1. Mâ ǀgam xūna da ǂâis ǃnâ nî ūhâ?

JEHOVA ELOB ge ǁîb ǃoaba-aona a ǀnam. ǁÎb ge hoaǁae ǁîna a ǀnam tsî noxoba nî ǀnam. ǁÎb ge ǂhanu-aisib tsîna a ǀnam. (Psa. 33:5) ǁNās ǀkha da ge ǀgam xūna ǂâis ǃnâ nî ūhâ: (1) Jehovab ge ra tsûaǂgao ǁîb ǃoaba-aon ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ ra hâ-ūhe o. (2) ǁÎb ge ra mîmâi ǁîb ǃoaba-aon ǂhanu-aisiba nî hōǃâsa. ǂGuro ǁkhāǁkhāǃâs saogura ǁkhāǁkhāǃâdi dis ǃnâ da ge go ǁkhāǁkhāsen, * Elob ge Moseb ǃnâ-ū a mā ǂhanub ge ǀnammi ai ǃgaoǃgaosa i ǃkhaisa. Nē ǂhanub ge ǂhanu-aisiba gere ǂkhâǃnâ, hoa khoen ǃoagu ǃgōsase ǁnān hîna ge ǁkhaubasen ǁoa īna. (Deu. 10:18) ǁNā ǂhanub ge ge ǁgau Jehovab matikōse ǁîb ǃoaba-aona ra tsâbasa.

2. Mâ dîde da nî ǃeream?

² Moseb ǂhanub ge 33ǁî kurib ǃnâ ge ǀam Xristeǁî ǀhaohâb ge omkhâihe o. Xristeǁîna ǂhanuba xu ga ǀama tama hâ hîna ǀnammi ai a ǃgaoǃgaosaba tsî ǂhanu-aisiba ra ǂkhâǃnâba? Hî-î. Xristeǁîn ge ǀasa ǂhanuba ge hō. Nē ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ da ge nî ǃhoaǃgao nē ǂhanub a tae ǃkhaisa. Tsî da ge sao ra dîde nî ǃeream: Tae-i ǃaroma da a mî ǁkhā nē ǂhanub ge ǀnammi ai a ǃgaoǃgaosa di? Tae-i ǃaroma da a mî ǁkhā nē ǂhanub ge ǂhanu-aisiba ra ǂkhâǃnâ di? Nē ǂhanub ǃnāga gu ǁnāgu hîna ra mûǂam ga mati nau ǃgâsan ǀkha nî hâ?

3. Galateǁîn 6:2 ǃnâ i ra mîhes ǃoagub ‘Xristub di ǂhanuba’ tae-e ǃkhōǂgā hâ?

³ Khomai re Galateǁîn 6:2. Xristeǁîn ge ‘Xristub di ǂhanub’ ǃnāga hâ. Jesub ge ǂhanuga ǁîb saosaben ǃgao ge xoa tama hâ i xaweb ge ǁîna ǁgaragu, mîmādi tsî tsoatsoadi tsîna ge mā saohe nî ga. ‘Xristub di ǂhanub’ ge hoa xūn Jesub ge ǁkhāǁkhāna ǃkhōǂgā hâ. Nē ǂhanuba ǁnâuǃās ǃaroma da ge sao ra xūna nî ǃhoaǃgao.

4-5. Jesuba mâ ǀgaugu ǃnâ gere ǁkhāǁkhā tsî mâǁae?

⁴ Jesuba mâ ǀgaugu ǃnâ gere ǁkhāǁkhā? ǂGuroseb ge khoena ǁîb gere mî xūna xu gere ǁkhāǁkhā. ǁÎb mîdi ge ǀgaiba ge ūhâ i amaba i ǁîb ǁGûb xa gere ǁkhāǁkhā amaga tsî ama ǂâibasensa ûib xa tsî Elob Gaosib khoen hoan di ǃgomsiga nî ūbēsa. (Luk. 24:19) ǁÎb aiǁgaus ǀkhas tsînab ge gere ǁkhāǁkhā. ǁÎb gere ûi ǀgaub ǃnâ-ūb ge ǁîb saosabena gere ǁgau matin nî ûisa.​—Jhn. 13:15.

