Citava uze ntuluue ua kala mu lamba ya kama kaha ce ku mu kaluuila cikuma ku uana viuma via ku likuasa navio. Vunoni neni na suena ku cimo cikasa ca milambu, kaha mu ku suekesa, na mbilamo tumbongo tuvali tua ku linga na kuohia vene ka tuohiele. Yesu na tantekeya tumbongo tuaco tua na uisilamo uze tuluue, lizina luatuo lepton. Kaha tuketuo tua puile tua tundende cikuma ku ntsimbu ize. Tumbongo tuaco ku tu pumo cipue vene mu ku landa kazila umo lika ua mundende kaha ua ndando ya indende cikuma, u va kele na ku landa vantu mu ku pua mbelela.Viuma via na lingi uze ntuluue, vi nai cikuma Yesu ku mutima. Ngeci na sana vandongesi veni na ku va lekesa ntuluue uaco, kaha ngueni: “Ntuluue ou ua ku hutua na mbilamo via ku hiana ava vose.” Mu nima yaco na va lomboluela ngueni: “Muomu ava [cikuma-kuma vampite] vose va mbililemo via ku ku-lana cavo; vunoni ikeye ku vuhutu vueni ua mbililemo viose via kele navio, viose via ku likuasa navio vene.” (Mako 12:43, 44) Mu ku hakamo tumbongo tua ku manusuila tua kele natuo, uze ntuluue ua hakele muono ueni mu mavoko a Yehova ni nguetu ua kulahelele ngecize Yehova a ka mu hana viose via mu kambela.—Visa. 26:3. w21.04 6 ¶17-18

Yesu ua tualeleleho ku lema cipanga ca ku ambulula mu ntsimbu yose ya kele hano ha mavu. Kaha ua tonda vakua ku mu kava navo va tualeleleho ku lema cipanga caco. (Yoa. 4:35, 36) Mu va kele na ku ambulula na Yesu, vandongesi va kele na ndzolela mu cipanga caco. (Luka 10:1, 5-11, 17) Vunoni mu va kuatele Yesu na ku mu tsiha, vandongesi veni ka va vuile cizango ca ku ambulula mu imo ntsimbu. (Yoa. 16:32) Vutuhu ngoco, mua sangukile, Yesu ua va mamuine linga va tualeleleho ku tuala mana ku cipanga ca ku ambulula. Ngeci mua ile muilu, vandongesi veni va ambuluile na ntuima ya ku linga, vitozi vavo va tatuokele ngue mu ua muesa mukanda ua lelo. Yesu ua kele na ku tuamenena cipanga ca ku ambulula ci va kele na ku linga vandongesi veni, kaha Yehova ua va vezikisile, ngeci cipanga caco ca kolele. Ca ku muenako ha litangua lia Pentekosta ya 33 T.K.N., va mbatizile vantu va ku pua 3.000. (Vili. 2:41) Kaha numelu ya vandongesi ya tualeleleho ku kola cikuma-kuma. (Vili. 6:7) Vutuhu ngoco, Yesu ua muesele ngecize cipanga ca ku ambulula ca kele lika ku cavua-cavua.—Yoa. 14:12; Vili. 1:8. w21.05 14 ¶1-2

Mu vuluka ntsimbu ya katete i mua nongonuene ngecize mu na uana vusunga ni? Mua singaniekele ngecize vantu vose va ka tava vilongesa viaco. Muomu mua kele na vusunga ngecize muzimbu ua mu Mbimbiliya u ka va hana vutumbe mu muono na lulavelelo lua muono ua cili ku lutue. (Visa. 119:105) Ngeci na ndzolela yose, mua putukile ku lekako vusunga vuaco ku vavusamba na vavusoko vuenu vose. Vunoni vika via solokele? Mua lisimuokele muomu vavengi va vianene muzimbu uaco. Ku mona vantu va viana muzimbu u tue ku ambulula, ka ca pandele ku tu komouesa. Muomu Yesu mua kele hano ha mavu, ua lingile vikomoueso via vingi mu ku muesa ngecize Njambi ikeye ua mu tumine. Vutuhu ngoco, vantu kasi va mu vianene. Ca ku muenako, Yesu ua sanguile Lazalu, kaha cikomoueso caco cipue vene vitozi ka va hasele ku ci viana. Vutuhu ngoco, vakuluntu va vaYundeya ka va tavele Yesu ku pua Mesiya. Kaha va tondele vene ku tsiha vose vavali, Yesu na Lazalu!—Yoa. 11:47, 48, 53; 12:9-11. w21.05 2 ¶1-2

Lihakelenu kapandi ka ku pua na ku kunguluka ntsimbu yose. Viuano vi hasa ku mi kaniamesa kaha na ku mi kuasa ku tantekeya vuino vamuanoko mu cikungulukilo. Puenu na ku tonda vavusamba mu cikungulukilo, vaze va mu hasa ku lilongesa vimo kuli vakevo, cipue vene nga kati vakua citso cenu ni kati vakua cisemua cenu. Mbimbiliya ya tu vuluisa nguayo “ku vivendzi kua kala mangana.” (Yombi 12:12) Kaha vivendzi ni vakulupe navo va hasa ku lilongesa via vingi ku vakuendze. Yonatase ua puile mukuluntu cikuma kuli Ndaviti, vunoni evi ka via va vindikile ku likuata vusamba vua kama. (1 Sam. 18:1) Ndaviti na Yonatase va likuasele umo na mukuavo ku tualelelaho ku pangela Yehova, vutuhu va hitile mu visoti via kama. (1 Sam. 23:16-18) Ndumbuetu Irina a ci li lika lieni mu vusunga na ntsimbu ino, ngueni: “Vamuanetu na vandumbuetu va hasa mpundu ku pua ngue visemi vetu ni vavusoko vetu vakuavo. Kaha Yehova a hasa ku va pangesa mu ku tu kuasa nga tu na kalekeya.” Vavusamba vetu va tonda ku tu kuasa na ku tu kaniamesa, vunoni yetu tua pande ku va leka vati va hasa ku lingamo. w21.06 10-11 ¶9-11

