မာတိကာဆီ ကျော်သွား

မာတိကာဆီ ကျော်သွား

ရှေးအကျဆုံး ရုရှားစာကြည့်တိုက်ဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာကို “ရှင်းလင်းသိမြင်ခြင်း”

ရှေးအကျဆုံး ရုရှားစာကြည့်တိုက်ဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာကို “ရှင်းလင်းသိမြင်ခြင်း”

ရှေးအကျဆုံး ရုရှား​စာကြည့်တိုက်​ဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာ​ကို “ရှင်းလင်း​သိမြင်ခြင်း”

ပညာရှင်​နှစ်ဦး​သည် ရှေးဟောင်း​သမ္မာကျမ်းစာ,စာမူ​များ​ကို ရှာပုံတော်ဖွင့်​နေကြ၏။ သူတို့သည် သဲကန္တာရ​များ​ကို ဖြတ်ကျော်​၍ ဥမင်​လိုဏ်ခေါင်း​များ၊ ဝတ်ကျောင်း​များနှင့် ချောက်​ကမ်းပါး​ရှိ ရှေးဟောင်း​လူနေအိမ်​များ​တွင် သီးခြား​စီ ရှာဖွေကြ​၏။ နှစ်ပေါင်း​များစွာ​အကြာတွင် ရှေးအကျဆုံး ရုရှား​ပြည်​သူ့​စာကြည့်တိုက်​တစ်ခု​တွင် သူတို့​တွေ့ဆုံ​ခဲ့​ကြ​၏၊ ကမ္ဘာ​ပေါ် တွေ့ခဲ့​ဖူး​သမျှ​တွင် စိတ်​လှုပ်ရှား​စ​ရာ​အကောင်းဆုံး​ဖြစ်သည့် ကျမ်းစာ,စာမူ​အချို့​ကို ထို​တွင် သူတို့​တွေ့ရှိ​ခဲ့​ကြ​၏။ ဤသူတို့​ကား မည်သူ​တို့​နည်း။ သူတို့​ရှာဖွေ​တွေ့ရှိ​ခဲ့​သော ရတနာ​သိုက်​သည် ရုရှား​သို့ မည်သို့​ရောက်ရှိ​နေသနည်း။

ရှေးဟောင်း​စာမူ​များ—ဘုရားသခင့်​စကားတော်​ကို ထောက်ခံ

အဆိုပါ​ကျမ်း​ပညာရှင်​နှစ်ဦး​မှ တစ်ဦး​ကို တွေ့ဆုံ​ရန် ပညာရှင်​တော်လှန်ရေး​လေ​များ ဥရောပ​တွင် တိုက်ခိုက်​ခဲ့​ချိန် ၁၉ ရာစုနှစ်​ဆန်း​ပိုင်း​သို့ ပြန်သွား​ကြည့်​ကြ​ရမည်။ ယင်းသည် မိရိုးဖလာ​ခံယူ​ချက်​များ​ကို သံသယ​ရှိစေ​သော သိပ္ပံ​ပညာ​နှင့်​ယဉ်ကျေးမှု​ဆိုင်ရာ တိုးတက်​အောင်မြင်​ခဲ့​သည့် ခေတ်​ဖြစ်၏။ ထိပ်​တန်း​ဝေဖန်ရေး​သမားများ​က သမ္မာကျမ်းစာ​၏​အထောက်အထား​ကို ကြိုးစား​ဖျက်ဆီး​ခဲ့​ကြသည်။ အမှန်​ဆို​သော်၊ ကျမ်း​ပညာရှင်​များသည် သမ္မာကျမ်းစာ​၏​စစ်မှန်​မှု​ကို သံသယဝင်​နေကြ​သည်။

ဘုရားသခင့်​စကားတော်​၏ စစ်မှန်​မှု​ကို သံသယ​မရှိစေ​ဘဲ အတည်ပြု​ထောက်ခံ​မည့် ရှေးဟောင်း​ကျမ်းစာ,စာမူ​များ ရှိသေး​ကြောင်း သမ္မာကျမ်းစာ​ကို စိတ်ရင်းမှန်​ဖြင့် ထောက်ခံသူ​အချို့ သိမြင်​လာ​ခဲ့​ကြသည်။ သမ္မာ​ကျမ်းစာ​ပါ သတင်းတရားကို ဖျက်ဆီး​ရန် သို့​မဟုတ် အဓိပ္ပာယ်​လွဲမှား​စေရန် ရှေး​ကတည်းက ထပ်တလဲလဲ ကြိုးစား​ခဲ့​ကြသော်လည်း လက်ရှိ​စာမူ​များ​ထက် ပို​ရှေးကျ​သော​စာမူ​များ​ကို​သာ တွေ့ရှိ​မည်​ဆိုလျှင် ၎င်း​စာမူ​များသည် သမ္မာကျမ်းစာ​၏​စစ်မှန်​မှု​ကို အသံတိတ်​သက်သေထူ​ပေမည်။ ဤ​စာမူ​များသည် မှားယွင်းစွာ ပြန်ဆို​ထား​သည့် ကျမ်းချက်​အချို့​ကိုလည်း ဖော်ထုတ်ပြ​နိုင်​ပေမည်။

