1. Litangua lika lia puile lia vusiua vua kama mu muono ua Petulu?

 PETULU ka suvile cifua ca livuililemo ku mutima mu va litalele meso na meso na Yesu. Vuno ua singaniekele ngueni, hamo Yesu na mu vuila vusiua ni amo matoto omo lia ku mu viana ni? Ka tu tantekeya. Vunoni Lizi lia Njambi ngualio: “Kaha Muagana ua alulukile, ua talele Petulu.” (Luka 22:61) Amo matangua ku nima, Yesu ua handekele ngecize Petulu a ka mu viana. Vunoni Petulu ua handekele ngueni, na limo litangua liahi a ka lingamo. Ngeci mukemuo, ha ntsimbu eyi omo Yesu ua talele kuli Petulu, Petulu ua limuene vene ngecize na sevuka mua kama. Kaha citava, tangua lize likelio lia puile litangua lia vusiua vua kama mu muono uose ua Petulu.

2. Petulu ua tondele ku lilongesa vika kaha vati muzimbu uaco netu u hasa ku tu kuasa?

² Vunoni Petulu kasi ua kele na lulavelelo. Mu ku linga ua puile yala ua lutsilielo lua kama, kasi ua kele na vukovelelo vua ku vula cize cisevuka ceni kaha na ku lilongesa cimo cuma ca seho ya kama kuli Yesu. Cuma cika? Ku pua mukua ku ecela. Kaha tu vose tua tondeka ku lilongesa eci cuma caco ca seho. Ngeci mukemuo, tu kavangeyenu mu muono ua Petulu, tu mone vati ua lilongesele eci cuma ca cikalu cikuma.

3, 4. (a) Cihula cika ua lingile Petulu kuli Yesu kaha vika halumo ua singaniekele Petulu? (b) Vati Yesu ua muesele ngecize Petulu ali na ku kava cifua ci va kele na ku singaniekelamo mbunga ku matangua aze?

³ Vimo vingonde 6 ku nima, tele vali mu mbonge ya Kapenama, Petulu ua ile kuli Yesu na ku muihula ngueni: “Muangana zintsimbu zingahi muanetu a ka vulumuna mulonga kuli ange, kaha nji ka mu ecele? na ku zintsimbu zitanu na zivali, ni?” Halumo Petulu ua singaniekele ngueni ku ecela muntu vintsimbu 7, cikeco ku ecela mu vutuntu. Muomu ku ntsimbu  ize, valongesi va malombelo va kele na ku longesa vantu nguavo, nga muntu na ku vulumuina, ua pande ku mu ecela lutatu lika ku nahu. Vunoni Yesu ua kumbuluile Petulu ngueni: “Ka nji ku ku leka, nguange, Na ku zintsimbu zitanu na zivali, houe; vunoni, ‘na ku zintsimbu 77.’​—Mat. 18:21, 22.

⁴ Vuno mezi a Yesu a lomboloka ngecize Petulu ua pandele ku soneka vintsimbu viose vi va mu sevukila vakuavo ni? Houe. Vunoni mu ku mu leka ngueni a pue na ku ecela vintsimbu 77 kati 7, Yesu ua tondele ku muesa Petulu ngecize ku ecela ka ca kele na vumanusuilo. (1 Kol. 13:4, 5) Yesu ua muesele ngecize Petulu ua kele na ku kava mitima ya ku kaluua na cimbembesi ca ku hona ku ecela, via kele mu vantu ku matangua aze. Muomu vantu va ku matangua aze, ca puile vene ngue va kele na ku soneka vintsimbu viose vi va va vulumuinine ku vakuavo. Vunoni Njambi, ua tonda tu ecele vakuetu mu vukama kaha ca ku hona seteko.​—Tandenu  1 Yoano 1:7-9.

