1, 2. (a) Omo lia vika ku tantekeya lizina lia muntu ua ku tsimana ka ca lombolokele ngecize mu mu tantekeya mpundu? (b) Vantu va vengi ve ku singanieka nguavo Yesu iya?

HANO ha mavu ha kala vantu va vengi va tsimana. Vamo va va tantekeya cikuma muimbo liavo, cipue mu mbonge yavo ni mu cifuti cavo. Vakuavo va tsimana mu mavu ose. Vunoni ku tantekeya lizina lia muntu ua tsimana ka ca lombolokele ngecize mu mu tantekeya mpundu, muomu ka mu tantekeya vilinga vieni cipue vati ua yoya.

² Vantu vose hano ha mavu va tantekeya vimo hali Yesu Kilistu, vutuhu mua hiti miaka i heta ku 2.000, fume ha yoyelele hano ha mavu. Vunoni, vantu va vengi ka va mu tantekeya mua cili. Vamo ve ku handeka nguavo ua puile lika umo yala ua cili. Vakuavo nguavo ua puile lika kapolofeto. Kasi kuli vakuavo nguavo Yesu ua pua Njambi kaha vantu va na pande ku mu lemesa. Nkuma tua pande mpundu ku mu lemesa ni?

3. Seho ika ya kala ha ku tantekeya vusunga ku tuala hali Yehova Njambi na Yesu Kilistu?

³ Ku tantekeya vusunga hali Yesu ca pua ca seho ya kama kuli enu. Omo lia vika? Muomu Mbimbiliya nguayo: “Muono ka ue ku hua ukeuo ou, ku ku tantekeya ove Njambi umo lika ua vusunga, na uze i ua tumine, ikeye Yesu Kilistu vene.” (Yoano 17:3) Eyo, ku tantekeya vusunga hali Yehova Njambi na Yesu Kilistu ci tuala ku muono ka ue ku hua mu palandaizi ha mavu. (Yoano 14:6) Cikuavo naua, Yesu  ua tu sila lungano lua cili mu ku yoya, kaha na vati mua ku pangela hamo na vakuetu. (Yoano 13:34, 35) Mu kapitulu ka ku livanga ka livulu lino, tua lilongesele vusunga ku tuala hali Njambi. Vuovuno tu lilongesenu vi ya handeka mpundu Mbimbiliya ku tuala hali Yesu Kilistu.

4. Vika a lomboloka mezi “Mesiya” na “Kilistu”?

⁴ Laza tele Yesu kanda a semuke, Mbimbiliya ya handekele via kuiza ca umo u ve ku tumine kuli Njambi linga a ku pue Mesiya ni Kilistu. Aa mezi avali “Mesiya” (lia mu ciHevelu) na “Kilistu” (lia mu ciNgelengu) ose a lomboloka “Ua ku Vuavesa.” Ou muntu u va kulahesele, ve ku mu vuavesele ni nguetu ku mu hangula kuli Njambi a ka kale na cipanga ca ku lifuila. Mu  tupitulu tua ku lutue mu livulu lino, tu ka lilongesa via vingi ku tuala ha cipanga ca seho ca kala naco Mesiya mu ku puisamo vikulaheso via Njambi. Tu ka tantekeya naua vivezikiso via hasa ku tu hana Yesu mu ntsimbu ino. Tele Yesu kanda a ci semuke, vantu va vengi va lihuile nguavo: ‘Mesiya uaco a ka pua iya?’

5. Vusunga vuka vandongesi va kele navuo ku tuala hali Yesu?

⁵ Ku sekulu ya ku livanga EC, vandongesi va Yesu va ku Nazaleta va kele na vusunga mpundu nguavo va uanene Mesiya. (Yoano 1:41) Umo uavo ua lizina lia Simone Petulu, ua lekele Yesu ngueni: “Yove u Kilistu Muana Njambi ua muono.” (Mateo 16:16) Vusunga vuka va kele navuo vandongesi va hete ha ku tantekeya ngecize Yesu ikeye mpundu Mesiya u va kulahesele, kaha vati tu hasa ku kala na vusunga vuaco lelo?

