ǃKhōǂgāb ǃoa ǃkharu re

ǃKharu re ǃkhōǂgāba ǃoa

ǁKHĀǁKHĀǃÂS 26

Nau ǃgâsana ǁîn ǃgomsina tanis ǀkha hui re

Nau ǃgâsana ǁîn ǃgomsina tanis ǀkha hui re

“Î du ǀams ai sadu hoado ǀguiǂâixa, ǀkhomxa, ǃgâsaǀnamxa, ǀkhomxaǃnâ, ǃgamǃgamsenxa.”—1PET. 3:8.

107ǁÎ ǁNAETSANAS Elob ǀgaub ǀnammi dib

ǃKHŌǀHAOS *

1. Mati da sada ǀnamxaǃnâ ǁGûb Jehovaba a ǁgae ǁkhā?

JEHOVAB ge kaise a ǀnam da. (Jhn. 3:16) Sada di ǀnamxaǃnâ ǁGûba da ge ra ǁgae ǂgao. Nēs ǃaroma da ge “ǀkhomxa, ǃgâsaǀnamxa, ǀkhomxaǃnâ, ǃgamǃgamsenxa” ǀgauba hoa khoena ra ǁgau ǂgao xawe “ǃgōsase ǂgoms horesana.” (1Pet. 3:8; Gal. 6:10) Sada gagasi omaris ǁanin ga ǃgomsin ǃnâ a ǃkharu o, o da ge ǁîna ra hui ǂgao.

2. Nē ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ da tae-e nî ǃhoaǃgao?

2 Hoan hîna ra Jehovab omaris ǁanin ǃâ kai ǂgaon ge tsûaǂgaoba ra ǃaroma ǃgomsina nî hōǃâ. (Mrk. 10:29, 30) Nē ǃhūbaib ǀams ra ǀgū khami da ge ǂgui ǃgomsina nî hōǃâ. Mati da nî huigu? Hā re i da kō tae-e da Elobmîs ǁaeb khoen Loti, Jobi tsî Naomis tsîna xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhāsa. Sada ǃgâsan nētsē ra ǃkharu ǃnâ ǃgomsin tsîna da ge nî ǃhoaǃgao tsî nî mû mati da a hui nî ǁkhāsa.

ǃNŪǃNÂXA RE

3. 2 Petrub 2:7, 8 ǃnâ i ra ǁgauhe khamib Lota mâ ǁgai mîǁguiga ge dī tsî nēsa mati ge ǀamǂoa?

3 Loti ge ǃgâi tama mîmâisa ge dī, ǁîb ge ǁgai ǁorena ra dī khoen ǁaegu sī ge hâ Sodoms ǃnâ. (Khomai re 2 Petrub 2:7, 8.) Nē ǃās ge kaise ge ǁkhoaxa i xaweb ge Lota ǁnāǀî does ǃaroma kai ǃgomi ǃnâ ge hâ i. (Gen. 13:8-13; 14:12) ǁÎb taras ge ǃās tsî khoen tsîn xa kaise ge ǃgâibahe tsî Jehovaba ge ǁnâuǀnam tama hâ i. ǁÎs ge ǁîs ûiba Elob ge ǀaeb tsî sulfuri tsîna ǀhomma xu ǀapi kai o, o ge ǂoaǃnâ. Loti ǀgam ǀgôara xas tsîna ǂâi re. ǁÎra ge Sodoms ǃnâ ge ǁō khoekha nî ǃgamese ge īs ge. Loti ge ǁîb oms, xūn tsî kaise tsûtsûsase ǁîb taras tsîna ge ǂoaǃnâ. (Gen. 19:12-14, 17, 26) ǁÎb di ǃgom ǁaegu ǃnâb ge Jehovaba ǁîb ǃoa-ai ǁaixa? Hî-î.

