1. Mati da nî ǂan, khoe-e da a ǂgomǃgâ ǁkhāsa?

 ǂGOMǂGOMSA khoe-i ge ra ǁgūtsâ, ǁî-î mîmâide dīǀoaǀoa tsî amaba ǃhoa. (Psa. 15:4) Khoen ge a ǂan ǁî-en a ǂgomǃgâ ǁkhāsa. Sada ǃgâsan sada xa di nî tsâsa da ge ra ǂhâba. Tae-e da nî dī, în ǁîna sida ǂgomǃgâ ǁkhā?

2. Mati da ǂgomǃgâhe ǁkhā da asa a ǁgau ǁkhā?

² Nau khoena da ge a ǁgari ǁoa, sida ǂgomǃgâsa. Dī da ra xūn ǃnâ-ū da ge nau khoena a ǁgau ǁkhā, ǁîn xa da a ǂgomǃgâhe ǁkhāsa. ǂGomǃgâsib ge mari-i khami ī, di i ge ra mîhe. Mari-e hōs ge a ǃgom, xawe ǁî-e ǂoaǃnâs ge a supu. Jehovab ge amabes ǃnâ sida xa a ǂgomǃgâhe ǁkhā. ǁÎb ge tātsē ǃaromahe mā da tide, î da ǁîb ǃnâ da ūhâ ǂgomǃgâsiba ǂoaǃnâ. ‘ǁÎb di hoaraga sîsenni ǃnâb a ǂgomǂgomsa xui-ao.’ (Psa. 33:4) ǁÎba da nî ǁgaesab ge ra ǃâubasen. (Efe. 5:1) ǀKhī re i da ǀnî aiǁgaudi Jehovab ǃoaba-aon dide ǃhoaǃgao. ǁÎn di ǀhomsi ǁGûba ǁgae tsî ge ǂgomǂgomsan asa a ǁgauna. Goro ǀgaugu tsîna da ge nî ǃhoaǃgao, huida nî ga î da ǂgomǂgomsa.

3-4. Matib ge kēbo-aob Daniela ǂgomǂgomsab asa ǁgau. Tsî ǁnāsa tae-e nî ǂkhâǃnâ da î da dîsen?

³ Kēbo-aob Danieli ge ǃgâi aiǁgaus ǂgomǂgomsasib disa ge ǁgau. Babylonǁîn xab ge ǃkhōsis ǃnâ ūhe xaweb ge ge ǁgau, ǂgomǂgomsa tsîb a ǂgomǃgâhe ǁkhā ǃkhaisa. Khoen ge ǁîba ǃnāsase ge ǂgomǃgâ. Jehovab huib ǀkhab ge, Gao-aob Nebukadnesari ǁhapode a ǁguiǃā o. ǀGuiǃnās aib ge Daniela gao-aoba ga mîba hâ, Jehovab ǁîb ǀkha ǂkhîǂâixa tama hâsa. ǁNā i ge  gao-ao-i nî ǁnâu ǂgao ǂhôa tama-e. Danieli ge ǁkhoaǂgaosiba ge ǂhâ hâ i, ǁnā haisi-amsa mās ǃaroma. Nebukadnesari ge kaise ǁaixasa i amaga. (Dan. 2:12; 4:20-22, 25) ǂGui kuriga ǃkharu tsîb ge Daniela ǁkhapa ge ǁgau, ǂgomǂgomsab a ǃkhaisa. Babilons ǃnâ ge hâ i paleisi miri ai ge xoasa i ǂgānǃgâsa haisi-ams ǂâibasensab ge ǂhanuse a ǁguiǃā o. (Dan. 5:5, 25-29) Ega i ge Dariusi hîna a Mediaǁîb tsî ǁîb xa ǁgaumâihe hâ mûǂam-aogu tsîna ‘ǀō-aisa gaga-e’ Danieli ǃnâ ge mû. ǁÎgu ge ge ǂanǃgâ, Danieli ge ǂgomǂgomsa isa. Tsî “ǁîgu ge ôa gu gere, xawe dīsā-i xare-e hō tama ge i.” (Dan. 6:3, 4) Ama tama elogu ǂgaeǂgui-aogu tsîn ge ge ǂanǃgâ. Nē ǃoaba-aob Jehovab dib a ǂgomǃgâhe ǁkhāsa.

