1. Elobmîs kēbode tae-e ǁnâuǃās ǀkha ra huida?

TAE-E Jehovab khoen ǀkha ǀgūǁae nî i? Nē ǃereamsa da ge a hōǁkhā. Elobmîs kēbodi ge ǂhâǂhâsa xūn hîna ǀgūǁae nî ise īn tsî sada ra tsâǀkhan xa ra ǃhoa. ǀGui Elobmîs kēbos ge ǃgāsase ra mîba da ǃhūbaib ǀgaisa ǂgaeǂgui-aogu tae-e nî dīsa. Nē kēbos ge Danieli 12ǁî xoaǀgoras ǃnâ ra hō-e tsî ǀgam gaokha hîna ra ǃkham kha, ǀapas gaob tsî ǃkhapagas gaob tsîkha xa ra ǃhoa. ǃNāsa ǃâb nē kēbos dib ge ǀnai ge dīǀoaǀoahe. Nēs ǃaroma da ge a ǂgom ǁkhā nau ǃâb tsîn nî dīǀoaǀoahe ǃkhaisa.

2. Genesis 3:15 tsî ǂHaiǂhais 11:7 tsî 12:17 ǃnâ i ra ǁgauhe khami da Danieli kēbosa da ga ôaǃnâ o, taena ǂâis ǃnâ nî ūhâ?

² Danieli 11ǁî xoaǀgoras ǃnâ xoasa kēbosa ǁnâuǃās ǃaroma da ge nî mûǂan nē kēbos Elob khoena ra ǁnāǂam ǂhanuga ǃoa ra ǁnaeǁgausa. Tsî Elob ǁaes ǀoro ǃgôab khoen ǀguina ra kuruǂûi xawen ge ǃhūbaib ǃnâ ra ī xūn xa hoaǁae ra tsâǀkhahe. Tae-i ǃaromasa nēsa? ǁGâuab tsî ǁîb ǀkhab ai hâ khoen tsîn di ǃuru ǂâibasens ge Jehovab tsî Jesub tsîna ra ǃoaba khoen hoana hîkākāsa. (Khomai re Genesis 3:15 tsî ǂHaiǂhais 11:7; 12:17.) Danieli kēbos ge nau kēbodi Elobmîs ǃnâ hâ di ǀkha nî ǃgûǀhao. ǀNî Elobmîs ǃâga ǃoa da ge nî kō Danieli ǂkhanis kēbosa da ga ǁnâuǃā ǂgao o.

3. Tae-e da nē ǁkhāǁkhāǃâs tsî saoras tsîn ǃnâ nî ǃhoaǃgao?

 ³ Nē xūna ǂâis ǃnâ ūhâse da ge Danieli 11:25-39 sa nî ǃhoaǃgao. Mû da ge nî ǀapas gaob tsî ǃkhapagas gaob tsîn ge ham isa 1870ǁî kuriba xu 1991ǁî kurib kōse tsî da ge nî mû tae-i ǃaroma da ǀgui ǃâb nē kēbos diba da ra ǁnâuǃā ǀgausa nî ǀkharaǀkharasa. Saora ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ da ge Danieli 11:40–12:1 sa nî ǃhoaǃgao tsî da ge nî mû nē kēbos 1990ǁî kuriba xu tae-e Armagedons xa ra mîsa. Nē ǀgam ǁkhāǁkhāǃâra du ra ǁkhāǁkhāsen hîna “mâǃoaxa gaogu ǀams ǁaeb ǃnâ” di hâ boksisa ôaǃnâs ge nî ǃgâi. Xawe da ge ǂgurose nî ǂan nē ǀgam gaokha a ham ǃkhaisa.

