1-2. Jodeǁîn hîna ge Babilons ǃnâ gere hâna mâ ǂhâǂhâsa mîǁguiba ga dī hâ? (Esrab 1:2-4)

 GAO-AOB ge ge ǂanǂan. Jodeǁîn hîna Babilons ǃnâ 70 kuriga ǃkhosis ǃnâ ge hâ în ge, mā-amsa ge hō în Israela ǃoa oa. (Khomai re Esrab 1:2-4 sa.) Jehovab ǀguib ge nēsa ga īǁkha kai hâ. Babilons ge ǂgui ǁaegu ai ǁîs di ǃkhōsabena ge ǁnāxu tama hâ i. (Jes. 14:4, 17) Babilons ge danhe toas khaoǃgâ, î ge ǀasa ǂgaeǂgui-aoba ge hâ i. Tsîb ge ǁîba Jodeǁîna ge mā-am în Babilonsa xu ǂoa. ǁNās xa ǃaromahe hâse i ge mâ Jodeǁî-i hoa-i tsî oms di danagu tsîna ǂhâǂhâsa mîǁguiba ga dī hâ. Babilonsan nî ǁnāxu tamas ka ion ǁnāpa nî hâsa. ǁNāti-i mîǁguiba dīs ge ge supu tama hâ i. Tae-i ǃaroma?

² Kairasib xa ǃaromahe hâsen ge ǂguina ge oa ǁoa-i. ǂGui Jodeǁîn tsîn ge Babilons ǃnâ ge ǃnaehe tsîs ge ǁnāsa ge ǁîn di omm-i. Israeli ge ge ǁîn di om tama hâ i xawe ǁō gen di om ge īs ge. ǀNî Jodeǁîn ge Babilons ǃnâ kaise ge ǃkhū. Tsîn ge ǀnîsi ge ǃgombahe i ǁîn di omdi tsî mari kuru ǃkhaiga ǁnāxu tsî ǀūn ge ī ǃās ǃnâ sī hâsa.

3. Jehovaba mati Jodeǁîn hîna gere oana ga ǀkhae hâ?

³ ǂGomǂgomsa Jodeǁîn ge ge ǂan i oan ga, on nî hō xūn. ǁÎn ge ǁnāxu xūn ǃgâ ai nî ǃgâisa. ǁÎn ga hō hâ ǃgâi xu î ge ama ǃoabasa. Babilons ǃnâ î ge ama tama hâ elogu ǃaroma 50 tempelga ge hâ i. Xawe î ge ǀgui tempeli tsîna Jehovab ǃaroma ge ǀkhai i. Israelǁîn xa î ge altars tsîna ǁîn ǁguibadi ǃaroma ge ǀkhai i. Moseb ǂhanub gere ǂgaoǀkhā khami. Pristergu tsîn ge ge ǀkhai i  ǁguibade dīs ǃaroma. ǁNās ǀkha î ge ama tama hâ eloga gere ǃoaba khoena, Jehovaba gere ǃoaban xa ge ǂgui-i. ǁNā ǃkhais ǃaroman ge ǂgui Jodeǁîna gere mûǂui în ǁîn di omsa ǃoa oa. Tsî ama ǃoabasa ǁkhawa tsoatsoa.

4. Jehovaba Israela ǃoa ra oa Jodeǁîna tae-e ge mîmaiba?

⁴ Daob hîna Babilonsa xu Israela ǃoa gere īb ge kaise ge ǃgom i. Xaweb ge Jehovaba ge mîmai ǃgomsin hoanab ni ūbesa. Jesajab ge ge xoa: ‘ǃGaroǃhūb ǃnâ Jehovab ǃaroma daoba ǂhomi re! ǃGaroǃhūb ǃnâ sada Elob ǃaroma ǃganna ǂhauǂhau re!. . . . ǀKhora ǃhūb ge nî ǂhauǂhauhe tsî karosa ǃhūb ge nî tsautsauhe.’ (Jes. 40:3, 4.) Nē ai-īsiba mûnanai re: ǃGāroǃhūb ǃnâb ge ǂhāba ǃkhaib dawa, ǃhomgu ǃnâ daoba ǁgoe. Sari-aon ǃaromas ge nēsa a kai ǀkhae. ǂHanu daob ai ǃgûs ge ǃhomgu ǁaegu hâ daob xa kaise a supu. ǁÎb ai ǃgûs ge kaise nî ǃkhae.