5. Ha vintsimbu vika tue ku lilongesa vuino seho ya ku ecela?

⁵ Petulu ka vianene via mu lekele Yesu. Vuno eci ca lomboloka ngecize eci cilongesa ca Yesu ca mu hetele ku mutima ni? Vintsimbu vimo, tue ku lilongesa seho ya ku ecela ha vintsimbu vi tue ku sevuka netu na ku tondeka ku ecela ca vakuetu. Ngeci mukemuo, tu hilulenu naua viuma via solokelele te kua lisupu matangua a andende linga Yesu va mu tsihe. Ku ntsimbu yaco ize ya ikalu, Petulu ua lingile viuma via vingi kuli ntuamena yeni kaha ua tondekele ku mu ecela.

6. Vati ua lingile Petulu mua muene Yesu a longesa vandongesi veni ku tuala ha seho ya ku likehesa? Vutuhu ngoco, vati ua lingile Yesu?

⁶ Vutsiki vua ku manusuile vua Yesu ha mavu, vua puile vua seho ya kama, muomu ua kele na via vingi via pandele ku longesa vandongesi veni. Cimo cuma ca seho ca pandele ku va longesa, ca puile seho ya ku likehesa. Yesu ua muesele lungano luaco, mu ku tanesa viliato viavo. Eci ca muesele ku likehesa, muomu cipanga caco va kele na ku ci linga ku vangamba. Ha katete, Petulu ua komokele eci cilinga ca Yesu kaha ua vianene ku mu tanesa ku viliato. Vunoni mu nima yaco, ua tondele va mu tanese kati lika ku viliato, vunoni na ku mavoko na ku mutue! Yesu ka tenukilile Petulu, vunoni na civando cose ua mu lomboluelele seho ya vize via kele na ku linga.​—Yoa. 13:1-17.

7, 8. (a) Mu vinjila vika naua Petulu uesekele ntsintsa ya Yesu? (b) Vati Yesu ua tualeleho ku muesa ngozi na mutima ua ku ecela?

 ⁷ Mu nima ya ntsimbu ya indende, Petulu uesekele naua ntsintsa ya Yesu. Vapostolo va putukile ku lihoya ha iya ua kama ha kati kavo. Kaha tuli na vusunga ngecize Petulu neni ua lihakele mu cize cilinga ca ntsoni ca muesele ku lihalesa ci va kala naco vantu. Vunoni Yesu ua va sungamesele na ngozi kaha na ku va sangala ku viuma via cili vi va lingile ngeci mua, ku muesa lukakatela kuli Ntuamena yavo. Vunoni naua ua handekele ngueni, vose amba va mu tina. Vutuhu ngoco, Petulu ua vianene ngueni, ikeye a ka tualelelaho ku kakatela kuli Yesu ambe nga va ka mu tsiha. Yesu ua polofetele ngecize Petulu a ka mu viana lutatu luose mu vutsiki vuze, ntsimbu kanda ndemba a tambeke luvali. Vunoni Petulu ua vianene via handekele Yesu na ku lihalesa ngueni, ikeye a ka muesa lutsilielo lua kama ku hiana vakuavo vapostolo vose!​—Mat. 26:31-35; Mako 14:27-31; Luka 22:24-28; Yoa. 13:36-38.

⁸ Vuno Yesu ua zimbalesele ntsintsa yeni ku tuala hali Petulu ni? Houe. Vunoni ha ntsimbu ize ya ikalu, Yesu ua tualeleleho ku tuala mana ku vifua via cili via vaze vandongesi veni vutuhu ka va tantulukile. Ua tantekeyele ngueni, Petulu a ka mu sevukila. Vutuhu ngoco ua handekele ngueni: “Vunoni ange nja ku vundililile ove, linga ku-tsiliela cove kati ci tse: kaha omo u ka aluluka naua, kolesa vana va noko.” (Luka 22:32) Mu ku handeka aa mezi, Yesu ua muesele ngecize ua kulahelele ngueni, Petulu a ka kaniama naua mu lutsilielo na ku tualelelaho ku kakatela ku vusunga. Eci ca muesa ha toma ngecize Yesu ua puile mukua ngozi kaha mukua ku ecela ua kama!