4. Mâ ǃnona xūna ǃoa da nî kō ǀapas gaob tsî ǃkhapagas gaob tsîna da ga ǂanǂûi ǂgao o?

⁴ Tsoatsoasa xu di ge ǀapas di gaob di hâ mîsa ǀapas Israeli di ǃâba gere ǂgaeǂgui ǂgaeǂgui-aoga ǃoa gere ǁnaeǁgau tsî ǃkhapagas di gao-aob ti hâ mîsa ǃkhapagas Israeli ǀkhab disa gere ǂgaeǂgui ǂgaeǂgui-aoga ǃoa. Tae-i ǃaroma da nēti ra mî? Daniela ge nē haisi-amsa hauba ǀhomǃgāb ge tae-e mîsa ǃoa kō re: “O ta ge tita nēsi go hā ǁnâuǃā kaitsi ta nî se ǁnan sa ǁaes ǂama ǀuni tsēdi ai nîra hāna.” (Dan. 10:14) Penkster 33ǁî kurib kōsen ge ǁnā ǁaeb Israelǁaes khoena ge Elob di khoe-i. Jehovab ge nēs khaoǃgâ ge ǃgāsa kai Jesub di ǂgomǂgomsa ǁkhāǁkhāsaben a ǁîb di khoe ǃkhaisa. Danieli 11ǁî xoaǀgoras ǃnâ xoamâisa kēbos ge Xristub di ǁkhāǁkhāsabena ǃoa ra ǁnaeǁgau tsî Israelǁaesa ǃoas ose. (ǃNǃkh. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Tsî ǀnî hâ gaogu ge ǀapas tsî ǃkhapagas tsîn ǃnâ ge ǂgaeǂgui tsoatsoa. Tsî ǀnî hâ gaogu ge ǀapas gao-aob tsî ǃkhapagas gao-aob tsîn di ǃkhaide ge ū. Nē ǀkharaǀkharan ge hâ xawen ge ǀnî xūna ǁnāti ǀgui ge hâ ǀgara. ǂGurose, gaob ge Elob khoena ǃgomǃgâxa ǀgaub ǃnâ gere hâ-ū. ǀGamǁîsen, ge Elob khoen ǀkhan gere hâ ǀgaub ǃnâ ge ǁgau Eloban a ǃhuisa ǃkaisa. Tsî ǃnonaǁîse, nē ǀgam gaokha ge ǀgaib hîna kha ūhâ ǁkhāb ams-ai gere ǂnoagu.

5. Kaidisiǁî kuriba xu 1870ǁî kurib ǃnâs ǀapas tsî ǃkhapagas tsîna gaokha ge ūhâ i? ǁGuiǃā re.

⁵ Kaidisi kurigu khaoǃgân ge ama Xristeǁî ǀhaohâga ama tama Xristeǁîn xa ge ǀoa. ǁÎn ge ama tama ǂgomdi ǁkhāǁkhāde gere ǂgom tsî Elobmîs amaba ge ūǃoa tama hâ i. Xawe ǁnā ǁaeba xu 1870ǁî kurib kōseb ge Eloba ǃhūbaib ai ǀapeǂhomi-e ge ūhâ tama hâ i. Ama tama ǂgomdi ǀgâgu ge ǁhai tsî ama ǂgomsa ge ǂganam. (Mat. 13:36-43) Nēsa ǂansa tae-i ǃaroma a ǂhâǂhâsa? Kaidisiǁî kuriba xu 1870ǁî kurib kōse kha ge ǀapas gaob tsî ǃkhapagas gaob tsîkha noxoba gaon ase ge ǂnû tama hâ i. Elob khoen hîna kha nî ǁnāǂgaman ge ǁnā ǁaeb ai ge ǀkhai i. * Xawe 1870ǁî kurib khaoǃgâ da ge ǀapas tsî ǃkhapagas tsîra ǃaroma gaona ge hō ǁkha i. Nēsa da mati a ǂan?

6. Elob khoena ǁkhāba mâǁae nî ǂanǂûihe? ǁGuiǃā re.

 ⁶ 1870ǁÎ kuriba xun ge Elob khoena ge ǀhaoǀhaosen tsoatsoa. ǁNā ǁaeb ǃnâ ge is ge Charles T Russelli tsî ǀnî ǃgôab khoen tsîn ge Elobmîs ôaǃnâs ǁkhāǁkhāde a tsoatsoasa. ǃGâsab Russelli tsî ǁîb di sîsenǁare-aon ge Elobmîs ra mî khami Messiab di gaosib ams ai “daoba ge ǁâǁâ tamas ka io ǂhanuǂhanu.” (Mal. 3:1) Elob khoen ge ǁkhāba ge ǂansa. Elob khoena nî ǁnāǂam khoe-e ǁnāǁaeb ai ge hâ i? Saora xū-e ǃoa kō re.