5. Babilonsa xu Isreala ǃoa gere ī daoba mati ge ǀon hâ i?

⁵ Nētse î ge daoga ǁîn di ǀondi tamas ka io ǃgôadi ai a ǂanhe. Daob hîna ge Jesajab xa a xoaheb ge ǀons tsîna ge uhâ i. ǁNāpa i ge neti xoasa: “Kai daob ge ǁnāpa nî ǁgoe, tsî “ǃAnu Daob” ti nî ǂansa. ǃAnuoǃnân ge ǁîb ai ǃgû tide.” (Jes. 35:8) Nē mîmaisa mâ ǂâibasensa Israelǁîna ge ūhâba i? Tsî mâ ǂâibasensa sida nētsē ūhâba hâ?

6. Nē daoba tae-i ǃaroma ǃanu di ge ǂgai-e?

⁶ “ǃAnu daob” ti hâ ǀons ge kaise a îsa. Daoba tae-i ǃaroma ǃanu ti ge ǂgaihe? “ǃAnuoǃnân” ǃaroma i ge ǃkhai-e Israeli ǃnâ ni ǀkhai-i. ǁNan hîna ama tama hâ eloga ra ǃoaban, ǃgâi tamase ra ǁgoe-ūgun tsî ǀkhara ǁgai ǁorena ra dīna. Oa ra Jodeǁîn ge ǁîn di Elob ǃaroma ga ‘ǃanu khoe’ hâ. (Deu. 7:6) ǁNāsa ge re ǂâibasen, oa ra Jodeǁîn ǀkharaǀkharana nî dīsa în Jehovaba ǂkhîǂkhî?

7. Jodeǁîna mâ ǀkharaǀkharana ga dī hâ? Aiǁgau-e mā re.

⁷ ǀNai i go ǃhoaǃgaohe khamîn ge ǃnāsa Jodeǁîna Babilons ǃnâ ge ǃnaehe. Tsîn ge ǀnîna Babilons ǃnâ î ge xūna gere dīhe ǀgaub tsî khoen di ǂâi ǀgaub tsîna ge ǁnaedi. ǃNani kuriga ǃkharu tsîn ge ǂguro Jodeǁîna oa toas khaoǃgâb ge Esraba ge ǁnâu. ǀNîn Jehovaba ǃoaba tama hâ khoedi ǀkha ǃgammeb ǃgaeǁaesa ge dīsa. (Eks. 34:15, 16; Esr. 9:1, 2.) Ēgab ge Nehemiaba ge buru ǁnâub ge o. Israeli ǃnâ ge ǃnaehe ǀgôan ge noxoba Jodeǁîn di gowaba ǃhoa tama hâ isa. (Deu. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24) ǁNā ǂkham ǀgôana mati Jehovaba ga ǃoaba hâ, Hebreǁî gowaban ǁnâuǃā tama hâ hîna? (Esr. 10:3, 44) ǁNā Jodeǁîn ge kai ǀkharaǀkharana ga dī hâ. Xawe î ge ga supu hâ Isreali ǃnâ ǁnā ǀkharaǀkharana dīsa. Ama ǃoabas gere hau-oahe ǃās ǃnâ.—Neh. 8:8, 9.