Jehovab ge ǀhom!gāga ge sî îgu Loti tsî ǁîb omris tsîna sâu (4ǁÎ xoaǀgorasa mû re)

4. Jehovaba mati Lota ǃnūǃnâxasiba ge ǁgau? (Tsoatsoas ai hâ ai-īsiba mû re.)

4 Loti ge Sodoms ǃnâ hâsa a mîǁgui xaweb ge Jehovaba ǀhomǃgāga ge sî îs ǁîb omarisa nē hîkākāsa xu sī sâuhe. ǀHomǃgāga ǃhaese ǁnâuǀnams xab ge Lota gere “ǀhana” tamas ka io ǂauǂausen. ǀHomǃgāgu ge ǃomgu ai ǃkhō nî tsî ǃāsa xu ge ǂgaeǂgui nî. (Gen. 19:15, 16) ǀHomǃgāgu ge ǁnāpaxū ge mîba nî în ǃhomga ǃoa ǃkhoe. Xawe Jehovaba ǁnâuǀnams xab ge Lota ge ǂgan îb ǀgūse ǂnoa ǃāsa ǃoa ǃkhoe. (Gen. 19:17-20) Jehovab ge Lota ǃgâ tsî ge mā-am bi ǁnā ǃāsa ǃoa īsa. Loti ge ega ǁnāpa hâsa ǃao tsî ǃhomga ǃoa ge ī Jehovab ge ǂguro a ī kai bi ǃkhaiba ǃoa. (Gen. 19:30) Jehovab ge Lota kai ǃnūǃnâxasiba ge ǁgau. Mati da ǁîba a ǁgae ǁkhā?

5-6. 1 Tesalonikaǁîn 5:14 ǃnâ hâ daoǁgausa da mati nî sao Eloba ǁgaes ǃnâ?

5 Loti khami i ge sada gagasi omaris khoe-e ǃgâi tama hâ mîǁguiga a dī ǁkhā tsî nēs ǀkha ǃgomsina a ǃaroma ǁkhā. Nēs ga ī o, o da tae-e a dī ǁkhā? Dī i go tsū xū-i xa da ge a mîba nî ǁkhā, dī i go tsūba xū i ǃgomsiba ra hōǃâsa hîna a ama-e. (Gal. 6:7) Xawe da ge nēs xa ǃgâi xū-e a dī ǁkhā. Jehovab ge Lota a hui ǀgauba da ge sao ǁkhā. Mati da nēsa a dī ǁkhā?

6 Jehovab ge ǀhomǃgāga ge sî Lota ǃkhâikhoms ǃgao ǀguis ose xawe hui bi sa îb tā Sodoms hîkākās ǃnâ ǃâ. ǁKhā ǀgaub ǃnâ da ge sada ǃgâsana nî ǃkhâikhom ǁîna nî tsûtsû xū-en ga dī o. Xawe da ge hui nîs tsîna a dī ǁkhā. Elobmîsa xun ra hō daoǁgausa ûiǂuis ǃnân ga ǂau xawe da ge nî ǃnūǃnâxa. ǀHomǃgāga da ge ra ǁgae ǂgao. Sada ǃgâsana ǀûǀkhā tamas ka io ǁîna xu ǂgae-oasens xa da ge ǀgauna nî ôa hîna da a hui nî ǁkhā na. (1Jhn. 3:18) ǃOmi ai ǃkhō nîsa da ge a ǂgan ǁkhā gagasi ǀgaub ǃnâ tsî a hui nî ǁkhā ǃgâi daoǁgaude ūǃoa tsî sîsenǂuis ǃnâ.—Khomai re 1 Tesalonikaǁîn 5:14.

7. Mati da Jehovab ge Lota gere mû ǀgauba a ǁgae ǁkhā?

7 Jehovab ge Loti di ǃgâi tama ǀgauga ǃoa ge kō ǁkhā i. Xaweb ge apostel Petruba Loti xa ǂhauǃnâ khoeb ase ge xoa kai. Kaise da ge ra gangan Jehovab hoaǁae sada ǁorena ǃoa kō tama hâsa. (Psa. 130:3) Jehovab ge Lota gere mû ǀgauba da a ǁgae ǁkhā? Sada ǃgâsan di ǃgâi dīgu ai da ga ǂâisa ǂnûi o, o da ge ǁîn ǀkha nî ǃnūǃnâxa. Nēs ge nî supu kaiba nî ǁîna daoǁgaude ūǃoasa.

