ကျမ်းစာ​ကို မှန်းဆချက်များနှင့် ရောယှက်ခဲ့​သော အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့သား ဖီလို

မဟာအလက်ဇန္ဒြား​သည် ဘီ.စီ.အီး. ၃၃၂ ခုနှစ်​တွင် အီဂျစ်​နိုင်ငံ​သို့ စစ်ချီ​တက်​ခဲ့​သည်။ သူသည် ကမ္ဘာ​ကို​အောင်ပွဲခံ​သည့် လမ်းကြောင်း​ဖြစ်သော အရှေ့ဘက်​သို့ မချီ​တက်​မီ အလက်ဇန္ဒြီးယား​ဟု သူ​အမည်ပေး​ထားသော မြို့​တစ်မြို့​ကို တည်​ခဲ့​သည်။ ထို​မြို့​သည် ဂရိ​ယဉ်ကျေးမှု၏ အချက်အချာ​ဖြစ်လာ​သည်။ ဘီ.စီ.အီး. ၂၀ ပြည့်နှစ်​ခန့်​က ထို​မြို့တွင် အောင်နိုင်သူ​နောက်​တစ်ဦး ဖွားမြင်​ခဲ့​ရာ ထို​သူ​အသုံးပြု​သော​လက်နက်​မှာ ဓား၊ လှံ​တို့​မဟုတ်ဘဲ ဒဿနိက​အတွေးအခေါ်​များ​ဖြစ်၏။ သူ့ကို အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့သား ဖီလို​ဟူ၍လည်း​ကောင်း၊ ဂျူး​နောက်ခံ​ရှိ​ခြင်း​ကြောင့် ဖီလို​ဂျူးဒီးယပ်စ်​ဟူ၍လည်း​ကောင်း လူသိ​များသည်။

ဘီ.စီ.အီး. ၆၀၇ တွင် ယေရုရှလင်​မြို့​ပျက်စီး​ပြီး​နောက် ကွဲလွင့်​ခြင်း​ခေါ် ဒို​င်​အာ​စ​ပေါ​ရာ​ဖြစ်ပေါ်​လာ​ရာ အီဂျစ်​နိုင်ငံ​တွင် ဂျူး​များစွာ အခြေချ​နေထိုင်ခဲ့​ကြသည်။ အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့တွင် ထောင်နှင့်ချီ​သူတို့ နေထိုင်ခဲ့​ကြသည်။ သို့သော် ဂျူး​များနှင့် ဂရိ​များ​ကြား​တွင် ပြဿနာ​ပေါ်ပေါက်​ခဲ့​သည်။ ဂျူး​များ​က ဂရိ​ဘုရား​များ​ကို မကိုးကွယ်​လို​ကြ​သကဲ့သို့ ဂရိ​များ​က​လည်း ဟေဗြဲ​ကျမ်းစောင်​များ​ကို လှောင်ပြောင်​သရော်​ခဲ့​ကြသည်။ ဖီလို​သည် ဂရိ​ပညာရေး​ကို ဆည်းပူး​ထားသော ဂျူး​လူမျိုး​အဖြစ် ကြီးပြင်း​လာ​ရာ ထို​ပဋိပက္ခ​ကို ကောင်းစွာ​သိထား​သည်။ ဂျူး​ဘာသာသည် စစ်မှန်သော​ဘာသာ​ဖြစ်သည်ဟု သူ​ယုံကြည်​၏။ သို့သော် ဖီလို​သည် အများ​နှင့်​မတူဘဲ တစ်ပါး​အမျိုးသား​တို့ကို ဘုရားသခင်​ထံ ရွှေ​ပြည်​အေး​တရား​ဖြင့် လမ်းညွှန်​ပေး​ရန် ရှာကြံ​ခဲ့​သည်။ ဂျူး​ဘာသာ​ကို ဂရိ​တို့ နှစ်သက်​လက်ခံနိုင်ဖွယ် ဖြစ်စေ​လို​ခဲ့​သည်။

ရှေးဟောင်း​စာပေ​များ​အတွက် အနက်​သစ်

အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့ရှိ ဂျူး​အများ​နည်းတူ ဖီလို​၏​မိခင်​ဘာသာ​စကား​သည် ဂရိ​ဖြစ်သည်။ ထို့​ကြောင့် ဟေဗြဲ​ကျမ်းစာ​၏ ဂရိ​စက်​ပ်​ထွား​ဂျင့်​ဘာသာပြန်​ကျမ်း​ကို သူ​အဓိက​ထား လေ့လာ​ခဲ့​သည်။ စက်​ပ်​ထွား​ဂျင့်​ကျမ်း​ကို သူ​ဆန်းစစ်​လေ့လာ​စဉ် ထို​ကျမ်း​တွင် ဒဿနိက​အခြေခံ​သဘောတရား​များ ပါဝင်​ကြောင်း၊ မောရှေ​သည် “ဒဿနိက​စွမ်းရည်” ပိုင်ဆိုင်​ထား​ကြောင်း သူ​လက်ခံ​ယုံကြည်​လာ​ခဲ့​သည်။

