1. Mati ti ǃhaoǃnâsi ǂgomde ǃhommi ǀkha ǀgopeǀnōhe ǁkhā?

AFRIKAB di ǃhaoǃnâsi ǂgomdi ǂgom ǀgaub ge !hommi ǀkha a ǀgopeǀnō-e ǁkhā. ǀGawigab ge Eloba hâ, hoaǀgaixa gāgāsi ǀgaib ǃnâ. Tsî ǀkhāgu ai gu ge ǂkhari eloga hâ, tamas ka io gāgāga Elob di ǃgāga. ǁÎgu ǀkha ǀguiba i ge ǁōǂoa ge kaiǁgûna hâ, ǁîn ǀaokhoen xa ǂâi tsî ra kēǃgâ nî na ǁîn ǃgâib ǃoa. Tsî ǃnāga i ge ǂhabusa gāgāsi ǀgaiga hâ: ǃgaidīb, ǁōhân ai ra ǀawe-ôan tsî ǃgaigub.

2. ǀGui Afrikab ǃhaoǃnâsi mîǀgauba mati ra ǁgau ǃhaoǃnâsi ǂgomdi nau ǂgomdi ai sîsenǂuiba ūhâ ǀgausa?

² Nē ǃhaoǃnâsi ǂgomdi ge kai sîsenǂuiba ūhâ nau hâ ǂgomdi ai Afrikab ǃnâ. Afrikab ǃnâs ge mîǀgauba hâ: “Sa ǂgomsa ǃkhōǀgaibes (Xristeǁî tamas ka io Moslemǁîs) ge ǁkhae da tama sida oms di eloga ǃoabasa.”

3. Mapa da amaba ǁkhāǁkhāsen ǁkhā ham-i ǀhommi ǃnâ ra hâs xa?

³ Afrikab ǃhaoǃnâsi ǂgomde matiko amaba ūhâ? Elobmîs ge amaba ra mîba da ham-i ǀhommi ǃnâ ra hâ ǃkhaisa.

4. ǃNāsa kai ǂgomdi Afrikab dite tae-i ai ra hōgu?

⁴ Hoa Afrikab di ǃnona kai ǂgomdi ge ra ǂgom Elob hâ ǃkhaisa tsî ǁÎb a hoaǀgaixasa. Elobmîs ge ǁÎb xa nēti ra mî “!Khub, sadu di Elob ge a elogu di Elo tsî !khugu di !Khu, ǁnā kai, ǁnā ǀgaisa tsî ǁnā ǃaoǃaosa Elob.” (Deuteronomium 10:17) Moslemǁîn tsîn ge ǁîn di ǀgui ǀgawi Elob ǃnâ ǂgom hâ. Afrikab ǃnâ hâ ǃhaoǃnâsi ǂgomdi xab ge Professor Geoffrey Parrindera ge mî: “!Nāsa Afrikab khoen ge ǀgawi Elob, elogu tsî khoen di ǁgûb, hoa xūn di kuru-aob ǃnâ ǂgom hâ.”

5. Mâ te ǀnî ǀonde Elob ta ǂgaihe te?

⁵ Xawe nēti kosen hoa khoena Elob ǃnâ ǂgom hâ, xawen ge ǃnāsa khoena a ǀū Elob xa. ǂGurots nî dī xū-i khoe-ets ga ǂan ǂgao o i ge ǁî-i ǀonsa ǂansa. ǂGomdi ǃnâ i ge Elob ǀons xa kai ǂgomaxasiba hâ. Xristeǁîn tawab ge ǃnāsase ǃKhub ti ra ǂgaihe, “ǀGaisab” ti ra ǂâibasensa. Moslemǁîn tawab ge Alab ti a ǂansa. ǃHaoǃnâsib ǂgomdi tawa ra ǂgaihe ǀons Elob xas ge gowaba xu gowab ǀkha ra ǃkharaga. ǁÎb ǂkhanis Concepts of God in Africa, ǃnâb ge John S. Mbitiba ge mî, 500 xa ǃnāsa ǀondi tsî ǂgaiǀondi Elob xa hâ ǃkhaisa. Aiǁgause, Yoruba gowab Nixeriab ǃnâs ge Elob ǀonsa a Olodumare, Kikuyu Keniab ǃnâb ge Ngai; tsî Sulun Suid Afrikab ǃnân ge Unkulunkulu ti ra ǂgaibi.

6, 7. Elob ǀonsa mati hâ, tsî mati da a ǂan?