Yesu ua va telele cisimo ca muangana na ngamba yeni. Muangana, ua konekelele likongo lia kama lize ka hasele ku fueta ngamba yeni. Vunoni mu nima ya ntsimbu, uze ngamba ka tavele ku ecela likongo lia lindende lia mu levalele umo mukuavo. Ku ntsongo ya viose, muangana ua mbilile uze ngamba ua ku hona cikeketima mu kamenga. Vilinga via uze ngamba, ka via kokelele visoti kuli ikeye lika, vunoni na ku vakuavo. Ha katete, ua yandesele uze mukuavo, muomu ua mu “sokele mu kamenga, noho a ka fuete likongo.” Ca mu civali, ua vavalesele ku mitima ya vangamba vakuavo va muene “via lingile.” Muomu muzimbu nguauo: “Omo vakuamanda vakuavo va ci muene muose mua lingile, va vavalele cikuma ku mutima.” (Mat. 18:30, 31) Na vuno vene, vilinga vietu vie ku kuata ku vakuetu. Nga umo mukuetu na tu vulumuina kaha tu viana ku mu ecela, vika vi hasa ku izamo? Ha katete, tue ku mu vulumuina muomu tue ku viana ku mu ecela, ku mu haka seho na ku mu muesa  cilemo. Ca mu civali, tue ku lingisa vamuanetu mu cikungulukilo ku hona ku livua ku zituka, mu ve ku mona ngecize ka tuesi mu ciyulo na umo muanetu. w21.06 22 ¶11-12

Satana a tantekeya ngecize vantu va va tangele mu ciseteko ca Njambi, ngeci ua lema ku va popolola. Ku matangua a Noa, omo Yehova ua muene ngecize ‘vipi via muntu via lanene cikuma ha mavu,’ “ua lisimuokele” kaha “ca mu vavalesele ku mutima.” (Njen. 6:5, 6, 11) Vati co lelo lino, viuma vi na sungama ni? Na limo litangua liahi! Satana ue ku ivua ndzolela ya kama mue ku mona vupangala vua lisanduoka mu vifua viose, ngeci mua ku limona ku mivila ca yala na mpuevo ku va liambatele na ca vakua vilio vimo! (Efe. 4:18, 19) Kaha ndzolela ya Satana ye ku livuezelela cikuma-kuma, mue ku uisila umo ngamba ya Yehova mu vupi vua kama. Omo lia ku sika ca Satana, vantu ka ve ‘ku sika lika vakuavo mu ku liyandesa vakevo vavene’, vunoni naua ve ku vihisa mavu na ku yandesa tusitu va va va kundika mu ku niunga. (Ekel. 8:9; Njen. 1:28) Vika vi kezamo? Vamo vakua siensia nguavo, omo lia viuma vi ve ku linga vantu, vamo tusitu na miti tangua va ka huaho hano ha mavu. w21.07 12 ¶13-14

Vamo vangamba va Yehova, ka ve ku hasa ku vula visinganieka via ku livua mulonga ua vupi vu va lingile laza. Mitima yavo, ye ku tualelelaho ku va lingisa va livue ngecize Yehova na limo litangua liahi a ka vecela, cipue va liveye vati. Nga mue ku pinda na visinganieka ngeci muevi, ku tantekeya ngecize Njambi ua kala na cizango ca ku muesa cilemo ca ya-ye ku vangamba veni, ci ka mi kuasa, ku pangela Yehova na ndzolela kaha na mutima ua ku lela. Evi vie ku lipuisamo, muomu “maninga a Yesu Muaneni a tu vukisa ku vipi viose.” (1 Yoa. 1:7) Ngeci mukemuo, nga cimo cisevuka cenu cili na ku mi vuisa vusiua, vulukenu ngecize Yehova ali na cizango ca kama ca ku ecela vakua vupi ve ku liveya. Talenu via handekele mukua visamo Ndaviti ku tuala ha ku likata ca kala ha cilemo ca ya-ye na ku ecela. Ua handekele ngueni: “Muomu ngue melu a li helu cikuma lia mavu, ngecize mua neneha ngozi yeni kuli vaze va mu vuila vuoma. Ngue omo ku-iza ca litangua ca litepa na ku-ya ca litangua, ku laako ngecize na tu sondoluela vivulumuna vietu.”—Visa. 103:11, 12. w21.11 5-6 ¶12-13