ယင်း​မတိုင်မီ ရာစုနှစ်များစွာ​က ဂရိ​ဉာဏ်ကြီးရှင်​များသည် ၎င်းတို့၏​ရှေး​ဂရိ​ဒဏ္ဍာရီ​မှ လူ့​ဘီလူး​များ၊ နတ်ဆိုး​များ​ဖြစ်သော ဘုရား/ဘုရားမ​တို့၏ ပုံပြင်​များ​ကို လက်ခံရ​ခက်​ကြသည်။ သို့​နှင့် သူတို့သည် ထို​ရှေးဟောင်း​ပုံပြင်​များ​ကို စ​တင်၍ ပြန်လည်​အနက်ဖွင့်​ခဲ့​ကြသည်။ ဂ​န္ထ​ဝင်​ပညာရှင် ဂျိမ်းစ် ဒ​ရာ​မွန်​က သူတို့၏​နည်း​စနစ်​အကြောင်း ဤသို့​ဆို​သည်– “အတွေးအခေါ်​ပညာရှင်​သည် ဒဏ္ဍာရီ​ပုံပြင်​များ​၏ မသိသာ​မထင်ရှား​သော အဓိပ္ပာယ်​များ​ကို စတင်​ရှာဖွေ​လေ့​ရှိသည်၊ ထို့နောက် စာရေး​ဆရာများ​က ၎င်းတို့၏​ရု​န့်​ရင်း​ကြမ်းတမ်းမှု​နှင့် ယုတ္တိ​မတန်​မှု​တို့​ဖြင့် နက်နဲ​သိမ်မွေ့​သော သို့​မဟုတ် အသိဉာဏ်​မြှင့်တင်​ပေး​သော အမှန်တရားကို ပုံဆောင်​စကား​ဖြင့်​ဖော်ပြ​ရန် ရည်ရွယ်​ကြောင်း ကောက်ချက်​ချ​ကြသည်။” ဤသို့​ပြုခြင်း​ကို ပုံဆောင်​အနက်​ပြန်​ခြင်း​ဟု​ခေါ်​ကြ​၏၊ ဤ​နည်းကို ဖီလို​အသုံးပြု​ကာ သမ္မာကျမ်းစာ​ကို ကြိုးစား​ရှင်းပြ​ခဲ့​၏။

ဥပမာ၊ ဘာ့ဂ်​စ​တား​၏ စက်​ပ်​ထွား​ဂျင့်​ဘာသာပြန်​ကျမ်း​မှ ကမ္ဘာဦး ၃:၂၂ ကို​သုံးသပ်ကြည့်​ပါ၊ ထို​တွင် ဤသို့​ဖော်ပြ​ထား​သည်– “ဘုရားသခင်​သည် အာဒံ​နှင့် သူ၏​ဇနီး​အဖို့ သားရေ​ဝတ်လုံ​များ​ကို​လုပ်​၍ ဝတ်​ခြုံ​စေတော်မူ​၏။”

ဝတ်လုံ​များ​လုပ်ခြင်း​သည် အမြင့်မြတ်ဆုံး​ဘုရားသခင်​၏​ဂုဏ်တော်​ကို နိမ့်ကျ​စေ​သည်​ဟု ဂရိ​တို့​ယူဆကြ​၏။ ထို့​ကြောင့် ဖီလို​က ထို​အခန်းငယ်​၌ ပုံဆောင်ချက်​ကို​မြင်​ကာ ဤသို့​ဆို​ခဲ့​၏– “သားရေ​ဝတ်လုံ​ဟူသည် ပကတိ​သားရေ​ကို ပုံဆောင်​ဖော်ပြခြင်း​ဖြစ်​ပြီး ကျွန်ုပ်​တို့၏​ခန္ဓာကိုယ်​ကို ဆိုလို​သည်၊ အကြောင်း​မှာ ဘုရားသခင်​သည် ဦးဆုံး အသိဉာဏ်​ကို​ဖန်ဆင်း​ကာ ၎င်းကို အာဒံ​ဟု​ခေါ်​ခဲ့​၏၊ ထို့နောက် အပြင်ဘက်​အာရုံ​ကို ဖန်ဆင်း​ကာ အသက်​ဟု အမည်ပေး​လေ​သည်။ နောက်ဆုံး​တွင် ကိုယ်တော်​သည် ခန္ဓာကိုယ်​တစ်ခု​ကို မလွဲ​သာ​ပြုလုပ်​ခဲ့​ရပြီး ယင်းကို ပုံဆောင်​စကား​ဖြင့် သားရေ​ဝတ်လုံ​ဟု​ခေါ်​ခဲ့​သည်။” သို့​နှင့် အာဒံ​နှင့်​ဧဝ​တို့အား ဘုရားသခင် အဝတ်​ဝတ်​ခြုံ​ပေး​ခဲ့​ခြင်း​ကို ဖီလို​က စေ့စေ့​တွေးတော​စ​ရာ လူ့​အတွေးအခေါ်​တစ်ရပ်​ဖြစ်အောင် ကြိုးစား​ပြုလုပ်​ခဲ့​သည်။