⁴ Danieli aiǁgausa ǂâis ǃnâ ūhâse, da ge a dîsen ǁkhā: ‘Mâ tanisen ǀgauga ta ūhâ, Jehovaba ǃoaba taman ǃoagu? Khoe-i hîna ǁî-i di ǃereamde dīǀoaǀoa tsî a ǂgomǃgâhe ǁkhā i ase ta a ǂansa?’ Tae-i ǃaroma da nē dîde nî dîsen? ǂGomǂgomsa da ga, o da Jehovab ai koasa ra hau amaga.

5. Tae i ǃaromab ge Hananjaba, ǂgomǂgomsa khoeb ase ǂansa i?

⁵ Jesub ǃnaes aiǃâ 455ǁî kurib ge ǂgaeǂgui-aob Nehemiaba. Jerusalems di mirgab omkhâi toa hâs khaoǃgâ. ǂGomǂgomsa khoeba gere ôa, ǃgâise ǃāsa nî kōǃgâba. Nehemiab ge nau khoegu ǁaegu, omǂnamisaǃkhais di ǂamkhoeb Hananjaba ge ǁhûi. Elobmîs ge ra mî “Hananjab ge hoagu ǂamai ge ǂgomǂgomsa  tsî eloǃaoǃgâxa i aoba” di. (Neh. 7:2) ǀNammi tsî Jehovaba ǂkhîoǃnâ kais ǃaob ge Hananjaba ge ǂkhâǃnâ, îb ǃgarise māheb ra ǁgaumâi-i hoa-i ǃnâ sîsen. ǁNā ǀgaugu tsîn ge sida nî hui, î da ǂgomǂgomsa Jehovab di ǃoabas ǃnâ.

6. Tixikuba mati ge ǁgau, ǂgomǂgomsa ǀhōsab asa apostel Paulub ǃoagu?

⁶ ǃGaoǃgâ re Tixikub aiǁgausa, ǃgâsab hînab ge apostel Pauluba ǂgomǃgâ hâ î ba. Paulub ge oms ǃkhōsis ǃnâ hâ iob ge Tixikub ai ge ǂgomǃgâ hâ i. Tsî ge mî ǁîb a “ǂgomǂgomsa ǃoaba-ao” di. (Efe. 6:21, 22) Paulub ge ǁîba ǂgomǃgâs ǀguisa ge hî tama hâ i, îb sîǂkhanide. Efeseǁîn tsî Koloseǁî ǃgâsana ǃoa ī-ū. Xaweb ǁîna ǁkhaeǂgao tsî ǂkhâǃnâs tsîna nî māsa. Tixikub ge ra ǂâiǂâiǃnâ da sida di ǂgomǂgomsa. Tsî ǂgomǃgâxa-aogu hîna nētsē sida di gagasi ǂhâsigu ǃnâ ra kōǃgâ da gu xa.​—Kol. 4:7-9.

7. Tae-e da sida ǀhaohâb ǃûi-aogu tsî hui-aogu ǂgomǂgomsasiba xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā?

⁷ Nētsē da ge sida di ǂgomǂgomsa ǀhaohâb ǃûi-aogu. Tsî ǀhaohâb hui-aogu tsîna kaise ra ǃgôaǃgâ. Danieli, Hananjab tsî Tixikub khami, hîna ge ǁîgu di ǁgaumâide ǂhâǂhâsase gere ū ga. Wekheb ǁaegu hâ ǀhaode da ga ra hâǃnâ, o da ge a ǂan. Mâ ǃâb hoab mîǁguib ai ǁgaumâihe hâ ǃkhaisa. ǀHaohâb ǃûi-aogu ge ǃgâsan ga ǀhaodi ǃaroman māhe hâ ǁgaumâide aiǂhomi. Tsî ga ra mâi-aiǃâ, o nēsa kaise ra ǃgôaǃgâ. Aiǁgause, da ga sada Elobmîsa ra ǁkhāǁkhā khoe-e. Wekheb ǀams ai hâ ǀhaosa ǃoa ga ra ǁkhau o. O da ge a ǂan ǃgâsab ǃhoasa nî mā ǃkhaisa. Tsî da ge ra ǂgomǃgâ, aoǁnâs ǃaroma da ǂhâhâ ǂkhanin nî hâ ǃkhaisa. Nē ǂgomǂgomsa ǃgâsagu ge gagasise ǃgâise ra kōǃgâ da. Tsî da ge Jehovaba ǁîgu ǃaroma ra gangan. Mâ ǀgaugu ǃnâ da a ǁgau ǁkhā, ǂgomǂgomsa da a ǃkhaisa?