ဂျာမနီ​နိုင်ငံ​တွင် သမ္မာကျမ်းစာ​စစ်မှန်​မှု​နှင့်​စပ်လျဉ်း၍ အကြီးအကျယ် အငြင်းပွား​ခဲ့​ကြသည်။ ထို​တွင်​ရှိ လူငယ်​ပါမောက္ခ​တစ်ဦး​သည် ကျမ်းစာ​ရှာဖွေမှု​ပြု​ရန် သူ၏​ပြည့်စုံ​ကုံလုံ​သည့် ပညာရေး​ဘဝကို စွန့်ခဲ့​၏၊ သူ၏​ရှာဖွေ​တွေ့ရှိ​မှု​သည် ခေတ်​ကာလ​တစ်လျှောက်​တွင် အထင်ရှားဆုံး​ဖြစ်သည်။ သူသည် ကျမ်း​ပညာရှင်​တစ်ဦး​ဖြစ်​ပြီး အမည်​မှာ ကော့န်​စ​တန်​တီ ဗော့ တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ်​ဖြစ်၏၊ ထိပ်​တန်း​ဝေဖန်ချက်​များ​ကို ငြင်းပယ်​ခဲ့​ခြင်း​ကြောင့် ကျမ်းစာ​စစ်မှန်​မှု​ကို ထောက်ခံ​ရာ​၌ အထူး​အောင်မြင်မှု​ရရှိခဲ့သည်။ ၁၈၄၄ ခုနှစ်​တွင် ဆိုင်းနိုင်း​တောကန္တာရ​သို့ သွားခဲ့​သော သူ၏​ဦးဆုံး​ခရီးစဉ်​တွင် မယုံနိုင်​လောက်​အောင် အောင်မြင်မှု​များ​ရရှိခဲ့သည်။ ဝတ်ကျောင်း​ရှိ အမှိုက်​ခြင်း​တစ်ခု​ကို အမှတ်တမဲ့​ကြည့်​လိုက်​ရာ ရှာဖွေ​တွေ့ရှိ​ခဲ့​ဖူး​သမျှ​တွင် ရှေးအကျဆုံး​ကျမ်း​တစ်စောင်​ဖြစ်သည့် ရှေးဟောင်း​စက်ပ်တွားဂျင့်​ကျမ်း သို့​မဟုတ် ဟေဗြဲ​ကျမ်း​စာစောင်​များ​၏ ဂရိ​ဘာသာပြန်​ကျမ်း​ကို တွေ့ရှိ​လိုက်ရ​၏!

အလွန်​အားရ​ဝမ်းသာစွာ​နှင့် တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ်​သည် သားရေ​ပုရပိုက် ၄၃ ချ​ပ်​ကို ယူဆောင်​သွား​နိုင်​ခဲ့​သည်။ ထို​ထက်မက​ရှိ​နိုင်​ဦး​မည်​ဟု သူ​ယုံကြည်​သော်လည်း ၁၈၅၃ ခုနှစ်​တွင် ပြန်လာ​သောအခါ အတို​အစ​တစ်ခု​ကို​သာ တွေ့ရှိ​ခဲ့​၏။ ကျန်​အပိုင်း​များ​ကား အဘယ်​မှာ​နည်း။ တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ်​တွင် ငွေ​ကုန်​သွား​ရာ ငွေကြေး​ထောက်ပံ့​ပေး​မည့် လူကုံထံ​တစ်ဦး၏​အကူအညီကို ကြိုးစား​ရှာယူ​ပြီး​နောက် ရှေးဟောင်း​ကျမ်းစာ​မူများ​ကို ရှာဖွေ​ရန် မိမိ၏​မွေးရပ်မြေ​မှ တစ်ဖန် ထွက်ခွာ​လေ​သည်။ သို့ရာတွင် အဆိုပါ​ရှာဖွေရေး​မစ​မီ ရုရှား​ဇာ​ဘုရင်​ရှေ့မှောက်​သို့​ဝင်၍ လျှောက်တင်​ရမည်​ဖြစ်၏။

ဇာ​ဘုရင် စိတ်ဝင်စား​လာ

ရုရှား​သြသဒေါက်စ်​ဘာသာ​ကို ခံယူ​ထား​သည့် ဧရာမ​ရုရှား​နိုင်ငံ​သို့​ရောက်လာ​သည့်​အခါ ပရိုတက်စတင့်​ကျမ်း​ပညာရှင်​ဖြစ်သူ မိမိ​အား မည်သို့​လက်ခံ​မည်​ကို တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ် အလွန်​သိ​လို​ခဲ့​ပေမည်။ ဝမ်းသာစရာ​မှာ ရုရှား​သည် ပြုပြင်​ပြောင်းလဲရေး​ခေတ်​ကို အစပြု​နေပြီ။ ဧ​က​ရီ​ဘုရင်မ က​က်သ​ရင်း ၂ (မဟာ​က​က်သ​ရင်း​ဟု​လည်း လူသိ​များ​သူ) သည် ပညာရေး​ကို အရေးပေး​ခဲ့​သည့်​အတွက် ၁၇၉၅ ခုနှစ်​တွင် စိန့်ပီတာ​စ​ဘာ့ဂ်​မြို့ရှိ ဧကရာဇ်​စာကြည့်တိုက်​ကို ဖွင့်လှစ်​တည်ထောင်​ခဲ့​သည်။ ယင်းသည် ရုရှား​နိုင်ငံ​၏ ပထမ​ဆုံး ပြည်​သူ့​စာကြည့်တိုက်​ဖြစ်​ပြီး လူ​သန်းပေါင်း​များစွာ​အတွက် စာအုပ်စာတမ်း​ဘဏ္ဍာတိုက်​ကြီး​တစ်ခု​ဖြစ်သည်။