ထို့​ပြင် ဧဒင်ဥယျာဉ်​တွင် ရေ​ထွက်​သော မြစ်​လေးသွယ်​ရှိကြောင်း​ဖော်ပြ​သည့် ကမ္ဘာဦး ၂:၁၀-၁၄ ကိုလည်း သုံးသပ်ကြည့်​ပါ။ ဖီလို​သည် ပကတိ​မြင်ကွင်း​ထက်မက ထိုစကား​လုံး​များ​ကို ထိုးထွင်း​သိမြင်ဖို့ ကြိုးစား​ခဲ့​၏။ ထို​နယ်မြေ​ဒေသ​အကြောင်း ဖော်ပြ​ပြီး​နောက် သူ​ဤသို့​ဆို​ခဲ့​၏– “ဤ​စာပိုဒ်​တွင်​လည်း ပုံဆောင်​အဓိပ္ပာယ် ရှိ​ကောင်း​ရှိ​နိုင်​သည်၊ အကြောင်း​မှာ မြစ်​လေးသွယ်​သည် ကောင်းခြင်း​လေး​ဖြာ​၏ လက္ခဏာများ​ဖြစ်၍​တည်း။” ဖိရှုန်မြစ်​မှာ ပညာသတိ​ရှိ​ခြင်း​ကို​ပုံဆောင်​သည်၊ ဂိဟုန်​မြစ်​မှာ ဣန္ဒြေရှိ​ခြင်း​၏​သင်္ကေတ​ဖြစ်သည်၊ တိုက်​ဂ​ရ​စ္စ [ဟိဒ​ကေ​လ] မြစ်​မှာ ရဲစွမ်းသတ္တိကို​သရုပ်ဖော်​ပြီး ဥဖရတ်​မြစ်​မှာ တရား​မျှတခြင်း​ဟူ၍ အဓိပ္ပာယ်​ရှိကြောင်း သူ​မှန်းဆ​ခဲ့​သည်။ သို့ဖြင့် ပထဝီ​ကို ပုံဆောင်​စကား​ဖြင့် အစားထိုး​ခဲ့​သည်။

ဖီလို​သည် ဖန်ဆင်း​ခြင်း​မှတ်တမ်း၊ အာဗေလ​ကို ကာဣန​သတ်ခဲ့​ခြင်း​မှတ်တမ်း၊ နောဧ​ခေတ်​ရေလွှမ်းမိုးခြင်း၊ ဘေဘဲလ်​တွင် ဘာသာ​စကား​ရှုပ်ထွေးခြင်း​နှင့် မောရှေ​ပညတ်​၏​မူများ​စွာ​တို့ကို ခွဲခြမ်း​စိတ်ဖြာ​လေ့လာ​ရာ​တွင် ပုံဆောင်​သဘောဖြင့် အနက်ဖွင့်ဆို​ခဲ့​သည်။ အစောပိုင်း​စာပိုဒ်​တွင် ဖော်ပြ​ထားသော နမူနာ​ကဲ့သို့​ပင် သူသည် ကျမ်းချက်​တစ်ချက်​၏ ပကတိ​ဆိုလိုရင်း​ကို အသိအမှတ်ပြု​လေ့​ရှိသည်၊ ထို့နောက် ဤ​စကား​များ​ဖြင့် သူ​နားလည်​သော ပုံဆောင်ချက်​ကို ဖော်ပြ​လေ့​ရှိ၏– “ဤ​အရာများ​ကို ပုံဆောင်​သဘောဖြင့် ကျွန်ုပ်​တို့ သုံးသပ်ကြည့်​သင့်​ပေ​သည်။” ဖီလို​၏​စာပေ​များ​တွင် တင်စားချက်​များသည် ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်​ရှိ​လှသော်လည်း သမ္မာကျမ်းစာ​၏​ထင်ရှားသော​အဓိပ္ပာယ် မှေးမှိန်​နေရာ ဝမ်းနည်းစရာပင်။