ǀNAMXAǃN RE

8. Tsâbaǁhaoxasiba tae-e dīs ǀkha nî huida?

8 Loti khamib ge Joba ǁgai mîmâina dīsa xu ǃgomsina ge hōǃâ tama hâ i. Xaweb ge ǂgui ǃgomsina gere hōǃâ tsî ǁîb xūn hoan tsî ǃgâi ǀons tsîna ge ǂoaǃnâ. Tsîra ge ǁîb tsî ǁîb taras tsîra ǁîra ǀgôan hoana ǁōb ǃnâ ge ǂoaǃnâ. Tsî Jobi ǃnona ǀhōgu ge ǁîba ama tama xūna gere ǂgā-am. Tae-i ǃaromagu ge Jobi di ǃnona ǀhōga ǀnamxaǃnâ ǀgaub ǃnâ hâ-ū bi tama hâ i? ǁÎgu ge hoa amaba ge ūhâ tama hâ i. Nēs xa ǃaroma-e hâse gu ge Joba ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ gere ǀgoraǃgâ. Mati da a ǂgōsen ǁkhā nē ǃnôa ǀgauba xu? ǂÂis ǃnâ ūhâ re Jehovab ǀguib hoa amaba khoen xa a ǂansa. ǃGomsiba ra tsâ khoe-i ra mî xūna ǃgâise ǃgâ re. ǁÎ-i mîdi ǀguide tā ǁnâu re xawe ǁî-i tsûba hōǃâ re. Nēsa da ga dī o, o ǀgui da ge ama tsâbaǁhaoxasiba sada ǃgâsana a ǁgau ǁkhā.

9. Tsâbaǁhaoxasiba taena xu nî ǃkhō-oa da tsî tae-i ǃaroma?

9 Tsâbaǁhaoxasib ge nî huida î da tā ama tama hâ xūna nau ǃgâsan ra hōǃâ ǃgomsin xa ǃhoa mâ. ǃGâi tama ǂhôana ǃhoa mâs ge ǀhaohâba omkhâi tama hâ xawe ra khôaǁnâ. (ǂKhm. 20:19; Rom. 14:19) Nēs ge ǃgâi tama hâ tsî ǃgomi ǃnâ ra ǃkharu khoe-e a khôaǁnâ ǁkhā. (ǂKhm. 12:18; Efe. 4:31, 32) Xawe i ge kaise nî ǃgâi khoe-i di ǃgâi ǀgauga ǃoa da ga kō tsî ǀgauna a ôa o ǁî-e huis dina.

Sada ǃgâsan ga ‘ǂâiǃgâhe tama xūna’ ǃhoa o, o ǂōrisase ǃgâ re tsî omkhâis mîde ǂhanu ǁaeb ai mā re (10-11ǁÎ xoaǀgora ra mû re) *

10. Job 6:2, 3 ǃnâb ge Joba a mî mîde tae-e ra ǁkhāǁkhā da?

10 Khomai re Job 6:2, 3Jobi ge ǁaen ai “ǂâiǃgâhe” tama hâ mîna gere ǃhoa. Xaweb ge ega mîb ge xūna ge ū-oa. (Job. 42:6) Jobi khamin ge khoen hîna nētsē ǃgom ǁaegu ǃnâ ra ǃkharuna ǂâiǃgâhe tama hâ mîna a mî ǁkhā hînan ega a ǃhausenba ǁkhā na. Mati da nē mâsib ǃnâ nî tanisen? ǁAixa da nîs xa da ge ǀkhomxaǂgaosiba nî ǁgau. ǂÂis ǃnâ ūhâ re Jehovab ǂâi tama ge hâ is ge i da nētsē da ra ǃkharu ǃnâ ǃgomsina hōǃâ. Nēs ǃaroma i ge a ǁnâuǃāxa Jehovab di ǂgomǂgomsa khoe-i ga ǂâiǃgâhe tama hâ mîna a ǃhoa o ǃgomsinan ga hōǃâ ǁaegu ǃnâ. Jehovab tamas ka ion ga sada xa ama tama hâ xūna a ǃhoa o, o da ge ǃhaese ǁaixa tsî ǀgoraǃgâ nî ǂgao tama hâ mîn ra xūn ǃaroma.—ǂKhm. 19:11.

11. ǀHaohâb ǃûi-aoga mati Elihub aiǁgausa a ǁgae ǁkhā?

