1, 2. Tumbulenu vamo va puile vavusamba va Yehova.

YA mu hasa ku hangula ku pua kavusamba kenu? Mua vusunga, muntu u mua lema. U mue ku litavasiana neni kaha ua kala na vuntu vua cili na vifua vi mue ku komoka.

² Yehova Njambi ue ku hangula vamo vantu ku pua vavusamba veni. Ca ku muenako, Avilahama ua puile kavusamba ka Yehova. (Isaya 41:8; Tiango 2:23) Yehova ua lemene naua Ndaviti na ku mu tumbula ngueni: “Yala ua ku mutima uange.” (Acts 13:22) Kapolofeto Ndaniele neni va mu ‘lemene cikuma’ kuli Yehova.​—Ndaniele 9:23.

3. Vika via lingisile Avilahama, Ndaviti na Ndaniele ku pua vavusamba va Yehova?

³ Vika via lingisile Avilahama, Ndaviti, na Ndaniele ku pua vavusamba va Yehova? Yehova ua lekele Avilahama ngueni: “Muomu u nononoka ku lizi liange.” (Njenisisi 22:18) Yehova ue ku pua kavusamba ka vaze ve ku likehesa na ku mu ononoka. Ambe cifuti ca mutuntu ca hasele ku likuata vusamba neni. Yehova ua lekele vaIsaleli ngueni: “Halakanenu ku lizi liange, kaha nji ka pua Njambi yenu, nenu mu ka pua vantu vange.” (Yelemiya 7:23) Ngeci mukemuo, nenu nga mu tonda mpundu ku pua kavusamba ka Yehova mua pande ku mu ononoka.

4, 5. Vati Yehova ue ku niunga vavusamba veni?

⁴ Mbimbiliya nguayo Yehova ue ku tonda “ku kuasa na zindzili zieni vaze va li na mutima ua ku tantuluka kuli  ikeye.” (2 Mizimbu 16:9) Ku Visamo 32:8, Yehova ua kulahesa vavusamba veni ngueni: “Nji ka ku leka na ku ku longesa njila ize i ua pande ku endela. Nji ka ku nangula na liso liange hali ove.”

⁵ Umo citozi ua ngolo a tonda ku tu vindika ku pua vavusamba va Njambi! Vunoni Yehova a tonda ku tu niunga. (Tandenu Visamo 55:22.) Yehova ua pua kavusamba ketu, ngeci tue ku mu pangela na mutima uetu uose. Ambe mu visoti via kama tue ku kakatela kuli ikeye. Tua mu tsiliela ngue mua mu tsilielele mukua visamo. Uze ua handekele ngueni Yehova “a li ku livoko liange lia cilio, ka nji ka taliangela.” (Visamo 16:8; 63:8) Vati Satana ue ku seteka ku tu vindika ku pua vavusamba va Njambi?

6. Vika Satana ua vangeyele vantu?

⁶ Mu Kapitulu 11 tu na lilongesele ngecize Satana ua alulukilile Yehova na ku mu vangeya ngueni ua pua mukua makuli kaha mukua vuhenge muomu ka tavesele va Andama na Eva va lihanguile vavene via cili na via vipi. Livulu lia Yombi lia muesa ngecize Satana ue ku vangeya naua vantu vose va tonda ku pua vavusamba va Njambi. Satana ua handekele ngueni vantu ve ku pangela Njambi omo lia viuma vie ku va hana kati omo lia cilemo. Cikuavo naua Satana ue ku lihalesa ngueni a hasa ku lingisa nkala muntu a alulukile Njambi. Tu talenu vika tu hasa ku lilongesa kuli Yombi na vati Yehova ua mu niungile.

7, 8. (a) Vati Yehova ua vuile ku tuala hali Yombi? (b) Vika Satana ua vangeyele Yombi?

⁷ Iya ua puile Yombi? Ua puile yala ua cili, ua yoyele miaka 3.600 ku nima. Yehova ua handekele ngueni, ku ntsimbu ize, ha mavu ka ha kele muntu ueka ngeci mueni.  Yombi ua singimikile cikuma Njambi kaha ua zindile vupi. (Yombi 1:8) Mua vusunga, Yombi ua puile mpundu kavusamba ka Yehova.

⁸ Satana ua vangeyele Yombi ngueni lutsilielo lueni ka lua puile lua vusunga, mu ku leka Yehova ngueni: “Kati u na mu sitila citungu, na ndzivo yeni, na viose via li navio, ku mitamba yose, ni? U na vezikisa vipanga via mavoko eni, na vupite vueni vua likulisa mu cifuti. Vunoni olola livoko liove vuovuno, kuata viose via li navio, kaha a ka ku sahula ku cihanga cove.”​—Yombi 1:10, 11.

9. Yehova ua tavesele Satana ku linga vika?

⁹ Satana ua vangeyele Yombi ngueni ua pangelele Yehova omo lia viuma via kele na ku mu hana. Satana ua handekele naua ngueni a hasa ku lingisa Yombi ku likela ku pangela Yehova. Yehova ka tavele via handekele Satana, ngeci ua mu tavesele ku eseka Yombi linga va mone nga ua puile kavusamba ka Yehova omo lia cilemo ni kuahi.