8. Mati da ǀnōsa ǀgauba nî ūhâ, khoen ǃnâ da ga ǃgâiǃgâibasensa ǁgau o? (ǂKhoamîdi 11:13)

⁸ Sida ǃgâsana da ge a ǀnam tsî da ge ǁîn ra dī xūn ǃnâ ǃgâiǃgâibasensa ūhâ. Xawe da ge ǁnā î ǃnâ ǀnōsa ǀgauba nî ūhâ. Tsî ǁîn ûigu ǃnâ ra ī xūna ǃgôaǃgâsiba nî ūhâba. ǃKharuge ǁaeb Xristeǁî ǀhaohâb ǃnân ge ǀnîna. ‘ǀHoeǂnûmas ǀkha ǁaeba gere ǁore, nau khoen ǂhôan ǀkha ǂnûkhâisen.’ Tsî mî ǁoan a xūn tsîna gere mî. (1Tim. 5:13) Amase da ge ǁîn khama ī ǂgao tama. Xawe ǀnîsi i ga khoe-e, ǁî-i ǃgam xū-e sida ǀkha ǀgoragu. O da ge nî ǁnauǃā khoe-i ga mîba da o, î da tā ǀnî hâ khoena ǁnā xū-e sī ǁgam ǃkharuba. Aiǁgauses ge ǀnîsi ǃgâsasa ūs hâ ǀaeb. Tsî ǃkharuǃnâs ra ǃgomsib xa ra mîba da. Tsî ra ǂgan î-î saro ǁaegu ǀgui hâ, o da ge ǁîs ǂgansa nî ǃgôaǃgâ. * (Khomai re ǂKhoamîdi 11:13 sa.) ǀKhī re î da ǀkhara mâsiga ǃhoaǃgao, ǂgomǂgomsasib mati a ǂhâǂhâsasa.

9. Matin omaris ǁanina a ǁgau ǁkhā, ǂgomǃgâhe ǁkhān asa?

⁹ Omaris ǃnâ. Mâ omaris ǁani-i hoa-i ge, ǁnā ǃereamsa ūhâ. ǀNî xūn hîna omaris ǃnâ ra īna, ǁîn ǁaegu ǀgui ūhâsa. Aiǁgause Xristeǁî taras ge ǀnîsi ǁnaetiba ūhâ hîna ǁîs aoba a ǀkhenxaba-e. Nau khoenab ǁnā xū-i xa nî ǁgamba tsî ǁîsa nî taotao? Hâ-a ǁnāsab ge dī tideǃ ǁÎb ge ǁîb  tarasa a ǀnam tsî tātsē ǁîsa ra tsûtsû xū-e dī ǂgao tide. (Efe. 5:33) ǂKhamkhoen ge ǃgôasib ǀkha ra sîsenūhe ǂgao. ǁGûna i ge ǂhâǂhâsaba nēsa ǂâis ǃnâ ūhâsa. ǁGûn ge tā ǁîn ôana nî taotao tsî ǁîn dīsana nau khoena nî ǁgamba. (Kol. 3:21) ǂHâǂhâsa i ge a ǀgôan nî ǁkhāǁkhāsen. Tsî nî gā-aisa în tā, omaris ǂhôana ǃauga hâ khoena mîba. ǁNās ge omaris ǁanin ǀnîna a taotao ǁkhā. (Deu. 5:16) Mâ omaris ǁani-i hoa-i ga ǁî-î ǃâba dī. Tsî ǁîn omaris xūna ǁîn ǃnâ ǀgui ga ra ūhâ o, os ge omarisa ra ǀgai.