⁵ Mâ ǁaeb aib ge Jesuba gere ǁkhāǁkhā? Nēsab ge ǃhūbaib aib ge hâ i ǁaeb ai ge dī. (Mat. 4:23) ǁŌba xub ge khâis khaoǃgâs tsînab ge nēsa gere dī. Aiǁgauseb ge 500 ǁkhāǁkhāsaben ais ai ge ǂkhai tsîb ge ǁîna ge mîba în “ǁkhāǁkhāsabedī.” (Mat. 28:19, 20; 1Kor. 15:6) ǀHaohâb danab aseb ge Jesuba ǁîb ǁkhāǁkhāsabena noxoba gere ǁkhāǁkhā ǀhomma ǃoab ge oa o. Aiǁgause, 96ǁî kurib ǃnâb ge Xristuba ǁîb aposteli Johaneba ge mîba îb ǂkhauhesa Xristeǁîna ǂkhâǃnâ tsî daoǁgau.​—Kol. 1:18; J.ǂHa. 1:1.

6-7. (a) Jesub ǁkhāǁkhāde mâpa a xoasa? (b) Mati da Xristub ǂhanuba ra ǁnâuǀnam?

⁶ Jesub ǁkhāǁkhāde mâpa a xoasa? Haka ǃGâiǂhôas ǂkhanidi ge ǂgui xūn Jesub ge ǃhūbaib aib ge hâ io gere dī tsî mîna ǃkhōǂgā hâ. Nau Grikegowab Xoadi hîna ge khoegu Elob ǃanu gagaba ūhâgu xa a xoahe di ge “Xristub di ǂâisa” ūhâ, nēs ge Jesub ǂâi ǀgauba ra ǁnâuǃā kai da.​—1Kor. 2:16.

⁷ ǁKhāǁkhāsen da ra xūn: Jesub ǁkhāǁkhādi ge sida ûib hoab ǃnâ ra  huida. ǁNās ǀkha î ge Xristub ǂhanuba oms ais, sîsenni tawas, skoli tawas tsî ǀhaohâb ǃnâ da ra dī xūn hoana ra tsâǀkhā. Nē ǂhanuba da ge Grikegowab Xoade khomais tsî ǂâiǃgâs ǃnâ-ū ra ǁkhāǁkhāsen. Nē ǂhanuba da ge ra ǁnâuǀnam nē ǂkhanidi ǃnâ hâ ǁgaragu, mîmādi tsî tsoatsoadi tsîna da ra ǁnâuǀnam o. Xristub ǂhanuba da ga ǁnâuǀnam o, o da ge sida ǀnamǀnamsa Elob Jehovaba ra ǁnâuǀnam, ǁîb a Jesub gere ǁkhāǁkhā xūn hoan di ǃgaoǃgao amaga.​—Jhn. 8:28.

8. Xristub di ǂhanuba tae-i ai a ǃgaoǃgaosa?

⁸ ǃAmkuse a omsa oms hîna ǃgâi ǃgaoǃgaoba ūhâs ge ǁnāpa ǁan hâ khoena ǃnorasase ra tsâ kai. ǁNās ǁkhās khami î ge ǃgâi ǂhanub hîna ǃgâi ǃgaoǃgaosa ūhâba ǁnān hîna nē ǂhanuba ra ǁnâuǀnamna ǃnorasase ra tsâ kai. Xristub ǂhanub ge ǂoaǂamsa ǃgaoǃgaoba ūhâ, nēb ge ǀnamma. Tae-i ǃaroma da nēsa a mî ǁkhā?

9-10. Mâ aiǁgaude ra ǁgau Jesub ge ǀnammi xa gere ǂkhâǃnâhesa tsî ǁîba da mati a ǁgae ǁkhā?

⁹ ǂGurose, Jesub ge dīb gere xūn hoan ǃnâ ǀnammi xa gere ǂkhâǃnâ-e. ǀKhomxaǂgaosib ge a ǀnammi di ǁgauǁgau. Jesub ge nēs xa tsâǀkhāhe hâse khoena gere ǁkhāǁkhā, ǀaesen hâna gere ǂgauǂgau, ǃâ hâna gere ǂûmā tsî ǁō hâna khâisa gere mā. (Mat. 14:14; 15:32-38; Mrk. 6:34; Luk. 7:11-15) Nēs ge ǁaeb tsî ǀgaib tsîna gere sîsen-ū xaweb ge nau khoen ǂhâsiga ǂgurose gere mâi. ǃGōsaseb ge kai ǀnamma ge ǁgau, ǁîb ûibab ge khoen ǃaroma a mā o.​—Jhn. 15:13.