6. Vati Yehova ua kuasele vantu ku tantekeya Mesiya? Hanenu cimueso.

⁶ Vapolofeto va Njambi va yoyele ntsimbu tele Yesu kanda a cize, va sonekele via vingi ku tuala hali Mesiya. Mizimbu i va sonekele ya kuasele vantu ku mu nongonona. Tu hasa ku setekesa vati viendele mu cifua eci: Nga muntu a mi tuma kuya ku vutulilo vua makalu ni vua kumboyo cipue vua vindeke linga mu ka tambule muntu ka mu tantekeya. Mu ka tonda ngueni va mi hane vitantekeyeso via muntu uaco ni vati? Na vuno vene ku hitila mu vapolofeto va sonekele Mbimbiliya, Yehova ua hele vitantekeyeso via vati Mesiya a ka fua na vika a ka lihita navio. Ku lipuisamo ca vupolofeto vua vuingi ca kuasele vantu vakua lutsilielo ku nongonona vuino Mesiya.

7. Vupolofeto vuka vuvali vua lipuisilemo hali Yesu?

⁷ Tu ci talenu ha vimueso vivali. Ca ku livanga, miaka 700 tele Yesu kanda a ci semuke, kapolofeto Mika ua handekele laza ngueni Yesu tangua a ka semukila mu mbonge ya indende ya Mbetelema, ku cifuti ca Yunda. (Mika 5:2) Kulihi ua semukilile Yesu? Mu mbonge ize vene! (Mateo 2:1, 3-9)  Ca mu civali, vupolofeto vua Ndaniele 9:25 vu va sonekele vihita via miaka tele Yesu kanda a ci semuke, vua muesele muaka ua ka soloka Mesiya—29 EC. * Ku lipuisamo ca ovu vupolofeto na vukuavo ca muesa ngecize nkuma Yesu ikeye mpundu Mesiya u va kulahesele.

8, 9. Vika via solokele ha mbatizimu ya Yesu via muesele ngecize ikeye Mesiya?

⁸ Vukaleho vukuavo vua muesele ngecize Yesu ikeye Mesiya, vua solokele ku ku hua ca muaka 29  E.C. Mu muaka ou Yesu ua ile kuli Yoano mukua ku mbatiza linga a mu mbatize mu Ndonga Yondau. Yehova ua sikile Yoano ngueni a ka mu muesa citantekeyeso linga a ka hase ku nongonona Mesiya. Yoano ua muene citantekeyeso caco mua mbatizile Yesu. Mbimbiliya ya lombolola via solokele nguayo: ‘Kaha Yesu omo va mu mbatizile, ua tuntukile mu mema: kaha, talenu, lilu lia mu sokolokelele, ua muene sipilitu ya Njambi i suluka hali ikeye ngue livembe; Kaha talenu, lizi lia muilu, ngualio, ‘Ou Muanange i nja lema, ikeye ua nji ya ku mutima.’’ (Mateo 3:16, 17) Viuma via muene Yoano na ku ivua, via mu lingisile ku tava ngecize Yesu va mu tumine kuli Njambi. (Yoano 1:32-34) Yesu ua puile Mesiya ni nguetu Kilistu u va hanguile ku pua Ntuamena na Muangana, ha litangua lize vene li yezile sipilitu ya Njambi hali ikeye.—Isaya 55:4.

⁹ Ku lipuisamo ca vupolofeto vua Mbimbiliya na vukaleho vua Yehova Njambi via muesele ngecize Yesu ikeye Mesiya u va kulahesele. Vunoni Mbimbiliya ya hana vikumbululo ku vihula vikuavo via seho ku tuala hali Yesu Kilistu: Kulihi ua fumine na vati ua fuile?