⁶ Tae-eb Eloba aitsama ǁÎb ǀons xa ra mî? Elob ge Moseba mîba o Isreal ǁaesa  Egipte ǃhūba xu ǂgaeǂgui ǂui di, ob ge Moseba ge dî: “Mû, Isreali ôan dawa sī tsî ta ga ǁîn ǃoa mî-o: ‘Elob sadu îgu dib go sî te sadu ǃoa; tsîn ga ti ǀî mîo: Matib ǁÎba ǀon hâ?’ Tare-e ta ga ǁnâi nî mîǀî?”—Eksodus 3:13.

⁷ Elob ge ge ǃeream: “Nētits ge Israeli ôan ǃoa nî mî: ‘ǃKhub [Jehovab NW] sadu îgu di Elob. . . ge sadu ǃoa go sî te.’ Nēs ge ti ǀonsa ǀamos gose, tsî nēs ge ti ǂâiǂâisensa ǃhaosa xu ǃhaos kose.” (Eksodus 3:15) Nē ǃanu ǀons Elob tis ge 7 000 xa ǃnāsa ǃnāte Elobmîs ǃnâ ra hōhe, ǀnî Baibel ǂnûiǃkhuni-aon ge “Elob” tamas ka io “ǃKhub” ǀkha ge ǃkhōǃkhunisi.

8. Jehovaba mati i ī tsî tae-e da nî dī ǁÎb di ǃgâib ǃnâ ta ga hâ ǂgao o?

⁸ Jehovaba mati i ī? ǁÎb ge a gāgā, hoaǀgaixa, tsî a koahesa. ǁÎb ge hoan xa ǀgawi tsî ǀgopeǀnōhe ǁoa tsî ǁÎb ǀkha ǀguitiko i ge a ǀkhai. (Deuteronomium 6:4; Jesajab 44:6) Jehovab ge Moseb ǃoa ge mî: “Tita [Jehova, NW] ta ge sa Elota ǀguriǀgui hâ ǀgoreǀî sa ǂhâba hâ.” Nau mîdi ǃnâ, Jehovab ǃgâib ǃnâ da ga hâ ǂgao o, o da ge ǁÎb ǀguiba ǀguri nî ǀgoreǀî. ǁÎb ge ǂhâba tama hâ ǀnî hâ xū-e tamas ka io khoe-e da nî ǀgoreǀî sa.—Eksodus 20:3-5.

9. Mati i io da a mî ǁkhā Jesub Jehovab ǀkha ǀguitiko tama hâ di?

⁹ Nētsē i ge kai ǂgomaxasiba Jesub xa hâ. ǂGui Xristeǁîn ge ra ǂgom Jesub “ǃAnu” ǃnona ǀguirab di ǃâ di. Xawes ge Elobmîsa ǁkhāǁkhā tama Elob ǃnona khoegu hîna ǀguib ǃnâ hâ sa. Jesub ge Jehovab ǀkha ǀguitiko tama sa ra ǁkhāǁkhā. Jesub ge aitsama ge mî: “Abob tita ǃgâ ai a kai xuiao.”—Johaneb 14:28.

10. Jesuba mapa ge hâ-i ǃhūbaib ǃoab nî hās aiǃâ?

¹⁰ Elobmîs ge ra ǁkhāǁkhā Jesub khoese ǃhūbaib ai nî hās aiǃâb ge ǀhommi ǃnâ ûi hâ-i sa ǀgaisa gāgāsi kurusabeb ase. Jehovab ge Adami tsî Evas tsîna ǃhūbaib ai kuru khami, ǁnās ǁkhās khamib ge gāgāsi kurusabena ǀhommi ǃnâ ge kuru. Jesub ge ge ǂguro gāgāsi kurusabe i Jehovab ge kuruba.—Johaneb 17:5; Koloseǁîn 1:15.

11. Jesuba mati khoese ge ǃnae?

¹¹ ǀGamǀoadisi kurigu ǃkharuhâseb ge Jehovaba ûib gāgāsi kurusabeb diba ǂkhamkhoes Marias ǁhas ǃnâ ge ǂgā. ǀHomǃgāb Gabrieli ge ǁîsa ge mîba: “Tsî mû ǀgamǀkhā tsîs ge nîra ǀgôaba hō, tsîs ge ǀons âba Jesub timî nîra ǂgai. Ob ge ǀamos kose . . .  nîra gao sîsen, tsî ǁîb gaosib ge ǀam-e mā tite.”—Lukab 1:31, 33. *