¹⁰ ǁKhāǁkhāsen da ra xūn: Jesuba da ge a ǁgae ǁkhā nau khoen ǂhâsiga ǂgurose mâis ǃnâ-ū. ǁÎba da ge khoena ǀkhomxaǂgaosiba ǁgaus ǃnâ-ūs tsîna a ǁgae ǁkhā. Nē ǀkhomxaǂgaosib ga ǁgari da o ǃgâiǂhôasa aoǁnâ tsî ǁkhāǁkhāsa, o da ge Xristub ǂhanuba ra ǁnâuǀnam.

11-12. (a) Tae-e ra ǁgau Jehovab kaise sida ra tsâbasa? (b) Mati da Jehovab ǀnamma a ǁgae ǁkhā?

¹¹ ǀGamǁîse, Jesub ge ǁîb ǁGûb di ǀnamma gere ǁgau. Jesub ge aoǁnâb gere o, o gere ǁgau Jehovab mati ǁîb ǃoaba-aon xa ra tsâsa. Jesub ge sao ra xūn tsîna gere ǁkhāǁkhā: Hoada ge kaise Jehovab mûǁae a ǀō-aisa tsî ǂoaǂamsa. (Mat. 10:31) Jehovab ge kaise ra ǃgâiaǂgao kā hâ gū-e ǁkhoreǁharesa, î-i ǀhaohâba ǃoa oaǀkhī. (Luk. 15:7, 10) Jehovab ge ǁîb ǀnamma sida ǃoa ge ǁgau ǁîb ǀgôaba xoremarib ase mās ǃnâ-ū.​—Jhn. 3:16.

¹² ǁKhāǁkhāsen da ra xūn: Mati da Jehovab ǀnamma a ǁgae ǁkhā? (Efe. 5:1, 2) Sida ǃgâsan hoana da ge ǀō-aisa tsî ǂoaǂamsase ra mû tsî da ge ‘kā hâ gū-e’ Jehovaba ǃoa ra ǁkhoreǁhare. (Psa. 119:176) Sida ǃgâsana da a ǀnam ǃkhaisa da ge ra ǁgau ǂhâsib ǃnân ga hâ o ǁîna huis ǃnâ-ū. (1Jhn. 3:17) Nau khoena da ga ǀnamma ǁgau o, o da ge Xristub di ǂhanuba ra ǁnâuǀnam.

13-14. (a) Johaneb 13:34, 35 ǃoagub ge Jesuba tae-e mîmā în ǁîb saosabena ǁgau tsî nē mîmāsa tae-i ǃaroma a ǀasa? (b) Mati da ǀasa mîmāsa ra ǁnâuǀnam?

¹³ ǃNonaǁîse, Jesub ge ǁîb ǁkhāǁkhāsabena ge mîmā în aitsama māsenxa ǀnamma ūhâbagu. (Khomai re Johaneb 13:34, 35.) Jesub mîmās ge a ǀasa, nē ǀnammi ge ǂhanub hînab ge Eloba Israelǁîna a māb ǃnāga sîsen-ūhe tama hâ i amaga: ǃGâsana da ge Jesub ge ǀnam da ī khami nî ǀnam. Nēs ge aitsama māsenxa ǀnamma  ǁgausa ra ǂgaoǀkhā. * Sida ǃgâsana da ge sida xa ǃnāsase nî ǀnam. ǁÎna da ge kaise nî ǀnam sida ûiba da ǁîn ǃgao nî mās kōse, Jesub ge dī khami.