10. Vika ya longesa Mbimbiliya ku tuala ha ku yoya ca Yesu tele kanda a ci ize ha mavu?

¹⁰ Mbimbiliya ya longesa ngecize Yesu ua yoyelele muilu  tele kanda a ci ize ha mavu. Mika ua polofetele ngueni Mesiya a ka semukila mu mbonge ya Mbetelema, kaha ua handekele naua ngueni vuputukilo vueni ‘vua ku fuma ku ntsenkulu.’ (Mika 5:2) Vintsimbu via vingi na ivene Yesu ua kele na ku handeka ngueni ua yoyele muilu tele kanda eze ha mavu. (Tandenu Yoano 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Omo ua kele muilu na muvila ua sipilitu, Yesu ua kele na vusamba vua ku lifuila na Yehova.

11. Vati Mbimbiliya ya muesa ngecize Yesu ua pua Muana Yehova ua seho ya kama?

¹¹ Yesu ua pua muana ua Yehova ya lema cikuma—kuli vimo vi va mu lemena. Va mu tumbula nguavo “ndala ua ku-tanga cose,” muomu ikeye ya livangele ku tanga Njambi. * (Kolose 1:15) Kuli vikuavo naua via lingisa ou Muana ku pua ua seho. Ua pua “Muaneni umo lika.” (Yoano 3:16) Eci ca lomboloka ngecize Yesu ikeye lika ya tangele Yehova lika lieni. Yesu ikeye naua i va pangesele kuli Njambi mu ku tanga viuma vikuavo viose. (Kolose 1:16) Kaha naua Yesu va mu luka nguavo, “Lizi.” (John 1:14) Eci ca muesa ngecize ua puile muluua ua Njambi, mu ku hana mizimbu na vimamuna ku vana vakuavo va ise—tungelo na vantu.

12. Vati tua tantekeya nguetu Yesu ka puile hamo na Njambi?

¹² Vuno ou Ndala ya Njambi ua pua hamo na ise ngue mu va tsiliela vamo ni? Evi kati vikevio vi ya longesa Mbimbiliya. Ngue mu tua mono mu cinanga ci na hiti, Muana Njambi va lingile ua ku tanga. Ngeci mukemuo, ua kele na vuputukilo, vunoni Yehova Njambi ka kele na vuputukilo cipue vumanusuilo. (Visamo 90:2) Ou Muaneni umo lika ka setekele ku pua hamo na Ise. Mbimbiliya ya longesa ha toma ngecize Ise ua hiana Muana. (Tandenu Yoano 14:28;  1 Kolintu 11:3) Yehova lika lieni ikeye “Njambi mukua ngolo yose.” (Njenisisi 17:1) Na umo uahi ua lifua neni. *

13. Vika Mbimbiliya ya lombolola omo ya handeka nguayo Muana “Ikeye cifua vene ca Njambi”?

¹³ Yehova na Muaneni ua ndala va kele hamo makulukazi na makulukazi a miaka—ntsimbu Njambi tele kanda a ci tange melu na mavu. Mua vusunga va lilemene cikuma! (Yoano 3:35; 14:31) Ou Muana Njambi ua puile ngeci mua Ise. Ngeci mukemuo Mbimbiliya ya tumbula Muana ku pua “ikeye cifua vene ca Njambi uze intsa ka tu hasa ku mona.” (Kolose 1:15) Kaha ngeci mua muana a hasa ku lifua na Ise mu via vingi, ou muana ua muesele vifua via Ise na vuntu vua Ise.