Yala Mukua Kilistu na pande ku muesa kavumbi kuli mpueyeni. (1 Pet. 3:7) Kavumbi ka pua ku muesa seho ya ku lifuila na kasingimiko ku vakuetu. Ca ku muenako, yala ue ku muesa kavumbi kuli mpueyeni mu ku mu vuisa ngecize ua kala na seho. Kaha ke ku mu vundila vize ka hasa ku puisamo. Cikuavo naua, na limo litangua liahi ue ku mu setekesa na vampuevo veka. Vati a hasa ku livua mpuevo nga yalieni a mu setekesa na vakuavo? Yala lia ndumbuetu Rosa ka puile mukaleho ue ku mu setekesa na vampuevo veka. Kaha vilinga vieni via ku vihia via lingisa ndumbuetu Rosa kati lika a livue vungoco, vunoni na ku livua ngecize na umo uahi ua mu lema mpundu. Ivene ngueni: “Omo liaco ce ku tondeka ku nji vuluisa ku sua kumo ngecize Yehova ua nji haka seho.” Vunoni yala Mukua Kilistu na pande ku muesa kavumbi kuli mpueyeni. Muomu a tantekeya ngecize ku lingamo ca kuata ku ku likata ceni na mpueyeni  na ku vusamba vueni na Yehova. Yala ue ku hana kavumbi kuli mpueyeni, ue ku mu sangala na ku mu vuluisa ntsimbu yose ngecize ua mu lema. w21.07 22 ¶7-8

Vuno mue ku ivua ku vihia ku mutima nga muli na ku lavelela cimo cuma ci mu tondeka mua kama, vunoni ku heta ha ntsimbu i mu na ci tondele kasi cahi? Vunoni nga mu nongonona ngecize ku na kala vusunga vua kama vu na lingisa cuma caco ku kotokela ku heta,mua vusunga mu ka hasa ku simpa mutima na ku lavelela. Cimueso ca tsindika ha seho ya ntsintsa ca kala ku Visimo 21:5, nguayo: “Uose a zangula a lihutuisa lika.” Mua mono vika tu lilongesaho ni? Ku kala na ntsintsa ca pua ku muesa mana. Muomu ku puisamo vuino viuma, noho na civando. Visimo 4:18 nguayo: “Njila ya vakua vuviuke i na fu ngue ku-ca ca mutana, u kuana ku tua-tua-tua noho litangua lia hunguluka.” Aa mezi a litombola vuino na njila ye ku pangesa Yehova mu ku solola vutumbe vueni ku vangamba veni, ni nguetu, ue ku lingamo kamandende-kamandende. Vunoni cinimbu caco, citava naua ku ci tokakana ku cifua ce ku kolelamo Mukua Kilistu mu lutsilielo. Ku kola ca mu lutsilielo ka citava ku ci tuntisa. Ce ku ambata ntsimbu. w21.08 8 ¶1, 3-4

Kuli yetu Vakua Kilistu, omo ku Kotoka ca mavu ciya na ku suena mu hiehi, vipanga navio viya na ku livuezelela. (Mat. 24:14; Luka 10:2; 1 Pet. 5:2) Tu vose tua tonda ku pangela Yehova na ndzili yetu yose. Vavengi vali na ku vueza ku cipanga cavo ca ku ambulula. Vamo va lavelela ku pua vapioneiro. Vakuavo va tonda ku ka pangela ha Mbetele ni ku kuasa ku vipanga via ku tunga vindzivo via lukungulukilo. Vamuanetu vavengi va li na ku lihakela kapandi ka ku pua vakua ku kuasa vipanga na vakuluntu. (1 Tim. 3:1, 8) Mua vusunga Yehova ue ku ivua ndzolela ya kama, mue ku mona eci cimbembesi ca ku lihana ci ve ku muesa vantu veni! (Visa. 110:3) Vuno muli mu vusiua muomu ka mua puisilemo cimo cizango ca mu lutsilielo ni? Nga mukemuo, lekenuko Yehova visoti vienu. (Visa. 37:5-7) Cikuavo naua, vundilenu vinguli kuli vamuanetu va ku-hia linga va mi kuase ku vueza ku cipanga cenu kuli Yehova, kaha lihakelenu kapandi ka ku kava vimamuna viavo. Nga mu lingamo, citava halumo mu ka hasa vene ku kala na citeli ci mua lavelela ni ku puisamo cizango cenu ca mu lutsilielo. w21.08 20 ¶1; 21 ¶4

Singaniekenu naua hali kapolofeto ua mpuevo Ana, uze ua puile ntuluue. Vutuhu ua kele na miaka 84, Mbimbiliya nguayo: “Ikeye ka fumine ku tembele.” Yehova ua vezikisile kapandi ka lihakelele Ana mu ku kunguluka, kaha ua mu tavesele ku mona kakeke Yesu. (Luka 2:36-38) Ku matangua ano, cingi ca vamuanetu va vakulupe ve ku pua lungano lua cili ku vamuanetu va vakuendze. Kaha nga tu pua na ku uana ntsimbu ya ku sikama navo na ku va halakana, tu ka lilongesa via vingi ku vutongue vuavo mu ku pangela Yehova. Vamuanetu va vakulupe va kala na cihela ca seho cikuma, mu lukungulukilo lua Yehova. Va limuena vati Yehova ua va vezikisa na ku vezikisa lukungulukilo lueni mu vinjila via ku liseza-seza. Va lilongesa viuma via seho ku visevuka viavo. Ngeci mukemuo, tu puenu na ku va mona ngue “ndundzi ya mangana” na ku lilongesa ku vutongue vuavo. (Visi. 18:4) Nga mu pua na ku uana ntsimbu ya ku va tantekeya na ku sikama navo, lutsilielo luenu lu ka kaniama kaha mu ka lilongesa via vingi. w21.09 3 ¶4; 4 ¶7-8; 5 ¶11, 13