¹⁴ ǁKhāǁkhāsen da ra xūn: Mati da ǀasa mîmāsa nî ǁnâuǀnam? Sida ǃgâsan ǃgao da ge nî māsen. Kai mîǁguigu ǀguiga da ge dī tide xawe ǂkhariron tsîna nî dī. Aiǁgause, hoaǁae da ga kaira ǃgâsa-e ǀhaode ǃoa ǀnîsi ga ra ī-ū tamas ka io da ga sida a ǃgâibahe xūna dī tama io nau khoen ǃgâib ǃgao, o da ge Xristub ǂhanuba ra ǁnâuǀnam. Sida ǀhaohâba da ge mâ khoe-i hoa-i ǃnorasase nî tsâ ǃkhaib ase ra ī kai ǂgao.

15-17. (a) Jesub dīga mati ǁîb ǂhanu-aisiba ra mû ǀgausa ge ǁgau? (b) Mati da Xristuba a ǁgae ǁkhā?

¹⁵ ‘ǂHanu-aisib’ ge Elobmîs ǃnâ i ra sîsen-ūhe khami ra ǂâibasen î da Elob ǃgâise ra mû xūna dī tsî nēsa ǀgora-e ūhâ tama hâse dī. Tae-i ǃaroma da a mî ǁkhā Xristub ǂhanub ge ǂhanu-aisiba ra ǂkhâǃnâ di?

¹⁶ ǂGurose, ǂâiǃgâ re matigu Jesub di tanisen ǀgauga ǂhanu-aisiba gere ǂkhâǃnâsa. ǁÎb tsēdi ǃnâgu ge Jodeǁî ǂgomdi ǂgaeǂgui-aoga Jodeǁî tama hâ ǃgâsana ge ǃhuisa i tsî tarekhoede ǃgôasiba ge ǁgau tama hâ i. Xaweb ge Jesuba ǀgora-e ge ūhâ tama hâ i tsî hoa khoen ǀkha gere hâ. ǁÎb ge Jodeǁî tama hâ khoen hîna ǂgomsa ūhâse gere ǀgūbin tsîna gere ūǃoa. (Mat. 8:5-10, 13) ǁÎb ge ǀgora-e ūhâ tama hâse gere aoǁnâ, ǃkhū hân tsî ǀgâsan tsîn hoana ǃoa. (Mat. 11:5; Luk. 19:2, 9) ǁÎb ge tātsēs tsîna ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ kaikhoedi ǀkha ge hâ tama hâ i. Xaweb ge ǃgôasib tsî khoexaǃnâsib tsîn ǀkha tarekhoedi ǀkha gere hâ, nēs ge nau khoen xa gere ǃgôaǁnâhe khoedi tsîna ǃkhōǂgā hâ.​—Luk. 7:37-39, 44-50.

¹⁷ ǁKhāǁkhāsen da ra xūn: Jesuba da ge a ǁgae ǁkhā ǃhaoǃnâbe ǀgorasa ūhâ tama is ǃnâ-ū tsî hoa khoen hîna ra ǃgâna aoǁnâbasa, ǁîn khaoǃhūb tsî ǂgoms ai kō tama hâse. Xristeǁî aogu ge ǁîb aiǁgausa ra ǁgae tsî tarekhoede ǃgôasiba ra ǁgau. Nē xūna da ga dī o, o da ge Xristub di ǂhanuba ra ǁnâuǀnam.

18-19. Jesuba tae-e ǂhanu-aisib xa ge ǁkhāǁkhā tsî tae-e da ǁîb ǁkhāǁkhāsa xu ra ǁkhāǁkhāsen?

¹⁸ ǀGamǁîse, ǂâiǃgâ re Jesub ge tae-e ǂhanu-aisib xa a ǁkhāǁkhāsa. ǁÎb ge tsoatsoade ge ǁkhāǁkhā hîna ge ǁîb saosabena a huite în nau khoen ǀkha ǂhanu ǀgaub ǃnâ hâ. Sadu ra hâ-ūhe ǂgao khami nau khoena hâ-ūs ǂhanub xa ǂâi re. (Mat. 7:12) Hoa da ge ǃgâi ǀgaub ǃnâ ra hâ-ūhe ǂgao. ǁNās ǀkha da ge nau khoena ǃgâi ǀgaub ǃnâ nî hâ-ū. Nēsa da ga dī o, on ge ǁîna nî ǂgae-e sida ǀkha ǃgâi ǀgaub ǃnâ hâsa. Xawe ǂhanuoǃnâse da ga hâ-ūhe os? Jesub ge ǁîb saosabena ge ǁkhāǁkhā în ǂgomǃgâsiba ūhâ Jehovab ǁîba ‘tsēs tsî tsuxub tsîra ra ǂgaiǀîna nî ǂhanuǂhanuba’ ǃkhaisa. (Luk. 18:6, 7) Nē mîdi ge ra mîmâi: Sida ǂhanu-ai Elob ge hōǃâ da ra ǃgomsina ra mûǂan nē ǀuni tsēdi ǃnâ tsîb ge ǀgūǁae ǂhanu-aisiba nî māda.—2Tes. 1:6.

