1. Gā-ai ǀapemās Elobmîsa xu hâs ǃoagun khoena mati ra tanisen? (ǂKhoamîdi 1:20, 21)

 ǂGUI ǃhūgu ǃnâ da ge sida ǃgâsan. Khoen ǃnāsase ra ǃkharu ǃkhaigu ǃnâ mâ tsî ra aoǁnâse ra mû. ǁÎn ge ǀnom tsî khomain nî xū-e ra mā nî. ǀNîsi du ge sadu tsîna ǁkhā xū-e dītsâ hâ. ǀNîsi du ge ǂkhoamîdi ǃnâ hâ xoas hîna gā-ain ǃgangu ǃnâ mâ. Tsî ra ǂgain xa ra ǂâi, în khoena ǁnā ǀapemāsa ǃgâ. (Khomai re ǂKhoamîdi 1:20, 21 sa.) Elobmîs tsî sida ǂkhinin tsîn ge “gā-aisiba” ūhâ—Jehovab di gā-aisiba. Nē gā-aisiban ge khoena ǂhâhâ în gā-aisiba hō. Kaise da ge ra ǂkhî khoe-i ga sida ǂkhinina ūǃoa o. Xawe hoa khoen ge nēsa dī tama hâ. ǀNî khoen ge ǃgâiǃgâibasensa ūhâ tama hâ, Elobmîs tae-e ra mîsa ǁkhāǁkhāsens ǃnâ. ǀNîn ge mû dan ga o ra âi da, ǁîn ge ǂâi hâ Elobmîs a ǀoro ǂkhini di. ǀNîn ge Elobmîs ǁkhāǁkhādi ǃanusib xa hâde ra mîǁgaiǁgai. Tsî ra mî khoen hîna nē ǁkhāǁkhāde ra saon ǃgâi tama tsî aitsama ǂhanu-aisa. Xawe Jehovab ge ǀnamxaǃnâse ra aiǃgû. Tsî hoa khoena gā-aisiba ra mā. Mâ ǀgaugu ǃnâ?

2. Mapa da ama gā-aisiba a hōǁkhā nētsē. Xawe khoena tae-e dīsa ra mîǁgui?

² ǀGui ǀgaub hînab Jehovaba ama gā-aisiba ra ǂanǂan i ge, Elobmîs ǃnâ-ū. ǁNā ǂkhinis ge hoa khoen xa a hōhe ǁkhā. O sida ǂkhinin hîna Elobmîs ǃgāsasiba ra ǁguiǃān? Jehovab di ǀkhaeb ǀkha i ge ǁnā ǂkhinina, 1 000 xa ǃnāsa gowagu ǃnâ hōhe ǁkhā. ǁNān hîna ǃgâ, khomai tsî ǁkhāǁkhāsenan ra xūna ra ûiǂuin ge ǃgâiba nî hō. Xawe ǂgui khoen ge ra mîǁgui, în tā Jehovaba ǃgâ. Mîǁguigan  ga dī, on ge nau khoen tamas ka io ǁîn ai ra ǂgomǃgâsen. ǁÎn ge sida, Elobmîs ra mî xūna da ra sao amaga ra ǃgôaǁnâ. Nē ǁkhāǁkhāǃâs ge nî ǁguiǃā, tae-i ǃaroman khoena di ra tanisen ǃkhaisa. ǂGurose, hā re î da ǃhoaǃgao mati da gā-aisiba Jehovaba xu a hōǁkhā ǀgausa.

3. Ama gā-aisiba taena ǃkhōǂgā hâ?

³ Gā-aisib ge ra huida î da, ǂan da a xū-e sîsenū tsî ǃgâi mîǁguiga dī. Xawe ama gā-aisib ge ǁnās xa ǃnāsa-e ǂhâhâ. Elobmîs ge ra mî: Jehovaba “ǃaoǃgâs ge ǂans di tsoatsoasa tsî ǃAnub di ǂans ge ǁnâuǃāba hōsa.” (ǂKhm. 9:10) ǁNā-amaga i ge a ǂhâǂhâsa mîǁguiga da ga dī o, da Jehovab di ǂâiǀgauba nî ūhâsa—ǁnā ǂans “ǃanub” disa. ǂAnǂui da ge nî Jehovab nēs xa mati ra ǂâisa. Nēsa da ge Elobmîs tsî Elobmîs ai ǃgaoǃgaosa ǂkhinina ǁkhāǁkhāsens ǃnâ-ū a dī ǁkhā. Nēsa da ga dī, o da ge ama gā-aisiba ra ǁgau.—ǂKhm. 2:5-7.