ဥရောပ​ရှိ အကောင်းဆုံး​စာကြည့်တိုက်​တို့​အနက် တစ်ခု​အဖြစ် ဂုဏ်ပြု​ခံရ​သော ဤ​ဧကရာဇ်​စာကြည့်တိုက်​တွင် ချို့ယွင်းချက်​တစ်ခု​တော့​ရှိ၏။ ထို​စာကြည့်တိုက်​ကို တည်ထောင်​ပြီး အနှစ်​ငါးဆယ်​ကြာ​ခဲ့ပြီ​ဖြစ်သော်လည်း ထို​တွင် ဟေဗြဲ​ကျမ်း စာမူ​ခြောက်​ခု​သာ​ရှိသည်။ ရုရှား​တွင် ကျမ်းစာ​ဘာသာ​စကား​များနှင့် ဘာသာပြန်​ကျမ်း​များ​ကို လေ့လာမှု​တိုးများ​နေရာ လိုအပ်ချက်​နှင့် မပြည့်မီ​နိုင်​ဘဲ​ဖြစ်နေ​သည်။ က​က်သ​ရင်း ၂ သည် ဟေဗြဲ​ဘာသာ​စကား​ကို လေ့လာ​ရန် ဥရောပ​တက္ကသိုလ်​များ​သို့ ကျမ်း​ပညာရှင်​များ​ကို စေလွှတ်ခဲ့​သည်။ ထို​ကျမ်း​ပညာရှင်​များ ပြန်လာ​ပြီး​နောက် ရုရှား​သြသဒေါက်စ်​ကျမ်းစာ​ကျောင်း​ကြီး​များ​တွင် ဟေဗြဲ​ဘာသာ​စကား​သင်တန်း​များ ဖွင့်လှစ်​ခဲ့​၏၊ ထို့နောက် ရုရှား​ကျမ်း​ပညာရှင်​များသည် သမ္မာကျမ်းစာ​ကို ရှေး​ဟေဗြဲ​ဘာသာ​စကား​မှ ရုရှား​ဘာသာ​စကား​သို့ ပထမ​ဆုံး​အကြိမ် တိကျ​စွာ ပြန်ဆို​ကြ​လေ​၏။ သို့သော် သူတို့သည် ငွေကြေး​ခက်ခဲ​သည့်​အပြင် ကွန်​ဆာ​ဗေး​တစ်​ချာ့ခ်ျ​ခေါင်းဆောင်​များ​၏ အတိုက်အခံ​ကို​ပင် ခံ​ခဲ့​ကြ​ရသည်။ သမ္မာကျမ်းစာ​အသိပညာ ရှာဖွေ​နေ​သူများ​သည် စစ်မှန်သော​အသိဉာဏ်​ပွင့်လင်း​ခြင်း မရှိကြ​သေး​ချေ။