ဘုရားသခင်​ကား မည်သူ​နည်း

ဖီလို​သည် ဘုရားသခင်​တည်ရှိခြင်း​ကို ထိမိ​ပိုင်နိုင်​သော ဥပမာတစ်ခု​ဖြင့် ထောက်ခံ​ပြောဆို​ခဲ့​သည်။ နယ်မြေ၊ မြစ်ချောင်း၊ ဂြိုဟ်​များနှင့် ကြယ်​တို့ကို ဖော်ပြ​ပြီး​နောက် သူ​ဤသို့​ကောက်ချက်​ချ​ခဲ့​သည်– “ဤ​ကမ္ဘာ​သည် ဖန်ဆင်း​ရာ​အားလုံး​တို့​အနက် လက်စွမ်းလက်စ​အရှိဆုံး၊ လက်ရာ​အပြောင်မြောက်ဆုံး​ဖြစ်၏၊ ယင်းသည် အလုံးစုံ​ကို အောင်မြင်​ပြီးမြောက်​နိုင်သော အသိဉာဏ်​အ​ကြွယ်ဝ​ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်​တစ်ဦး​က စီစဉ်​ဖန်တီး​ထား​ဘိ​သကဲ့သို့​ဖြစ်သည်။ ဤနည်းဖြင့် ဘုရားသခင်​တည်ရှိ​သည်​ဟူသော အယူအဆကို ကျွန်ုပ်​တို့​လက်ခံ​ကြသည်။” ယင်းသည် ကျိုးကြောင်း​ဆင်ခြင်မှု​ကောင်း​ဖြစ်ပါ​သည်။—ရောမ ၁:၂၀။

သို့သော် အတိုင်းအဆမဲ့​တန်ခိုးရှင် ဘုရားသခင်​၏​သဘောသဘာဝ​ကို ဖီလို ရှင်းလင်း​ဖော်ပြ​သည့်​အခါ​တွင်​မူ အမှန်တရား​မှ ချော်ထွက်​သွားခဲ့သည်။ သူက ဘုရားသခင်​၌ “ထူးခြားသော​ဂုဏ်ရည်တော်​များ​မရှိ၊” ဘုရားသခင်​ကို “နားလည်​၍​မရနိုင်” ဟု​အခိုင်အမာ​ဆို​ခဲ့​သည်။ ဘုရားသခင်​အား သိကျွမ်း​လာရန် ကြိုးစား​မှုများ​ကို ဖီလို​ဟန့်တား​၍ “ဘုရားသခင်​၏​အဖြစ်​အနေ သို့​မဟုတ် ထူးခြားသော​ဂုဏ်ရည်တော်​များ​ကို စူးစမ်း​ရှာဖွေ​ကာ ထို​မှ​တစ်ဆင့်​တက်ပြီး ကြိုးစား​ခြင်း​သည် အလွန်​မိုက်မဲ​၏” ဟု​သူ​ဆို​ခဲ့​သည်။ ယင်း​အတွေးအခေါ်​သည် သမ္မာကျမ်းစာ​မှ​မဟုတ်ဘဲ အယူမှား​ဒဿနိက​ပညာရှင် ပ​လေ​တို​ထံ​မှ​ဖြစ်သည်။

ဘုရားသခင်​ကို နားလည်​ရန်​ခက်ခဲ​လှ​သောကြောင့် ကိုယ်တော်​အား ကိုယ်ပိုင်​နာမ​တစ်ခု​ဖြင့်​ခေါ်ဆို​ရန် မဖြစ်​နိုင်​ဟု ဖီလို​ဆို​ခဲ့​သည်။ “ထို့​ကြောင့် အမှန်တကယ်​အသက်ရှင်​တော်​မူ​ထ​သော ဘုရားသခင်​နှင့်​လျောက်ပတ်​သည့် အဘယ်​နာမ​မျိုး​ဖြင့်​မျှ အမည်​မပေးနိုင်​ဟု​ဆို​ခြင်း​သည် အတော်ပင် ကျိုးကြောင်း​ညီညွတ်​၏” ဟု​ဖီလို​က ဆို​သည်။ အဖြစ်မှန်​နှင့် လွဲချော်​လိုက်​လေ​ခြင်း!

ဘုရားသခင်​၌ ကိုယ်ပိုင်​နာမတော်​ရှိကြောင်း သမ္မာကျမ်းစာ​က အတိအလင်း​ဖော်ပြ​သည်။ ဆာလံ ၈၃:၁၈ တွင် ‘[“ယေဟောဝါ၊” က​ဘ] ဟူ၍ နာမတော်​ရှိသော ကိုယ်တော်​တစ်ပါး​တည်း​သာ​လျှင် မြေကြီး​တစ်ပြင်လုံး​အပေါ်မှာ အမြင့်ဆုံး​သော ဘုရားသခင်​ဖြစ်​တော်​မူ​ကြောင်းကို သိကြပါစေ’ ဟု​ဆို​ထား​၏။ ဟေရှာယ ၄၂:၈ တွင် ‘ငါသည် ထာဝရ​ဘုရားသခင် [“ယေဟောဝါ၊” က​ဘ] ဖြစ်၏။ ထို​နာမ​သည် ငါ့​နာမ​ဖြစ်၏’ ဟု​ဆို​သည်။ ဖီလို​သည် ယင်း​ကျမ်းချက်​များ​ကို သိရှိ​ထားသော ဂျူး​တစ်ဦး​ဖြစ်​လျက်​နှင့် ဘုရားသခင်​၌ အမည်​နာမ​မရှိ​ဟု အဘယ်ကြောင့် သွန်သင်​ရသနည်း။ အကြောင်း​မှာ သူသည် သမ္မာကျမ်းစာ​မှ ပုဂ္ဂိုလ်​တစ်ပါး​ဖြစ်သော ဘုရားသခင်​ကို​မဟုတ်ဘဲ ဂရိ​အတွေးအခေါ်​ပညာ​၏ မသိ​ရှိ​နိုင်သော အမည်​မဲ့​ဘုရားသခင်​တစ်ပါး​အကြောင်း ဖော်ပြ​နေခြင်း​ဖြစ်သည်။