9, 10. (a) Vati Petulu ua tondele ku mu sungamesa mu citungu ca Ngetesemane? (b) Visevuka via Petulu vi hasa ku tu vuluisa vika?

⁹ Mu nima ya ntsimbu mu citungu ca Ngetesemani, Petulu ua tondekele naua ku mu sungamesa vintsimbu via vingi. Yesu ua lekele ikeye, Tiango na Yoano linga va tualeleleho ku vingila na ku vundila. Muomu ha ntsimbu ize Yesu ua kele mu cisoti ca kama ca mutima kaha ua tondekele vukuasi. Vunoni Petulu na vakuavo, va tualeleho ku nenguka na ku kosa. Ngeci Yesu ua handekele mezi a muesele ngecize ua lihakele mu cihela cavo kaha ua vecelele. Ngueni: ‘Mutima ua na zange, vunoni muvila u na zeye.’​—Mako 14:32-41.

¹⁰ Mu nima ya ntsimbu ya indende, kuezile civunga ca kama va na ambata vindeya, vimbueti na mikuale. Ntsimbu  yaco ize, ya tondekele ku kala na civando na ku muesa liano. Vunoni Petulu vuasi-vuasi ua nonene mukuale ueni na ku vatula lituitui lia Maleko, umo ngamba ya sasendote ua kama. Vutuhu ngoco Yesu ua mu sungamesele na civuo-vuo na ku kanguisa mbandu ya uze yala. Kaha ua lomboluele cimo citume ci ve ku kava vose vandongesi veni na lelo lino, ca ku hona ku lihaka mu via luozi. (Mat. 26:47-55; Luka 22:47-51; Yoa. 18:10, 11) Petulu haze tele na sevuka laza vintsimbu via vingi. Kaha evi vi tu vuluisa ngecize tue ku sevuka vintsimbu via vingi. (Tandenu Tiango 3:2.) Iya ke ku tondeka ku mu ecela kuli Njambi nkala litangua? Vunoni visevuka via Petulu tele kasi vi cili ku cavua-cavua.

11, 12. (a) Vati Petulu ua muesele ku simpa mu va kuatele Yesu? (b) Vati via lingile Petulu via kele ku laako na vize via litavelele?

¹¹ Yesu ua lekele cize civunga ngecize nga ikeye vali na ku tonda kaha va pande ku ecela vapostolo veni. Petulu ua tualeleho ku tala Yesu oku va mu kuta kaha nevi via hasele ku lingako viahi. Mu nima yaco, ua tinine hamo lika na vapostolo vakuavo.

¹² Kaha mu ku tina cavo, Petulu na Yoano vemanene ku hiehi na ndzivo ya Anase umo ua puile Sasendote ua kama laza. Muomu ku ndzivo yaco, ku kekuo ku va tualele Yesu mu ku putuka ku mu sompesa. Kaha omo Yesu va mu tundisile ku ndzivo yaco, Petulu na Yoano va mu kavele vunoni ha “laako.” (Mat. 26:58; Yoa. 18:12, 13) Petulu ka kele na liova. Muomu ku kavako lika, ca tondekele ku simpa. Cize civunga ca kele na vitua kaha Petulu tele na vulumunaho laza umo. Vutuhu ngoco, kasi Petulu tele kanda a ci muese lukakatela, luze lua litavelele ngueni, citava a ka-tse hamo lika na Ntuamena yeni, nga ci ka tondeka.​—Mako 14:31.

13. Tumbulenu njila imo lika i tua pande ku kavelamo Kilistu.

¹³ Ngeci mua Petulu, vavengi ve ku tonda ku kava Kilistu ha “laako.” Ni nguetu ngue mu vusueke. Vunoni ngue mua sonekele Petulu mu nima ya ntsimbu, njila ya cili ya ku kavelamo Kilistu ngue mu ca pande, ya pua mu ku ononoka viose via longesele na ku tambuluisa lungano lueni mu vinjila viose, ambe nga muiza visoti via ku fua vati.​—Tandenu 1 Petulu 2:21.