10. ǃGâi ǀhōsasisa tae-e ǃkhōǂgā hâ? (ǂKhoamîdi 17:17)

¹⁰ Sida ǀhōsagusis ǃnâ. Sida di ûib ǃnâ i ge ǁaega nî hā. Sida ǀgū ǀhōsa-e da amabes ǃnâ da ra tsâ ǀgauba nî ǀgoragu ū-e. ǀNî ǁaegu ais ge ǁnāsa a ǃgom ǁkhā. ǀNîsi da ge supubahe tide, nau khoe-e sida ǃgam tsâsiga mîbasa. Tsî da ge nî ǁaixa sida ǀhōsa i go nau khoe-e ǁgamǃkharubasa da ga ǁnau o. Xawe da ge kaise ra ǃgôaǃgâ, ǀhōsa-e ūhâsa hîna da sida tsâsiga a mîba ǁkhā-e. Tsî da ge a ǂan ǁî-î ge ǀnî hâ khoe-e mîba tide. ǁNā-i ge a ama ‘ǀhōsa.’​—Khomai re ǂKhoamîdi 17:17 sa.

11. (a) Matigu ǀhaohâb ǃûi-aogu tsî ǁîgu taradi tsîna ra ǁgau, ǂgomǃgâhe ǁkhān asa? (b) Tae-e da ǀhaohâb ǃûi-aoba xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā, hîna ge ǀhaohâb ǁhoga sîsenǂam tsî ǁnāpaxu ǁîb omaris ǀkha hâ ib xa? (Ai-īsiba kō re.)

¹¹ ǀHaohâb ǃnâ. ǀHaohâb ǃûi-aogu hîna ǂgomǃgâhesase ǂansa gu ge. “ǀGaisa ǂoab ǃnâ sâuǃkhaise nî ī” ǁîgu ǃgâsan ǃaroma. (Jes. 32:2) ǀHaohâb ǃûi-aogu ǀkha da ge mâ xū-i hoa-i xa a ǃhoa ǁkhā. Tsî ra ǂgomǃgâ mîba gu da ra xūna gu khoe-e mîba tidesa. ǁÎga da ge ǁgâiba mā tama hâ î gu sida, ǂan da tidese ī xūna tā mîba. ǁNās xōǀkhā da ge sida ǀhaohâb ǃûi-aogu tarade ra ǃgôaǃgâ. ǁÎ di aoga xu di ǂhôana ǀāǂui tama hâ amaga. Ama ǀkhaeb ge ǀhaohâb ǃûi-aob  taras ga, ǁîs di ǃgâsan xas ǂan tide ǂhôana mîbahe tama ga ra io. ǀGui ǀhaohâb ǃûi-aob taras ge ge mî: “Kaise ta ge ra ǃgôaǃgâ ǃgâsan hîna ǀhaohâb ǃûi-ao ga xu huiba ǂhâ hân xab xū-e mîbate tama hâsa. ǁÎn di ǀon di tsînab ge mîbate tama hâ. Gangan ta ge ra ti kai khoeb khoen di ǃgam ǂhôana tita mîba tama hâsa. Î ta tā ǃgomsin hîna ta xū-e a dī ǁoan ǃaroma ǂâiǂhânsen. ǁNā-amaga ta ge ǃnorasase ra tsâ, mâ khoe-i hoa-i ǀkha ǀhaohâb ǃnâ ǃhoasa. Tsî da ge ǁnās ǀkha ǂgomǃgâsiba ūhâ, ti kai khoeb ǀkha ta ra ǀgoragu ǃgam tsâsigu. Tsî ǃgomsigu tsînab ǀnîhâ khoena mîba tidesa.” Amase ta ge hoada ǃgâi ǀonsa ra hō ǂgao, ǂgomǂgomsasib disa. Mâ ǃgâi ǀgauga nî hui da î da ǁnāsa sīǃnâ? ǀKhī re î da goro ǀgauga ǃhoaǃgao.

