ဂျာမနီနဲ့ နာဇီသိမ်းပိုက်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ယေဟောဝါသက်သေ ၃၅,၀၀၀ ထဲက ၁,၅၀၀ လောက်ဟာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း နာဇီတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ချိန်မှာ သေဆုံးခဲ့တယ်။ သေဆုံးရတဲ့ အကြောင်းရင်းအားလုံးကို မသိရပါ။ ရှာဖွေလေ့လာနေဆဲမို့ နောက်ပိုင်းမှာ ကိန်းဂဏန်းနဲ့ အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေ သိလာနိုင်တယ်။

•  ဘယ်လို သေဆုံးခဲ့ကြသလဲ

•  ဘာကြောင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက် ခံရသလဲ

•  ဘယ်နေရာမှာ သေဆုံးခဲ့ကြသလဲ

•  ကွပ်မျက်ခံရသူ တချို့

•   ကွပ်မျက်မှု။ ဂျာမနီနဲ့ နာဇီသိမ်းပိုက်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ယေဟောဝါသက်သေ ၄၀၀ နီးပါး ကွပ်မျက်ခံရတယ်။ အများစုဟာ တရားရုံးရဲ့ သေဒဏ် ချမှတ်ခံရပြီး ခေါင်းဖြတ်ခံရကြတယ်။ တချို့ကတော့ တရားဝင် တရားရေး မကြားနာဘဲ သေနတ်နဲ့ ပစ်သတ်ခြင်း၊ ကြိုးပေးခြင်း ခံရတယ်။

•   ကြမ်းတမ်းတဲ့ ထောင်တွင်း အခြေအနေများ။ နာဇီ ချွေးတပ်စခန်းတွေ၊ ထောင်တွေမှာ ယေဟောဝါသက်သေ ၁,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ကြတယ်။ အလုပ်ဒဏ်၊ အအေးဒဏ်၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု၊ ငတ်မွတ်မှု၊ ဖျားနာမှု၊ ဆေးကုသမှု ညံ့ဖျင်းမှုတို့ကြောင့် သေဆုံးကြရတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးမှာ လွတ်မြောက်သွားကြပေမဲ့ ရက်စက်တဲ့ ညှဉ်းပန်းမှုကြောင့် သိပ်မကြာမီ တချို့ သေဆုံးသွားကြတယ်။

•   တခြားအကြောင်းရင်းများ။ သက်သေခံတချို့ဟာ ဓာတ်ငွေ့ခန်းတွေမှာ အသတ်ခံရတယ်။ ဆေးစမ်းသပ်မှုအတွက် အစမ်းသပ်ခံတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ဆေးထိုးသတ် ခံရတာလည်း ရှိတယ်။

 ယေဟောဝါသက်သေတွေဟာ ကျမ်းစာသွန်သင်ချက်တွေကို လိုက်နာတဲ့အတွက် နှိပ်စက်ခံကြရတယ်။ နာဇီအစိုးရက ကျမ်းစာ တားမြစ်ထားတာတွေကို လုပ်ဖို့ တောင်းဆိုတဲ့အခါ ယေဟောဝါသက်သေတွေ မလုပ်ကြဘူး။ “လူ့စကားထက် အုပ်စိုးရှင် ဘုရားသခင်ရဲ့ စကားကို နားထောင်” ခဲ့ကြတယ်။ (တမန်တော် ၅:၂၉) ကဏ္ဍနှစ်ခုကို သုံးသပ်ကြည့်ပါ။

1.  ၁။ နိုင်ငံရေးမှာ ကြားနေခြင်း။ ယနေ့ နိုင်ငံတိုင်းမှာရှိတဲ့ ယေဟောဝါသက်သေတွေလိုပဲ နာဇီခေတ်တုန်းက ယေဟောဝါသက်သေတွေလည်း နိုင်ငံရေးမှာ ကြားနေခဲ့ကြတယ်။ (ယောဟန် ၁၈:၃၆) ဒါကြောင့် သူတို့ဟာ

   •   စစ်မှုထမ်းဖို့၊ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ အလုပ်တွေ လုပ်ဖို့ ငြင်းဆိုခဲ့ကြတယ်။—ဟေရှာယ ၂:၄။ မဿဲ ၂၆:၅၂။

   •   မဲထည့်ဖို့၊ နာဇီအဖွဲ့ထဲ ဝင်ဖို့ ငြင်းဆိုခဲ့ကြတယ်။—ယောဟန် ၁၇:၁၆။

   •   နာဇီစကြာတံဆိပ်ကို အလေးပြုဖို့၊ “ဟိုင်း၊ ဟစ်တလာ” ပြောဖို့ ငြင်းဆိုခဲ့ကြတယ်။—မဿဲ ၂၃:၁၀။ ၁ ကောရိန္သု ၁၀:၁၄။

2.  ၂။ ယုံကြည်ချက်ကို ကျင့်သုံးခြင်း။ ယေဟောဝါသက်သေတွေရဲ့ လုပ်ရပ်ကို ပိတ်ပင်ထားပေမဲ့ ယေဟောဝါသက်သေတွေဟာ

   •   ဝတ်ပြုဆုတောင်းဖို့ စုဝေးခဲ့ကြတယ်။—ဟီဘရူး ၁၀:၂၄၊ ၂၅။

   •   ကျမ်းစာသတင်းတရား ဟောပြောပြီး ကျမ်းစာအခြေပြုစာပေတွေ ဖြန့်ဝေခဲ့ကြတယ်။—မဿဲ ၂၈:၁၉၊ ၂၀။