14. Mu njila ika Muana Yehova umo lika ua semukile mu vuntu?

¹⁴ Muana umo lika ua Yehova ua sezele lilu na cizango ca vutuntu linga a ku yoye mu vuntu ha mavu. Vunoni halumo mu hasa ku komoka nguenu: ‘Vati mukua muvila ua sipilitu a hasa ku semuka na muvila ua vuntu?’ Yehova ua lingile cikomoueso linga a vi puisemo. Ua nunguluile muono ua Muaneni ua ndala mu lizimo lia umo muana mpuevo ua kaYundeya kanda a ci li mona na yala, lizina lieni Maliya. Ka kua kele na umo yala ua lihakeleho uahi. Ngeci mukemuo, Maliya ua semene muana ua ku tantuluka kaha ua mu lukile Yesu.—Luka 1:30-35.

15. Vika tu handekela nguetu ku hitila muli Yesu tu hasa ku tantekeya mua cili Yehova?

¹⁵ Viuma via handekele na ku linga Yesu mua kele hano ha mavu, vi tu kuasa ku mu tantekeya mua cili. Kaha naua, ku hitila muli Yesu tu hasa ku tantekeya mua cili Yehova. Muomu vika? Vulukenu ngecize Muana Njambi ua lifua na Ise. Ngeci mukemuo, Yesu ua lekele umo ua vandongesi  veni ngueni: “Ou na nji mono ange, na mono Tata.” (Yoano 14:9) Mavulu auana a mu Mbimbiliya a va luka nguavo Mavulu a Muzimbu ua Cili—Mateo, Mako, Luka na Yoano—a tu longesa via vingi ku tuala ha ku yoya ca Yesu Kilistu, vipanga vieni kaha na vilinga vieni.

16. Muzimbu uka ua seho ya kama ua ambuluile Yesu, kaha kulihi ua fumine muzimbu uaco?

¹⁶ Vantu va vengi va tantekeyele Yesu ku pua “Mulongisi.” (Yoano 1:38; 13:13) Vika ua kele na ku longesa? Viuma via seho via longesele cikuma Yesu via puile “zimpande zia cili zia Vuangana” eci ca lomboloka ngecize ua kele na ku longesa via Vuangana vua Njambi, nguvulu ya muilu ize i ka sika mavu ose na ku neha vivezikiso via ya-ye ku vantu va ku ononoka. (Mateo 4:23) Vuno ou muzimbu uaco ua puile ueya mpundu? Yesu ua handekele ngueni: “Ku-longesa cange kati cange ivene, vunoni ca uze ua nji tumine.” (Yoano 7:16) Yesu ua tantekeyele ngecize Ise ua tondele linga vantu vose vevue muzimbu ua cili ua Vuangana. Tu ka lilongesa via Vuangana vua Njambi na viuma vi vu ka linga mu Kapitulu 8.

17. Kulihi ua kele na ku longesela Yesu, omo lia vika ua hakele ndzili mu ku longesa vantu?

¹⁷ Kulihi ua kele na ku longesela Yesu? Kuose kua uanene vantu, ngeci mua mu membo, mu vimbonge, mu vikandzo, ku vitanda na ku vindzivo. Yesu ka lavelelele vantu veze kuli Ikeye, vunoni ikeye ua ile na ku va tonda. (Mako 6:56; Luka 19:5, 6) Omo lia vika Yesu ua pangesele ndzili na ntsimbu yeni mu ku ambuluila vantu na ku va longesa? Muomu ua tondele ku linga cizango ca Njambi. Yesu ua lingile cizango ca Ise ntsimbu yose. (Yoano 8:28, 29) Vunoni kuli vikuavo via lingisile Yesu ku ambulula. Ua vuile cikeketima ca vivunga via vantu va kele na ku iza kuli ikeye. (Tandenu Mateo 9:35, 36.) Vantu vaco ka va va hakele seho kuli vakuluntu va malombelo avo, vaze tele nga ve ku va longesele vusunga ku tuala hali Njambi na vutumbe vueni. Yesu ua tantekeyele  ngecize vantu va kele na mpuila ya ku ivua muzimbu ua Vuangana.