7. Ham-e ge ǀapas di gao-i ǂguro torob kōse?

⁷ 1870ǁî kurib ǃnâb ge Britaina ǃnāsa ǂgaeǂguisa ǃhūbaib ai ge ūhâ i tsî ǀgaisa toroǃkham-aogu tsî xūn tsîna ge ūhâ i. Nē ǂhanub ge ǂkhari ǁnârob hîna nau ǃnona ǁnâga ra hîkākāb ase ge mûhe—Fransi, Spaini tsî Nederlands tsîna. (Dan. 7: 7,8). Tsî Britaini ge ǀapas gaob di ǃkhaib ǃnâ ǂguro torob nî tsoatsoas kōse ge ǂgaeǂgui. Nē ǁkhā ǁaeb ǃnâb ge Amerikab tsîna kai ǃâb ǃhūbaib diba ge ǂgaeǂgui tsoatsoa tsî Britaini ǀkha ǃgaeǀhaosa gere kuru.

8. Ham-e ǀuni tsēdi ǃnâ a ǀapas di gao?

⁸ ǂGuro torob ǁaeb ǃnâ kha ge Amerikab tsî Britaini tsîna gere sîsenǀhao tsîkha ge kaise ge ǀgaisa i. Britaini tsî Amerikab tsîkha ge ǀguiba ge sîsen tsoatsoa tsîkha ge ge ǀgaisa ǂhanu kai ǃhūbaib ǃnâ. Danieli ge kēbo khamib ge nē gaoba “kai tsî ǀgaisa toroǂnuwi-e” ge hō. (Dan. 11:25) ǀUni tsēdi ǃnâb ge ǀapas di gaoba a Britaini tsî Amerikab  di gao. * Xawe ham-e ge ǃkhapagas di gao kai?

9. Mâ ǁaeb ǃkhapagas di gao-aoba ge oaǀkhī tsî Danieli 11:25 sa mati ge dīǀoaǀoahe?

⁹ 1871ǁÎ kurib ǃnân ge Russelli tsî ǁîb di sîsenǁare-aon tsîna Elobmîs ôaǃnâs ǀkha a tsoatsoa o, ob ge ǃkhapagas di gaoba ǁkhawa ge oaǀkhī. ǁNā kurib ǃnâb ge Otto Von Bismarcka ǃkharagagu ǃhūga ǀhaoǀhao tsî ǀgaisa ǂgaeǂguis hîna Germanib (Duitsland) ti ǂansaba ge tsoatsoa. William ǂgurob ge Germanib ǃnāga hâ ǀgui ǀkhariba gere ǂgaeǂgui. * Saora kurigu ǃnâb ge Germaniba ǃnāsa ǃâb ǃhūbaib diba ge ǂgaeǂgui tsoatsoa, Afrikab ǃhūgu tsî Pacific hurib ǃhūgu tsîna. Tsî Germanib ge Britaina ge mâǃoa tsoatsoa (Khomai re Danieli 11:25.) Germanib ge ǀgamǁîse ǃhūbaib ǃnâ a ǂgui toroǃkham-aoga ge ūhâ i. Germanib ge ǁîga torob ǃnâ ǁîn mâǃoa-aon ǃoa-ai ge ǃkham kai.

10. Danieli 11:25, 26 sa mati ge dīǀoaǀoahe?

¹⁰ Danieli ge ǁnāpaxū ge ǁnaeǁgau tae-i Germanib ǂgaeǂgui-aogu tsî toroǃkham-aogu ǀkha nî īsa. Elobmîs kēbos ge ra ǁgau ǃkhapagas gaob “mâhō tide” ǃkhaisa. Tae-i ǃaromasa nēsa? “ǁÎn nî ǂâide ǁîb ǃoagu ǂâiǂâisen xui-ao.” Tsî “ǁîb ǂûn dide ga ǂûgu ge ǁîba nîra khôa.” (Dan. 11:25, 26) Danieli tsēdi ǃnâ ǁnân hîna gaob di ‘ǂûn di ǃâdi xa tsî ǂau xûib xa’ gere ǂûn ge ‘gaob di’ omgu ǃnâ gere sîsen. (Dan. 1:5) Nē kēbosa ham-e ǃoa ra ǁnaeǁgau? Nē kēbos ge Germanib ti ǂam ǂgaeǂgui-aoga ǃoa ra ǁnaeǁgau. * Nē kēbos ge ǂhanub di ǁnās xa ǀgui ge ǃhoa tama hâ i xawe ǀapas gaob di torob di ǀamǂoas xas tsîna ge ǃhoa. ǃkhapagas gaob xa i ra ǃhoa o, o i ge ra mî: “Toroǂnuwis âb ge nî ra dâu i ǂam tsî ǂgui ǃgamhesan ge nî ra ǁnā.” (Dan. 11:26) ǂGuro torob ǃnâ mîmâihe i ge khamib ge Germanib di toroǃkham-aoga ge ‘dâubē-e’ tsî ǂguin ge ‘ge ǁnā.’ Nē torob ǃnân ge kaise ǂgui khoena ǃkharuge ǁaeb ǃnâ ge ǁō.