Ngue mua handekele Isaya, ovu vutongue vua vangamba va Yehova vue ku va lingisa naua va tsembe ‘mavele a vakua vifuti.’ (Isa. 60:5, 16) Kaha vutongue na vuhasi vua ava vamala na vampuevo va seho vali na kuiza mu vusunga, vue ku lingisa cipanga ca ku ambulula tu ci ambulule mu vifuti vi tuvakana 240, kaha na ku tuhula mikanda yetu mu malimi a tuvakana 1000. Kuno ku matangua a ku kotokele cipanga ca ku ndundamesa vifuti, ci li na ku lingisa vantu ku linga cihangula. Vantu va na pande ku hangula nga va kulahela mu Vuangana vua Njambi, ni va tualelelaho ku kulahela mu mavuangana a vantu. Eci ci napu cihangula ci va na pande ku linga vantu vose. Vutuhu vangamba va Yehova ve ku ononoka masiko a vifuti vi va kala, vunoni ka ve ku lihaka cipue ka vundende mu via pulitika. (Loma 13:1-7) Muomu va tantekeya ngecize Vuangana vua Njambi vukevuo lika vi hasa ku manusula lamba ya vantu. Vuangana vuaco, ka vua puile mutamba ua ano mavu.—Yoa. 18:36, 37. w21.09 17-18 ¶13-14

Nga umo u mua lema na seza vusunga, ca pua ca seho ku tualelelaho ku likaniamesa enu vavene na vakuenu veka mu vusoko. Vati mu hasa ku lingamo? Tambulenu ngolo kuli Yehova mu ku tualelelaho ku tanda Lizi lieni Mbimbiliya, ku hilula vi mue ku tandamo, kaha na ku kunguluka. Ndumbuetu Joanna, vaise na yayeni ua mpuevo va ua mu cikungulukilo ua handekele ngueni: “Ku tanda via vantu va va tumbula mu Mbimbiliya ngeci mua Avingaile, Estele, Yombi, Yosefe na Yesu, ce ku nji lembamesa mutima. Malungano avo eku nji sulisa na visinganieka via cili. Kaha eci ce ku tepulula ku vavala ci nje ku ivua.” Nga mu na putuka ku ivua ku vavala ku mutima, kati mu likele ku vundila kuli Yehova. Lambelelenu Njambi yetu ua cilemo a mi kuase ku mona cisoti cenu mu cifua ca li na ku ci muenamo ikeye kaha na ku mi ‘leka na ku mi longesa njila ize i mu na pande ku endela.’ (Visa. 32:6-8) Tu tantekeya nguetu, ku leka Yehova cifua ci muli na ku livuilamo ku mutima ci hasa naua ku vueza ku ku vavala ci muli na ku ivua. Vunoni Yehova ue ku ivuisisa ku vavala ci muli na ku ivua ku mutima. Ua mi lema cikuma-kuma kaha ua mi mamuna mu muanie mutima uenu ku meso eni.—Ezu. 34:6; Visa. 62:7. w21.09 28 ¶9-10

Mu nima ya Pasovala ya 32 T.K.N., kapostolo Petulu, Tiango na Yoano, va muene cimona ca ku komouesa. Va kele ha muncinda ua laha cikuma, halumo Muncinda Helemone, kaha Yesu ua himpukile. “Cihanga ceni ca tuile ngue litangua, na vuzalo vueni vua vukile to ngue mutana.” (Mat. 17:1-4) Vapostolo va vuile Lizi lia Njambi ngualio: “Ou Muanange, nji mu lema, ikeye ua nji ya ku mutima; mu halakanienu.” Vaze vapostolo vatatu, va muesele ku hitila mu cifua ci va kele na ku yoyelamo ngecize va kele na ku halakana, ni nguetu ku ononoka Yesu. Tu tonda ku tambuluisa lungano luavo. Tue ku santsela cikuma ngecize Yehova ue ku tu tuamenena ku hitila kuli “mutue ua cikungulukilo” Yesu Kilistu. (Efe. 5:23) Ngeci mukemuo, netu tu lihakelenu kapandi ka ku mu ‘halakana’ ngeci mua kapostolo Petulu, Tiango na Yoano. Mu ku lingamo, tu pua na ku tambula vivezikiso mu ntsimbu ino kaha na ndzolela ka ye ku hua ku lutue. w21.12 22 ¶1; 27 ¶19

Umo Mukua Kilistu ku Kolintu ua kele na kuenda vupangala na mpuevo ya ise. Ngeci kapostolo Paulu ua lekele cikungulukilo linga va mu uise. Vilinga via uze yala via kele na ku pihisa cikungulukilo. Kua kele vamo, ka va kele na ku mona cimpande caco ku pua ca kama! (1 Kol. 5:1, 2, 13) Mu nima ya ntsimbu, Paulu ua vuile ngecize uze mukua vupi ua alulukile mu vusunga! Vutuhu uze yala ua kokelele cikungulukilo cose ntsuamua, vunoni Paulu ua lekele vakuluntu ngueni, ka tondele ku kaluuisa viuma. Ngeci ua va sikile “ku mu ecela mulonga na ku mu lembezieka.” Talenu via lingisile Paulu ku va sika ngoco, ngueni: “Ku tina uze a ku liua na vusiua vueni vua ku hiana.” Paulu ua vuilile uze yala ua ku aluluka, cikeketima. Mua vusunga, ka tondele uze yala a uile mu vusiua vua ku linga, a likele honi ku tonda ku ecela ca Yehova. (2 Kol. 2:5-8, 11) Vakuluntu ve ku tambuluisa Yehova mu ku lema ku muesa cikeketima. Ve ku muesa ku kaluka, nga ci tondeka ku sungamesa muntu, vunoni hose ha ce ku tavela ku lingamo ve ku muesa naua cikeketima nga kuli vusunga vua ku lingamo. Muomu ku muesa lika cikeketima ci ka pua ku lela jendululu. w21.10 11-12 ¶12-15