ဇာ​ဘုရင်​အလက်ဇန္ဒြား ၂ သည် တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ်​၏​လုပ်ငန်း​ကို လေးမြတ်​လာ​သည်​နှင့် ထောက်ပံ့​ကူညီပေး​ခဲ့​၏။ တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ်​သည် အချို့​သူတို့၏ “မနာလို​မုန်း​ထားမှု​နှင့် အဆင်​အ​ခြင်​မဲ့ ဆန့်ကျင်မှု” ကြား​မှ စက်ပ်တွားဂျင့်​၏​ကျန်​အပိုင်း​များ​ကို ဆိုင်းနိုင်း​ဒေသ​မှ ပြန်​ယူလာခဲ့​သည်။ * နောက်ပိုင်း​တွင် ကိုဒက်​ခ်စ်​ဆိုင်းနိုင်း​တိကပ်စ်​ဟု ခေါ်​သော ၎င်း​စာမူ​သည် ရှေးအကျဆုံး သမ္မာကျမ်းစာ​မူများ​မှ တစ်ခု​အဖြစ် ဆက်​ရှိနေသေး​သည်။ တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ်​သည် စိန့်ပီတာ​စ​ဘာ့ဂ်​မြို့​သို့ ပြန်ရောက်​လာသော​အခါ ဇာ​ဘုရင်​နေထိုင်​သည့် ဧကရာဇ်​ဆောင်းတွင်း​နန်းဆောင်​သို့ အသော့နှင်​လေ​သည်။ “သမ္မာကျမ်းစာ​ကို ဆန်းစစ်​လေ့လာမှု​နှင့်​ပတ်သက်​၍ အကြီးကျယ်ဆုံး​လုပ်ဆောင်မှုများ​မှ တစ်ခု” ဖြစ်သည့် တွေ့ရှိ​ခါ​စ​စာမူ ထုတ်ဝေ​ခြင်း​ကို ထောက်ပံ့​ပေး​ပါ​ရန်၊ နောက်ပိုင်း​တွင် ယင်းကို ဧကရာဇ်​စာကြည့်တိုက်​တွင် ထား​ရှိ​မည်​ဟု ဇာ​ဘုရင်​ကို သူ​လျှောက်တင်​ခဲ့​၏။ ဇာ​ဘုရင်​သည် ချက်ချင်း သဘောတူ​လိုက်​ရာ ဝမ်းသာ​ပီတိ​ဖြစ်​ခဲ့​သော တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ်​က နောက်ပိုင်း​တွင် ဤသို့​ရေးခဲ့​၏– “ကျမ်းစာ,စာမူ​အစစ်အမှန်​သည် အဘယ်အရာ​ဖြစ်​ကြောင်း​နှင့် ကျမ်းစစ်​ကျမ်း​မှန်​ဖြစ်​ကြောင်း အတည်ပြု​ခြင်း​အားဖြင့် အမှန်တရားကို ထောက်ခံ​ရန် ကျွန်ုပ်​တို့ကို ဆိုင်းနိုင်း​တိ​ခ်​ကျမ်းစာ ဘုရားသခင်​ပေး​ခဲ့​ရာ အပြည့်အဝ​ရှင်းလင်း​သိမြင်​လာ​ရပြီ။”

ခရိုင်မီယာ​မှ ကျမ်းစာ​ဘဏ္ဍာတိုက်​များ

နိဒါန်း​ပိုင်း​တွင် ကျမ်းစာ​ဘဏ္ဍာ​ရှာဖွေ​နေသော ကျမ်း​ပညာရှင်​နောက်​တစ်ဦး​အကြောင်း ဖော်ပြ​ထား​သည်။ ထို​သူ​ကား မည်သူ​နည်း။ ရုရှား​သို့ တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ် ပြန်​မလာ​မီ နှစ်​အနည်းငယ်​တွင် အံ့အားသင့်​စ​ရာ ကမ်းလှမ်းချက်​တစ်ခု​ကို ဧကရာဇ်​စာကြည့်တိုက်​က လက်ခံ​ရရှိခဲ့​ရာ ယင်းကို ဇာ​ဘုရင် စိတ်ဝင်စား​လာပြီး ဥရောပ​တစ်ခွင်​မှ ကျမ်း​ပညာရှင်​များစွာ ရုရှား​သို့ ရောက်ရှိ​လာ​ကြ​၏။ သူတို့သည် မယုံနိုင်​လောက်​အောင်​ဖြစ်​ခဲ့​ကြ​ရ၏။ သူတို့ရှေ့​တွင် စာမူ​များနှင့် တခြား​ပစ္စည်း​မြောက်မြားစွာ​ရှိ​နေသည်။ စာမူ​နှင့်​စာလိပ် ၉၇၅ ခု​ပါဝင်သော စုစုပေါင်း ၂,၄၁၂ ခု​ပင်​တည်း။ ၎င်း​တို့​တွင် ဆယ်စုနှစ်​မတိုင်မီ​က​ဖြစ်သော ကျမ်းစာ,စာမူ ၄၅ ခု​တွေ့ရှိ​ရသည်။ မယုံနိုင်​ဖွယ်​ရှိသော်လည်း အဆိုပါ​စာမူ​အားလုံး​ကို အေ​ဘ​ရာ​ဟ​မ် ဖာ​ကို​ဗီခ်ျ​ဆို​သူ အသက် ၇၀ ကျော် ကာ​ရ​အို​က်​ကျမ်း​ပညာရှင်​တစ်ဦးတည်း​က စုဆောင်း​ခဲ့​ခြင်း​ဖြစ်သည်။ သို့သော် ကာ​ရ​အို​က်​များ​ကား မည်သူ​တို့​နည်း။ *