4. Tae-i ǃaromab Jehovab ǀguiba, ama gā-aisiba mā da ǁkhā?

⁴ Jehovab ǀguib ge ama gā-aisiba a mā da ǁkhā. (Rom. 16:27) Tae-i ǃaroma da a mî ǁkhā, ama gā-aisib Jehovaba xu ra hāsa? ǂGurose, Jehovab ge a Kuru-ao tsîb ge hoa xūn hînab ge kuruna ǃamkuse a ǂan. (Psa. 104:24) ǀGamǁîse, Jehovab ra dī xūn hoan ge ǁîb gā-aisiba ra ǁgau. (Rom. 11:33) ǃNonaǁîse, Jehovab di gā-ai ǀapemāde ra sîsenūn ge ǃgâiba ra hō. (ǂKhm. 2:10-12) Gā-ai ǂgao da ga, o da ge amaba nî ūǃoa. Tsî nî mā-am î-î sida di mîǁguigu tsî dī da ra xūn tsîna daoǁgau da.

5. Tae-e ra ī khoen ga ama gā-aisib, Jehovaba xu ra ǀkhība ūǃoa ǂgao tama io?

⁵ ǂGuin hîna da aoǁnâ sîsenni ǃnâ ra ǀhao-ūn ge ra ǃkhō-am. Kurus ǃnâ i ama îsasiba hâ ǃkhaisa; xawen ge ra ǂnôagu Kuru-ao-i hâsa. Tsîn ge kurusa xūna (evolusiba) koasa ra mā. Xawe ǀnîn hîna da ra ǀhao-ūn ge ra mî Elob ǃnân ra ǂgom di. Xawen ge ra mî Elobmîs daoǁgaudi a ǀoro di. Tsîn ge ǁîn ra ǂgao khama ra ûi. ǀAmǂoasa a tae? ǃHūbaiba a ǃgâi, khoen ǁîn di gā-aisib tamas ka io Elob ai ra ǂgomǃgâ amaga? Ama ǂkhîban ra hō tamas ka ion ǂgomǃgâ ǁkhān a ǃâubasensa hānîǁaeb xa ūhâ? Sida ǂnamipe da ra hō xūn ge saora amab ǃnâ ra ǂgomǃgâ kai da: “Gā-aisi-i tamas ka io, ǁnâuǃā-i tamas ka io, ǀapemā-i xare-i ge ǀkhai ǃKhūb ǃoagu a khâi ǁkhā-e.” (ǂKhm. 21:30) Nēs ge ra ǂkhâǃnâ da, î da Jehovab ai ǂgan ǀgara îb ama gā-aisiba mā da. ǃHausenxasen ge ǂgui khoena ǁnāsa dī tama hâ. Tae-i ǃaroma?

6. ǂKhoamîdi 1:22-25 ǃoagu ham na Jehovab gā-aisiba ǃgâ ǂgao tama hâ?

⁶ ǂGui khoen ge ama gā-aisib ga ‘ǃganni ǃnâ mâ. Tsî ga ra ǂgaiǂuihe’ o ǃgâ tama hâ. Elobmîs ǃoagu î ge ǃnona groeps khoena hâ. Elob gā-aisiba ūǃoa ǂgao tamana. ǁNān ge [“ǂansa ūhâ taman” NW,] ‘ǃhō-aon’ tsî “gârena.” (Khomai re ǂKhoamîdi 1:22-25 sa.) Hā re î da kō tae-i ǃaroman nē khoena. Elob gā-aisiba ūǃoa ǂgao tamasa. Tsî mati da nî ǂgōsensa î da tā ǁîn khami ī.