Tu hasa ku setekesa vivulumuna via vakuetu na vimbandu. Vimo vimbandu via pua via vindende, vikuavo co via pua via kama. Nga tuli na ku teta via ku lia, tu hasa ku lipula kamo kambandu ku munie. Vutuhu tue ku ivua ku vavala. Mu nima ya litangua limo ni avali, tu hasa vene ku honoua ku tonda ha na kele mbandu yaco. Vunoni nga mbandu yaco ya kama, halumo ci ka tondeka ndotolo a i tonge na ku kutaho. Vunoni nga tu kuata-kutaho ku sua kumo, tu hasa ku i talukuna ni ku i vuezelela. Na vuno vene, vimo vi vulumuna via pua via vindende. Ca ku muenako, umo kavusamba a hasa ku tu handeka ni ku tu linga vimo ka tua lemene kaha tu hasa ku mu ecela mu vuasi. Vunoni ca vusiua ku handeka ngecize vamo, ve ku talukuna-talukuna ha mbandu ya ku mutima, mu ku tualelelaho ku singanieka ha viuma via na va lingile mukuavo. Vunoni ngue mu tua mono, ku tulika nkulundundu ca pua lika ku livulumuna etu vavene. Ngeci mukemuo, ci li ku lutue ku ononoka lisiko lia ku mukanda ua lelo. w21.12 12 ¶15

Aci singaniekenu nga umo mukuluntu na lisosomua na zalesi ya umo muanetu. Mukuluntu uaco na pande ku lihula ngueni: ‘Vuno kuli vumo vusunga vua mu Mbimbiliya vu nji lingisa ku ka handeka neni ni?’ kaha linga kati ka hane vimamuna via ku litendela, a hasa ku simutuila na umo mukuluntu mukuavo ni mukua ku ambulula ueka ua ku hia linga va hilule hamo lika vimamuna via Paulu ku tuala ha zalesi. (1 Tim. 2:9, 10) Paulu handekele mpundu ha imo zalesi, vunoni ua hanene vimo vitume vi va hasa ku kava Vakua Kilistu vose ku tuala ha ku zala na kasingimiko, ku hona ku hianesamo, kaha na liano. Paulu ka tumbikile mukanda ua vize via na pande ni vize ka pandele ku zala Mukua Kilistu houe. Muomu ua tantekeyele ngecize nkala mukua Kilistu ua kala na mpoko ya ku lihanguila vizalo vi na mu i ku mutima, ca kama lika nga ka lingimo mu njila ize i liluisa na Mbimbiliya. Ngeci mukemuo, vakuluntu ha katete va na pande ku hilula nga zalesi yeni ye ku muesa ku lipokuesa na liano. Ca pua ca seho ku vuluka ngecize Vakua Kilistu vavali va hasa ku linga vihangula via ku liseza,  vunoni eci ka ca lombolokele ngecize kuli umo na sevuka mukuavo co kuahi, houe. Ka tua pandele ku kakateya vamuanetu vizango vietu ku tuala ha vika via cili na vika via ku viha. w22.02 16 ¶9-10

Tua kala na vusunga vua kama, vua pande ku tu lingisa ku limuesa cilemo ca ya-ye umo na mukuavo. Vusunga vuka? Talenu vati eci cisimo ci na hatako, ca kumbulula eci cihula: “Ngozi na vusunga kati vi ku seze. . . . Ngecize u ka uana kavumbi na mana a cili ku meso a Yehova na vantu.” “Mukua cikeketima a linga mua cili na muono ueni ivene. Uze a kavangeya vuviuke na ngozi a uana muono.” (Visi. 3:3, 4; 11:17; 21:21) Evi visimo via muesa vusunga vutatu, vua pande ku tu lingisa ku muesa cilemo ca ya-ye. Vua katete, ku muesa cilemo ca ya-ye ce ku tu puisa va seho ku meso a Njambi. Vua mu civali, ku muesa cilemo ca ya-ye ce ku tu kuasa naua etu vavene. Ca ku muenako, ku lingamo ce ku tu kuasa ku likuata vusamba vua ku kaniama na vakuetu. Vua mu citatu, nga tu muesa cilemo ca ya-ye, tu ka tambula vivezikiso via vingi ku lutue hamo lika na muono ka ue ku hua. Cili vene, tua kala na vusunga vua kama vua ku ononoka eci civuluiso ca Yehova: “Lingenu ngozi na cikeketima muntu uose na muanaye.” w21.11 8 ¶1-2

Nga vieseko vi mua lihitile navio ku nima, ni mu ntsimbu ino vi na muesa vumo vuzeye ku tuala ha lutsilielo luenu, kati mu ivue vusiua. Vunoni vi puisenu vukovelelo vua ku kaniamesa lutsilielo luenu. Puenu na ku lambelela Yehova cikuma-kuma nga muli na ku hita mu citanga ca ku tungumuna. Tavenu ngecize Yehova a hasa ku mi kuasa ku hitila mu vavusoko na vavusamba. Nga mu tavesa Yehova a mi kuase mu vieseko via ntsimbu ino, ci ka mi kuasa ku kala na vusunga ngecize, cipue mu vieseko via ku lutue Yehova kasi a ka mi kuasa. Yesu ua muesele vandongesi veni, vuzeye vu va kele navuo mu lutsilielo. Vunoni ka kele na vimpata ngecize Yehova a ka va kuasa ku vula vieseko vi ka va solokele ku lutue. (Yoa. 14:1; 16:33) Ua kele na vusunga ngecize civunga ca kama ca vantu, ci kovoka ku lamba ya kama omo lia lutsilielo. (Ku-So. 7:9, 14) Nenu mu ka kala ha kati kavo nga mu pangesa nkala vukovelelo vue ku mi solokela mu ntsimbu ino mu kaniamese lutsilielo luenu.—VaHe. 10:39. w21.11 25 ¶18-19