ဇာ​ဘုရင်​သည် ဤ​မေးခွန်း​ကို အလွန်​စိတ်ဝင်စား​ခဲ့​သည်။ ရုရှား​သည် ယခင်​က တခြား​နိုင်ငံ​များ သိမ်းယူ​ထားသော ဘေး​ပတ်လည်​ရှိ နယ်မြေ​များ​ကို ပြန်​သိမ်းယူ​ကာ ၎င်း​၏​နယ်နိမိတ်​ကို တိုးချဲ့​ခဲ့​၏။ ယင်းကြောင့် အင်ပါယာ​ထဲ​သို့ လူမျိုးစု​အသစ်များ ရောက်ရှိ​လာ​ကြသည်။ ပင်လယ်​နက်​ကမ်း​ပေါ်​ရှိ သာယာလှပ​သော ခရိုင်မီယာ​ဒေသ​တွင် ဂျူး​လူမျိုး​ဖြစ်ပုံရ​သော်လည်း တူရကီ​ဓလေ့​များ​ကို ကျင့်သုံး​ပြီး တ​တာ​ဘာသာ​စကား​ကို ပြောဆိုသူ​များ နေထိုင်ကြ​သည်။ မိမိတို့သည် ဘီ.စီ.အီး. ၆၀၇ ခုနှစ်​တွင် ယေရုရှလင်​မြို့​ပျက်စီး​ပြီး​နောက် ဗာဗုလုန်​သို့ ပြည်နှင်ခံရ​သော ဂျူး​မျိုးနွယ်​ဖြစ်သည်ဟု အဆိုပါ​ကာ​ရ​အို​က်​များ​က ဆို​ကြ​၏။ သို့သော် ရဗ္ဗိ​ဂျူး​များနှင့်​မတူဘဲ သူတို့သည် တာ​လ်​မွတ်​ကျမ်း​ကို ငြင်းပယ်​ကာ သမ္မာကျမ်းစာ​ဖတ်ရှုခြင်း​ကို အလေးအနက်​ထား​ကြသည်။ ခရိုင်မီယာ​ကာ​ရ​အို​က်​များ​က မိမိတို့သည် ရဗ္ဗိ​ဂျူး​များနှင့်​မတူ​ကြောင်း ဇာ​ဘုရင်​အား လျှောက်တင်​ပြီး မိမိတို့ကို ခွဲထား​စေ​လို​ခဲ့​ကြ​၏။ ကာ​ရ​အို​က်​များ​က မိမိတို့​ပိုင် ရှေးဟောင်း​စာမူ​များ​ကို ဖော်ပြ​၍ မိမိတို့သည် ဗာဗုလုန်​သို့ ပြည်နှင်​ခံရ​ပြီး​နောက် ခရိုင်မီယာ​သို့ ပြောင်းရွှေ့​နေထိုင်ခဲ့​သော ဂျူး​အမျိုးအနွယ်​ဖြစ်​ကြောင်း သက်သေပြ​လို​ကြ​၏။

ဖာ​ကို​ဗီခ်ျ​သည် ရှေးဟောင်း​မှတ်တမ်းများ​နှင့် စာမူ​များ​ကို ရှာဖွေ​သည့်​အခါ ခရိုင်မီယာ​ချောက်​ကမ်းပါး​ရှိ ချူဖူတ်-ကာ​လေ​တို့၏​နေအိမ်များ​မှ စတင်​ခဲ့​သည်။ ကာ​ရ​အို​က်​မျိုးဆက်​များစွာ​သည် ထို​ချောက်​ကမ်းပါး​များ​မှ ကျောက်တုံး​များ​ဖြင့် ဆောက်လုပ်​ထားသော အိမ်​ငယ်​များ​တွင် နေထိုင်ပြီး ဝတ်ပြု​ကိုးကွယ်​ကြသည်။ ထို​ကာ​ရ​အို​က်​များသည် မြင့်မြတ်​သော​နာမတော် ယေဟောဝါ,ပါရှိ​သည့် ဟောင်းနွမ်း​ပျက်စီး​နေသော သမ္မာကျမ်းစာ​ကို ဘယ်​သောအခါ​မျှ မဖျက်ဆီး​ခဲ့​ကြ​ချေ၊ အကြောင်း​မှာ ဤသို့​ဖျက်ဆီးခြင်း​သည် ဘုရားသခင်​အား မရိုမသေ​ပြု​ရာ​ရောက်​သည်​ဟု သူတို့​ယူမှတ်​ကြ​၍​ဖြစ်သည်။ ဟေဗြဲ​ဘာသာ​စကား​ဖြင့် “ဝှက်ထား​ရာ​နေရာ” ဟု​အဓိပ္ပာယ်​ရသည့် ဂ​နီ​ဇာ​ဟု​ခေါ်​သော သိုလှောင်ရုံ​လေး​တစ်ခု​တွင် ထို​စာမူ​များ​ကို သေသေချာချာ သိမ်းဆည်း​ထား​လေ့​ရှိသည်။ ကာ​ရ​အို​က်​များသည် မြင့်မြတ်​သော​နာမတော်​ကို အလွန်​လေးစား​ကြ​၍ ဤသို့​သော​ပုရပိုက်​များ​ကို မဖျက်ဆီး​ကြ​ခြင်း​ဖြစ်သည်။

ဖာ​ကို​ဗီခ်ျ​သည် ရာစုနှစ်ချီ​ထူထပ်​နေသော ဖုန်​မှုန့်​များ​ကြား ဂ​နီ​ဇာ​နေရာများ​ကို စေ့စေ့စပ်စပ် ရှာဖွေခဲ့​၏။ တစ်​နေရာတွင် လူသိ​များသော စီ.အီး. ၉၁၆ ခုနှစ်​က စာမူ​ကို တွေ့ရှိ​ခဲ့​သည်။ ယင်းကို နောက်ပိုင်း​ပရောဖက်​များ​၏ ပီတာ​စ​ဘာ့ဂ် ကိုဒက်​ခ်စ်​ကျမ်း​ဟု​ခေါ်ဆို​ကြ​ရာ ယင်းသည် လက်ရှိ​ရှေးအကျဆုံး ဟေဗြဲ​ကျမ်း​စာစောင်​များ​မှ တစ်စောင်​ဖြစ်သည်။