   •   ဂျူးအပါအဝင် လူသားချင်းတွေကို ကြင်နာမှု ပြခဲ့ကြတယ်။—မာကု ၁၂:၃၁။

   •   ယုံကြည်ချက်ကို စွန့်လွှတ်ကြောင်း ဖော်ပြထားတဲ့ စာရွက်မှာ လက်မှတ်ထိုးဖို့ ငြင်းဆိုပြီး ယုံကြည်ချက်ကို ကိုင်စွဲခဲ့ကြတယ်။—မာကု ၁၂:၃၀။

 ယေဟောဝါသက်သေတွေဟာ “နာဇီအုပ်ချုပ်ချိန်အတွင်း ယုံကြည်ချက်ကြောင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရတဲ့ တစ်ခုတည်းသော အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်တယ်” လို့ ပါမောက္ခ ရောဘတ် ဂါဝတ် ပြောတယ်။ a ချွေးတပ်စခန်းတွေမှာရှိတဲ့ တခြားအကျဉ်းသားတွေက ယေဟောဝါသက်သေတွေရဲ့ ခိုင်မြဲတဲ့ရပ်တည်မှုကို ချီးမွမ်းခဲ့ကြတယ်။ “သူတို့က စစ်မတိုက်ကြဘူး။ သူတစ်ပါးကို သတ်မယ့်အစား အသေခံကြတယ်” လို့ ဩစတြီးယား အကျဉ်းသားတစ်ယောက် ပြောခဲ့တယ်။

•   ချွေးတပ်စခန်းများ။ ယေဟောဝါသက်သေ အများစုဟာ ချွေးတပ်စခန်းတွေမှာ သေဆုံးခဲ့ကြတယ်။ သူတို့တွေဟာ အော့ဇ်ဝစ်၊ ဘူကင်ဝေါ၊ ဒါခါ၊ ဖလိုစန်ဘာ့ခ်၊ မောက်ဟောက်စင်၊ နယူအင်ဂါမာ၊ နီဒါဟာဂန်၊ ရာဗန်ဘရွတ်၊ ဇာခ်စင်ဟောင်ဇင် ချွေးတပ်စခန်းတွေမှာ အကျဉ်းကျခဲ့ကြတယ်။ ဇာခ်စင်ဟောင်ဇင် ချွေးတပ်စခန်းတစ်ခုတည်းမှာပဲ ယေဟောဝါသက်သေ ၂၀၀ လောက် သေဆုံးခဲ့တယ်။

•   အကျဉ်းထောင်များ။ ယေဟောဝါသက်သေတချို့ဟာ ထောင်ထဲမှာ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုကြောင့် သေဆုံးသွားကြတယ်။ တချို့က စစ်ကြောမေးမြန်းတဲ့ဒဏ်ကြောင့် သေဆုံးကြရတယ်။

•   ကွပ်မျက်သည့်နေရာများ။ ယေဟောဝါသက်သေတွေကို ဘာလင် ပလွတ်ဇန်ဆီ၊ ဘရန်ဒန်ဘာ့ခ်၊ ဟယ်လီ/ဆယ်လီ အကျဉ်းထောင်တွေမှာ များသောအားဖြင့် ကွပ်မျက်ကြတယ်။ ဒါ့အပြင် တခြားနေရာ ၇၀ မှာလည်း ယေဟောဝါသက်သေတွေ ကွပ်မျက်ခံရတယ်။

•  အမည်– ဟယ်လင်နာ ဂေါ့ဟို

   ကွပ်မျက်ခံရတဲ့နေရာ– ပလွတ်ဇန်ဆီ (ဘာလင်)

   ကလေးနှစ်ယောက်မိခင် ဟယ်လင်နာဟာ အကြိမ်ကြိမ် အဖမ်းခံရတယ်။ ၁၉၃၇ ခုနှစ်၊ စစ်ကြောမေးမြန်းမှုတစ်ခုမှာ ရက်ရက်စက်စက် ညှဉ်းပန်းကြတဲ့အတွက် ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျခဲ့တယ်။ ၁၉၄၄၊ ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်နေ့မှာ ဘာလင်မြို့၊ ပလွတ်ဇန်ဆီ အကျဉ်းထောင်မှာ ခေါင်းဖြတ်စက်နဲ့ ကွပ်မျက်ခံခဲ့ရတယ်။

•  အမည်– ဂါဟတ် လီဘို

   ကွပ်မျက်ခံရတဲ့နေရာ– ဘရန်ဒန်ဘာ့ခ်

   အသက် ၂၀ အရွယ် ဂါဟတ်ဟာ ၁၉၄၃၊ မေ ၆ ရက်နေ့မှာ ခေါင်းဖြတ်ခံရတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်နှစ်တုန်းက သူ့အဖေကိုလည်း ဒီအကျဉ်းထောင်မှာပဲ ခေါင်းဖြတ်ခဲ့ကြတယ်။ မိသားစုနဲ့ ဇနီးလောင်းဆီ ရေးတဲ့ နှုတ်ဆက်စာမှာ “သခင့်ဆီက ခွန်အားသာ မရရင် ဒီလမ်းကို လျှောက်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး” လို့ ရေးခဲ့တယ်။

•  အမည်– ရူဒေါ့ဖ် အော့ရှနာ

   ကွပ်မျက်ခံရတဲ့နေရာ– ဟယ်လီ/ဆယ်လီ

   ၁၉၄၄၊ စက်တင်ဘာ ၂၂ ရက်၊ ရူဒေါ့ဖ် ခေါင်းဖြတ်ကွပ်မျက်ခံရချိန်မှာ အသက် ၁၇ နှစ်ပဲ ရှိသေးတယ်။ မိခင်ဆီ ရေးတဲ့နှုတ်ဆက်စာမှာ “ဒီလမ်းကို ညီအစ်ကိုများစွာ လျှောက်ခဲ့ကြသလို ကျွန်တော်လည်း လျှောက်မယ်” လို့ ရေးခဲ့တယ်။