14. Vati Petulu ua lingile ku vutsiki vu va kele na ku sompesa Yesu?

¹⁴ Petulu ua kavele na civando cize civunga ca kuatele Yesu,  noho ua ka hetele ha mbelo ya ndzivo ya kama cikuma ya mu Yelusalema. Ya puile ndzivo ya Kayafase, ua puile mpite kaha naua sasendote ua kama. Ku ntsimbu ize, vindzivo via cifua eci va kele na ku vi tungila vitali. Kaha vukovelelo vua citali, va hakako lipito lia kama. Petulu ua hetele ku lipito liaco, vunoni ka va mu kovelesele. Vunoni Yoano, tele ali laza mu kati muomu va mu tantekeyele kuli sasendote ua kama. Ngeci uezile na ku handeka na mukua ku niunga mbelo linga a kovelese Petulu. Vunoni cimoneka ngue mua kovelele Petulu, ka tualeleleho ku suamangeya Yoano. Kaha ua kovelele naua mu kati kandzivo mpundu linga a ka kale mu hiehi na ntuamena yeni Yesu. Ikeye ua lengelele lika mu citali, muze mua kele vamo vangamba va kele na kuota tuhia ku vutsiki vuze vua lisika. Oku a tala vakua ku vangeya Yesu va kovela-kovela na ku tuhuka-tuhuka mu hondo mu va kele na ku sompesela Yesu.​—Mako 14:54-57; Yoa. 18:15, 16, 18.

15, 16. Lombololenu vati vupolofeto vua Yesu vua ku mu viana lutatu vua lipuisilemo.

¹⁵ Omo lia ceke ca tuhia va va kele na kuota, umo muana mpuevo ua kovelesele Petulu ku mbelo, ua putukile ku mu talesesa vuino kaha ua mu nongonuene. Ngeci ua handekele ngueni: “Ove naua ua kele na Yesu uze mukua Ngalileya.” Petulu ua tungumukile mua kama mua vuile mezi aco. Ngeci ua vianene ngueni, ka tantekeya Yesu kaha naua ka tantekeya via ali na ku handeka uze mpuevo. Kaha ua ile mu ku kemanena ku mbelo linga vantu kati va mu nongonone. Vunoni umo muana mpuevo mukuavo, ua mu nongonuene na ku handeka naua ngueni: “Ou naua ua kele hamo na Yesu mukua Nazaleta.” Vunoni Petulu ua lisingile ngueni “ka nji mu izi muntu uze.” (Mat. 26:69-72; Mako 14:66-68) Kaha citava halumo ha ntsimbu ize ya mu civali ya vianene Yesu, hakeho ha tambekele ndemba. Vunoni Petulu ka hasele ku ivuako linga a vuluke vupolofeto vua handekele Yesu vimo viola ku nima, muomu tele na lisosomua na vaze va kele na ku mu konka.

¹⁶ Petulu kasi ua kele na ku seteka ku lisueka. Vunoni mu nima ya ntsimbu, civunga ca vantu va kele mu citali kasi ca suenene kuze kua kele ikeye. Kaha umo uavo, ua puile kavusoko  ka Maleko, uze ya vulumuine Petulu. Ngeci ua lekele Petulu ngueni: “Ka nja ku muene mu lihia hamo neni, ni?” Vunoni Petulu ua tondele linga va tave ku viana ceni, ngeci ua lisingile ngueni kati mukemuo linga viuma via ku viha kati vi mu solokele. Eci ku viana ca Petulu, cikeco ca puile ca mu citatu. Ngeci mua manusuile vene ku viana, ndemba ua tambekele lua mu civali. Kaha Petulu ua vuileko honi.​—Yoa. 18:26, 27; Mako 14:71, 72.