12. Tae-i ǃaroma da ra mî, ǀnammi ge ǂgomǃgâsib di ǃgaoǃgao di? Aiǁgau-e mā re.

¹² ǀNammi ge ǃgaoǃgaob ǂgomǃgâsib diba. Jesub ge ge mî ǀgam kai mîmā ra ge, Jehovab tsî sida ǀgūkhoeba ǀnamsa. (Mat. 22:37-39) Jehovaba da ge a ǀnam. Tsî da ge ǁîb di ǀoasa aiǁgaus, ǂgomǂgomsasib disa ra ǁgae ǂgao. Aiǁguase, ǀnammi hîna da sida ǃgâsana ūba hâb ge ra ǂkhâǃnâ da. Î da ǁîn di ǂganǃgâsa xūna sâusase ūhâ. Tātsē da ge xūn hîna sida ǃgâsana tsûtsû, tao kai. Tsî tsûaǂgaoba a ǃaroma ǁkhā xūna ǃhoa tide.​—Jhn. 15:12.

13. Mâ ǀgaub ǃnâb ǃgamǃgamsenxasiba ra hui da, î da ǂgomǂgomsa?

¹³ ǃGamǃgamsenxasib ge nî hui da, î da ǂgomǂgomsa. ǃGamǃgamsenxa Xristeǁî-i ge ǁgausen ǂgao tama hâ, ǁî-î ǂgurose nau khoena xū-e nî mîbasa. (Fil. 2:3) ǁÎ-î ge nau khoena ǂâi kai ǂgao tama hâ. ǂHâǂhâsa xū-i hîna i-a ǃhoa ǁoa-i xa i a ǂansa. ǃGamǃgamsenxasib ge nî ǁkhae da, î da tā khoena sida ǂâiǀgauba mîba. Xūn hîna Elobmîs tsî sida ǂkhanin ǃnâ ǃhoaǃgaohe taman xa.

14. Gā-aisiba mati ra hui da, î da ǂgomǂgomsa?

¹⁴ ǃKharagagusiga kōǂuis ge Xristeǁî-e nî hui. Î-î ǀgorasa dī “ǁaeb ǃnōs dib tsî ǁaeb ǃhoas” dib ǁaegu. (Aoǁn. 3:7) “ǃHoas ge a ǀhaiǀuri, xawe ǃnōs ge a ǃhûniǀuri” nēs ge ǀnî ǃhaodi ǃnâ a ǂansa ǂkhoamîsa. ǀNî mîdi ǃnâ, ǀnî ǁaegu ai i ge a ǃgâi ǃnōsa, ǃhoas xa. ǁNā-amagas ge ǂKhoamîdi 11:12 ra ǀapemāda: “ǁNâuǃāxa khoe-i ge ra ǃnō” di. Aiǁgau-e kō re. ǀGui ǀhaohâb ǃûi-aob hîna ǂansa ūhâb ge ǀnî ǁaegu ai ra ǂganhe. Îb nau ǀhaohâga ǁîn ǃgomsin ǀkha hui. ǃGaoǃgâ re tae-eb nau ǀhaohâb ǃûi-aoba ǁîb xa ra mî ǃkhaisa. “ǁÎb ge hoa ǁae ra ǂanbasen, îb tā nau ǀhaohâgu xūn xa ǃhoa.” ǁÎb gā-aisib ge ra ǃaroma î-î, ǁîb ǀkha ǀguipa ra ǃoaba ǀhaohâb ǃûi-aoga ǁîba ǃgôa. ǁÎgu ge a ǂan ǁîb ǁîgu ǀguigu nî ǂan xūna, nau khoena mîba tidesa.