7. Mati ion ǀnîna [“ǂansa ūhâ tamase” NW] ra hâ ǀgara?

⁷ [“ǂAnsa ūhâ taman” NW] ge ǁnān  hîna. ǁNâun da xū-i hoa-e supuse ra ǂgom na. Tsî ǃhaese ra ǂgaeǂhapuhena. (ǂKhm. 14:15) ǁNāti ina da ge sida di aoǁnâ sîsenni ǃnâ ra ǀhao-ū. Aiǁgause ǂâi re, ǂguin hîna ǂgomdi tsî politiks ǂgaeǂgui-aon xa ra ǂgaeǂhapuhena. ǀNîn ge ra buru ǂgaeǂgui-aon ra ǂhumisan ga ǂanǂui o. ǂKhoamîdi 1:22 ǃnâ ra mîhen ge gârese hâ ǀgarasa ra ǁhûi. ǁNā ǀgaub xan a ǃgâibahe amaga. (Jer. 5:31) ǁÎn ra ǂhâba xūnan ge ra dī ǂgao. Tsîn ge Elobmîs ra mî xūna ǁkhāǁkhāsen ǂgao tama. Tamas ka io Elob ǂhanuba ǁnâuǀnam ǂgao tama hâ. ǂGui khoen ge eloǃaoǃgâxa kai khoes hîna Quebec, Kanadab ǃnâ hâs khami ra tsâ. Hîna ge sari hâ Jehovab ǃoaba-ao-e a mîbasa. “Sida pristeri ga ǂgaeǂhabu da, o i ge a ǁîb di ǀhapi tsî sida di tama!” ǂAnapegase ǁnâuǀnam tamana da ge ǁgae ǂgao tamaǃ—ǂKhm. 1:32; 27:12.

8. Tae-e nî huida, î da ǂhanu ǂansa hō?

⁸ ǃGâi ǃaromas ǀkhas ge Elobmîsa ra ǂkhâǃnâ da, î da ‘ǂansa ūhâ tamase’ tā hâ ǀgara. (1Kor. 14:20) Gā-aisiba da ge ra hō, Elobmîs gā-aisiba da ga sida ûigu ǃnâ sîsenū o. Nēsa da ga dī, o da ge nî mû matis Elobmîsa ra hui dasa. Î da ǃgomsina xu ǂgōsen tsî gā-ai mîǁguiga dī. Mîǁguigu hîna da ra dīgu xa ǂâis ge a ǃgâi. Aiǁgause Elobmîsa ǁkhāǁkhāsen tsî du ǀhaode ǃoa ra ī. Xawe du noxopa māǁnāsen tsî ǁāǁnâ kaisen tama. ǀNîsi da ge nî dîsen, tae-e da nî dī î da ǁnā mîǁguiba sīǃnâ? Tsî tae-i ǃaroma da ǁnāsa noxoba dī tama hâ? ǁĀǁnâhe du ga o, aoǁnâ-ao-i tsî ǁkhāǁkhā-ao-i ǃgâiǂhôas di i ase du ǃgâise ra dī? Sida mîǁguiga ǁgau i ra Elobmîs daoǁgaudi xa da ra daoǁgauhesa? Sida Xristeǁî ǀgauga ǁgau-i ra nau khoen ǀkha da ra hâ ǀgaub ǃnâ? ǀKharaǀkharana dīs ga ǂhâbasa o, hā re î da Jehovab di hōhōǃnâ di ai ǂâisa ǂnûi. Hîna “ǁau khoe-i tsîna” ra gā-ai kai-e.—Psa. 19:7.

9. ‘ǃHō-aona’ mati ra ǁgau gā-aisiban ūǃoa ǂgao tamasa?

⁹ ǀGamǁî groeps khoen hîna, Elob di gā-aisiba ūǃoa ǂgao taman ge “ǃhō-aona.” ǀNî ǁaegu ai da ge nēti ī khoena sida aoǁnâ sîsenni ǃnâ ra ǀhao-ū. ǁÎn ge sida ǃhōs xa kaise a ǃgâibahe. (Psa. 123:4) Elobmîs ge ra mî ǀuniga tsēdi ǃnâ i, ǂgui ǃhō-aona nî hâsa. (2Pet. 3:3, 4) ǂHanu-ai Lot di ǀuiǀgôagu khamin ge ǀnî khoena nētsē. Eloba xu ra hā ǃkhâikomde ǃgâ tama hâ. (Gen. 19:14) ǂGuin ge Elobmîs daoǁgaudi ǃoagu ra ûina ra âi. ǃHō-aon ge “ǁîn di turagu eloxoresa xūn” xa ra ǂkhâǃnâhe. (Jud. 7, 17, 18) Elobmîs ǃhō-aona ra ǁguiǃā ǀgaub ge Jehovaba ǃoaba ǀû hân. Tsî Jehovaba ūǃoa ǂgao taman di ǀgauga ra ǁguiǃā.