စိုးလ်​ဟူသည် အဘယ်နည်း

စိုးလ်​သည် ခန္ဓာကိုယ်​နှင့် တ​သီး​တခြား​စီ​ဖြစ်သည်ဟု ဖီလို​သွန်သင်​ခဲ့​သည်။ လူသည် “ခန္ဓာကိုယ်​နှင့် စိုးလ်​တို့ ပေါင်း​ဖွဲ့​ထား​ရာ​ဖြစ်သည်” ဟု​သူ​ပြော​ခဲ့​၏။ စိုးလ် သေ​နိုင်​ပါသလော။ ဖီလို​၏​ရှင်းပြချက်ကို သတိပြုပါ– “ကျွန်ုပ်​တို့​အသက်ရှင်နေ​သည့်​အခါ ကျွန်ုပ်​တို့၏​စိုးလ်​မှာ သေ​နေ၍ သင်္ချိုင်းဂူ​တစ်ခု​သဖွယ်​ဖြစ်သော ခန္ဓာကိုယ်​တွင် မြှုပ်နှံ​ခံ​နေရ​သော်လည်း ကျွန်ုပ်​တို့​အသက်ရှင်နေ​ကြ​၏။ သို့သော် [ခန္ဓာကိုယ်​သာ] သေဆုံး​သွားပြီ​ဆိုလျှင် ကျွန်ုပ်​တို့၏​စိုးလ်​မှာ ဆိုးညစ်သော အသေကောင်​၏​အချုပ်အနှောင်​မှ လွတ်မြောက်သွား​ပြီ​ဖြစ်​ရာ ယင်း​၏​ဘဝ​မှန်​အတိုင်း အသက်ရှင်နေ​သည်။” ဖီလို​၏​အဆို​အရ စိုးလ်​သေဆုံး​ခြင်း​သည် တင်စားချက်​ဖြစ်၏။ ယင်းသည် ဘယ်တော့​မျှ တကယ်​မသေနိုင်​ချေ။ ယင်းသည် မသေ​နိုင်သော​အရာ​ဖြစ်၏။

သို့သော် သမ္မာကျမ်းစာ​က စိုးလ်​နှင့်​စပ်လျဉ်း၍ အဘယ်အရာ​သွန်သင်ထား​သနည်း။ ကမ္ဘာဦး ၂:၇ တွင် ဤသို့​ဆို​ထား​၏– “ထာဝရ​အရှင်​ဘုရားသခင်​သည် မြေမှုန့်​ဖြင့် လူကို​ဖန်ဆင်း​၍ သူ၏​နှာခေါင်း​ထဲ​သို့ ဇီဝ​အသက်ကို​မှုတ်​တော်​မူလျှင် လူသည် အသက်ရှင်​သော​သတ္တဝါ [“စိုးလ်၊” က​ဘ] ဖြစ်​လေ​၏။” သမ္မာကျမ်းစာ​အရ လူ​တို့​တွင် စိုးလ်​များ​မရှိဘဲ၊ လူတို့သည် စိုးလ်​များ​ဖြစ်​ကြသည်။

စိုးလ်​သည် မသေ​နိုင်သော​အရာ မဟုတ်​ကြောင်းကို​လည်း သမ္မာကျမ်းစာ​က သွန်သင်ထား​သည်။ ယေဇကျေလ ၁၈:၄ တွင် “ပြစ်မှား​သော​ဝိညာဉ် [“စိုးလ်၊” က​ဘ] သည် အသက်​သေရ​မည်” ဟု​ဆို​၏။ ယင်း​ကျမ်းချက်​များ​အရ ကျွန်ုပ်​တို့ မှန်ကန်​စွာ​ကောက်ချက်​ချ​နိုင်​သည်​မှာ လူတစ်ဦး​သည် စိုးလ်​ဖြစ်၏။ ထို့​ကြောင့် လူသေလျှင် စိုးလ်​လည်း သေ​သည်။—ကမ္ဘာဦး ၁၉:၁၉။ *