15. Aiǁgau-e mā re, mati i nau khoen ǂhauǃnâsiba ǂgomǃgâsiba a dan ǁkhāsa.

¹⁵ ǂHauǃnâsib ge, ǀnî hâ ǀgaub ǂgomǃgâsib diba. ǂHauǃnâ khoe-e da ge ra ǂgomǃgâ. Mâ ǁae i amaba ra ǃhoasa da a ǂan amaga. (Efe. 4:25; Heb. 13:18) Aiǁgause du ga sadu ǁkhāǁkhās ǁkhāsiga, ga ra ǃgâiǃgâi ǂgao o. O du ge ǀnî khoe-e ra ǂgan, î-î aiǂhumidu ra ǃhoasa ǃgâ. Tsî hui du mapa du a ǃgâiǃgâi ǁkhāsa. Hame du nî ǂgomǃgâ sado ǂhauǃnâse ǀapemāsa? Khoe-i hîna sadu ra ǁnâu ǂgao xū-e ra mîba du-e. Tamas ka io amaba ǃgâi ǀgaub ǃgâ nî mîba du-e? ǃEreams ge a mûǃāxa,  Elobmîs ge ra mî: “Khoe-e ǃoaǃū ǂgōǀaus ge a ǃgâi, ǂganǃgâsase ǁî-e ǀnams xa. ǀHōsa-i ra ǃaroma ǀhapis ge ǂgomǂgomsa.” (ǂKhm. 27:5, 6) Tsoatsoas ai i ge a ǃgom, ǂhauǃnâ ǀapemās hîna i ǀhōsa-i xa ra māhe sa ǁnâusa. Xawes ge nēsa sida ûiǁaeb ǃnâ nî hui da.

16. ǂKhoamîdi 10:19 sa mati ǃkhō-oasens di ǂhâsiba ra ǁguiǃā?

¹⁶ ǃKhō-oasens ge kaise a ǂhâǂhâsa, nau khoen xa da ga ǂgomǃgâhe ǂgao o. ǁNā ǀgaub ge ra hui da î da ǃnō ǃâitsâhe. Tsî da ga ǃhoa da tide xū-e ga ra ǃhoa ǂgao o. (Khomai re ǂKhoamîdi 10:19 sa.) ǃKhō-oasensa ūhâs ge a ǃgom ǁkhā, internetsa da ga sîsenū o. ǂAn tama da ga io da ge ǀūǃgâsib ǃnâ, ǂgui khoena ǂganǃgâsib ǃnâ hâ xūna nî ǁgau. ǀGuiǃnāsa î ga ǁnā xū-e elektronise ga ra sîhe o. O da ge a ǃkhō-ao ǁoa, matin nau khoena ǁnā xū-e nî sîsenūsa. Tamas ka io matikō ǃgomsiba i-a ǃaroma ǁkhāsa. ǃKhō-oasens ge ra hui da, î da ǃnōsase hâ. Mâǃoa-aon ga xūna ga ra dî da o. Î da tā sida ǃgâsan di ûiga ǁkhōǁkhōsa mâsib ǃnâ mâi. Nēs ge a īǁkhā ǀapaǃnam gu xa da ga ra dî ǃnâhe o, sida sîsenni ǂkhāsa ǃhūgu ǃnâ. “Amsa ta ge ǂkhabab ǁaegu ta hâs kōse tomsa nî ǂgā-amǃnâ” di ra mî Elobmîs tsoatsoasa da ge a sîsenū ǁkhā. Nē gu tsî ǀkhara mâsigu ǃnâs tsîna. (Psa. 39:1) ǂHâbasa î ge a ǂgomǂgomsa da nîsa hoa khoen ǀkha. Nēsi i ga sida omaris, sida ǀhōsa, sida ǃgâsa. Tamas ka io mâ khoe-i hoa-i ǀkha. Tsî ǂgomǂgomsa khoe-i ge ǃkhō-oasensa ǂhâhâ.

17. Mati da ǂgomǃgâsib gagaba, sida ǀhaohâb ǃnâ a aiǃgû kai ǁkhā?

¹⁷ Kaise da ge ra gangan Jehovab ge ǁîb di ǀnamxa. Tsî ǂgomǂgomsa ǃgâsana ǃoa a ǂgae da o. Hoa da ge ǁnā ǃereamsa tani hâ, sida ǃgâsan xa ǂgomǃgâhesa. Mâ khoe-i hoa-i ge ǃgarise sîsen. Tsî ǀnammi, ǃgamǃgamsenxasib, ǃkharagagusiga kōǂuis, ǂhauǃnâsib. Tsî ǃkhō-aosens tsîna ra ǁgau. Nēsa da ga dī, o da ge ǂgomǃgâsib di gagaba sida ǀhaohâb ǃnâ ra omkhâi. ǂGomǃgâsiba da ge ǀû tamase nî omkhâi ǀgara. Hā da sida di Elob Jehovaba ǁgae re tsî ǁgau ǀgara ǂgomǂgomsa da asa.