¹⁹ ǁKhāǁkhāsen da ra xūn: Jesub ge ǁkhāǁkhā da tsoatsoade da ga sao o, o da ge nau khoena ǂhanu-ai ǀgaub ǃnâ nî hâ-ū. Tsî ǀnîsi da ga ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ hâ-ūhe o, o da ge ra ǁkhaeǂgao-e ǂansa Jehovab nî ǂhanuoǃnâsiba ūbēsa.

20-21. (a) Mā-amsa ūhâ ǃgâsaga mati nau khoen ǀkha nî hâ? (b) Aoba mati māsenxa ǀnamma nî ǁgau tsî ǁgûba mati ǁîb ǀgôan ǀkha nî hâ?

²⁰ Xristub di ǂhanub ǃnāga gu mā-amsa ūhâ ǃgâsaga mati nau khoen ǀkha nî hâ? ǀNammi a ǁnā ǂhanub di ǃgaoǃgao amaga gu ge ǁîga ǁîna nî ǃgôaǃgâ tsî ǁîna ǀnamxaǃnâ ǀgaub ǃnâ nî hâ-ū. ǂÂis ǃnâ gu ge nî ūhâ Xristub di ǂhanub ǀnammi ai a ǃgaoǃgaosa ǃkhaisa.

²¹ Omaris ǃnâ. Aob ge ǁîb tarasa nî ǀnam ‘Xristub ǀhaohâba a ǀnams . . . . ǁkhās khami.’ (Efe. 5:25, 28, 29) Aob ge Xristub di māsenxa ǀnamma nî ǁgae ǁîb taras di ǂhâsigu tsî ǃgâiǃgâibasens tsîna ǂgurose mâis ǃnâ-ū. ǀNî aogu ge a ǃgomba-e nēti i ǀnamma ǁgausa, ǀnîsi gu ǁnā ǀgaub ǃnâ kai khâi tama hâ amaga. Kaise î ge a ǃgom nē ǀgauga xu ǂgōsensa xawe gu ge nî dawa Xristub ǂhanuba gu ga ǁnâuǀnam ǂgao o. Aob hîna māsenxa ǀnamma ra ǁgaub ge ǁîb tarasa xu ǃgôasiba ra hō. ǁGûb hîna ǁîb ǀgôana a ǀnammi ge ǁîna tsûtsû tama hâ ǁîb dīgu tsî mîdi ǃnâ-ū. (Efe. 4:31) Xaweb ge ǁîb ǀnamma ǃgâi ǀgaub ǃnâ ra ǁgau hîna ǁîb ǀgôana ǃnorasase ra tsâ kaiba. Nē ǁgûb ge ǁîb ǀgôana xu ǂgomǃgâsib tsî ǀnammi tsîna nî ǃkhōǃoa.

22. 1 Petrub 5:1-3 ǃoagu i ‘gūna’ a ham-i di tsî ǁîna mati nî hâ-ūhe?

²² ǀHaohâb ǃnâ. ǀHaohâb ǃûi-aogu ge ǂâis ǃnâ nî ūhâ “gūn” ge ǁîgu di tama hâ di. (Jhn. 10:16; khomai re 1 Petrub 5:1-3.) “Elob gūn” tsî ‘Elob aiǃâ’ di hâ mîdi ge ǀhaohâb ǃûi-aoga ra ǂâiǂâiǃnâ gūn a Jehovab di ǃkhaisa. ǁÎb ge ra ǂhâba în ǁîb gūna ǀnammi tsî khoexaǃnâsib tsîn ǀkha hâ-ūhe. (1Tes. 2:7, 8) ǀHaohâb ǃûi-aogu hîna ǀnamxaǃnâ ǀgaub ǃnâ ǁîgu ǁgaumâide  ra dīgu ge Jehovab xa ra ǃkhōǃoa-e. Nē ǀhaohâb ǃûi-aogu ge ǃgâsan xa ǀnam-e tsî ǃgôasib tsîna ra ǁgau-e.