18. Vifua vika via Yesu vi na mi i ku mutima?

¹⁸ Yesu ua puile ua ndzandzu na cikeketima. Ngeci mukemuo, ca puile ca casi vantu ku suena kuli ikeye muomu ua kele na ngozi. Ambe vanike ka va vuile vuoma vua ku suena kuli ikeye. (Mako 10:13-16) Yesu ka kele na kahangu. Ua zindile vakua milami na vakua ku hengesa vusunga. (Mateo 21:12, 13) Kaha naua ua singimikile vampuevo, vutuhu ku ntsimbu ize vampuevo ka va va hakele seho. (Yoano 4:9, 27) Yesu ua puile mpundu mukua ku likehesa. Tangua limo, Yesu ua tanesele viliato via vandongesi veni, eci ca puile cipanga ca vandungo.

19. Vika vi muesa ngecize Yesu uomine mutima ku visoti via vakuavo?

¹⁹ Yesu uomine mutima ku visoti via vakuavo. Eci ua ci soluele cikuma, mua sakele vantu na sipilitu ya Njambi, ku hitila mu vikomoueso. (Mateo 14:14) Kua kele umo yala  mukua mbumba uezile kuli Yesu kaha ua mu lambelele ngueni: “Nga ua zange u hasa ku nji lelesa.” Yesu ua lihakele mu cihela ca uze yala na ku ivua ngue ikeye ua kele na ku vavala na ku yanda. Ngeci uoluele livoko lieni ua mu salekelelio kaha ua mu lekele ngueni: “Nji na zange. Lela vene.” Kaha uze yala ua kangukile. (Mako 1:40-42) A ci singaniekenu mua vuile uze yala ku mutima!

20, 21. Yesu ua sile lungano luka ku tuala ha ku ononoka Njambi?

²⁰ Yesu ua tu sila lungano lua cili lua ku ononoka kuli Njambi. Vutuhu ua hitile mu vieseko na lamba yose kaha va mu luisile kuli vakua nkole yeni, Yesu uononokele kuli Ise ua muilu. Ua takamene na ku viana vieseko via Satana. (Mateo 4:1-11) Vutuhu vavusoko vueni ka va mu tsilielele kaha va kele na ku handeka nguavo “na zaluka.” (Mako 3:21) Vunoni Yesu ka tavele linga va mu hungumune, ua tualeleleho ku pangela Njambi. Vutuhu va mu tukile na ku mu sahula, Yesu  ua kuatele mutima, ka setekele ku vulumuna vakua nkole yeni.—1 Petulu 2:21-23.

²¹ Yesu uononokele na ha ku-tsa ceni—ku-tsa ca vukenia na ku vavala cikuma ha mavoko a vitozi. (Tandenu Filipu 2:8.) Tu talenu via lihitile navio mu litangua lia ku manusuila ca ku yoya ceni ha mavu. Va mu kuatele, na ku mu vangeya, va mu sompesele ku vangazi va ku pihia, vantu va mu zolele na masualale va mu yandesele. Kaha mu va mu sukikile ha citi, ua tulile muono ueni na ku handeka ngueni: “Vi na hu!” (Yoano 19:30) Vunoni, ha litangua lia mu citatu fume ha ku tsa ceni, Ise ua muilu ua mu sanguile na muvila ua sipilitu. (1 Petulu 3:18) Mu nima ya visimano via vindende, ua hilukile muilu, kaha ua ka “tumamene ku livoko lia cilio lia Njambi” na ku lavelela linga a tambule ngolo ya Vuangana.— VaHevelu 10:12, 13.

22. Vika ua puisilemo Yesu mu ku ononoka na ha ku-tsa ceni?

²² Vika ua puisilemo Yesu omo uononokele na ha ku-tsa ceni? Ku-tsa ca Yesu ca sokolola njila ya muono ka ue ku hua mu palandaizi ha mavu, ku li ya na vutumbe vua laza vua Yehova. Mu kapitulu ka na hatako tu ka lilongesa vati ku-tsa ca Yesu ca sokolola njila yaco.