11 ǁAen ain ge ǃgomsin ǃnâ ra ǃkharu khoena daoǁgau-e tamas ka io hui-esa ǂhâ hâ. (Gal. 6:1) ǀHaohâb ǃûi-aoga nēsa mati a dī ǁkhā? ǁÎgu ge Elihub di aiǁgausa a ǁgae ǁkhā hîna Joba ǃoa ǃgâi ǀgaub ǃnâ gere ǃgâba. (Job. 33:6, 7) Elihub ge Jobi ǃgomsibab ge ǁnâuǃās khaoǃgâ ǀgui Joba daoǁgausa ge mā. ǀHaohâb ǃûi-aogu hîna Elihub di aiǁgausa ra ǁgaegu ge ǃgâsa i ra ǃhoa xūna ǃgâise ǃgâ tsî nî ǁnâuǃā. Nēs ǀkha gu ge daoǁgau-e gu ga mā o, o ǃgâsa i di ǂgaoba a tsâǀkhā ǁkhā.

ǀNAMXAǃNÂ ǀGAUB ǃNÂ ǃHOA RE

12. Naomis aob tsî ǁîs ǀgam ǀgôakha ǁōba mâ sîsenǂuiba ǁîs ai ge ūhâ i?

12 Naomis ge ge ǂgomǂgomsa tara-i hîna ge Jehovaba ǀnam isa. Xawes ge ǁîs aob tsî ǀgam ǀgôakha ǁōb khaoǃgâ ǁîs ǀonsa Naomisa xu Maras ǀkha gere dawa ǂgao hîna ‘au’ ti ra ǂâibasensa. (Rut. 1:3, 5, 20, 21) Naomis di ǀui ǀgôas Ruts ge ǁîs ǀkha ǁîs ǃgomsin hoan ǃnâ ge hâ. Ruts ge ǃgâi huib ǀguiba ge māsi tama hâ i xawe gere tsâbaǁhaosi. Ruts ge ǁîs ǀnammi tsî huib tsîna ǃgâi ǀgaub ǃnâ gere ǁgau.—Rut. 1:16, 17.

13. Tae-i ǃaroman ǃgâsan hîna ǁîn ǃgame khoena ǁōb ǃnâ ra ǂoaǃnâna sada ǁkhaeǂgaosa ǂhâ hâ?

13 Sada gagasi omaris khoe-i ga ǁî-i di ǃgame khoe-e ǁōb ǃnâ a ǂoa ǃnâ o, o i ge sada di ǂkhâǃnâsa ǂhâ hâ. ǃGame hâ khoen ge ǀgam haira hîna ǀguiba kai ǁae hâra ase a mûhe ǁkhā. Tsî kurin da ī khami ra ge haira di ǃnomaga ra ǃgaesen. ǀGui hais ga ǃhomǂui-e tsî ǁō o, os ge nēsa nau haisa a tsâǀkhā ǁkhā. ǁKhā ǀgaub ǃnâ i ga ǃgame hâ khoe-e ǁî-i ǃgame khoe-e ǁōb ǃnâ ǂoaǃnâ o, o i ge kai tsûaǂgaoba a hōǃâ ǁkhā. Paulas,  * hîna ǁîs aob xa ge ǁō xū-es ge ra mî: “Ti ûib ge ge dawa tsî ta ge ǀgaiose gere tsâ. Ti ǀhōba ta ge ǁōb ǃnâ ge ǂoaǃnâ. Ti aoba ta ge hoa xūna gere mîba. ǁÎb ǀkha ta ge ti ǂkhîba gere ǀgoragu tsîb ge ǃgom ǁaegu ǃnâ ge hâba te i. ǁÎb ǃhōs ai ta ge hoaǁae ge ā ǁkhā i. ǀGam ǃâkha ǃnâ ǀgora-e hâse ta ge gere tsâ.”

Mati da ǁnān hîna ǃgame khoe-e ǂoaǃnâ hâna a ǂkhâǃnâ ǁkhā? (14-15ǁÎ xoaǀgora ra mû re) *

14-15. Mati da ǃgâsa i hîna ǁî-i ǃgame khoe-e ǁōb ǃnâ ǂoaǃnâ hâ-e a ǁkhaeǂgao ǁkhā?