ဖာ​ကို​ဗီခ်ျ​သည် စာမူ​အမြောက်အမြား ရှာ​မှီး​စုဆောင်း​ခဲ့​ပြီး ၁၈၅၉ ခုနှစ်​တွင် ဧကရာဇ်​စာကြည့်တိုက်​သို့ ပေးအပ်​ရန် ဆုံးဖြတ်​လိုက်​၏။ ၁၈၆၂ ခုနှစ်​၌ အလက်ဇန္ဒြား ၂ သည် ရှာ​မှီး​စုဆောင်း​ထားသော စာမူ​များ​ကို စာကြည့်တိုက်​တွင်​ထား​ရှိ​ရန် ထို​စဉ်​က အလွန်​များ​သည့်​ငွေ​ပမာဏ ရူ​ဘယ် ၁၂၅,၀၀၀ ဖြင့်​ဝယ်ယူ​ခဲ့​သည်။ ထို​အချိန်​က နှစ်စဉ် စာကြည့်တိုက်​ရန်ပုံငွေ​စာရင်း​သည် ရူ​ဘယ် ၁၀,၀၀၀ ပင်မ​ရှိခဲ့​ချေ! အဆိုပါ​ရှာ​မှီး​စုဆောင်းမှု​တွင် လူသိ​များသော လီနင်ဂရက် ကိုဒက်​ခ်စ် (ဘီ ၁၉အေ) လည်း​ပါ​သည်။ ယင်းသည် ၁၀၀၈ ခုနှစ်​က​ဖြစ်​ပြီး ကမ္ဘာ့​ရှေးအကျဆုံး ဟေဗြဲ​ကျမ်းစာ​စောင် အပြည့်အစုံ​ဖြစ်၏။ ၎င်း​စာမူ​သည် “အရေးပါဆုံး ကျမ်းစာ,စာမူ​ဖြစ်​နိုင်​ဖွယ်​ရှိ၏၊ အကြောင်း​မှာ နောက်ဆုံး​ဝေဖန်​ထုတ်လုပ်​ထား​သည့် ဟေဗြဲ​ကျမ်းစာ​စောင်​အများစု​၏ ကျမ်းစာ,စာမူ​ဖြစ်၍​တည်း” ဟု​ကျမ်း​ပညာရှင်​တစ်ဦး​က မှတ်ချက်​ပြု​ခဲ့​၏။ (ပူးတွဲ​ပါ​လေးထောင့်ကွက်​ကို​ရှု။) ၁၈၆၂ ခုနှစ်​မှာ​ပင် တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ်​၏ ကိုဒက်​ခ်စ်​ဆိုင်းနိုင်း​တိကပ်စ်​ကျမ်း​ကို ထုတ်ဝေ​လိုက်​ရာ ကမ္ဘာ​တစ်ဝန်း​က တစ်​ခဲနက်​ထောက်ခံ​ခဲ့​ကြသည်။

မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ဝိညာဉ်​ရေး​အသိဉာဏ်​ပွင့်လင်း​ခြင်း

ယခု ရုရှား​အမျိုးသား​စာကြည့်တိုက်​ဟု လူသိ​များ​ကြသော ထို​စာကြည့်တိုက်​တွင် ကမ္ဘာ​ပေါ်​ရှိ ရှေးဟောင်း​စာမူ​အများဆုံး​ကို စုဆောင်း​သိမ်းဆည်း​ထား​၏။ * ရုရှား​သမိုင်း​အရ ထို​စာကြည့်တိုက်​၏​အမည်​ကို နှစ်ပေါင်း​နှစ်​ရာ​အတွင်း ခု​နစ်​ကြိမ် ပြောင်းလဲ​ခဲ့ပြီ။ အများ​သိ​အမည်​တစ်ခု​မှာ နိုင်ငံတော်​ဆာ​လ်​တီ​ကော့ စ​က​က်ဒ​ရင်း ပြည်​သူ့​စာကြည့်တိုက်​ဖြစ်၏။ ၂၀ ရာစု ကသောင်းကနင်း​ဖြစ်​ချိန်​တွင် ထို​စာကြည့်တိုက်​သည် အနည်းငယ်​ပျက်စီး​ခဲ့​သော်လည်း ကမ္ဘာ​စစ်​နှစ်ခု​နှင့် လီနင်ဂရက်​မြို့ ဝိုင်းရံ​တိုက်ခိုက်​ခံရ​ချိန်​အတွင်း စာကြည့်တိုက်​ရှိ စာမူ​များ လက်ရာ​ခြေရာ​မပျက်​တည်ရှိ​ခဲ့​သည်။ ကျွန်ုပ်​တို့သည် ဤ​စာမူ​များ​မှ မည်သို့​အကျိုး​ရရှိ​သနည်း။

