1. Kulihi tu hasa ku lilongesela via ku lutue?

MUEVUAHO laza mizimbu, na ku lihula nguenu: ‘Vuno ano mavu a na tala kulihi?’ Vupi na vukenia vi na likulisa cikumakuma. Kaha vantu vamo va tsiliela ngecize ku kotoka ca mavu cili mu hiehi. Cili vene? Kuli imo njila i tu hasa ku tantekeyelamo vi ka soloka ku lutue ni? Eyo. Vutuhu vantu ka va hasa ku tantekeya via ku lutue, Yehova Njambi a hasa. Kaha ua tu leka mu Lizi lieni Mbimbiliya, viuma vi ka soloka ku vantu na mavu ku lutue.—Isaya 46:10; Tiango 4:14.

2, 3. Vika va tondele ku tantekeya vandongesi va Yesu, kaha vati ua va kumbuluile?

² Ku kotoka ca mavu ci va soneka mu Mbimbiliya, ka ca puile ku nonga ca mavu mpundu, vunoni ku-hua ca vupi. Yesu ua longesele vantu ngueni Vuangana vua Njambi vu ka sika mavu. (Luka 4:43) Vandongesi veni va tondele ku tantekeya tangua lika vu keza Vuangana vuaco, ngeci va mu hulile nguavo: “Muaka uka viuma evi vi keza? Kaha citantekeyeso cika tu ka tantekeya naco ku-iza cove na ku-kotoka ca mavu?” (Mateo 24:3) Yesu mua va kumbuluile, ka va lekele mpundu litangua liaco, vunoni ua va lekele viuma vi ka soloka ntsimbu kanda ku kotoka ca mavu cize. Via va lekele vi li na ku soloka matangua ano.

³ Mu kapitulu kano, tu lilongesa viuma via muesa ngecize tuli ku hiehi-hiehi na ku kotoka ca ano mavu. Ha katete, tua pande ku lilongesa via imo ndzita ya hitile muilu  linga tu hase ku ivuisisa vika mavu a na sulila cikuma na vupi.

4, 5. (a) Vika via solokele muilu mu nima ya ku vialeka Yesu ha Vuangana? (b) Ku liya na Ku-Solola 12:12, vika via solokele ha mavu mu va tundisile Satana muilu?

⁴ Mu Kapitulu 8 tua lilongesele ngecize Yesu Kilistu va mu vialeka ha Vuangana muilu mu 1914. (Ndaniele 7:13, 14) Livulu lia Ku-Solola lia tu leka vati viendele, ngualio: “Kaha muilu mua kele ndzita: Mingeli [ni nguetu Yesu] na tungelo veni va luile ndzita na mukisi [Satana]; kaha mukisi na tungelo veni va luile ndzita.” * Satana na vandemone veni va va vulile na ku va mbila ha mavu. Aci singaniekenu ha ndzolela i va vuile tungelo va ku ononoka! Vunoni vati va vuile vakua mavu? Mbimbiliya nguayo ku vantu ya pua ntsimbu ya tuyando. Omo lia vika? Muomu Satana va mu mbila ha mavu kaha a li na vutenu vua kama muomu na “tantekeya ngecize a li na kantsimbu lika.”—Ku-Solola 12:7, 9, 12.

⁵ Ndiavu ue ku tu kokela tuyando ha mavu na ndzili yeni yose. Kaha a li na vutenu muomu na lisupu na “kantsimbu lika” omo kanda Njambi a mu nongese. Tu ci hilulenu ha viuma via tumbuile Yesu ngueni vi ka soloka ku matangua a ku kotokela. Talenu Litota 24 ku ntsongo ya livulu.

6, 7. Vika tu hasa ku handeka ku tuala ha vindzita na vindzala via matangua ano?

⁶ Vindzita. Yesu ua handekele ngueni: “Cifuti ci ka katukila  cifuti, na vuangana ku vuangana.” (Mateo 24:7) Vindzita via miaka ino vi nali vantu vavengi cikuma ku hiana vintsimbu viose. Umo muzimbu ua handeka ngecize tunde mu muaka ua 1914, vindzita via lundumuna vantu va tuvakana 100 milhões. Tunde mu muaka ua 1900 ku tuala 2000 mu ndzita mua tsile vantu vavengi ku tuvakana mu miaka 1.900 ya ku nima. (Worldwatch Institute) Ngeci mukemuo ca pua ca cikalu ku ivuisisa vusiua na ku vavala vi ve ku ivua vantu vavengi va tsisa vavusoko vuavo mu vindzita!