Ka tua pandele ku lavelela ngecize Yehova a ka tu niunga ku hitilila mu vikomoueso. Vunoni tu tantekeya ngecize uose ua kulahela muli Yehova, cipue nga a tsa mu ntsimbu ino, kasi a ka yoya miaka yose. Vuovuno tu ka hita mu vieseko vi ka solola nga tua kulahela ngecize Yehova a hasa ku tu niunga ni kuahi. Omo Ngonge ya Mangonge, ni nguetu civunga ca vifuti, va ka putuka ku tu luisa, tu ka soloka ngue tuli mu vusonde. Ngeci mukemuo, ci ka tondeka ku kulahela ngecize Yehova a hasa ku tu ohiela. Kuli vakua vifuti, tu ka soloka ngue vampanga ka vesi na kaniungi. (Ezek. 38:10-12) Omo lia vika? Muomu ka tu ka kala na vitua via ndzita ni vutongue vua ku lua. Ngeci mukemuo, vakua vifuti va ka mona ngue ca casi ku tu vula. Muomu ka va ka hasa ku mona viuma vi tu ka mona na meso etu a lutsilielo. Viuma vika? Civunga ca kama ca tungelo ci na tu zingilika kaha ci na liviukisila ku tu ohiela. Vakua vifuti ka va ka hasa ku va mona, muomu ka va kele  na meso a lutsilielo. Mua vusunga, va ka tungumuka cikuma mu ku mona civunga ca kama ca masualale va muilu, ci neza mu ku tu ohiela!—Ku-So. 19:11, 14, 15. w22.01 6 ¶12-13

Vamuanetu vose na vandumbuetu va kala na seho kuli Yehova, netu tua pande ku va haka seho. Tua pande ku kala na cizango ca ku linga viose ovio vi tu hasa, mu ku yoya vuino na vamuanetu. Nga tu mona ngecize tu na vulumuina umo muanetu, ka tua pandele ku linga ngue nevi vi na soloka viahi, mu ku singanieka nguetu ikeye mukua mateko-teko, na pande ku ecela vimo vi hite. Vika vie ku lingisa vamo ku niengua? Vamo vamuanetu, ve ku livua ngue ka va kele na seho omo lia cifua ci va kolelamo. Vakuavo co va vaha mu vusunga, kanda va ci tantekeye mua ku lingila nga vakuavo va na va sevukila. Vunoni viose ovio vi na tu lingisa ku niengua, tua pande ku lihakela kapandi ka ku lihamba na vakuetu. Cikuavo naua, nkala muanetu ua kala na mateko-teko, na pande ku tantekeya ngecize cifua caco, ka ca puile ca cili, kaha na pande ku pangelaho. Na pande ku lingamo linga a yoye mu ndzolela na ku litombola na vakuavo. w21.06 21 ¶7

Yesu ue ku ivuisisa cifua ci mue ku livuilamo. Nga tuli mu vusiua, ce ku tuya ku mutima ku tu lembezieka kuli kavusamba ua hita mu cisoti ca ku lifua na cetu, kaha naua ali na ku lihaka mu cihela cetu. Yesu ikeye ou kavusamba uaco. A tantekeya vati ue ku livua muntu nga na zeye kaha a tondeka vukuasi. Ue ku ivuisisa vuzeye vuetu kaha ue ku linga cose linga tu tambule vukuasi ‘ku ntsimbu i tue ku vu tondeka.’ (VaHe. 4:15, 16) Ngeci mua Yesu ua tavele vukuasi vua mu hele kangelo ku citungu ca Ngetesemane, netu tua pande ku tava vukuasi vue ku tu hana Yehova, ambe nga a tu hanavuo ku hitila mu umo mukanda, vivideo, cimpande ni vungendzi vua ku kaniamesa vua umo mukuluntu mu cikungulukilo ni kavusamba ua ku hia. (Luka 22:39-44) Yehova a ka mi hana “ciyulo ceni.” Vati Yehova ue ku tu hana ngolo? Mutue ku vundila, tue ku tambula “ciyulo ca Njambi cize ca hiana mana ose.”—Filp. 4:6, 7. w22.01 18-19 ¶17-19

Yehova ue ku linga vuoloke ntsimbu yose. Vunoni ci hasa ku tu puila ca cikalu ku kulahela mu vantu ve ku hangula mu ku tu tuamenena. Halumo tu hasa ku livua ngue, vamuanetu va hangula Yehova mu ku tu tuamenena, ka ve ku kava mpundu ku tuamenena ca Yehova, vunoni ve ku linga mu nayi cizango cavo. Vunoni ku handeka vusunga vamuanetu, Yehova ua kulahela mu vamuanetu ve ku hangula mu ku tu tuamenena. Ngeci mukemuo, nga ka tua tsilielele mu vamuanetu vaco, ka citava tu handeke nguetu tua kulahela muli Yehova. Lelo lino, Yehova ue ku tuamenena mutamba ua ha mavu ua lukungulukilo lueni, ku hitila muli “mukuamanda ua cili mukua mana.” (Mat. 24:45) Ngeci mua Civunga ca Vantuamena, ca ku sekulu ya ku livanga, ou mukuamanda ua cili ue ku tuamenena vangamba va Njambi mu mavu ose na ku va hana vimamuna ku hitila mu vakuluntu mu vikungulukilo. Kaha vakuluntu mu ve ku tambula vimamuna viaco, ve ku lihakela kapandi kose ka ku vi kava. Ngeci mukemuo, tue ku muesa ngecize tua kulahela mu cifua ce ku lingilamo Yehova viuma mu ku ononoka ku tuamenena ca lukungulukilo na ca vakuluntu. w22.02 4 ¶7-8