11. ǀApas gaob tsî ǃkhapagas gaob tsîkha tae-e ge dī?

¹¹ ǂGuro toroba ǃoa ge ǁnū xūna ǁguiǃās ǃnâs ge Danieli 11:27, 28 sa ǀapas di gaob tsî ǃkhapagas di gaob xa ra mî: “ǀGui tāb ǀguib tawa kha ge ǂhumiga nîra ǃhoa.” ǀApas di gaob nî ‘ǂgui ǃgâi xūna’ ǀhaoǀhaobasen tis tsîna i ge ra mî tsî nē xūn ge mîhe i ge khami ge ī. Germanib tsî Britaini tsîkha ge ǂkhîba kha ge ǂhāba hâ di ge mîbagu xawe nē mîdi ge ge ama tama hâ i torob ge 1914ǁî kurib ǃnâ a tsoatsoa o. 1914ǁÎ kurib ais ai ge hâ i kurigu ǃnâb ge Germaniba kaise ge ǃkhū tsî ǀgamǁîse ǃhūbaib ǃnâ ǃkhūhâ ǃhūb ase gere mâǂoa. Tsî Danieli 11:29, 30 ǃnâ i ra ǁgauhe khamib ge Germaniba ǃkhapagas di gaob ǀkha ǃkham tsî nēsa ge ǂoaǃnâ.

12. ǂGuro torob ǃnâ kha ǀapas di gaob tsî ǃkhapagas di gaob tsîkha tae-e ge dī?

¹² 1914ǁÎ kuriba xu kha ge nē ǀgam gaokha gere ǃkhamgu tsî Elob khoen tsîna gere māǃoa. Aiǁgause, ǂguro torob ǃnâ kha ge Germanib di ǂhanub tsî Britaini di ǂhanub tsîkha Elob khoena gere māǃoa, torob ǃnân ge ǃâ tama hâ i ǃkhais ǃaroma. Tsî Amerikab di ǂhanub ge ǁnān hîna aoǁnâs sîsenni ǃnâ ǂgaeǂguisa gere ūna ǃkhōsis ǃnâ ge ū. Nē saoǃgons ge kēbos hîna ǂHaiǂhais 11: 7-10 ǃnâ a xoasasa ge dīǀoaǀoa.

13. 1930ǁÎ kurib tsî ǀgamǁî torob ǁaeb ǃnâb ǀapas di gaoba tae-e ge dī?

¹³ 1930ǁÎ kurib ǃnâ ǀgamǁî torob ǁaeb ǃnâb ge ǀapas di gaoba Elob khoena ǀkhoma ǁgau tamase gere ǁnāǂam. Nazi’s ǂgaeǂguis ge Germaniba ū o, ob ge Hitlera Elob khoen sîsen-e dīhesa ge ǂkhā. Nē māǃoa-aon ge 1500 xa a ǃnāsa Jehovab di khoena ge ǃgam tsî ǂguina ǃkhō-omde ǃoa ge sî. Nē xūn hoan ge Danieli kēbos ǃnâ ge kēbohe. ǀApas di gaob ge “ǃanusiba nî ra ǀuriǀuri” tsî “tsēkorobe ǁguibasa nî ra ūbe” tsî nēs ǃnâ-ū Elob khoena Jehovab ǀonsa khaikhaisa nî ra ǀamǀam kai. (Dan. 11:30, 31) Hitleri, Germanib di ǂgaeǂgui-aob tsîn ge ge mîmâi Elob khoenab Germaniba xu nî ǃgam ǂûi ǃkhaisa.

14. Ham-e ge ǀapas di gao kai ǀgamǁî torob khaoǃgâ? ǁGuiǃā re.

¹⁴ ǀGamǁî torob ǁaeb ǃnâb ge ǂhanub hîna Soviet Unions ǂgaeǂguis ǃnāga ge hâ iba Germaniba ǃkhōsis ǃnâ ū tsî ge ǀapas di gao kai. Soviet Unions ǂhanub ge ǃnāsa ǃâgu hîna ge Germanib di i ga ge ǂgaeǂgui tsoatsoa. Nazis ǂhanub ge Elob khoena gere mâǃoa khamis ge Soviet Unions ǂhanuba ǁnān hîna Elob ǂâisa gere dīna gere mâǃoa.

