ǃAOǃAODI: Elobmîs ǃoagu ge hâ i ǃaoǃaodi. ǁÎs ǀōs tsî mâǃoas ge Elobmîsa ge dīkākā tama hâ i. ǀNî ǃhaoǃnâpe ǂgomdi ǂgaeǂgui-aon tsî ǂnûiǃkhuni-aon ge ge dītsâ. Elobmîs haisi-amsa ǁîn ǃhaoǃnâpe ǂgom ǀgaugu ǃoagu dawasa. ǁÎn ra ǂgom ǀgauba Elobmîs ǀkha ǀgōpeǀnōs ǃâs ǃnâ. ǃGaoǃgâ re ǀnî aiǁgaude:

• ǃOaba ǃnâ ǃkhaib: Hakaǁî tsî ǀgamǁî kurigu ǁaegub ǃnâ Jesub di ǃnaes aiǃgâ, gu ge xoa-aogu Samaritan Pentateuch diga Eksodus 20:17 ǀams ai “Aargaareezems ǃnâ. Tsî ǁnāba i ge altarsa nî omhe” ti hâ ǃnapa ge ǂgā. Samaritanan ge ge ǂâi hâ i nē xoas ǁîn di tempela omsa ra ǂkhâǃnâ di. “Aargaareezem” tamas ka io, Mount Gerizims ai.

• ǃNonaǀguira Elob ǃnâ ǂgoms: ǁAupexa 300 kurigu Elobmîs dītaohe hâs khaoǃgâ. I ge ǃnona ǀguira Elob ǃnâ ra ǂgom khoeba 1 Johaneb 5:8 sa ge dawa. Sao ra se “ǀhommi ǃnâ i ge ǁgûb tsî mîs tsî ǃanu gagaba hâ: tsî nē ǃnonan ge a ǀgui.” ǁNā ǃâb ge ǀasa testaments ǃnâ a ǀkhai. “Jesub di ǃnaes aiǃgâsa xū hâ kurigu ǃnâ” kō re Elobmîs ôaǃnâ-aob Bruce Metzgeri ge mî xū-e. Nē mîdi ge “ǂguise ǀoro Latin testaments tsî [Latin] Vulgates ǃnâ ra hōhe.”

• ǂOaǂamsa ǀons: Jodeǁîn di ǂhanugu ge ǀgaisa mîǁguiga ge dī. ǂGui ǂnûiǃkhuni-aogu ge ge mîǁgui Elob ǀonsa Elobmîs xoade xu ūǂuisa. ǁÎgu ge Elob ǀonsa “ǃKhūb” tamas ka io, “Elob” ti hâ ǂgai ǀondi ǀkha ge ǃkhōǃkhuni. Nēs ge ǂâibasensa kuru-aob ai ǀgui ge ūhâ tama hâ i. Xawe ama tama ǃoaba-aon tsî ǁGâuab tsîna ǃkhōǂgā hâ.​—Johaneb 10:34, 35; 1 Korinteǁîn 8:5, 6; 2 Korinteǁîn 4:4. *

MATIS GE ELOBMÎSA MÂǃKHARU ǀGAUS: ǂGurose gu ge Elobmîs ôaǃnâ-aoga ge ǁae tama hâ i. Tamas ka io, o gere ǀgapitsâsen. Xawe ǀnîn ge kaise ǃgâi ǀgaub ǃnâ ôaǃnâde gere dī. ǃNaniǁî tsî disiǁî kurigu Jesub di ǃnaes aiǃgâ gu ge Masoretes kopiga Hebreǁî xoadi ase ge māǂuihe. Hîna Masoretik xoadi ti a ǂansade. ǁÎgu ge hoaǁae ǂorisase ôaǃnâde gere dī. ǁÎn ge mîdi tsî leterdi tsîna gere ǃgôa i i tā dīsā-e hâ. Tsî dīsāhe hâ xū-e gu gere hō o. O gu ge xoaǁguiba gere dī margins ǃnâ. Masoretes gu ge Elobmîs ǂâibasensa dawasa gere mâǃoa. “Tsî ǂanapega nēsa dīs ge ǀgaisa ǂkhababa ǁîga nî hauba” tib ge Professor Moshe Goshen-Gottsteina ge xoa.