10. Vati Satana ua yandesele Yombi, kaha vati ua lingile Yombi?

¹⁰ Ha katete, Satana ua pundisile ni ku nongesa vimuna va Yombi. Mu nima yaco ua tsihile cingi ca vangamba va Yombi. Viose via kele navio Yombi via nongele. Mu ku manusula, Satana ua tsihile vana va Yombi va ku pua likumi ku luhundzi. Vunoni Yombi ua kakatelele kuli Yehova. “Ku evi viose Yombi ka lingile vupi, cipue ku tumbuila Njambi vuheve.”—Yombi 1:12-19, 22.

11. (a) Vika vikuavo Satana ua lingile kuli Yombi? (b) Vati ua lingile Yombi?

¹¹ Satana ka likelele haze vene. Ua tsopele Njambi ngueni: “Kuata ku citsiha ceni na ku ntsitu yeni, kaha a ka ku sahula ku cihanga cove.” Ngeci Satana ua vetele Yombi na vuvezi vua ku vavala cikumakuma. (Yombi 2:5, 7) Vutuhu  ngoco, Yombi kasi ka likelele ku kakatela kuli Yehova. Vunoni ua handekele ngueni: “Noho nji ku tsa ka nji ka lisondoluela [ni ku mbila] vuoloke vuange!”​—Yombi 27:5.

12. Vati Yombi ua muesele ngecize Satana mukua makuli?

¹² Yombi ka tantekeyele via mu vangeyele Satana cipue via muenene lamba ya ku pua haze. Ua singaniekele ngueni Yehova ikeye ua mu kokelele visoti viaco. (Yombi 6:4; 16:11-14) Vutuhu ngoco, kasi ua tualeleleho ku kakatela kuli Yehova. Vose va limuenene ha toma ngecize Yombi ka pangelele Yehova omo lia viuma via mu hele. Vunoni omo lia ku mu lema. Viose via handekele Satana via puile makuli!

13. Vika viezile mu lukakatela lua Yombi?

¹³ Vutuhu Yombi ka tantekeyele via hitile muilu, ua kakatelele kuli Njambi na ku muesa ngecize Satana mukua makuli. Yehova ua lunguisile Yombi omo lia ku kakatela ku vusamba vua likuatele neni.​—Yombi 42:12-17.

14, 15. Vika Satana ua vangeya vantu vose?

¹⁴ Mu hasa ku lilongesa via vingi ku viuma via solokelele Yombi lelo lino, Satana ue ku tu vangeya ngueni tue ku pangela Yehova omo lia viuma vie ku tu hana. Ku Yombi 2:4 Satana ua handekele ngueni: “Viose via ali navio muntu a ka vi hanena muono ueni.” Na mezi aa, Satana ua vangeyele vantu vose ngueni vantu vose ve ku pangela Njambi omo lia vize vie ku va hana, kati Yombi lika. Mu nima ya miaka ya ingi tunde ha tsilile Yombi, Satana kasi ua kele na ku tsopa Yehova na ku vangeya vangamba veni. Ca ku muenako, ku Visimo 27:11, va sonekako nguavo: “Muanange kuata mangana, na ku zolesa mutima uange, linga nji kuanie uze a nji handekela [ni, ku nji sahula].”

¹⁵ Mu hasa ku muesa nguenu Satana mukua makuli,  mu ku ononoka Yehova na ku pua kavusamba Keni ua lukakatela. Nga kuli viuma via kama vi mua pande ku alulula mu muono linga mu pue kavusamba ka Njambi, mu na hangula ku linga cuma ca seho ya kama! Cihangulo caco ka ci tava ku ci sembulula. Muomu Satana ue ku handeka ngueni nenu ka mu hasa ku kakatela kuli Njambi nga muli mu visoti. Ue ku seteka ku tu sevuisa linga tu mbile Njambi ku mukulo. Vati ue ku lingamo?

16. (a) Vinjila vika ue ku pangesa Satana mu ku sevuisa vantu va likele ku pangela Yehova? (b) Vati Satana a hasa ku mi lingisa ku likela ku pangela Yehova?

¹⁶ Satana ue ku pangesa vinjila via ku liseza-seza linga a tsihe vusamba vua vantu na Njambi. Ue ku tu luisa “ngue ndumba ua ku ohia, a li na ku endangana, a lengeya ou ya lia”. Ngeci mukemuo, nga vavusamba venu cipue vavusoko ni vantu veka va mi luisa omo lia ku lilongesa Mbimbiliya na ku linga via cili, kati mu komoke. Ava vantu vaco va ka mi luisa mpundu. * (Yoano 15:19, 20) Kaha naua Satana ue ku “lifuisa ngue kangelo ua ceke.” A hasa ku tu onga linga tu muese lisino kuli Yehova. (2 Kolintu 11:14) Njila ikuavo ye ku pangesa Satana mu ku tu sevuisa ya pua ku tu lingisa tu singanieke ngecize tu vakua vupi kaha ka tu hasa ku puisamo ku linga viuma via ya Njambi ku mutima.—Visimo 24:10.

