KAPITULU 1
Njambi ua pua Iya?
1, 2. Vihula vika ve ku linga cikuma vantu?
VANIKE ve ku linga vihula via vingi. Mu hasa ku va lomboluelavio vunoni kasi ve ku hula nguavo, ‘Omo lia vika?’ Kaha nga mu va kumbulula kasi ve ku hula naua nguavo ‘Vunoni omo lia vika?’
2 Vunoni kati vanike lika, tu vose tue ku ihula. Halumo tue ku lihula vika tu lia, cipue ku zala ni ku landa. Ni vene vihula via seho ku tuala ha muono na ha viuma via ku lutue. Vunoni nga vikumbululo via cili viahi, tue ku likela.
3. Vika vantu ve ku singaniekela nguavo ka va hasa ku uana vikumbululo via vihula via seho?
3 Vuno Mbimbiliya ya kala na vikumbululo via vihula via seho vi tua kala navio ni? Vamo ve ku tava nguavo mu via kala, vunoni ve ku singanieka nguavo Mbimbiliya ya ikalu ku ivuisisa, noho valongisi na vakuluntu va malombelo vakevo va kala na vikumbululo. Vakuavo ve ku ivua ntsoni ya ku litavela nguavo ka va tantekeya vikumbululo. Amba enu vati mue ku singaniekaho?
4, 5. Vihula vika via seho mua kala navio? Omo lia vika mua pande ku tualelelaho ku tonda vikumbululo?
4 Halumo mua tonda ku tantekeya vikumbululo via vihula ngeci mua: Vutumbe vua muono vuka? Tangua nji tsa vati nji ka fua? Vati ua fua Njambi? Yesu Mulongisi ua tsimana, ua handekele ngueni: “Vundilenu kaha va ka mi hia; lengeyenu, kaha mu ka uana; totenu, kaha va ka mi sokoluela.” (Mateo 7:7) Ngeci mukemuo, kati mu likele ku tonda vikumbululo, noho mu na uana vikumbululo via vusunga.
Visimo 2:1-5) Vikumbululo viayo ka via kaluuile ku vi ivuisisa. Vi mu lilongesamo vi mi vuisa ndzolela lelo na ku mi hana lulavelelo lua cili ku lutue. Tu talenu cimo cihula ca cikalu ku vantu vavengi.
5 Cili vene, nga mu tualelelaho ku “lengeya” mu uana vikumbululo mu Mbimbiliya. (VUNO NJAMBI UA TU HAKA SEHO NI CIKENIA?
6. Vika vamo ve ku singaniekela nguavo Njambi ka hakele seho ku tuyando tuetu?
6 Vavengi ve ku singanieka nguavo Njambi ka tu hakele seho, muomu nga ua tu hakeleyo nga mavu ka fuile ngecize. Kuose ku mu ya mu ka uana Vindzita, vizindo na tuyando. Kaha vantu ve ku vavala, ku yanda, na ku tsa. Ngeci vamo ve ku singanieka nguavo ‘Nga Njambi ua tu haka seho, nga ka vi manusuile ni?’
7. (a) Vati valongisi va malombelo ve ku longesa vantu nguavo Njambi cikenia? (b) Vusunga vuka tuli navuo vu muesa ngecize Njambi kati ikeye ue ku koka viuma via vipi vie ku soloka?
7 Vakuluntu va malombelo ve ku lingisa vantu ku singanieka nguavo Njambi cikenia. Muomu nga kua soloka mponde, ve ku handeka nguavo i na soloka ku cizango ca Njambi. Njambi ikeye na vi setekamo. Mu ku handeka ngoco, ve ku vangeya Njambi. Muomu Mbimbiliya ya longesa nguayo Njambi ka puile ndundzi ya vupi na limo litangua liahi. Mukanda ua Tiango 1:13 ua muesa ngecize Njambi ke ku eseka na umo uahi na vupi mu ku handeka nguauo: “Na umo uahi omo a mona vieseko a handeke, ngueni, Njambi a li na ku nji eseka; muomu Njambi intsa ka va hasa ku eseka na vupi, na ikeye ivene ke ku eseka umosi.” Eci ca lomboloka ngecize vutuhu Njambi ka vindikile viuma via vipi ku soloka, kati ikeye ue ku vi koka. (Tandenu Yombi 34:10-12.) Tu talenu cimo cimueso.