12. Jesuba tae-i ǃaroma ǃhūbaib ǃoa ge hā?

¹² ǁNātib ge Jesuba ǃnae, ao kai, tsîb ge khoena Jehovab di ǂâis tsî ǂâibasensa gere ǁkhāǁkhā. ǁÎb ge Romeǁî ǃāǃkhōmâi-aob ǃoa ge mî: “ǁÎs ǃoa ta ge ge ǃnae, tsî ǁîs ǃoa ta ge ǃhūbaib ai ge hā, amaba ta nî ǃkhō-ambase.” (Johaneb 18:37) Jesub gere ǁkhāǁkhā xūna da ga ǃgaoǃgâ o, o da ge amaba ǂan ǁkhā Elob di ǂâis tsî ǂâibasens xa. ǁKhāǁkhāsen ǁkhā da ge a mati da Elob ǃgâib ǃnâ ǁîb ǂhâba hâ khami ûi ǁkhā ǀgausa.

13. ǀGamǁîse Jesuba tae-i ǃaroma ǃhūbaib ǃoa ge hā?

¹³ ǀGamǁî ǃaromas Jesub ge ǃhūbaib ai hābas ge ǁîb khoesi ûiba xoremarib ase māsa khoen ôan ǃaroma. (Mateub 20:28) ǁÎb ge nēsa ge dī i da ǁoreb hîna da ge Adama xu ǀomiba xu ǃnora. Nēs ge ra īǁkhā kai sida ǀamose ûisa. Apostel Johaneb ge ge xoa: “ǁNātikoseb ge Eloba ǃhūbaiba ge  ǀnam, ob ge ǁÎb di ǀguise ǃnae hâ ǀGôaba ge mā, ǁÎb ǃnâ ra ǂgom ân hoan gāǁō tide se, xawen nî ǀamo ûiba ūhâse.”—Johaneb 3:16.

14. (a) Tae-e ge ī Jesub ǀkha ǁōb ges khaoǃgâ? (b) Jesub di ǃharosa a tae ǀhommi ǃnâ nēsi?

¹⁴ Khoeseb ge ǁōs khaoǃgâb ge Jesuba khâisa ǀhommi ǃoa ge hō, tsîb ge ǂgurob ge ûi hâ-i khami ǀgaisa gāgāsi kurusabese ǁkhapa ge ûi ǃkharu. (Ap. ǃNaeǃkhaidi 2:32, 33) ǁNapaxub ge Jehovab xa ǁîba “gaos tsî ǃgôab tsî gaosib tsîna ge māhe; ǁaeti tsî ǃhaodi tsî namti hoati din ge ǁîba nî ǃgôa se.” (Danieli 7:13,14) Jesub ge ǀgaisa Gaose ge ǁgaumâihe; ǁîb ge Jehovab di ǀhommi ǂhanub di Gao. ǀGūǁaeb ǃnâb ge ǁîb di ǀgaiba ǃhūbaib hoab ai nî ǁgauǂui.

15. Mâǁae tsî mapa gu ge ǀhomǃgāga kuruhe?

¹⁵ Jehovab tsî Jesub tsîkha ǀguiga ge ǀhommi ǃnâ hâ tama hâ. Jehovab ge ǀnîhâ gāgāsi kurusabega ge kuru, ǀhomǃgāga. Gabrieli, Marias ǀkha gere ǃhoab ge ge ǁnāgu ǀgui-i. ǀHomǃgāgu ge ǁîgu ûiba ǃhūbaib ai khoese ge tsoatsoa tama hâ-i. ǁÎgu ge ǀnai khoen ǃhūbaib ai nî kuruhes aiǃâ ge kuruhe. (Job 38:4-7) Miliundi di ǀhomǃgāgu ge hâ.—Danieli 7:10.

16. Mati i io gu ǀhomǃgāga ǀgoreǀîhesa ǂgao tama hâ?

¹⁶ ǂGomǂgomsa ǀhomǃgāgu ge ǀgoreǀîhesa ǂgao tama hâ. ǀGamǃnā ra koseb ge apostel Johaneba dītsâ ǀhomǃgāga ǀgoreǀîsa, ogu ge ge ǃkhâikhombi, mî ra se: “Kō tā dī! . . . Eloba ǀgoreǀî re.”—ǂHaiǂhais 19:10; 22:8, 9.