8. Tae-i ǃaroma i ǃkharuge ǁaeb ǃnâ ge ī xūna sida ǃaroma nētse a ǂhâǂhâsaba? (Tsoatsoas ai hâ ai-īsiba kō re.)

⁸ ‘ǁNās ge kaise ge ǂûǂûsa i’ din ge ǀnîna ra ǂâi. ‘Xawe Jodeǁîn ǀkha ge ī xūna nētse sida ǃaroma ǂâibasen-e ūhâ?’ Îo ûhā, sida tsîn “ǃanu daob” ai ra ǃgû amaga. Nēsi da ga ǂkhauhesan tamas ka io “ǀnî gūn” di ǃâ xawe da ge sida hoa “ǃanu daob” ai nî hâ ǀgara. ǁNā daob  gagasi paradaisa ǃoa ra ība tsî Gaosib di ǀkhaega nî mā daba. b (Jhn. 10:16.) 1919ǁÎ kurib Jesub di ǃnaes khaoǃgâ, î ge miliuns di aogu tsî taradi tsîna Babilons kaisa ǁnāxu tsî ǃanu daob ai ge ǃgû tsoatsoa. Sadu tsîn ge ǀnîsi ǁîn di ǃâ. ǁNā daob ǀnai 100 kuriga ǃkharu hâse ge ǁkhowamhe xawe î ge ǁnās aiǃâ ge aiǂhomihe hâ i.

9. Jesajab 57:14 ǃoagu î ge mâǀgaub ǃnâ “ǃanu daob” ai sîsen-e dīhe?

⁹ Jehovab ge Babilonsa gere ǁnāxu Jodeǁîn di ǃgomsiga gere ūbe. (Khomai re Jesajab 57:14 sa.) O nētses di “ǃanu daob” xa? ǂGui kuriga 1919ǁî kurib aiǃâb ge Jehovaba Eloǃaoǃgâxasiba ge ūhâ i khoega ge sîsen-ū, îgu nauna hui Babilons kaisa xu ǂoasa. (ǀGopeǀnō re Jes. 40:3.) ǁÎgu ge ǂhâbasa sîsen-e ge dī—gagasi sîsen-e—în ǃgâi ǂgaoba ûhā khoena ama tama hâ ǃoabas ǁnāxū. Tsî Jehovaba ǁîb di khoen ǀkha ǃoaba. Nē “sîsen-e” tae-e ge ǃkhoǂga hâ i? Kō re, mâ sîsen-i ge dīhesa.

10-11. Mati i ǁgâis tsî ǂnûiǃkhunis tsîna Elobmîs xa ǂans ǀkha ge hui? (Ai-īsiba mû re.)

¹⁰ ǁGâis. 1450ǁÎ kurib aiǃâ î ge Elobmîsa ǃomdi ǀkha gere ǁgâihe. Sîsenni ge kai ǁaeba ge ū tsî î ge Elobmîde ge ǁgâiǁnâhe tama hâ i. Kaise î ge ǂgui mari-e gere ǂgan. ǁGâi ūhe ra masindi ge kuruhe, o di ge Elobmîde ǂguise supuse ge ǁgâihe tsoatsoa.

¹¹ ǂNûiǃkhunis. Elobmîs ge ǂgui kuriga Latin gowab ǃnâ ge hâ î. Tsî î ge gā-ai khoen ǀguina ge ǁnâuǃā ǁkhā i. ǁGâis ge dīhe tsoatsoa, o î ge Eloǃaoǃgâxasiba ge ūhâ i khoega. Elobmîsa khoen gere ǃhoa gowagu ǃnâ ge ǂnûiǃkhuni tsoatsoa. ǁNās ǀkhan ge khoena, kerkegu ǂgaeǂgui-aogu gere ǁkhāǁkhā xūna Elobmîs ǀkha ge ǀgopeǀnō ǁkhā i.

12-13. Elobmîs ǁkhāǁkhāsen-aona mati ǂhomi ǁkhāǁkhāte ge ǁguiǃā ǀgaub xa aiǁgaute mā re.