ဖီလို​ကွယ်လွန်​ပြီး​နောက် သူ့ကို ဂျူး​များ​က သိပ်​အလေး​မထား​ကြ​တော့​ပေ။ သို့သော် ခရစ်ယာန်ဘောင်​က​မူ သူ့ကို လက်ခံ​ယုံကြည်ခဲ့​ကြသည်။ ယူ​စီး​ဘီး​ယပ်စ်​နှင့် အခြား​ချာ့ခ်ျ​ခေါင်းဆောင်​များ​က ဖီလို​သည် ခရစ်ယာန်​ဘာသာဝင်​တစ်ဦး​ဖြစ်လာ​ခဲ့​သည်​ဟု ယူဆကြ​၏။ ဂျရုမ်း​က ချာ့ခ်ျ​ဖခင်​များ​၏​နာမည်​စာရင်း​တွင် ဖီလို​၏​အမည်​ပါ​သည်​ဟု ဆို​ခဲ့​သည်။ ဖီလို​၏​စာပေ​များ​ကို ဂျူး​များ​က​မဟုတ်ဘဲ အယူဖောက်ပြန်သူ ခရစ်ယာန်​များ​က ထိန်းသိမ်း​စောင့်ရှောက်​ခဲ့​ကြသည်။

ဖီလို​၏​စာပေ​များ​ကြောင့် ဘာသာရေး​တော်လှန်မှု ဖြစ်ပေါ်​ခဲ့​သည်။ သူ၏​သြဇာလွှမ်း​မိုး​မှု​ကြောင့် အမည်ခံ​ခရစ်ယာန်​များသည် ကျမ်းစာ​နှင့်​မကိုက်ညီ​သော မသေနိုင်​သည့် ဝိညာဉ်​စိုးလ်​အယူဝါဒ​ကို လက်ခံခဲ့​ကြ​ခြင်း​ဖြစ်သည်။ ထို့​ပြင် လိုဂေါ့စ် (သို့​မဟုတ် နှုတ်မြွက်တော်) အကြောင်း ဖီလို​၏​သွန်သင်ချက်​ကြောင့် အယူဖောက်ပြန်သူ​ခရစ်ယာန်​များ​၏ အခြေခံ​အယူဝါဒ​ဖြစ်သော ကျမ်းစာ​တွင်​မပါ​သည့် သုံးပါး​ပေါင်း​တစ်ဆူ​အယူ ပေါ်ပေါက်​လာ​ခဲ့​သည်။

အ​လွဲ​မယူ​ကြ​နှင့်

ဟေဗြဲ​ကျမ်း​စာစောင်​များ​ကို ဖီလို​လေ့လာ​ရာ​တွင် သူသည် “ရိုးရှင်း​သော အသုံးအနှုန်း​များ​နောက်ကွယ် တိမ်​မြုပ်​ကောင်း​တိမ်​မြုပ်​နေ​မည့် ပုံဆောင်​ဆိုလိုရင်း​မှန်သမျှကို ချန်လှပ်​မထား​မိ​ရန်” ဂရုစိုက်​ခဲ့​သည်။ သို့သော် တရားဟောရာ ၄:၂ တွင်​တွေ့ရှိ​ရသည့်​အတိုင်း ဘုရားသခင့်​ပညတ်​နှင့်​စပ်လျဉ်း၍ မောရှေ​က ဤသို့​ဆို​၏– ‘ငါ​မှာ​ထားသော​စကား​၌ သင်တို့သည် အသစ်​မ​သွင်း​ရ၊ အလျှင်း​မ​နုတ်​မ​ပယ်​ရ။ ငါ​မှာ​ထား​သည်​အတိုင်း ထာဝရ​ဘုရားသခင်​၏​ပညတ်တော်​တို့ကို စောင့်ရှောက်​ရ​ကြ​မည်။’ ဖီလို​သည် ရည်ရွယ်ချက်​ကောင်း​ရှိ​ဟန်​တူ​သော်လည်း မြူ​ခိုး​များ ထူထပ်​စွာ​ဖုံးအုပ်​ထား​ဘိ​သကဲ့သို့ ဘုရားသခင့်​မှုတ်သွင်းခံ​စကားတော်​၏ ရှင်းလင်း​ပြတ်သား​သော သွန်သင်ချက်​ကို မှန်းဆချက်​အမျိုးမျိုးဖြင့် မှုန်ဝါးဝါး​ဖြစ်စေ​ခဲ့​သည်။

“ငါ​တို့​သခင်​ယေရှု​ခရစ်​၏ တန်ခိုးတော်​ကိုလည်း​ကောင်း၊ ကြွလာ​တော်​မူ​ခြင်း​ကိုလည်း​ကောင်း သင်တို့အား ကြား​ပြော​သောအခါ ငါ​တို့သည် ပရိယာယ်​နှင့်​ပြင်ဆင်​သော ဒဏ္ဍာရီ​စကား​ကို​မလိုက်၊ ဘုန်း​အာနုဘော်​တော်​ကို ကိုယ်တိုင်​မြင်​သော​သူ​ဖြစ်​ကြ​၏” ဟု​တမန်​တော်​ပေတရု ရေးသားခဲ့​၏။ (၂ ပေတရု ၁:၁၆) အစောပိုင်း​ခရစ်ယာန်​အသင်းတော်​အတွက် ပေတရု​၏​သွန်သင်ချက်​သည် ဖီလို​၏​စာပေ​များနှင့်​မတူဘဲ ဖြစ်ရပ်မှန်​ပေါ် အခြေပြု​၏၊ အမှန်တရား​သို့ ပို့ဆောင်​ပေး​သည့် “သမ္မာတရား​နှင့်​ပြည့်စုံသော ဝိညာဉ်​တော်” လမ်းပြမှု​ပေါ် အခြေပြု​၏။—ယောဟန် ၁၆:၁၃။