ရှေးဟောင်း​စာမူ​များသည် ခေတ်​သစ်​ဘာသာပြန်​ကျမ်း​များ​အတွက် ယုံကြည်​စိတ်ချ​ရသော အခြေခံ​ဖြစ်သည်။ ယင်း​တို့​ကြောင့် စိတ်ရင်းမှန်​ဖြင့် အမှန်တရား​ရှာဖွေသူ​များသည် သန့်ရှင်းသော​ကျမ်းစောင်​များ​၏ ရှင်းလင်း​တိကျသော ဘာသာပြန်​ကျမ်း​ကို ရရှိနိုင်​ခဲ့​ကြသည်။ ဆိုင်းနိုင်း​တိကပ်စ်​နှင့် လီနင်ဂရက် ကိုဒက်​ခ်စ်​ကျမ်း​နှစ်ကျမ်း​စ​လုံး​သည် ၁၉၆၁ ခုနှစ်​တွင် ယေဟောဝါသက်သေ​များ အပြီးသတ်​တည်းဖြတ် ထုတ်ဝေ​ခဲ့​သည့် သန့်ရှင်းသော​ကျမ်း​စာစောင်​များ​၏ ကမ္ဘာသစ်​ဘာသာပြန်​ကျမ်း​ကို များစွာ​အထောက်အကူ​ပြု​ခဲ့​သည်။ ဥပမာ၊ ကမ္ဘာသစ်​ဘာသာပြန်​ကျမ်း​ကော်မတီ အသုံးပြု​ခဲ့​သည့် ဘီဘလီယာ ဟေ​ဘ​ရိုင်​ခါ စ​တူ​ဂါ​တဲ​န်​ဆ​ယာ​နှင့် ကစ်တဲလ်​၏ ဘီဘလီယာ ဟေ​ဘ​ရိုင်​ခါ​တို့သည် လီနင်ဂရက် ကိုဒက်​ခ်စ်​ကို အခြေပြု​ထားပြီး မူရင်း​ကျမ်း​တွင် တက်တြာဂရမ်မီတန် သို့​မဟုတ် မြင့်မြတ်​သော​နာမတော်​ကို ၆,၈၂၈ ကြိမ်​အသုံးပြု​ထား​သည်။

ပီတာ​စ​ဘာ့ဂ်​မြို့မှ ဆိတ်ငြိမ်​သော​စာကြည့်တိုက်​နှင့် ထို​မြို့​၏​အမည်​ဟောင်း လီနင်ဂရက်​ဟု အမည်တွင်​သော စာမူ​အချို့​ကို အကြွေးဆပ်​မကုန်နိုင်​ကြောင်း သမ္မာကျမ်းစာ​ဖတ်ရှု​သူ လူနည်းစု​သာ သိရှိ​ကြသည်။ သို့​တိုင် ဝိညာဉ်​ရေး​အလင်း ထွန်းလင်းပေး​သော သမ္မာကျမ်းစာ​အာဘော်ရှင် ယေဟောဝါ​အား ကျွန်ုပ်​တို့ အများဆုံး​အကြွေးတင်​နေကြ​သည်။ သို့​ဖြစ်၍ ဆာလံဆရာ​သည် ကိုယ်တော့်​အား ဤသို့​တိုးလျှိုး​အသနားခံ​ခဲ့​သည်– ‘အလင်းတော်​နှင့် အမှန်တရားကို စေလွှတ်​တော်​မူ​ပါ။ ၎င်းတို့သည် အကျွန်ုပ်​ကို လမ်းပြ​ပါစေ​သော။’—ဆာလံ ၄၃:၃

[အောက်ခြေ​မှတ်ချက်များ]

^ အပိုဒ်၊ 11 ထို့​ပြင် သူသည် စီ.အီး. လေး​ရာစု​မှ ခရစ်ယာန်​ဂရိ​ကျမ်းစာ​တစ်အုပ်လုံး​ကိုလည်း ယူလာခဲ့​သည်။

^ အပိုဒ်၊ 13 ကာ​ရ​အို​က်​များနှင့်​စပ်လျဉ်း၍ ထပ်ဆင့်​သိ​လိုလျှင် ၁၉၉၅၊ ဇူလိုင် ၁၅ ရက်ထုတ် ကင်းမျှော်စင်​မှ “ကာ​ရ​အို​က်​များနှင့် သူတို့၏​အမှန်တရား​ရှာပုံတော်” ဆောင်းပါး​ကို​ရှု။

^ အပိုဒ်၊ 19 ကိုဒက်​ခ်စ် ဆိုင်းနိုင်း​တိကပ်စ်​ကျမ်း​အများစုကို ဗြိတိသျှ​ပြတိုက်​သို့ ရောင်းချ​လိုက်ပြီး​ဖြစ်သည်။ ရုရှား​အမျိုးသား​စာကြည့်တိုက်​တွင် အပိုင်းအစ​များ​သာ ကျန်ရှိ​တော့​သည်။

[စာမျက်နှာ ၁၃ ပါ လေးထောင့်ကွက်]