⁷ Vindzala. Yesu ua handekele ngueni: “Ku ka kala ndzala.” (Mateo 24:7) Vutuhu matangua ano vantu vali na ku panga via-ku-lia via vingi ku hiana miaka ya ku nima, kasi vavengi ka vesi na via-ku-lia via ku puamo. Omo lia vika? Muomu ka vesi na vimbongo via ku landa via-ku-lia cipue mehia. Vakua ku tala via Cihindu ca Vantu mu Mavu Ose, nguavo makulukazi na makulukazi a vanike ve ku landuka ku ndzala.​—World Health Organization

8, 9. Vika via muesa ngecize vupolofeto vua Yesu ku tuala ha mandunduma na mavezi vuli na ku lipuisamo?

 ⁸ Mandunduma. Yesu ua polofetele ngueni: “Ku ka kala mandunduma a kama.” (Luka 21:11) Muaka ku muaka vantu ve ku lavelela mandunduma a kama cikuma. Tunde mu muaka 1900 mandunduma a nongesa vantu va tuvakana 2 milhões. Vutuhu tekinologia ili na ku kuasa vantu ku tantekeyela vualumo lindunduma ntsimbu kanda lihete kasi vantu ve ku tsa ku mandunduma.

⁹ Mavezi. Yesu ua handekele vualumo ngueni ku ka kala “misongo ya ku litambuisa.” Mavezi a ku liana e ku lisanduoka vuasi na ku tsiha vantu vavengi. (Luka 21:11) Vutuhu vandotolo va na lilongesa ku saka mavezi a engi, kasi kuli mavezi ka esi na vihemba. Mua vusunga, umo muzimbu ua muesa ngecize makulukazi a vantu ve ku tsa ku mavezi ngeci mua tumbe, malaria na kolela. Vunoni kati ovio lika, muomu vandotolo nguavo kua soloka naua mavezi a aha a ku pua 30, amo na vihemba viahi.

10. Vati mukanda ua 2 Timoteo 3:1-5 u li na ku lipuisamo?

¹⁰ Ku mukanda ua 2 Timoteo 3:1-5, Mbimbiliya nguayo: “Vunoni tantekeya eci ngecize ku matangua aze a ku kotokela ku keza zintsimbu zia ku kaluua.” Kapostolo Paulu ua lombololuele cifua ca vantu ku matangua a ku kotokela, ngueni vantu va ka pua

• vakua ku lilema vavene

• vakua ku lema vimbongo

• vakua lisino ku visemi

• ka ve ku lela

• va ku zela cilemo ca cisemua

• ka ve ku lipokuesa

• vakua ku kaluua na vuhuke

• vakua ku lema ku viukilila via ha mavu ku hiana Njambi

• ve ku lionga ku lema Njambi vunoni ka ve ku mu ononoka

11. Kuliya na Visamo 92:7, vika vi ka solokela vakua vupi?

¹¹ Mukemuo mu va fua vantu ku cihela ci mua kala  ni? Mukemuo mu va fua vantu mu mavu ose. Vunoni vuovuno Njambi a ka va linga mumo. Ua kulahesa ngueni: “Omo vakua vupi va soka ngue muila, nomo vose vakua ku linga via ngoco va tuikilila; cikeco muomu va ka venieka ku miaka yose ya ya-ye.”​—Visamo 92:7.

12, 13. Vika na tu longesa Yehova ku matangua a ku kotokela?

¹² Mbimbiliya ya handekele laza ngecize matangua a ku kotokela a ka sula na visoti na tuyando. Vunoni Mbimbiliya ya muesa naua ngecize ku ka soloka viuma via vingi.

¹³ Ku ivuisisa Mbimbiliya. Kapolofeto Ndaniele ua sonekele via ku matangua a ku kotokela, ngueni: “Mana [vusunga] a ka likulisa.” (Daniel 12:4) Njambi a ka hana vantu veni mana a ku ivuisisa vuino Mbimbiliya ku hiana miaka ya ku nima. Yehova ua lingamo tunde mu 1914. Ca ku muenako, ua tu longesa seho ya lizina lieni, vutumbe vueni ku mavu, vusunga ku tuala ha cikombelo ca muaneni na cisangukilo. Tua lilongesa naua ngecize Vuangana vua Njambi vukevuo lika vu ka manusula visoti viose. Tua lilongesa mua ku uanena ndzolela ya vusunga na ku yoya mu njila ya ya Njambi ku mutima. Vunoni vika vangamba va Njambi ve ku lingisa eyi mizimbu i va lilongesa? Vupolofeto vukuavo vua kumbulula eci cihula.​—Talenu Matota 21 na 25 ku ntsongo ya livulu.