17. Tae-e ra ǁgau ǀhomǃgāgu Elob ǃgāna hui ǁkhāsa tsî matis nēsa a ǁkhaeǂgao da ǁkhā?

¹⁷ ǀHomǃgāgu ge khoen tawa ǃhūbaib ai ǁkhapa ǂhai tama hâ, apostel ga gu ge ǃkhō-omde xu huiǂui o gu gere ǂhai khami. (Ap. !Nae!khaidi 5:18, 19) Xawe Jehovaba da ga ǁÎb Mîs ǃoa-ai ǀgoreǀî o, o da ge ǂgom ǁkhā Elob di mûhe tama ǀgaisa gāgāsi ǀgaib xa da nî huiǂuihesa. Elobmîs ge ra mî: “ǀHomǃgāb ǃKhub dib ge ǁnān, ǁÎba ra ǃaoǃgân ǂnamipe ra ǁgoe tsî ǁîna ra tsuwuǂui.” (Psalmti 34:7; 91:11) Matis nēsa nî ǁkhaeǂgao da? Kaise ǁkhōǁkhōsa gāgāsi khākhoega da ge ūhâ dīkākā da ǂgao ra ga!

18. (a) Tae-i ǃaromab ge ǀgui ǀhomǃgāba Jehovaba mâǃoa? (b) Mâ ǀonteb ge nē mâǃoa ra ǀhomǃgāba māhe?

¹⁸ Elob ǀhomǃgāgu hoagu ge Elob ǃoa-ai ǂgomǂgomsase hâ tama ge i. ǀNîgu ge ǁÎba ge mâǃoa. ǁÎgu ge Elob tsî ǃhūbaib ai hâ khoen ǀkha ge khākhoe kai. Nēsa mati ge ī? Hoa ǀhomǃgāgu Jehovab ge kurugu ge ǂhanu-ai tsî ge ǃgâi i. Xawe ǀgui ǀoasa kurusa ge ūhâ i gāgāsi ǀgôab ge khoena xu ǀgoreǀîs tsî ǁîb di ǂkhawa turagan nî dīsa  ge ǂhâba hâ-i. ǁNā ǀhomǃgāb ge ǀonsa ge māhe Satani, “[Elob] mâǃoa-aob” di ra ǂâibasensa. ǁÎb ge ǁGâuab tis tsîna ra ǂgaihe “ǂhomi-aob” di ra ǂâibasensa, ǁîb ta ǂhomiba Jehovab xa ǃhoa amaga.

19. Tae-i ǃaroma tsî matib ge ǁGâuaba Joba tsūdī?

¹⁹ ǁGâuab ge khoena ge ǁgari in ǁîb mâǃoas Elob tis ǃnâ ǁhao. ǂÂi re ǁîb ge ǂgomǂgomsa Elob ǃgāb Jobi ǀkha dī ǀgausa. Jobi ge kaise ge ǃkhū hâ-i khoeba. ǁÎb ge 7 000 gūdi, 3 000 ǃgabi ǃnaigu, 1 000 goman tsî 500 tare donkiti tsîna ge ūhâ i. ǁÎb ge disi ǀgôan tsî ǂgui ǃgān tsîna ge ūhâ i. ǂGurose, ǁGâuab ge Jobi di ǂgārib tsî ǃgān tsîna ge ǃgam. ǁNapaxub ge “kai ǂoa e” ge sîsenū omsa ǂhôa tsî Jobi ǀgôan hoana ǃgamsa. ǁNapaxub ge ǁGâuaba Joba ge tsûtsû “ū-ǀhawin ǀkha ge ǂnau ǂaiǃnāb âba xu ǂamǃnāb âb kose.”—Job 1:3-19; 2:7.

20. (a) Matib ge Joba mādawa-amhe ǁîb ǂgomǂgomsasib ǃaroma? (b) Jobi ge mâǀgaipe Elob ǃnâ, xawe ǁGâuaba tae-e ǂgui khoen ǀkha ge dī?

²⁰ Nē tsūgab ge ǃgûǃnâ xaweb ge Joba ǂgomǂgomsase ge mâǀgai Elob ǃnâ. ǁKhātib ge Jehovaba ge ǂuruǂurubi tsî “Jobi ge ūhâ i xūna ǃhonarisase go ǂguiǂgui.” (Job 42:10) ǁGâuab ge dīhō tama ge i Jobi di ǂgomǂgomsasiba khôasa, xaweb ge ge dīhō ǂgui khoena Eloba xu dawasa. Elobmîs ge ra mî: “Tsî ǃhūbaib hoaragab [ǁGâuab ǃom ǁae ǁgoe, NW] ǂkhawab ǃnâ ǁgoesa.”—1 Johaneb 5:19.