Tua kala na ndzolela na civezikiso ca ku pua Vakaleho va Yehova! Tua ambata lizina lia Yehova, kaha tue ku muesa ngecize tua ambata lizina lieni mu ku linga cipanga ca ku ambulula na ku puisa vantu vandongesi. Tue ku ivua ndzolela ya kama mu tue ku kuasa uze a tonda ku ka tambula “muono ka ue ku hua,” a pue Mukua Kilistu. (Vili. 13:48) Tue ku livua ngue mua livuile Yesu, uze “ua viukililile muli Sipilitu Santu,” omo vandongesi va hilukile na mizimbu ya cili ku tuala ha ku ambulula cavo. (Luka 10:1, 17, 21) Kapostolo Paulu ua mamuine Timoteo ngueni: “Litale vuino ove ivene, na ku-longesa cove.” Kaha ua vuezeleko ngueni: “Mu ku linga ngecize u ka liohiela ove ivene na vaze va ku halakana.” (1 Tim. 4:16) Eci ca muesa ngecize cipanga cetu ca ku ambulula, ce ku ovola miono ya vantu. Kaha tue ku tualelelaho ku litala vuino yetu vavene muomu tua pua vantu va vu ka suana Vuangana vua Njambi. Ngeci mukemuo tue ku tonda ku linga vize vi hana vumpahu kuli Yehova, kaha na ku yoya mu cifua ca litombola na muzimbu ua cili u tue ku ambulula. (Filp. 1:27) Cikuavo naua, tue ku muesa ngecize tue ku tala vuino ku ku longesa cetu, mu ku liviukisila vuino nga tuya mu ku ambulula, na ku vundila Yehova a tu tuamenene, ntsimbu kanda tu ka ambuluile vantu. w21.10 24 ¶1-2

“Vuntu vua vuha”, vua pua ku singanieka na ku linga viuma mu cifua ce ku vi lingilamo Yehova. Muntu ue ku zala vuntu vua vuha mu ku muesa mihako ya sipilitu santu na ku tavesa sipilitu santu yaco i tuamenene visinganieka, na vilinga vieni. Ca ku muenako, ua lema Yehova na vantu veni. (Mat. 22:36-39) Muntu uaco ue ku tualelelaho ku muesa ndzolela cipue nga ali mu visoti. (Tia. 1:2-4) Ua pua mukua ku linga ciyulo. (Mat. 5:9) Ue ku muesa lukakatela na ngozi ku vakuavo. (Kolo. 3:13) Ua lema via cili kaha ue ku vilinga. (Luka 6:35) Ue ku muesa ku hitila mu vilinga vieni ngecize ua kala na lutsilielo lua ku kaniama. (Tia. 2:18) Ue ku muesa civuovuo nga va na mu sangumuka kaha ue ku lipokuesa nga ali na ku hita mu ceseko (1 Kol. 9:25, 27; Tito 3:2) Linga tu zale vuntu vua vuha, tua pande ku pangela ha vifua viose vi va tumbula ku Ngalata 5:22, 23 na ku vinimbu vikuavo. w22.03 8-9 ¶3-4

Vakuluntu va hasa ku tambuluisa kapostolo Paulu, kati lika mu ku ambulula ku ndzivo na ndzivo, vunoni mu ku liviukisila linga va ambulule hose-oho ha va uanena vukovelelo vua ku lingamo. (Efe. 6:14, 15) Kaha naua ngeci mua Paulu, va hasa ku pangesa ntsimbu i ve ku kala mu lihia mu ku longesa vakuavo vutongue ngeci mua vakua ku kuasa vipanga. (1 Pet. 5:1, 2) Vunoni vakuluntu ka va pandele ku tavesa vipanga vi va honouese ku ambulula. (Mat. 28:19, 20) Vintsimbu vimo citava va viane vimo viteli linga va hase ku puisamo viteli vi va kala laza navio. Ca ku muenako, mu nima ya ku vundila va hasa ku nongonona ngecize ka va hasa ku puisamo citeli ca ciha ca ku hona ku tanganesa viteli vikuavo via seho vi va kala navio viuma ngeci mua, ku tuamenena ku lemesa mu vusoko, ku tuhuka mu lihia ku sua kumo, ni ku longesa vana vavo cipanga ca ku ambulula. Kaha va hasa ku kala na vusunga ngecize Yehova ue ku ivuisisa cizango cavo ca ku tonda ku puisamo vuino viteli vieka vi va kala navio laza. w22.03 27 ¶4, 7; 28 ¶8