¹² Elobmîsa ôaǃnâs ǀkha ra hui xūn. ǂŌrisase ge Elobmîsa gere ôaǃnâ studentan ge kaise ǂguina ge ǁkhāǁkhāsen. Xawe î ge ǂgomdi ǁkhāǁkhā-aoga ge ǁgaixa, mû gu ge o ǁîn ǁkhāǁkhāsenan go xūna naun ǀkha gere ǀgoragu amaga. Tsî 1835ǁî kuriba xu, î ge ǃgai ǂgaoba ūhâ khoega ǂkhari ǂkhaniroga ge māǂui tsoatsoa. Hîna gere ǁgauga mati di ge ǂgomde gere ǂhomi ǀgauba.

¹³ Tsî 1835ǁî kurib ǃnâb ge Henry Grew ti ǀon hâ Eloǃoaǃgâxasiba ūhâ khoeba, ǂkhaniroba ge māǂui. ǁŌhan di mâsib xa ge hâ îba. ǁNā ǂkhanib ǃnâb ge Xoade gere sîsenūse ge ǁgau, Elob ge khoena a kurusa în ǀamosib kōse ûi tsî da ǂgomdi ra ǁkhāǁkhā khami hoada nē ǀgaib ǀkha ǃnaehe tama hâsa. Tsî 1837ǁî kurib ǃnâb ge George Storrs ti ǀon hâ ǁkhāǁkhā-aoba nē ǂkhaniba ge hō. Nē ǂkhanibab ge khomai toas khaoǃgâb ge ge mûǂan, amab go hōsa. ǁÎb ge ge mîǁgui nē amab xa naun ǀkha ǀgoragusa. Tsîb ge 1842ǁî kuri mâǂoara xū-i xa ge ǃhoa tsoatsoa, “An Inquiry—Are the Wicked Immortal?” George Storrsi gere xoa xūn ge Charles Taze Russell ti ǀon hâ ǂkhamkhoeba ge tsâǀkhā.

14. ǃGâsab Russelli tsî ǁîb ǀkha ge hâ î gu tsîna mâ ǀgaugu ǃnâ gagasi daob om sîsenni ǀkha ge hui? (Ai-īsiba mû re.)

¹⁴ Mâ ǀgaub ǃnâ î ge ǃgâsab Russelli tsî  ǁîb ǀkha ge hâ i khoegu tsîna gagasi daob hîna ge ǃkharuge ǁaeb ǃnâ a dī-ūnuheba xu ǃgâiba ge hō? Ôaǃnâs ǃaroma gu ge ǁîgu ǁaeb aiǃâ ge māǂuihe hâ i ǂgui Elobmîde gere sîsenū. ǁÎgu ge Elobmîsa gere ôaǃnâ khoegu di ǂansa xūs tsîna ǃgâiba ge hō, aiǁgause Henry Grewb, George Storrsi tsî ǀnî hâ gu tsîna. ǃGâsab Russelli tsî ǁîb ǀkha ge hâ î gu tsîn ge gagasi daoba om sîsenni ǀkha ge hui. ǁÎgu ge Elobmîs ai a ǃgaoǃgaosa ǂgui ǂkhanidi tsî ǂkhanirogu tsîna ge māǂui.

15. Tae-e 1919ǁî kurib ǃnâ ge ī?

¹⁵ Babilons kais ge 1919ǁî kurib ǃnâ, Elob khoen ǂam-ais ūhâ ǀgaiba ge ǂoaǃnâ. ǁNā kurib ǃnâ î ge ‘ǂgomǂgomsa tsî ǁnâuǃāxa ǃgāba’ ge īǁkhā kai. În ǃgâi ǂgaoba ūhâ khoena “ǃanu daob” ai ǃgû tsoatsoa ǁkhā. (Mat. 24:45-47) Kai gangans ǃkharuge ǁaeb di ǂgomǂgomsan hîna ge “ǂhanu-ain di daob” ai a ǃgûna. Tsî a īǁkhā kaina în ǂguina nē gagasi daob aiǃgû tsî Jehovab tsî ǁîb ǂâibasens xa ǁkhāǁkhāsen. (ǂKhm. 4:18) Nēs ge ge īǁkhā kai, în ǀguiǃnâxase Jehovab di ǂgaoǀkhādi ǀkha ûi. Jehovab ge ǃâubasen tama hâ în ǁîna hoase ǀkharaǀkharana dī. Xaweb ge ǁîba ǁîna ǁaeba xu ǁaeb ǀkha ra hui în amaba mûǃā. (“ Jehovab ge amaba ra ǃnâ kai” ti hâ boksisa mû re.) Kaise da ge hoada nî ǂkhî mûǂan da ga o, Jehovaba da dī da ra xūn hoan ǃnâ a ǂkhîǂkhî ǁkhāsa.—Kol. 1:10.