23-24. (a) ǀHaohâb ǃûi-aogu ǃereamsa a tae khoe-i ga ǀhaohâb ǃnâ tsūdī o? (b) ǀHaohâb ǃûi-aoga tae-e ǂâis ǃnâ nî ūhâ nē ǁhōga gu ga kōǃgâ ǁaeb ai?

²³ ǀHaohâb ǃûi-aoga mâ ǁgaumâisa ūhâ tsūdī-ao-e ǀgoraǃgâs ǃnâ? ǁÎgu ǁgaumâis ge ǀgoraǃgâ-aogu ǁgaumâide xu ra ǀkhara hîna ge Elob ge Israelǁîna a mā ǂhanub ǃnāga hâ î ga. ǁNā ǂhanub ǃnāga gu ge ǁîga gagasi xūn ǀguina ge kōǃgâ tama hâ i xawe gagasi tama hâ xūn tsîna gere kōǃgâ. Xawe Xristub ǂhanub ǃnāga gu ge ǀhaohâb ǃûi-aoga tsūdī hâ khoe-i hîna Jehovaba ra ǃoaba-i ǁhōgu ǀguiga ra kōǃgâ. ǁÎgu ge ra mûǂan ǃhūb di ǂhanub ǃereamsa ūhâsa Eloba xu, ǃhaoǃnâbe ǃgomsin tsî tsūdī ra khoen tsîn di ǁhōga kōǃgâsa. Nēs ge khoe-e ǀgoraǃgâs tsî ǃkhōsis ǃnâ ūs tsîna ǃkhōǂgā hâ.​—Rom. 13:1-4.

²⁴ ǀHaohâb ǃûi-aogu ǃereamsa a tae khoe-i ga ǀhaohâb ǃnâ tsūdī o? ǁÎgu ge Xoade ra sîsen-ū nē ǁhōga ôaǃnâ tsî mîǁguiga dīsa. ǁÎgu ge ǂâis ǃnâ ra ūhâ ǀnammi ge a Xristub ǂhanub di ǃgaoǃgao. ǀNammi ge ǀhaohâb ǃûi-aoga ra ǂkhâǃnâ sao ra xūn xa ǂâisa: Tae-e nî dī-e ǀhaohâb ǃnâ hâ khoe-i hîna go tsūdīhe-e huis ǃaroma? Tsūdī-ao-i ga ǀhaohâb ǃnâ hâ o, ob ge ǀnamma ǀhaohâb ǃûi-aoga ra ǂkhâǃnâ sao ra xūn xa ǂâisa: ǁÎ-e ra ǃhausen? ǁÎ-e da a hui ǁkhā ǁî-i ǀhōsagusisa Jehovab ǀkha ǁkhawa omkhâisa?

25. Sao ra ǁkhāǁkhāǃâsa tae-e nî ǃhoaǃgao?

²⁵ Kaise da ge ra ǃgôaǃgâ Xristub di ǂhanub ǃnāga hâsa. Hoada ga dītsâ o nē ǂhanuba ǁnâuǀnamsa o i ge mâ !gâsa-i hoa-e ǀnam-e tsî i ra ǃgôaǃgâ-e sa nî hōǃâ ǀhaohâb ǃnâ. Xawe da ge noxoba ‘ǂkhabaxa khoen’ hîna ra “ǃaruǀîǀgui tsū” dīn xa ǀoa hâ ǃhūbaib ǃnâ ra hâ. (2Tim. 3:13) Nēs ǃaroma da ge ǂkhaikharise nî hâ. Matib Xristeǁî ǀhaohâba Elob di ǂhanu-aisiba a ǁgae ǁkhā ǀgôan ǀgaiǃkhōs ǁhōgu ǀkhan ga ǁāxa o? Sao ra ǁkhāǁkhāǃâs ge nēsa nî ǃhoaǃgao.