Vuno mua vuileko kamo ka liova mu mua tondele ku pua Mukaleho ua Yehova ni? Ca ku muenako, halumo mua livuile ngecize ka mu ka hasa ku ambulula. Ni mua lisosomuene ngecize, vavusoko na vavusamba va ka mi luisa. Nga mukemuo, kaha mu hasa ku lihaka mu cihela ca ndongisi yenu. Yesu ua handekele ngecize vamo vantu va hasa ku ivua liova lia cifua eci. Vunoni ua kaniamesele vandongesi veni, linga kati va tavese liova li va lingise ku likela ku pangela Yehova. (Mat. 10:16, 17, 27) Tualelelenuho ku kuasa ndongesi yenu ua Mbimbiliya a pue na ku lekako vakuavo vie ku lilongesa. Vandongesi va Yesu, halumo va lisosomuene mua va tumine kuya mu ku ambulula. Vunoni Yesu ua va kuasele va tantekeye kuiko va ka ambuluila na muzimbu u va pandele ku ambulula. (Mat. 10:5-7) Vati mu hasa ku mu tambuluisa? Kuasenu ndongesi yenu a tantekeye kuiko na pande ku ambuluila. Ca ku muenako, mu hulenu nga a tantekeya umo a hasa ku uana vukuasi mu ku lilongesa vumo vusunga vua mu Mbimbiliya. Mu nima yaco, mu kuasenu ku liviukisila vati a ka handeka muzimbu uaco mu njila ya yasi. w21.06 6 ¶15-16

Vamo vovokele ku lindunduma lia mu 2015, ku Nepal, nguavo: “Mu ntsimbu ya indende, vivenda na vindzivo via laza via putukile ku lundumukila ha mavu, vantu vose va kovelele mu liuayanga lia kama.” Vavengi nguavo “lindunduma liaco lia ambatele lika viminutu vivali. Vunoni kuli yange, nja muene ngue lia ambatele ntsimbu ya kama.” Vunoni mu ntsimbu ino vene, tuli mu lindunduma lia cifua ceka.Kapolofeto Hangai, ua polofetele ngueni: “Mu a li ku handeka Yehova ua vivunga ngueni: Kasi lumo, ku kantsimbu ka kandende, kaha nji ka ndundamesa melu, na mavu.” (Hangai 2:6) Ku ndundamesa ca tumbuile Hangai ka ca lifuile na mandunduma mpundu, aze eku vihisa lika viuma. Vunoni mu ku ndundamesa caco, mue ku iza viuma via cili. Ivene Yehova ngueni: “Nji ka ndundamesa miyati yose; kaha viuma viose via seho via miyati yose vi keza; kaha nji ka sulisa ndzivo eyi na vumpahu.” w21.09 14 ¶1-3

Ku likuata vusamba vua kama na vakuetu vantu, ca hitukila ha ku simutuila ku-sua kumo na ku lileka mpundu vize vili ku mutima. Mukemuo naua mu ca fua ku likuata vusamba na Yehova. Mu tue ku vundila kuli ikeye na ku mu leka cifua ci tue ku livuilamo ku mutima, visinganieka vietu, na ku lisosomua cetu, tue ku muesa ngecize tua mu kulahela kaha tu tantekeya nguetu ua tu lema. (Visa. 94:17-19; 1 Yoa. 5:14, 15) Puenu na ku likata na vamuanoko mu lutsilielo; va pua vuana vua tu hana Yehova. (Tia. 1:17) Tatetu ua muilu ue ku muesa ngecize ua tu haka seho muntu ku muntu, mu ku tu hana vusoko vua mu lutsilielo, ni nguetu vamuanetu vaze ve ku tu “lema ntsimbu yose.” (Visi. 17:17) Mu mukanda ua tumine kuli Vakua Kilistu ku Kolose, kapostolo Paulu ua tumbuilemo vamo Vakua Kilistu va mu kuasele kaha ua handekele ngueni “vakevo va na nji lembezieka.” (Kolo. 4:10, 11) Cipue Kilistu Yesu neni ua tondekele vukuasi, kaha ua santselele ku vukuasi vuose vua tambuile ku vavusamba veni, ci pue va muilu ni va hano ha mavu. (Luka 22:43) Ku lekako visoti vienu kuli umo kavusamba ua kuhia, ka ca puile vuzeye vunoni ci hasa ku mi niunga. w21.04 24-25 ¶14-16

Vati co nga umo muanetu na lingi vimo vili na ku mi vavala ku mutima? Lihakelenu kapandi ka ku niunga ciyulo. Vundilenu na ku lambelela vukuasi vua Yehova. Mu vundilenu a vezikise muntu uaco na ku mi kuasa ku mona vifua via cili via kala navio, ni nguetu, vifua vize via lingisa Yehova ku mu lema. (Luka 6:28) Nga ka muesi na ku hasa ku suva via na mi lingi umo muanetu ni ndumbuetu, singaniekenu ha njila ya cili ya ku lihambelamo neni. Kaha ca pua ca cili ku singanieka ngecize na umo muanetu uahi a ka tonda ku tu vulumuina ku cizango. (Mat. 5:23, 24) Omo mu ka simutuila neni, kati mu ka mu singaniekele via ku vihia. Vuno, vati co nga ka tondo ku lihamba nenu? Tualelenuho ku lipokuesa na ku muesa lukakatela kuli muanetu uaco. (Kolo. 3:13) Ca seho ya kama, ka mua pandele ku kala na nkulundundu na limo litangua liahi, muomu i hasa ku tanganesa vusamba vuenu na Yehova. Kati mu tavese na vimo viahi vi mi suntsuise. Mu ku lingamo, mu ka muesa ngecize mua lema Yehova ku hiana nkala viuma vieka.—Visa. 119:165. w21.06 23 ¶15