10. Mati da nî ǂgōsen i da tā ǃhō-ao kai, Psalmdi 1:1 ǃnâ i ra ǂoaxa khami?

¹⁰ Mati da a dī ǁkhā î da tā ǃhō-ao kai? ǀGui ǀgaub hîna da nēsa a dī ǁkhāb ge, xū-i hoa-i xa a tsūbahe khoena xu hâbēsa. (Khomai re Psalmdi 1:1 sa.) Nēs ge ra ǂâibasen, î da tā Jehovaba ǃoaba ǀû hâ khoena ǃgâ. Tamas ka io ǁîna xu hâ ǂkhinina khomai. Xū-i hoa-i xa a tsūbahe tsî Jehovab ǁîb ǀapeǂhumis ǃnâ-ū ra mā daoǁgaude ūǃoa ǂgao taman ǀkha hâ. Nēti ī ǀgauba xu ǂgōsens ǃaroma da ge nî dîsen: ‘ǀAsa xūn tsî ǀkharaǀkharan ga hâ, o ta hoaǁae xū-i xa a tsûbahe? ǂGaeǂguisa ra ū ǃgâsagu ǀkha ta hoaǁae ǃgomsiba ūhâ?’ Nēti ī ǀgauga da ga ǃhaese ǀû, ob ge Jehovaba sida ǀkha nî ǂkhî.—ǂKhm. 3:34, 35.

11. “Gârena” mati Jehovab di ǃgâi ǀgauga ra mû?

 ¹¹ ǃNonaǁî groeps khoen hîna, Elob di gā-aisiba ūǃoa ǂgao taman ge ‘gârena.’ ǁÎn ge a gâre, Elob di ǂhanub ǃoagun ûi ǂgao tama amaga. Tsîn ge ǁîn mûǁae ǂhanu xūna ra dī. (ǂKhm. 12:15) ǁNāti īn ge Jehovaba ūǃoa ǂgao tama, gā-aisib di mā-aoba. (Psa. 53:1) Aoǁnâ sîsenni ǃnâ da ga ǀhao-ū nî, on ge Elobmîs daoǁgaude da ra sao amaga ra mîǁgaiǁgai da. Xawen ge ǃgâi ûi-e mā da ǁoa. Elobmîs ge ra mî: “Gâre khoe-i ǃaromab ge gā-aisiba kaise ǀgapi; ǀgoraǃgâǃkhaib tawa i ge ams â-e ǁkhowa-am ǁoa.” (ǂKhm. 24:7) Gâren ge ǃgâi ǀapemā-e ūhâ tama. ǁNā-amagab ge Jehovaba “gâre khoe-i ǀkha tā hâ” di ra ǂkhā da!—ǂKhm. 14:7.

12. Tae-e nî huida, î da tā gâren khami tanisen?

¹² Sida ge ǁnān hîna Elob di ǀapemāde, ǃhui hân khami ī ǂgao tama. Tsî da ge ra ǁkhāǁkhāsen Elob ra ǂâi ǀgauba ǀnamsa, ǁîb di ǂhanuga ǃkhōǂgā hâse. ǁNâuǀnamxasib tsî ǁnâuǀnamoǃnâsib xa ra ǃaromahe xūna da ge ra ǀgopeǀnō ǂgao. Nēsa da ga dī, ob ge sida ǀnamma nî ǀgai. ǃGaoǃgâ re khoen ra ǃkharuǃnâ ǃgomsina. ǁÎn Jehovab gā-ai ǀapemāde ūǃoa ǂgao tama amaga. ǁNāpaxu ǂâi re matikōseb sadu ûiba a ǃgâisa, Eloba du ra ǁnâuǀnam amaga.—Psa. 32:8, 10.