17, 18. (a) Vati Petulu ua lingile mua nongonuene ngecize na sevukila mua kama ntuamena yeni? (b) Vika halumo ua singaniekele Petulu?

¹⁷ Yesu va mu tuhuile kamandende na ku cimbimbi ca ndzivo ya helu. Ha tsimbu yaco eyi, hakeho ha via solokele viuma vi tu na handekele ku vuputukilo vua kano kapitulu. Va litatele citona meso na Petulu. Petulu ua nongonuene honi ngecize na sevuka mua kama kuli ntuamena yeni. Ngeci ua tundile mu citali na citaku-taku ca kama ku mutima. Ua Putukile kuenda mu tapalo ya mu mbonge kaha ua hasele ku mona mu njila, muomu kua kele miezi. Vunoni mu meso eni tele mu yenga-yenga misozi kaha ha ntsimbu yaco ua putukile ku lila mua kama.​—Mako 14:72; Luka 22:61, 62.

¹⁸ Muntu mue ku nongonona ngecize na sevuka mua kama, ce ku pua ca casi ku limona ngecize vupi vueni, ka citava naua ku vu ecela. Kaha evi halumo vikevio via singaniekele Petulu. Vuno mukemuo vene mu via fuile ni?

19. Vati halumo ua livuile Petulu omo lia visevuka vieni? Vunoni vika via muesa ngecize ka hilukilile mu nima?

¹⁹ Petulu ua vuile ku vavala ca kama ku mutima mukua cele kaha mua vuile viuma via solokelele Yesu. Citava ua lipayele ivene ku ola ya cinguezi mua vuile nguavo, Yesu va na mu yandesa na ku mu sukika! Halumo ua livuile naua liova mu ku singanieka ngecize ua vuezele ku ku vavala cou ntuamena ya lemene, ha litangua lia ku manusuila lia muono ueni hano ha mavu. Vutuhu ua kele na vusiua vua kama vuose ovu, vunoni Petulu ka hilukilile mu nima. Tua tantekeyamo, muomu mu nima ya ntsimbu ya indende ua putukile ku likungulula naua na vakuavo vapostolo. (Luka 24:33) Mua vusunga, vapostolo vose va liveyele omo lia ku tina Yesu ku vutsiki. Vunoni vutuhu  ngoco, va lihakelele kapandi ka kuli lembezieka umo na mukuavo na ku likaniamesa.

20. Vika tu lilongesa ku cihangula ca mana ca lingile Petulu?

²⁰ Mua vusunga, eci cihangula ca lingile Petulu ca puile ca cili cikuma. Nga ngamba ya Njambi aua, ca seho ya kama kati vukama vua ku ua ceni, vunoni ndzili na kapandi ke ku lihakela mu ku katuka naua na ku sungamesa viuma. (Tandenu Visimo 24:16.) Petulu ua muesele lutsilielo lua vusunga, mu ku likungulula hamo lika na vakuavo vapostolo vutuhu tele ali mu vusiua. Nga muntu na lemuua na vusiua ni ku liveya omo lia viuma via lingile, a hasa ku ivua cizango ca ku kala kua lika lieni. Vunoni ku lingamo, ca pua vusonde vua kama. (Visi. 18:1) Cuma ca mana ca na pande ku linga, ca pua ku tualelelaho ku likata na vamuanaye linga a hase naua ku kaniama mu lutsilielo.​—VaHe. 10:24, 25.

21. Muzimbu uka ua vuile Petulu mua ka likunguluile na vakuavo vandongesi?

²¹ Petulu mua ka likunguluile na vamuanaye mu lutsilielo, ua vuile muzimbu ua ku vihia ngecize muvila ua Yesu mu cihilo ua himo naua. Ngeci neni na Yoano, va tuntile ku cihilo caco, cize ci va sile ca ku pata. Yoano mu ku pua kanike kuli Petulu, halumo ikeye ua kele na lusi lua kama, ngeci ua ka livangele ku heta. A ka tale ngeci, cihilo ca casi. Ngeci ka kovelelemo. Vunoni Petulu ngue mu tu mu tantekeyela, mua ku hetele na lusi, koliongo. A ka hete mu kati, cili vene mua ngoco!​—Yoa. 20:3-9.