17. Vika tue ku ononokela Yehova?

¹⁷ Mu ku ononoka Yehova tue ku muesa ngecize Satana  mukua makuli. Vika vi hasa ku tu kuasa ku ononoka? Mbimbiliya nguayo: “U ka lema Yehova Njambi yove na mutima uove uose, na muono uove uose, na ngolo yove yose.” (Ndeutelonomi 6:5) Tue ku ononoka Yehova muomu tua mu lema. Omo cilemo cetu kuli Yehova ci kola, tu ka tonda ku linga viose via tu tuma. Kapostolo Yoano ua sonekele ngueni: “Eci cikeco cilemo ca Njambi, ngecize tu niunge mezi a lisiko eni; mezi a lisiko eni kati a akalu.”​—1 Yoano 5:3.

18, 19. (a) Tumbulenu vimo viuma via tu leka Yehova ngueni via vipi? (b) Vati tua tantekeya nguetu Yehova ke ku tu tuma viuma ka tu hasa ku linga?

¹⁸ Viuma vika ua tu leka Yehova ngueni via vipi? Vimo va vi tumbula ha cikasa “ Zindenu vi a Zinda Yehova.” Nga mu talaho vuasi-vuasi, mu ka mona ngue vilinga viaco ka via pihile cikuma. Vunoni omo mu tanda na ku hilula vuino vinimbu via mu Mbimbiliya viliho, mu ka mona seho ya kala ha ku ononoka masiko Yehova. Halumo mu ka  mona naua ngecize kuli vimo vi mua pande ku alulula mu muono. Vutuhu vintsimbu vimo ce ku pua ca cikalu, vunoni ku lingamo ci ka mi nehela ciyulo na ndzolela vie ku iza omo lia ku pua kavusamba ka Njambi. (Isaya 48:17, 18) Vati tua tantekeya nguetu nkala muntu a hasa ku alulula muono ueni mu cifua eci?

¹⁹ Muomu Yehova ke ku tu tuma viuma vize ka tu hasa ku linga. (Ndeutelonomi 30:11-14) Mu ku pua Kavusamba ua vusunga, Yehova a tu tantekeya vuino ku tuvakana etu vavene. A tantekeya ngolo yetu na vuzeye vuetu. (Visamo 103:14) Kapostolo Paulu ua tu kaniamesa ngueni: “Njambi mukua cili, ikeye ka tava ngecize va mi esieke nevi via hiana ngolo yenu; vunoni hamo lika na ceseko a lingilako naua aha ha mu ka tuhukila, linga mu ka hase ku kolesa.” (1 Kolintu 10:13) Tu kalenu na vusunga ngecize Yehova a ka tu hana ngolo ya ku linga via cili ntsimbu yose. Nenu a ka mi hana “ngolo ya ku hiana cikumakuma,” linga a mi kuase ku kaniama mu visoti. (2  Kolintu 4:7) Paulu mu nima ya ku mona vukuasi vua mu hanene Yehova tele ali mu vieseko, ua handekele ngueni nje ku “hasa viose muli uze ue ku nji kolesa.”​—Filipu 4:13.

20. Vifua vika mua pande ku tambuluisa kaha omo lia vika?

²⁰ Nga tu tonda ku pua vavusamba va Yehova, tua pande ku likela vilinga via tu vindika, vunoni kati ovio lika. (Loma 12:9) Vavusamba va Njambi ve ku lema vi a lema ikeye. Mukanda ua Visamo 15:1-5. (Tandenu.) ua lombolola cifua ca vavusamba vaco. Vavusamba va Yehova ve ku tambuluisa vifua vieni ngeci mua “cilemo, ndzolela, ciyulo, lukakatela lua ngozi, ngozi, vuhuanga, vusunga, ku konkama, [na] ku lipokuesa.”​—Ngalata 5:22, 23.

21. Vati mu hasa ku muesa vifua vi a lema Njambi?

²¹ Vati mu hasa ku lilongesa ku muesa evi vifua via cili ngeci? Mua pande ku lilongesa vi a lema Yehova mu ku tanda na ku lilongesa Mbimbiliya ntsimbu yose. (Isaya 30:20, 21) Omo mu lingamo, cilemo cenu kuli Yehova ci kola, kaha omo cilemo cenu kuli ikeye ci kola mu kevua cizango ca ku mu ononoka.

22. Nga mu ononoka Yehova ku vezika cika mu ka uanamo?

²² Viuma vi mua pande ku linga mu muono via pua ngue ku zula vuzalo vua laza linga mu zale vua vuha. Mbimbiliya nguayo mua pande “zula vuntu vuze vua laza” na ku “zala vuntu vuze vua vuha.” (Kolose 3:9, 10) Vutuhu ku alulula muono mu cifua eci kati ca casi, Yehova ua kulahesa ku tu hana “cilunguiso ca kama.” (Visamo 19:11) Hangulenu ku ononoka Yehova, kati omo lia cilunguiso ca ka mi hana, vunoni omo lia ku mu lema na mutima uose. Kaha mu ka pua mpundu kavusamba ka Yehova!