14 Mati da ǃgame khoe-e ge ǁōb ǃnâ a ǂoaǃnâ khoe-e ǁkhaeǂgao ǁkhā? ǂGuro ǂhâǂhâsa xū-i hîna da nî dī i ge ǁî-i ǀkha ǃhoa re tao tamas ka iots ga ǀū i tae-e mîsa xawe. Paulas hîna da goro ǃhoaǃgaos ge ra mî: “ǂAn ta ge a ǁōb khoena ǃgâi tamase ra tsâ kaisa. ǁÎn ge ra ǂhansen tsū xū-en nî mîsa. Xawe xū-e mî tama is ge tsū xū-e mîs xa a ǁgai.” ǃOab ǃnâ hâ khoe-i ge hoaǁae da omkhâi ra xū-e nî mîsa ǃâubasen tama hâ. Paulas ge ra mî: “Tita ge kaise gere ǃgôaǃgâ ti ǀhōsan ga mî o ‘ǂgom da ge ra hoa xūn nî ǃgâise ǃgûǁnâsa.’”

15 Wiliami hîna ge ǁîb tarasa kurin ǃkharu hâse a ǂoaǃnâb ge ra mî: “Tita ge kaise gere ǃgôaǃgâ khoen ga ti taras ǀkhan ge ūhâ i ǃgâi ǁaegu xa ǁgamba te o nēs ǃnâ-ū ta ge gere mûǂan ǁîn ge ǀnamsi tsî ǃgôasiba ūbasi hâ isa. Nē ǃnôa mâxōǀkhās ge kaise ra hui. Nē mîdi ge gere ǁkhaeǂgao te, ti tarasa ta ge kaise gere ǃgôaǃgâ ǁîs ge ge ti ûib ǃâ i.” Bianca di ǀon hâ ǃoa taras ge ge mî: “Tita ge ǁkhaeǂgao-e hâse gere tsâ ǃgâsan ga tita ǀkha ǀgore tsî xoade ǀgoragu o. ǁÎn ga ti kaikhoeb xa ǃhoa tsî tita ra ǃhoa ǁaeb ai ǃgâ te o, os ge nēsa ra hui te.”

16. (a) Tae-e da ǀgūkhoe-e ge ǁōb ǃnâ ǂoaǃnâ ǃgâsa-e a mā ǁkhā? (b) Jakobub 1:27 ǃoagu da mâ ǁgui-aisa ūhâ?

16 Ruts ge Naomisa a ǁkhaeǂgao khami da ge sada tsîna sada ǃgâsan hîna ǁîn ǀgūkhoena ǁōb ǃnâ ra ǂoaǃnâna ra ǂkhâǃnâ ǂgao. Paulas hîna da goro ǃhoaǃgaos ge ra mî: “Ti kaikhoeba ǁō toa tsî ta ge ǂgui ǂkhâǃnâsa ge hō. ǁAeb ra ǃkharu khamin ge khoena ǁkhawa ra ǃgâi. Xaweb ge ti ûiba ge dawa. ǁKhaeǂgao ra khoen ga mûǂan o ǃoab ǃnâ hâ khoe-i ge sao ra ǁkhâgu ǃnâ noxoba ǁkhaeǂgaohesa nî ǂhâ tamas ka io kurin ǃkharu hâ hînas tsîna os ge nēsa kaise nî hui.” ǂAn da ge a khoen a ǃkharagagusa. ǀNî khoen ge ǃhaese ra ǃgâi. Xawe i ge ǀnîn ǃaroma a tsûtsûsa ǁîn ge ǃgame hâ i khoe-i ǀkhan gere dī xū-en ga ǁî-i ǁōb khaoǃgâ a dī o. Khoen ra ǃoa ǀgaugu ge ra ǃkharagagu. ǂÂis ǃnâ da ge nî ūhâ Jehovab ge nē aiǂhanub ǃgâsana ǁkhaeǂgaos diba ge mā da.—Khomai re Jakobub 1:27.

17. Tae-i ǃaroman ǁnān hîna ǁîn ǃgame hâ khoen xa ra xūmâi-ena ǁkhaeǂgaohesa ǂhâ hâ?

17 ǀNî ǃgâsan ge ǁîn ǃgame khoen xa xūmâi-es tsûb ǀkha ra ǂnû. Joyce hîna ge ǁîs kaikhoeb xa ǀnî hâ khoes ǃgao a xūhes ge ra mî: “Ti kaikhoeba ǁōs tsûaǂgaob ge ǁîba xūmâites di tsûaǂgaob xa ge kai i. ǀNîsib ga audo ǃkhūbusensa xu tamas ka io ǀae-i xa ǁō hâ o, os ge nēsa ga ǁîb ǃaroma tama hâ. Xaweb ge nēs ǃnâ ti kaikhoeba ge mîmâi tita xūmâisa. Kaise ta ge gere tao.”