13. Jehovaba ra ǁgari da ǁîb gā-ai ǀapemāsa ǁnâuǀnamsa?

¹³ Jehovab ge gā-aisiba hoa khoena ra mā, xaweb ge ǁgari da tama hâ. Xaweb ge ra ǁguiǃā tae-i nî hāsa, khoen ga ǁîb gā-aisiba ūǃoa tama io. (ǂKhm. 1:29-32) Jehovaba ǁnâuǀnam ǂgao taman ge “ǁîn ǁoreb di ǂûba nî ǂû.” Ûin gere ǀgaub xa ǃaromahe hâsen ge tsûb tsî ǃgommi tsîna nî hōǃâ. Tsî ǀams aib ge Jehovaba nî hîkākā nî. Xawe ǁnān hîna Jehovab di gā-ai ǀapemāde ǃgâ tsî ra dīn ge ra mîmâibahe: “Tita ga ǃgân ge ǃnorasase nî ûi tsî ǂōǂōsi-i xare-e ǃao tide.”—ǂKhm. 1:33.

14-15. Tae-e da go ǂKhoamîdi 4:23 sa xu ǁkhā-ǁkhāsen?

¹⁴ Elob di gā-aisiba da ga ūǃoa, o da ge ǃgâiba ra hō. ǀNai da go ǃhoaǃgao khamib ge Jehovaba, māsenxase gā-aisiba ra mā. Aiǁgause, ǂkhoamîdi ǂkhinis ǃnâ i ra ǂoaxa khami. Jehovab ge mâǁae-i hoa-i ai nî sîsen ǀapemādi ǀkha ra ǂkhâǃnâ da. Sîsenū da ga o, sida di ûiba nî ǃgâiǃgâide. ǀKhī da haka aiǁgaudi gā-aisib di ǁnamas dide ǃoa kō re.

¹⁵ Sa ǂgaoba ǁkhauba re. Elobmîs ge ra mî: “Sa ǂgaob ǃnâ ra ī xūna ǂōrisase ǃûi, ǁîba xu gu ûib di ǁgamǃāga ra dâu xuige.” (ǂKhm. 4:23) ǂÂi re tae-e da a dī ǁkhāsa, î da sida ǂhunumâ ǂgaoga ǃûi. ǂUrusib ǃaroma da ge ǃgâi ǂûna nî ǂû. Tsî sorosise oefen tsî ǁgai ǁnaetiga xu nî  ǂgōsen. ǁKhā ǀgaub ǃnâ da ge sida di ǂgaoba ra ǃûi. Tsēs hoasa da ge Elobmîs ǀkha ra ǂûmāsen. Tsî Xristeǁî ǀhaodi ǃaroma ra aiǂhumisen. Hâǃnâ tsî ǀhaodi tawa ǃereamde ra mā. Mâ ǁaeb hoab ai da ge māsenxase aoǁnâ sîsenni ǃnâ ǃâ-e ūhâ. ǃGâi tama ǂâi ǀgauba xu da ge nî ǂgōsen. Sida di ǃgâiǂâisa nî ǁgaiǁgaiga. Aiǁgause ǁgai tanisen ǀgaugu tsî ǃgâi tama khoen ǀkha hâ ǀhaos.

16. Matis ǂKhoamîdi 23:4, 5 tsîna nētsē a huida ǁkhā?

¹⁶ Ūts hâ i ǀkha ǂâu re. Elobmîs ge saora ǀapemāsa ra mā da: “Tā ǃkhūsib ǃaroma dītoasen. . . . ǃKhūsib ge hāb ra khami ǃhaese ra ǃkharu; ǁîb ge ǁnātimîsi ǁgapokha hō tsî kai anis khami ǂoab ǃnâ ra ǁkhanabē.” (ǂKhm. 23:4, 5) ǃKhūsis ge hâhâ tama hâ. Xawe ǂgui khoen ǃkhū hân tsî ǀgâsan ge mari-i xa ra ǂâiǂhansen. ǁNās ǀkhan ge hoaǁae ǁîn a ǂansa ǀgaub, ǀhōsagusis. Tsî ǁîn ǂurusib tsîna ra tsûtsû xūna ra dī. (ǂKhm. 28:20; 1Tim. 6:9, 10) Gā-aisib ge ra huida î da tā mari-i xa ǂâiǂhansen. Nēs ge ra huida î da tā mariǃgunuxa, î da ū da hân ǀkha ǂâu.—Aoǁn. 7:12.