မြင့်မြတ်​သော​နာမတော်​ကို​သိရှိပြီး အသုံးပြု​လာ​ကြ

ယေဟောဝါ​သည် မိမိ၏​နှုတ်မြွက်​စကားတော် သမ္မာကျမ်းစာ​ကို ဉာဏ်ပညာ​တော်​အားဖြင့် မျက်မှောက်ခေတ်​အထိ ထိန်းသိမ်း​ကာကွယ်​စောင့်ရှောက်​ထားခဲ့​သည်။ ခေတ်​များ​တစ်လျှောက် သမ္မာကျမ်းစာ​ကို ထိန်းသိမ်း​ကာကွယ်​ထားမှု​တွင် ကျမ်း​ပြု​ဆရာများ​၏ လုံ့လ​ဝီရိယ​စိုက်ထုတ်​မှု​ပါဝင်​သည်။ ထို​သူတို့တွင် စီ.အီး. ခြောက်​ရာစု​မှ ဆယ်ရာစု​အထိ ကျမ်း​ကူးရေး​ကြ​သည့် ဟေဗြဲ​ကျမ်း​ပြု​ဆရာ မက်​စ​ရိ​များသည် အစေ့​စပ်​အသေချာဆုံး​ဖြစ်သည်။ ရှေး​ဟေဗြဲ​ဘာသာ​စကား​ကို သ​ရ​အက္ခရာ​များ​မပါဘဲ ရေးသားခဲ့​၏။ အချိန်ကုန်​လာ​သည်​နှင့် ဟေဗြဲ​အစား အာရမိတ်​ဘာသာ​စကား​ကို အသုံးပြု​လာသော​အခါ အသံထွက်​အမှန် ပျောက်ဆုံး​သွား​စ​ရာ​အကြောင်း ဖြစ်ပေါ်​လာ​၏။ မက်​စ​ရိ​များသည် ဟေဗြဲ​စကားလုံး​များ​၏ အသံထွက်​အမှန်​ဖော်ပြ​ရန် သ​ရ​အမှတ်အသား​များ​ကို သမ္မာကျမ်းစာ​တွင် ထည့်သွင်း​လာ​လေ​သည်။

ထူးခြား​ထင်ရှား​သည်​မှာ လီနင်ဂရက် ကိုဒက်​ခ်စ်​ကျမ်း​ပါ မက်​စ​ရိ​၏​သ​ရ​အက္ခရာ​များသည် ဘုရားသခင့်​နာမတော်​ဖြစ်သည့် ဟေဗြဲ​ဗျည်း​အက္ခရာ​လေးလုံး တက်တြာဂရမ်မီတန်​၏ အသံထွက်​မှာ ယေ​ဝါ (Yehwah’)၊ ယေ​ဝီခ်ျ (Yehwih’) နှင့် ယေ​ဟို​ဝါ (Yeho·​wah’) ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြ​ပေး​၏။ ယခု လူသိ​အများဆုံး နာမတော်​၏​အသံထွက်​ကား “ယေဟောဝါ” ဖြစ်၏။ ရှေး​အချိန်​က ကျမ်း​ရေးသူ​များနှင့် တခြားသူ​များသည် ဘုရားသခင့်​နာမတော်​ကို အသုံးပြုပြီး အကျွမ်းတဝင်​ရှိကြသည်။ ‘ယေဟောဝါ​တစ်ပါး​တည်း​သာ​လျှင် မြေကြီး​တစ်ပြင်လုံး​အပေါ်မှာ အမြင့်ဆုံး​သော​ဘုရားသခင်​ဖြစ်​တော်​မူ​ကြောင်း’ အသိအမှတ်ပြု​ကြ​သည့် သန်းနှင့်ချီ​သူတို့သည် ဘုရားသခင့်​နာမတော်​ကို ယနေ့ သိရှိပြီး အသုံးပြု​နေကြ​သည်။—ဆာလံ ၈၃:၁၈

[စာမျက်နှာ ၁၀ ပါ ရုပ်ပုံ]

အမျိုးသား​စာကြည့်တိုက်​ရှိ စာမူ​အခန်း

[စာမျက်နှာ ၁၁ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဧ​က​ရီ​ဘုရင်မ က​က်သ​ရင်း ၂

[စာမျက်နှာ ၁၁ ပါ ရုပ်ပုံ]

ကော့န်​စ​တန်​တီ ဗော့ တိ​ရှန်​ဒေါ့ဖ် (အလယ်) နှင့် ရုရှား​ဇာ​ဘုရင် အလက်ဇန္ဒြား ၂

[စာမျက်နှာ ၁၂ ပါ ရုပ်ပုံ]

အေ​ဘ​ရာ​ဟ​မ် ဖာ​ကို​ဗီခ်ျ

[Picture Credit Line on page 10]

ရုပ်ပုံ​နှစ်ပုံ​စ​လုံး– စိန့်ပီတာ​စ​ဘာ့ဂ်​မြို့ရှိ ရုရှား​အမျိုးသား​စာကြည့်တိုက်

[Picture Credit Lines on page 11]

က​က်သ​ရင်း ၂– စိန့်ပီတာ​စ​ဘာ့ဂ်​မြို့ရှိ ရုရှား​အမျိုးသား​စာကြည့်တိုက်; အလက်ဇန္ဒြား ၂– From the book Spamers Illustrierte Weltgeschichte, Leipzig, 1898