16. ǁAubexa 1919ǁî kuriba xu da mati ‘ǃanu daoba’ ra kōǃgâ? (Jesajab 48:17; 60:17)

¹⁶ Mâ daob hoab ge ǁaeba xu ǁaeb ǀkha kōǃgâhesa ǂhâhâ. Tsî 1919ǁî kuriba xu î ge “ǃanu daob” ai ge sîsen-e tsoatsoa. În khoena Babilons kaisa xu ǂoa ǁkhā, ama ǃoabasa ǃoa. ǀAsase ge ǁgaumâihe ǂgomǂgomsa tsî ga-ai ǃgāgu ge  1921ǁî kuri, Elobmîs ǁkhāǁkhās ǃgao ra sîsenūhe ǂkhanina ge māǂui tsoatsoa. Nēs ge khoena gere hui în Elobmîs amaba ǁkhāǁkhāsen. The Harp of God ti hâ ǂkhanis ge 36 gowagu ǃnâ ǁaubexa 6 miliuns xa ǃnāsase ge māǂuihe. Tsîn ge ǂguina ǁnāsa xu amaba ge ǁkhāǁkhāsen. Nē ǁaeb ǃnâ da ge ǀasa ǂkhanisa ūhâ ǀAmosib kōse ǃgâiaǂgao re ti hâsa. Tsî nē ǂkhanisa da ge Elobmîs ǁkhāǁkhādi ǃgao ra sîsenū. ǀUniga tsēdi ǃnâb ge Jehovaba ǁîb ǀapeǂhomis ǃnâ-ū Elobmîs ai ǃgaoǃgaosa ǂûna ra māda. Tsî nē ǂûn ge ra hui, î da hoada “ǃanu daob” ai ǃgû ǀgara ǁkhā.—Khomai re Jesajab 48:17; 60:17 sa.

17-18. “ǃAnu daob” ai ǃgûs di ǀamǂoasa a tae?

¹⁷ Mî ǁkhā da ge a, khoe-i ga Elobmîs ǁkhāǁkhāsa a ūǃoa ǃnâs hoasa î ge ǁî-e “ǃanu daob” ai ra ǃgû tsoatsoa ti. ǀNîn ge ǃnūbu ǁaeroba nē daob ai ǃgû tsî ra ǀû. Naun ge ra mîǁgui nē daob ai ǃgû ǀgarasa ǀamose. ǀAmose nē daob ai ǃgûsa a tae?

¹⁸ ǀHommi ǃâubasensa ūhân ge “ǃanu daob” ai ra ǃgû. Hîna ‘Elob di Paradaisa’ ǃoa ra ība ǀhomma ǃoa. (J.ǂHa. 2:7) ǁNān hîna ǃhūbaib ǃâubasensa ūhân ge 1 000 kurigu khaoǃgâ nî hâ ǀamo ûib daob ai ra ǃgû ǀoasa kurusa ūhâse. ǁNā daob ai du ga nētsē ga ra ǃgû o, tā dawasen xawe aiǃgû. Tsî tā ǀûsen ǀasa ǃhūbaib daob ǀams ai du nî sīs kōse. “ǃNorasase” sīsa da ge ra ǁkhoreba du.