစ်ဦး​တို့ကို ဖမ်းဆီး​ညှဉ်းဆဲ​ပြီး ကွပ်မျက်​လိုက်​လေ​သည်။ သူတို့၏​ရုပ်​အလောင်း​များ​ကို လှောင်အိမ်​များ​တွင်​ထည့်၍ စိန့်​လ​မ်​ဘ​တ်​ချာ့ခ်ျ​၏​မျှော်စင်​တွင် ချိတ်ဆွဲ​ထား​ကြ​လေ​သည်။ ထိုသို့​ချိတ်ဆွဲ​ထား​ရခြင်း​မှာ “အနှောင့်အယှက်​ပေး​မည့် နောင်​လာ​နောင်​သား​အားလုံး​ကို ကြောက်မက်​ဖွယ်​သတိပေး​ချက်​အနေ​နှင့်​ဖြစ်သည်” ဟု​ဇိုင်ဖာတ်​က ရှင်းပြသည်။ မှန်ပါသည်၊ နိုင်ငံရေး​တွင် ဝင်ရောက်​စွက်ဖက်​ခြင်း​သည် ကြောက်မက်​ဖွယ်​ဆိုးကျိုး​များ​ကို ဖြစ်ပေါ်​စေ​ခဲ့​၏။

တခြား​ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​အဖွဲ့​များ​ကော မည်သို့​ဖြစ်ပျက်​သွား​သနည်း။ ဥရောပ​တစ်ခွင် နှစ်ပေါင်း​များစွာ ညှဉ်းပန်း​နှိပ်စက်မှု ဖြစ်ပေါ်​ခဲ့​သည်။ ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​အများစု​သည် စစ်​ဆန့်ကျင်ရေး​မူများ​ကို ဆက်​စွဲကိုင်​ထား​ကြသော်လည်း လူနည်းစု​မှာ​မူ စစ်မက်​လိုလား​ခဲ့​ကြ​၏။ အတန်​ကြာသော် ဓမ္မ​ဆရာ​ဟောင်း မဲ​န်​အို​ဆိုင်​မွန်​သည် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ​၏ ခေါင်းဆောင်​ဖြစ်လာ​ပြီး နောက်ဆုံး​တွင် ဤ​အုပ်စု​ကို မဲန္နနိုက်​အမည်​ဖြင့်​လည်းကောင်း၊ တခြား​အမည်များ​ဖြင့်​လည်းကောင်း လူသိ​များ​လာ​လေ​သည်။

လှောင်အိမ်​သုံးလုံး

ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များသည် အဓိက​အားဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာ​မူများ​ကို ကြိုးစား​စွဲကိုင်​ခဲ့​သော ခရစ်ယာန်​ဘာသာရေး​သမားများ​ဖြစ်​ကြ​၏။ သို့သော် မူ​န်​စ​တာ​မြို့ရှိ ပြုပြင်ရေး​သမားများ​သည် ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​များ စွဲကိုင်​ထားသော ထို​မူများ​ကို စွန့်လွှတ်​ကာ နိုင်ငံရေး​တွင် ပါဝင်​စေ​ခဲ့​သည်။ ထိုသို့​ဖြစ်သော​အခါ ၎င်း​အဖွဲ့​သည် တော်လှန်ရေး​တပ်​အင်အား​အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲ​သွားလေသည်။ ယင်းက ရှေးဦး​နှစ်ခြင်း​ခရစ်ယာန်​အဖွဲ့​နှင့် အလယ်ခေတ်​မူ​န်​စ​တာ​မြို့​တို့ကို ပျက်စီး​ကိန်း ဆိုက်ရောက်​စေ​ခဲ့​၏။

ထို​မြို့လယ်ခေါင်​သို့ အလည်​ရောက်ရှိ​လာသော ဧည့်သည်​များသည် လွန်​ခဲ့​သည့်​အနှစ် ၅၀၀ နီးပါး​က အဆိုပါ​ကြောက်မက်​ဖွယ်​အဖြစ်အပျက်​များ​ကို အမှတ်ရနေ​ဆဲ​ပင်။ မည်သို့​အားဖြင့်​နည်း။ ချာ့ခ်ျ​မျှော်စင်​ပေါ်​တွင် ချိတ်ဆွဲ​ထားသော သံ​လှောင်အိမ်​သုံးလုံး​အားဖြင့်​ဖြစ်သည်။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်]

^ အပိုဒ်၊ 9 ဤ​ဆောင်းပါး​သည် ကလေး​များ​အား နှစ်ခြင်း​ပေး​သင့်၊ မသင့် ဆွေးနွေး​တင်ပြ​နေခြင်း​မဟုတ်ပါ။ ဤ​အကြောင်းကို အသေးစိတ်​သိ​လိုလျှင် ၁၉၈၆၊ မတ် ၁၅ ရက်ထုတ် ကင်းမျှော်စင် [လိပ်] တွင်​ပါရှိ​သည့် “ကလေးငယ်​များ​ကို နှစ်ခြင်း​ပေး​သင့်​သလော” ဆောင်းပါး​ကို​ရှု။

[စာမျက်နှာ ၁၃ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဘုရင်​ယာ​န်​ကို နှိပ်စက်​ကွပ်မျက်​ကာ စိန့်​လ​မ်​ဘ​တ်​ချာ့ခ်ျ​၏​မျှော်စင်​တွင် ချိတ်ဆွဲ​ထားခဲ့