18. Tae-e da ǁîn ǃgame khoen xa xū-e hâ khoena a dība ǁkhā?

18 ǃGâi xūna da ga ǁîn ǃgame khoe-i xa ǁnāxū-e hâ khoena a dība o, o da ge amabes ǃnâ da a ǀnam nîsa ra ǁgau nî. ǀGurin ga ǃgau o, on ge kai ǂkhâǃnâ-esa ǂhâ hâ. (ǂKhm. 17:17) Mati da a ǁgau nî ǁkhā ama ǀhōsa da a ǃkhaisa? ǂÛǀhaos amsi du ge a ǁkhau nî ǁkhā. Tsîts ge a ǂgan nî ǁkhā ǀguiba ǃgâi ǁaeb tamas ka io aoǁnâ sîsenni ǃnâ ǁhaosa. Tamas ka io da ge ǁaeba xu ǁaeb ǀkha omaris ǃoabasa ǃoa a ǁkhau nî ǁkhā. Nēsa da ga dī o, o da ge Jehovaba ra ǂkhîǂkhî hîna “ǀgūse hâba ǁnān, khôaǂkhūsa ǂgaoga” ūhân tawa tsî a ‘ǃoataradi di ǂhanuǂhanu-aoba.’—Psa. 34:18; 68:5.

19. 1 Petrub 3:8 sa ǂâis ǃnâ ūhâse da tae-e ra dī ǂgao?

19 ǀGūǁaeb ga Elob di Gaosiba hoaraga ǃhūbaib ai ǂgaeǂgui o, o gu ge ‘ǂōǂōsigu hoaga nî ǀuruhe.’ ǁNā ǁaeb “aibekam xūn xa i ǃaruǀî ǂâihe tide, tsîn . . ǂgaob ǃnâ khâi” tideba ǃoa da ge ra mûǂui. (Jes. 65:16, 17) ǁNā ǁaeb kōse hā re î da ǂkhâǃnâgu tsî mîdi tsî dīgu ǃnâ sada gagasi omaris ǁanina ǁgau ǀnam nî da a ǃkhaisa.—Khomai re 1 Petrub 3:8.

111ǁÎ ǁNAETSANAS Sida ǂkhîb di ǃaromas

^ par. 5 Loti, Jobi tsî Naomis tsîn ge Jehovaba ǂgomǂgomsase gere ǃoaba xawen ge noxoba tsûaǂgaoba ra ǃaroma ǃgomsina ǁîn ûigu ǃnâ gere hōǃâ. Nē ǁkhāǁkhāǃâs ge nî huida mûsa tae-e da ǁîna xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhāsa. Tsî i ge nî ǃhoaǃgao mati da ǃnomsa, ǀnamxaǃnâ ǀgaub ǃnâ sada ǃgâsan ǀkha nî ǃhoasa ǃgomǁaegu ǃnân ga ǃkharu o.

^ par. 13 ǀOndi ge nē ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ dawa-e hâ.

^ par. 57 AI-ĪSIBA ǁGUIǃĀS: ǃGâsab ge kaise ǁaixa hâ tsî “ǂâiǃgâhe” tama hâ mîde ǀhaohâb ǃûi-aob ǃgaoǃgâxase ra ǃgâ hîna ra ǃhoa. ǁAero-e ǃkharu tsîb ge ǃgâsaba a ǃkhaiǁnâ o, ob ge ǀhaohâb ǃûi-aoba hui ra daoǁgausa ra mā bi.

^ par. 59 AI-ĪSIBA ǁGUIǃĀS: ǂKham khoe-aogu ra ge ǁaeba aob hîna ǁîb tarasa ǁōb ǃnâ ǂoaǃnâ hâb ǀkha ūhâ. ǁÎra ge ǃgâi ǁaegu ǁîs ǀkha ra ge ūhâ i ga ǁîb ǀkha ra ǀgoragu.