22. Vika via manusuile vusiua na ku takania cose ca kele naco Petulu?

²² Vuno Petulu ua tavele ngecize Yesu na sanguka ni? Ha katete houe. Vutuhu vamo vampuevo va lutsilielo, va mu lekele nguavo va na liuanene na tungelo va na ambulula ku sanguka ca Yesu. (Luka 23:55–24:11) Vunoni ku cinguezi, vusiua na ku takania cose ca kele mu mutima ua Petulu, ca huileko. Yesu tele na sanguka na muvila ua vungelo! Kaha ua ka lisoluele ku vapostolo veni vose. Vunoni ha katete ka ci lisoluele ku vandongesi vose. Vapostolo nguavo ha litangua liaco ua “lisololuele kuli Simone.” (Luka 24:34) Kaha naua mu nima ya ntsimbu, kapostolo Paulu ua sonekele via muzimbu uaco ngueni, Yesu “ua limuesele kuli Sefasi; kaha kuli vaze likumi na vavali.” (1 Kol. 15:5) Sefasi na Simone a pua mazina akuavo a Petulu. Eci ca muesa ngecize Yesu ua ci lisoluele kuli Petulu kua lika lieni.

23. Omo lia vika Vakua Kilistu ve ku uila mu vupi lelo lino, va tondeka ku vuluka muzimbu ua Petulu?

 ²³ Mbimbiliya ka ya tumbuille viuma vi va simutuilile Yesu na Petulu mu va liuanene. Vunoni tuli na vusunga ngecize Petulu ua vuile ndzolela ya kama mua muene ntuamena yeni ya lemene, na sanguka naua. Kaha ua vuile naua ndzolela omo lia ku kala na vukovelelo vua ku muesa ku liveya ceni na vusiua vua vuile ku tuala ha viuma via lingile ha litangua li va kuatele Yesu. Ha ntsimbu yaco eyi, cuma ca kama ca tondele Petulu kuli muangana ueni, ca puile ku mu ecela. Kaha tuli na vusunga ngecize Yesu ua mu ecelele mu vu kama. Vakua Kilistu ve ku uila mu vupi lelo lino, va tondeka ku vuluka muzimbu ua Petulu. Ka tua pandele ku singanieka nguetu tu na lingi vupi ka citava ku vu konekela. Yesu ue ku tambuluisa Ise mu vutantuluke, mukua ku “ecela ku vipi cikumakuma.”​—Isaya 55:7.

24, 25. (a) Lombololenu vati vuendele vutumbe vua Petulu vua ku ka tsiha vantsi mu Cisali ca Ngalileya. (b) Vati Petulu ua lingile mua muene cikomoueso ca Yesu lia mukuavo?

²⁴ Yesu ua lekele vapostolo veni vaye ku Ngalileya, kuze kue ku liuanene navo. Petulu mua ka heteleko, ua ile mu ku ka tsiha vantsi mu Cisali ca Ngalileya. Kaha vamo vapostolo va mu kavele. Mu cisali caco, mukemuo kampe mua kolelele omo lia mingoso ya kele na ku linga laza. Halumo omo lia ku ninganga ca vuato na mancimba kaha na ku kuata vuanda mu mavoko eni, via mu vuluisile viuma via vingi. Vutuhu ngoco, tangua lize ka va kuatele intsi na umo uahi vutsiki vuose.​—Mat. 26:32; Yoa. 21:1-3.