21. (a) Matib ge ǁGâuaba ǁgau ǀgoreǀîhe ǂgaob ta ǃkhai-e? (b) Tae-i ǃaromab ge Jesuba ǂkhā ǁGâuaba ǀgoreǀî sa?

²¹ ǁGâuab ge ra ǂhâba i da ǁîba ǀgoreǀî. ǁÎb ge nēsa ge ǃgāǃgā kai, Jesubab ge ǃâitsâ o 2 000 kurigu ǃkharu hâse. Elobmîs ge ra mî: “ǁKhapab ge ǁGâuaba [Jesuba] kaise ǀgawi ǃhommi ǃoa ge ū-ǃawabi, tsî hoa gaositi ǃhūbaib dite ǁgaubi ǁîdi ǂkhaisib ǀkha, Tsî ǁîb ǃoa ge mî: ‘Nēn hoana ta nî satsa mā, ǁnā-ǁgoe tsîts ga tita ǀgoreǀî o.’” Ob ge Jesuba ǁîb ǃoa ge mî: “Bē xu te, ǁGâuatse! Nēti xoahe hâ xuige: ‘ǃKhub [Jehovab NW], sa Elob ǀguibats ge nî ǀgoreǀî, tsî ǁÎb ǀguiba ǃoaba.’” (Mateub 4:8-10) Jesub ge ǃamkuse Jehovab ǂhanuba ge ǂan-i, tsîb ge ǁGâuab ǂhâba hâ khami dī tama ge i.

22. Tae-e gu ge ǂkhawaxa gāgāga khoena dī?

²² ǀNî hâ ǀhomǃgāgu ge ǁGâuaba ge ǁhao Eloba mâǃoas ǃnâ. Nē ǀhomǃgāgu ge ǃhūbaib ai ra hâ khoen di khākhoe. ǁÎgu ge karosaǂgaoxa tsî ǁgaora. ǃKharu ge ǁae gu ge khoena ǃgome kai tsî ǀnîna ge re ǂgī kai. (Mateub 9:32, 33; 12:22) ǀNîna gu ge ra ǃkhau kai tsî ǀaesen kai. (Mateub 17:15, 18; Markub 5:2-5) ǁÎgu ge ǀgôanron tsîna gere tsûtsû.—Lukab 9:42.

23. (a) Tae-e gu ǂkhawa gāgāga khoeda xu ǂhâba hâ? (b) Mati gu ge ǁGâuab tsî ǁgâuagu tsîna khoena gāxaǃnâ?

²³ ǁGâuab khami gu ge nē ǂkhawaxa gāgāga ra ǀgoreǀîhe ǂgao. ǂKhā ǁkhā gu a hîna khoen xa ǀgoreǀîhesa—mûǃā gu ra amaga Jehovab ǀguib nî ǀgoreǀîhesa—hîna gu ge nēsa ra tura, ra ôa-am, tsî ra ǀgapiǀgapi. Gāxaǃnâsib ǃnâ-ū, ǂhomib ǃnâ-ū, tsî ǃaohes ǃnâ-ū gu ge, ǁGâuab tsî ǁgâuagu tsîna khoena ǁîga ra ǀgoreǀî kai. Ī a ǃkhais ge ǃnāsa khoen ǂan tama hâsa ǁGâuab tsî ǁgâuagu tsînan ta ǀgoreǀî ǃkhaisa. ǂGui khoen ge nî buru ǂanan ga o ǁîn di ǂgoms ǁGâuaba ra ǃoaba ǃkhais xa. Xawes Elobmîsa ra mî hîna: “Hî-î xawe ta ra mî, ǀūben ta ǁguiban, ǁînan ta ǁGâuaga ǁguiba, tsîn Eloba ǁguiba tama; tsîta ǂgao tama hâ ǁGâuagu ǀkha du nî ǀhûhâsi-e ūhâ ǃkhaisa.”—1 Korinteǁîn 10:20.

24. Tae-i ǀgaubab ǁGâuaba ra sîsenū khoena ǂgaeǂhawus ǃaroma?

²⁴ ǀGui ǀgaub ǁGâuab tsî ǁgâuagu khoena ra ǂgaeǂhawub ǁîga ǀgoreǀîs ǃnâs ge ama tama hâ xūna khoena ǁōhân xa ǂgom kai sa. Hā i da kē re Elobmîs tae-e nēs xa ra ǁkhāǁkhāsa.