14. Muzimbu ua Vuangana ve ku ambulula kulihi, kaha veya ve ku u ambulula?

¹⁴ Cipanga ca ku ambulula mu mavu ose. Ku tuala ha matangua a ku kotokela, Yesu ua handekele ngueni: “Kaha zimpande ezi vene zia cili zia Vuangana va ka zi ambulula ku vifuti viose”. (Mateo 24:3, 14) Muzimbu ua Vuangana va li na ku u ambulula mu vifuti vi tuvakana  230 na mu malimi a tuvakana 700. Mua vusunga, Vakaleho va Yehova “va ku vifuti viose, na miyati yose” vali na ku kuasa vantu ku ivuisisa viuma vi vu li na ku linga Vuangana ntsimbu ino na viuma vi vu ka linga ku lutue. (Ku-Solola 7:9) Kaha ve ku lingamo vuana. Vutuhu vantu vavengi ve ku va luisa, vunoni ngue mua handekele Yesu na vimo viahi vi hasa ku imika cipanga ca ku ambulula.​—Luka 21:17.

15. (a) Mua tava ngecize tuli ku matangua a ku kotokela ni, omo lia vika? (b) Vika vi ka solokela vaze ve ku ononoka Yehova na vakua lisino?

¹⁵ Nenu mua tava ngecize tu li ku matangua a ku kotokela ni? Vupolofeto vua vuingi vua handeka ha matangua a ku kotokela vu li na ku lipuisamo matangua ano. Vuovuno Yehova a kemika cipanga ca ku ambulula muzimbu ua cili kaha “ku-kotoka” ci keza. (Mateo 24:14) Ku-kotoka ca pua cika? Ca pua ku iza ca Alemangendo omo Njambi a ka tundisako vupi vuose. Yehova a ka tuma Yesu na tungelo veni va ngolo linga va ka nongese uose ue ku viana ku mu ononoka Ikeye na Muaneni. (2 Tesalonika 1:6-9) Mu nima yaco, Satana na vandemone veni ka va ka sevuisa naua vantu. Kaha vose va tonda ku ononoka Njambi na ku tava Vuangana vueni va ka mona ku lipuisamo ca viuma viose via kulahesa Njambi.​—Ku-Solola 20:1-3; 21:3-5.

16. Omo “ku kotoka” ci li ha hiehi, vika mua pande ku linga?

¹⁶ Ano mavu a Satana vuovuno a kotoka. Ngeci mukemuo ca pua ca seho ku lihula nguetu, ‘Vika nja pande ku linga?’ Yehova ua tonda mu lilongese via vingi mu Mbimbiliya. Mua pande ku haka seho ku cilongesa cenu ca Mbimbiliya. (Yoano 17:3) Vakaleho va Yehova ve ku likungulula visimano viose mu ku kuasa vantu vevuisise  Mbimbiliya. Lihakelenu kapandi ka kuya ku viuano viaco ntsimbu yose. (Tandenu VaHevelu 10:24, 25.) Nga mu mona ngecize kuli vimo vi mua pande ku sungamesa mu muono, kati mu ivue vuoma vua ku lingamo. Muomu ku lingamo ci ka kaniamesa vusamba vuenu na Yehova.​—Tiango 4:8.

17. Omo lia vika ku kotoka ci ka tungumuna vantu vavengi?

¹⁷ Kapostolo Paulu ua lomboluele ngecize ku nonga ci ka tungumuna vavengi ngue mue ku linga “muhuza mu vutsiki.” (1 Tesalonika 5:2) Yesu ua polofetele ngecize vantu vavengi va ka sembulula vusunga vu muesa ngecize tu li ku matangua ku kotokela, ngueni: “Ngue mu ca puile ku matangua a Noa, ngecize naua ci ka pua ha ku-iza ca Muana muntu [ni ku kotoka]. Muomu ngue ku matangua aze omo livazi te kanda li ize, va lile, va nuine, va ambatele, va hangesele, na ku litangua lize Noa ua kovelele mu vuato, kaha ka va tantekeyele ku vanga livazi liezile kaha lia va nongesele vose; ngecize vene ci ka pua ha ku-iza ca Muana muntu.”​—Mateo 24:37-39.

18. Cimamuna cika ua tu hana Yesu?

¹⁸ Yesu ua mamuine ngueni ka tua pandele ku tanguka na “ku lia, na ku penda, na visoti via muono” muomu ku kotoka ci ka tungumuna “ngue ngandzo.” Ua handekele naua ngueni ku kotoka ci keza ku vose va kala “hano ha mavu.” Kaha ua vuezeleko ngueni: “Vingilenu ku zintsimbu ziose, na ku vundila, linga mu ka hase ku ovoka ku viuma evi viose vi ka sololoka, kaha mu ka mana ku meso a Muana muntu.” (Luka 21: 34-36) Vika ca puila ca seho ku ononoka cimamuna ca Yesu? Muomu vuovuno va nongesa mavu a Satana, kaha vaze va va tava kuli Yehova na Yesu vakevo lika va kovoka ku ku-kotoka na ku ka yoya miaka yose mu mavu aha.— Yoano 3:16; 2 Petulu 3:13.