15. ǀGamǁî torob ge toas khaoǃgâb ǀapas di gaoba tae-e ge dī?

¹⁵ ǀGamǁî torob ge toas khaoǃgâb ge ǀapas di ǀasa gaob Soviet Unions diba Elob di khoena ge ǁnāǂam tsoatsoa. ǂHaiǂhais 12:15-17 ǃnâ hâ kēbosa ra dīǀoaǀoaseb ge nē ǂhanuba aoǁnâs sîsenna ge ǀamǀam kai tsî ǂgui ǃoaba-aon Jehovab dina ǃkhōsisa ǃoa ge sî. Tsî ǀuni tsēdi ǃnâb ge ǀapas di gaoba ǁgâiǀāb ‘ǃāba’ Elob khoen ǃoa ai ge ǁkhowa-am, ǁîn di sîsenna ǀam kaisan da dītsâ xawen dīhō tama hâ hîna. *

16. Soviet Unionsa mati Danieli 11:37-39 ǃnâ hâ kēbosa ge dīǀoaǀoa?

¹⁶ Khomai re Danieli 11:37-39. Nē kēbosa dīǀoaǀoahes ǃaromab ge ǀapas di gaoba ‘elogu ǁîb îgu diga ge ǃgôaǃgâ’ tama hâ i. Tae-i ǃaromasa nēsa? Soviet unions ge hoaraga ǂgomde gere hîkākā ǂgao tsî nēs ǃaroma ǀgaisa ǃhaoǃnâbe ǂgom ǀgauga gere ǁnāǂam. Nēsa dīǀoaǀoas ǃaromab ge Soviet unions ǂhanuba 1918ǁî kurib ǃnâ ǀnai ge mîmâi i gu skolga Atheist ǂgoms xa ǀgui ǁkhāǁkhā. Matib ge ǀapas di gaoba elob ǀgaib diba ǁîb “mâ ǃkhais” ai ǃgôa? Soviet Unions ge kaise ǂgui mari-e ge sîsen-ū toroǃkham-ū xūna ǀhaoǀhaobasen tsî ǀgaiba omkhâibasens ǃnâ.  ǀApas gaob tsî ǃkhapagas gaob tsîkha hoakha ge ǂâusa ǃkham xūna ge ǀhaoǀhaobasen ǂgui ǃgôab khoena ǃgams di ǂâibasens ǀkha.

17. ‘ǁGaidib hîǀhurusa’ ra ǃaromaba a ham?

¹⁷ ǀApas di gaob ge ǃkhapagas di gaoba ǀgui ǂhâǂhâsa ǃaromas amsi ǀgui gere hui. ǁÎkha ge “ǁGaidib hîǀhurus diba nî ra mâi.” (Dan. 11:31) Nē “ǁgaidib” ge a United Nations.

18. Tae-i ǃaromas United Nationsa “ǁgaidib” di ra ǁguiǃāhe?

¹⁸ United Nations ǀapeǂhumis di “ǁgaidib” ge ra ǁguiǃāhe. Nē ǀapeǂhumis Elob Gaosib ǀguib a dīǁkhā xū-en nî dī ti ra mî amaga—ǃhūbaiba ǂkhîba haubasa. Tsî kēbos ge ra mî ǁgaidib ‘hîǀhurusa’ nî ra ǃaroma ǃkhaisa. United Nations ama tama ǂgomde hîkākās ǃnâ kai ǃâ-e nî ūhâ amaga.​—“Mâǃoaxa gaogu ǀams ǁaeb ǃnâ” di hâ boksisa mû re.

19-20. (a) Tae-i ǃaroma da nē da go ǃhoaǃgao xūna nî ǂan? (b) Mâ dîsa da sao ra ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ nî ǃhoaǃgao?

¹⁹ Nē xūna da ge nî ǂan 1870ǁî kuriba xu 1990ǁî kurib kōses Danieli ǂkhanisa kēbodi ǀapas di gaob tsî ǃkhapagas di gaob tsîkha xa hâ xūn dide ra dīǀoaǀoa ǃkhais ǃaroma. Tsî nēs ge nî hui da ǂgomǃgâsiba ūhâsa ǃgau hâ ǃâb nē kēbos dib nî ama kai ǃkhaisa.

²⁰ 1991ǁÎ kurib ǃnâs ge Soviet Unionsa ge ǁnā. Ham-e nētsē a ǀapas di gao? Sao ra ǁkhāǁkhāǃâs ge nēsa nî ǃhoaǃgao.