သမ္မာကျမ်းစာ​ဖော်ပြ​သော ဘုရားသခင်​ကို အသင်​ကိုးကွယ်​လို​ပါ​က လူ့​အတွေးအခေါ်ကို​အခြေခံ​သည့် အနက်​ပြန်ဆိုချက်​များ​ကို​မဟုတ်ဘဲ စစ်မှန်သော​လမ်းပြမှု​ကို သင်လို​အပ်​ပေ​သည်။ ယေဟောဝါ​နှင့် ကိုယ်တော်​၏​အလိုတော်​အကြောင်း တိကျ​မှန်ကန်​စွာ သိထားဖို့​လို​သည်၊ စိတ်​ရိုး​မှန်သော သင်သား​တစ်ဦး​ဖြစ်​ရန် နှိမ့်ချမှု​ရှိဖို့လည်း​လို​သည်။ ထို​အကျိုးပြု​သဘောထားမျိုး​ဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာ​ကို သင်​လေ့လာ​မည်​ဆိုလျှင် ‘ယေရှု​ခရစ်​ကို ယုံကြည်ခြင်း​အားဖြင့် ကယ်တင်ခြင်း​ရဖို့​အလို​ငှာ ပညာ​ကို​ပေး​နိုင်သော သမ္မာကျမ်းစာ’ ကို​သိရှိ​လာပေမည်။ ဘုရားသခင်​၏​နှုတ်မြွက်တော်​သည် သင့်​အား “ကောင်းသော​အမှု​အမျိုးမျိုး​တို့ကို ပြုစု​ခြင်း​အလို​ငှာ ပြင်ဆင်” ပေး​နိုင်​ကြောင်း သိမြင်​လာ​ပါ​လိမ့်​မည်။—၂ တိမောသေ ၃:၁၅-၁၇။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်]

 [စာမျက်နှာ ၁၀ ပါ လေးထောင့်ကွက်/ ရုပ်ပုံ]

ဖီလို​၏​မြို့တော်

ဖီလို​သည် အီဂျစ်​နိုင်ငံ​ရှိ အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့တွင်​နေထိုင်​ကာ အလုပ်လုပ်​ခဲ့​သည်။ ထို​မြို့​သည် ရာစုနှစ်များစွာ စာအုပ်၊ စာပေ​ဆွေးနွေး​နှီးနှော​ရာ ကမ္ဘာ့​မြို့တော်​ဖြစ်​ခဲ့​သည်။

ကျောင်းသူ/သားများ​သည် ထို​မြို့ရှိ​ကျောင်း​များ​တွင် စာသင်​သော နာမည်​ကျော်​ပညာရှင်​များ​ထံ​တွင် ပညာ​ဆည်းပူး​ခဲ့​ကြသည်။ အလက်ဇန္ဒြီးယား​စာကြည့်တိုက်​သည် ကမ္ဘာ​ကျော်​ဖြစ်လာ​၏။ စာကြည့်တိုက်​မှူး​များ​က ရေးသား​ထား​သမျှ စာအုပ်​စာပေ​ရှိသမျှကို ရှာဖွေ​စုဆောင်း​ကြသော​ကြောင့် စာအုပ်​စာပေ​သောင်း​နှင့်​ချီ​၍ ရှိလာ​သည်။

နောက်ပိုင်း​တွင် အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့​နှင့် ယင်း​၏​ဗဟုသုတ​ဘဏ္ဍာတိုက်​အပေါ် ကမ္ဘာ​၏​အထင်ကြီး​မှု တဖြည်းဖြည်း​မှေးမှိန်​သွားခဲ့​၏။ ရောမ​ဧကရာဇ်​တို့​က မိမိတို့၏​မြို့များ​ကို ထင်ပေါ်​ကျော်ကြား​စေ​လို​ကြ​ပြီး ယဉ်ကျေးမှု​အချက်အချာ​ကို ဥရောပ​ဆီ​သို့ ပြောင်းရွှေ့​လိုက်​ကြသည်။ စီ.အီး. ခု​နစ်​ရာစု​တွင် အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့ကို ကျူးကျော်သူ​များ သိမ်းပိုက်​လိုက်​ရာ ထို​မြို့ လုံးဝ​ကျဆုံးသွား​လေ​တော့​သည်။ သမိုင်း​ပညာရှင်​များသည် ထို​နာမည်​ကျော်​စာကြည့်တိုက်​ကို ဆုံးရှုံး​လိုက်ရ​၍ ယနေ့​တိုင် နှမြောတသ​ဖြစ်နေ​ကြ​၍ ယဉ်ကျေးမှု​အဆင့်အတန်း​မှာ အနှစ် ၁,၀၀၀ ခန့်​နောက်ကျ​သွား​သည်​ဟု ဆို​ကြသည်။