²⁵ Vunoni ku cimene umo yala, uezile ku mukulo ua cisali, ua va tambakanene na ku va leka linga va tele vuanda ku sinia likuavo lia vuato. Ngeci va lingilemo kaha va kuatele vantsi va vengi va ku pua 153! Petulu ua nongonuene muntu uaco. Ngeci ua tumbukilile mu ndonga na ku tana na ha ntunda. Mu va ka hetele ku ntunda, va uanene Yesu na va viukisila via ku-lia na vantsi va ku oca ha manungu. Vunoni ua tualele mana kuli Petulu.​—Yoa. 21:4-14.

26, 27. (a) Vukovelelo vuka Yesu ua hele kuli Petulu lutatu luose? (b) Vukaleho vuka ua hele Yesu mu ku muesa ngecize necela Petulu mu vutuntu?

²⁶ Yesu ue huile Petulu ngueni: “U hiana ava mu ku nji  lema, ni?” Halumo tele oku enika vantsi va kele mu ndonga. Yesu ua tondele ku tantekeya nga Petulu ua mu lemene mua kama ku hiana mingoso ya vantsi. Kaha mu ku linga Petulu ua vianene Yesu lutatu, Yesu ua mu hanene vukovelelo vua ku muesa cilemo ceni kuli ikeye mu ku mu ihula vintsimbu vitatu kaha ua lingilemo ha meso a vandongesi vose. Omo Petulu ua tavele, Yesu ua mu lekele vati a hasa ku muesa cilemo caco. Mu ku tuameka vipanga via ku lela ku lutue lua viose. Ni nguetu, Petulu ua pandele ku lisa, ku kaniamesa na ku niunga  vutanga vua Kilistu ni nguetu, vandongesi veni va lutsilielo.​—Luka 22:32; Yoa. 21:15-17.

²⁷ Yesu ua muesele ngecize Petulu kasi ua puile ua seho kuli ikeye na kuli Ise ua muilu. Kaha ua muene ngecize Petulu a ka puisamo cipanga ca seho ya kama mu cikungulukilo ca kele na ku tuamenena Kilistu. Ovu vua pua vukaleho vua kama vua muesa ngecize Yesu uecelele Petulu mu vutuntu! Mua vusunga, cikeketima caco, ca kuatele mua kama ku mutima ua Petulu.

28. Vati Petulu ua puisilemo vi lia lomboloka lizina lieni?

²⁸ Petulu ua puisilemo eci cipanga ca tambuile na lukakatela luose mu miaka ya ingi. Ua kaniamesele vamuanaye ngue mua mu sikile Yesu tele kanda a tse. Petulu ua lihakelele kapandi ka ku muesa ngozi na lukakatela mu ku niunga na ku lisa vakua ku kava Kilistu kaha ua puisilemo vi lia lomboloka lizina lia mu lukile Yesu ngueni, Petulu ni nguetu Livue, muomu laza lizina lieni lia puile Simone. Kaha ua puile mpundu ngue livue, muomu ua kele na lutsilielo lua ku kaniama kaha naua, ua puile lungano lua cili mu cikungulukilo. Cingi ca vukaleho vuaco, tu vu muena ku mikanda ivali ya sonekele mpundu Petulu ya kala mu Mbimbiliya. Mikanda yaco, ya muesa naua ngecize Petulu ka suvile cuma ca kama ca lilongesele kuli Yesu, ku tuala ha ku ecela.​—Tandenu 1 Petulu 3:8, 9; 4:8.

29. Vati tu hasa ku tambuluisa lutsilielo lua Petulu na cikeketima ca muesele Ntuamena yeni?

²⁹ Netu tua pande ku Lilongesa via vingi ku cilongesa caco. Vuno tangua na tangua tue ku vundila Njambi a tu ecele ku visevuka vietu ni? Vuno tue ku tava ku ecela caco na ku tsiliela ngecize Njambi na tu ecela mpundu ni? Vuno netu tue ku ecela vakuetu ni? Nga tue ku lingamo kaha tuli na ku tambuluisa lutsilielo lua Petulu na cikeketima ca muesele Ntuamena yeni.