17. Mati da ‘gā-aisib ǀausa’ a omkhâi ǁkhā? ǂKhoamîdi 12:18 ǃnâ ra mîhesa?

¹⁷ ǃHoats nîs aiǃâ ǂâi re. ǂAnbasen tama ta ga io, o da ge sida ra mî mîdi ǀkha khoe-e a tsûtsû ǁkhā. Elobmîs ge ra mî: “ǂÂiǃgâ tamase ra ǃhoa khoe-i mîdi ge ǀā gôab khami ra ǃkhāǃganu, xawe gā-ai khoe-i nams ge ra ǂuruǂuru.” (ǂKhm. 12:18) ǂKhîba ūhâ ǀgaras ǃaroma da ge ǀhoeb. Tsî nau khoen xa ǃgâi tamase ǃhoasa xu ra ǂgōsen. (ǂKhm. 20:19) Sida mîdi ǀkha da ga khoena tsûtsû ǂgao tama ga ra io, o da ge Elobmîsa khomai tsî nî ǂâiǃgâ. (Luk. 6:45) Elobmîs ra mî xūna da ga ǂâiǃgâ, o i ge sida mîde “gā-aisib ǀaus” khami nî ī. Hîna nau khoena sâsase nî tsâ kaisa.—ǂKhm. 18:4.

18. Matis ǂKhoamîdi 24:6 sa ra huida, î da aoǁnâ sîsenni ǃnâ ǃgâise dī?

¹⁸ ǀApeǂhumis di daoǁgaude sao-ai re. Elobmîs ge huida nî ǀapemāde ra māda:  “Gā-ai ǀapedi ǀkha ǀguits ge toroǃkhams ǃnâ nî ǂgâ tsî ǂgui ǀapemā-aon di ǀapemās ǀkha ǀguits ge dan ǁkhā.” (ǂKhm. 24:6) ǀKhī da kō re mati da nē xoasa da ga sîsenū o, nî ǃgâi aoǁnâ-ao tsî ǁkhāǁkhā-ao kaisa. Aoǁnâ sîsenne sida ra ǂâi ǀgaub ai dīs xa, da ge ra dītsâ. Māhe da hâ ǀapemādi ǃoagu dīsa. Xristeǁî ǀhaodi tawa da ge gā-ai daoǁgaudi. Hîna Elobmîs ai ǃgaoǃgaosa ǃhoadi tsî ǁkhāǁkhādi tsîna ūhâde ra hō. Jehovab ǀapeǂhumis ge ǃgâi sîsenū xūn, ǂkhinin tsî vidiogu tsîna ra mā da. Hîna ra huina în khoena Elobmîsa ǃgâise ǁnâuǃā. Sadu tsîna nē xūna ǃgâi ǀgaub ǃnâ sîsenūsa ra ǁkhāǁkhāsen?

19. Mati du ra tsâ Jehovab māda hâ gā-aisib xa? (ǂKhoamîdi 3:13-18)

¹⁹ Khomai re ǂKhoamîdi 3:13-18 sa. Sida ge kaise a ganganxa ǃgâi ǀapemādi. Hîna da Elobmîsa xu ra hō di ǃaroma. Jehovab di ǀapemādi ose da ge ǂkhîb. Tsî ǃgâi ûib tsîna ga ūhâ tama hâ! Nē ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ da ge ǃgâi ǀapemādi gā-aisib dide, ǂKhoamîdi ǂkhinisa xu go hō. Ama i ge, Jehovab ge hoa Elobmîs ǃnâ gā-ai ǀapemāde ǃkhōǂgā hâ. Nē gā-ai ǀapemādi Jehovab dide da ge mâ ǃkhai-i hoa-i ai a sîsenū ǁkhā. ǂGui khoen ge Elob di gā-aisiba ǃgôaǃgâ tama hâ. Xawe da ge nēs xa ra ǂkhâǃnâhe. “ǁÎb [gā-aisiba] ǃkhōǀgaipe hânab ge ra ǀkhae.”