[Credit Line]

L. Chapons/Illustrirte Familien-Bibel nach der deutschen Uebersetzung Dr. Martin Luthers

 [စာမျက်နှာ ၁၂ ပါ လေးထောင့်ကွက်]

ယနေ့ ပုံဆောင်​အနက်​ဆို​ပြန်​ခြင်း

ပုံခိုင်း​ရေးဖွဲ့ မှု​ဟူသည် အများအားဖြင့် “လူ​တို့​တည်ရှိမှု​အကြောင်းကို ဥပစာစကား​များ၊ အဖြစ်မှန်​များ သို့​မဟုတ် ခြုံငုံ​၍​ကောက်ချက်​ချမှု​များ​ဖြင့် ဖော်ပြခြင်း​ဖြစ်၏။” ပုံခိုင်း​ရေးဖွဲ့ မှု​ကို အသုံးပြု​သော မှတ်တမ်းများ​သည် ကွယ်ဝှက်​နေသော ပိုမို​အရေးကြီးသော​အရာများ​၏ တင်စားချက်​ဖြစ်သည်ဟု ဆို​သည်။ ခေတ်​သစ်​ဘာသာရေး​သွန်သင်သူ​တချို့​သည် အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့သား ဖီလို​ကဲ့သို့​ပင် သမ္မာကျမ်းစာ​ကို​ရှင်းပြ​ရန် ပုံဆောင်ချက်​များ​သုံး​၍ အနက်ဖွင့်​ကြသည်။

ဖန်ဆင်း​ခြင်း​မှ​သည် ဘေဘဲလ်​ရဲတိုက်​တွင် လူများ​ပြန့်ကျဲ​သွား​ချိန်​အထိ လူ့​သမိုင်း​ကို မှတ်တမ်း​တင်ထားသော ကမ္ဘာဦး​အခန်းကြီး ၁-၁၁ ကို​သုံးသပ်ကြည့်​ပါ။ ကက်သလစ်​ဘာသာပြန် အမေရိကန်​ကျမ်းစာ​သစ်​က ကျမ်းစာ​၏​ထို​အပိုင်း​ကို ဤသို့​ဆို​သည်– “ဤ​အခန်းကြီး​များ​တွင်​ပါရှိ​သော အမှန်တရားကို​ထိန်းသိမ်း​ရမည့် ဣသရေလလူ​များ နားလည်​နိုင်​ရန် ယင်း​တို့ကို ထို​အချိန်​က လူ​တို့​ကြား​တွင် ခေတ်​စား​သော​အတွေးအခေါ်​များ​ဖြင့် ဖော်ပြ​ဖို့​လို​သည်။ ယင်းကြောင့် အမှန်တရားကို ယင်း​၏​စာပေ​အသွင်​မှ အတိအလင်း​ခွဲခြား​ဖော်ပြ​ဖို့ လို​ပေမည်။” ဆိုလိုသည်မှာ ကမ္ဘာဦးကျမ်း​အခန်းကြီး ၁-၁၁ ကို စာသား​အတိုင်း​ယူဆ​ရန် မဟုတ်​ဟူ၍​ဖြစ်သည်။ ယင်းအစား ခန္ဓာကိုယ်​ကို အဝတ်​နှင့်​လွှမ်း​လိုက်​သကဲ့သို့ စကားလုံး​များ​က နက်နဲ​သော​အဓိပ္ပာယ်​ကို ဖုံးအုပ်​ထား​သည်​ဟု ယူဆကြ​သည်။

သို့ရာတွင် ယေရှု​က ကမ္ဘာဦးကျမ်း​၏ အစပိုင်း​အခန်းကြီး​များ​မှ စကား​များသည် စာသား​အတိုင်း​ပင်​ဖြစ်​ကြောင်း သွန်သင်​ခဲ့​သည်။ (မဿဲ ၁၉:၄-၆; ၂၄:၃၇-၃၉) တမန်​တော်​ပေါလု​နှင့် ပေတရု​တို့​လည်း အလားတူ​သွန်သင်​ခဲ့​ကြသည်။ (တမန်​တော် ၁၇:၂၄-၂၆; ၂ ပေတရု ၂:၅; ၃:၆၊ ၇) စိတ်​ရိုး​မှန်​ဖြင့် ကျမ်းစာ​လေ့လာသူ​များသည် ဘုရားသခင့်​နှုတ်မြွက်​စကားတော်​နှင့် မကိုက်ညီ​သော ရှင်းပြချက်​များ​ကို ငြင်းပယ်​ကြသည်။

[စာမျက်နှာ ၉ ပါ ရုပ်ပုံ]

အလက်ဇန္ဒြီးယား​မြို့​၏​မဟာ​မီးပြတိုက်

[Credit Line]

Archives Charmet/ Bridgeman Art Library