ǀGamǁîse nē testaments di kai ǃâb ge ra hui. În nētsēs Elobmîs ôaǃnâ-aona tā dīsāna dī. Aiǁgause gu ge ǂgui kurin ǃkharu hâse ǂgomdi ǂgaeǂgui-aoga. Ge ǁkhāǁkhā ǁîgu Latin versions ama tama Elobmîs xoade ǃkhōǂgā hâsa. ǁÎgu ge 1 Johaneb 5:8 tawa ǃgâi tama mîsa ge ǂgā hîna ǃkharu go khomai ǃâs ǃnâ go hâ isa. Nē dīsādi ge English King James Versions di xoade ge tsâǀkhā. Xawe nau xoadi ge hōhe o, mati di ge nēsa ǃgāsa kai? Bruce Metzgeri ge ra mî: “[1 Johaneb 5:8] tawa ǀarosa ǃâb ge a ǀkhai. ǃKharu ge ǁaeb di ǀoro xoadi hoadi ǃnâ. (Syriac, Coptic, Armenian, Ethiopic, Arabic, Slavonic) Latins ǀguis ge ge ūhâ i.” ǁNā amaga i ge King James Version tsî nau Elobmîde xu ge ūǂuihe.

ǀOro xoade ra ǁgau Elobmîs haisi-ams ge mâǃkharusa? Dead Seas ǃnâ i ge Elobmîs ǀnî ǃâ-e 1947ǁî kuri hōhe o. O i ge ge ǀgōpeǀnohe ǁkhā i nau Hebreǁî Masoretik xoadi ǀkha. Hîna ge ǂgui kurina ǃkharu hâse a xoahe de. ǂGui ǃgôab ǃnâ hâ ǂhôan ôaǃnâ-aon Dead Sea xoadi din ge ge hōǂui ǀgui skroli di xoadi “ǂâu hâsa ama i asa ǁgausa. Nē ǂnuiǃkhunis Elobmîs xoadi, hîna ge ǂgui kurin ǃkharu hâse ǃomdi ǀkha a xoahedi. Jodeǁîn ǂnuiǃkhuni-aon xa kaise ǂgomǂgomsa tsî ǃgâise xoahe hâsa.”

Chester Beatty Librarib ge papyria-i di ǃgôaba ge ǀhaoǀhao. Hîna ge hoa ǂkhanin Grike Xristeǁîn xoadi. Tsî ǀnî ǃâgu hîna ǁaupexa 100 kurin Elobmîs xoa toahe hâs khaos ai hân tsîna ǃkhōǂgā hâ. “Papyris ǂkhanigu ge ǂâu hâ ǃgāsasiba ra mā” tsî The Anchor Bible Dictionary ǂkhanis ge ra mî nē “ǂnuiǃkhunis Elobmîs dis a ǃgāsasa.”

ǀAMǂOAS: Elobmîs xoade ǁgaiǁgais xa i ge kurin ǃnâ ǂgui xoade ge ǃgāsa kaihe. “ǀGui ǂkhani-i ǃkharu ge ǁaeb di-i. Tsîn ge nēti kōse ǂguise xoasa tama. Grike Xristeǁîn xoadi ǃnâ” tib ge ǃgôahesab Frederic ­Kenyona ra mî. Tsî ǀgui Elobmîs ôaǃnâ-ao i tsîn ge ǀūxū tite. Nē xoadi ge ǀgapikhaba xū sida ǃoa a hāsa. Tsî ganganxaseb ge Hebreǁî xoadi ôaǃnâ-aob William Henry Greena ge mî: “Nēs ge ra ǂâibasen ǀnî hâ sîsenni tamas ka io, ôaǃnâ-ao-i nēsa ǂhanu ǀgaub ǃnâ a māǃkharu ǁoasa.”