8, 9. Vika ca puila vuhenge ku hana Njambi mulonga ua tuyando tuetu? Hanenu cimueso.
8 Singaniekenu nga umo mukuendze ua kala ha ndzivo na visemi. Ise ua mu lema cikuma kaha ua mu longesa ku hangula viuma via cili mu muono. Vunoni mukuendze uaco alulukila ise na ku tunda ha ndzivo. A ka linga vuhuka, na ku likokela visoti via kama. Kuli yenu, nkuma cisemi ali na mulonga mu ku ecelela muaneni a tunde ha ndzivo ni? Houe! (Luka 15:11-13) Ngeci muou cisemi, Njambi neni ka vindikile vantu ku mu alulukila na ku linga vupi. Ngeci mukemuo, nga ku soloka viuma via vipi ka tua pandele ku suva ngecize Njambi kati ikeye ue ku vi koka. Ku hana Njambi mulonga ci ka pua vuhenge.
9 Kuli vusunga vua kama vua lingisa Njambi ku ecelela viuma via vipi na ntsimbu ino. Tu ka lilongesavuo mu Kapitulu 11. Vunoni tantekeyenu ngecize Njambi ua tu lema kaha kati ikeye mukua ku tu kokela visoti. Mua vusunga, Ikeye lika a hasa ku huisa visoti vietu viose.—Isaya 33:2.
10. Vika tu hasa ku kela na vusunga nguetu Njambi tangua a ka sungamesa vipi viose?
10 Njambi ua lela. (Isaya 6:3) Viose vie ku linga via lela kaha via cili. Citava ku mu kulahela mpundu. Vunoni vantu ka va fuilemo. Muomu vintsimbu vimo ve ku linga vuhenge. Ambe Muangana ua hiana vakuavo vose ku vusunga, ka hasa ku sungamesa vupi vuose vu ve ku linga vantu. Na umo uahi ua kala na ngolo ngeci mua Njambi. Njambi a hasa kaha tangua a ka sungamesa viuma via vipi viose vi ve ku linga vantu. Kaha vupi ka vu ka kalako naua ku miaka yose.—Tandenu Visamo 37:9-11.
VATI NJAMBI UE KU IVUA KU MUTIMA NGA VANTU VA YANDA?
11. Vati Njambi ue ku ivua mue ku mona lamba yenu?
11 Vati Njambi ue ku ivua ku mutima mue ku mona viuma vili na ku soloka ha mavu na visoti vi mue ku hita? Mbimbiliya ya longesa nguayo Njambi ua “lema vuoloke.” (Visamo 37:28) Ngeci mukemuo ua haka seho ya kama ku viuma via cili na via vipi. Ua zinda ku mona vantu va yanda. Mbimbiliya nguayo ku miaka ya ku nima, omo Njambi ua muene mavu a na sulu na vupi “ca mu vavalesele ku mutima.” (Njenisisi 6:5, 6) Njambi ka alulukile. (Malakiya 3:6) Mbimbiliya ya muesa ngecize Njambi ua mi haka seho ya kama.—Tandenu 1 Petulu 5:7.
12, 13. (a) Vika tua lemena vakuetu na ku va haka seho, kaha vati mue ku ivua mu ku mona tuyando tua sula ha mavu? (b) Vika tu hasa ku kela na vusunga nguetu Njambi tangua a ka manusula tuyando na vuhenge?
12 Mbimbiliya ya muesa naua nguayo Njambi ua tu tangele mu cifua ceni. (Njenisisi 1:26) Eci ca lomboloka ngecize Njambi ua tu tangele na vifua via cili via kala navio ikeye. Ngeci mukemuo ngozi i mue ku ivua nga mu mona vantu va yanda, ya muesa ngozi ya kama cikuma ya kala nayo Njambi ku lamba yetu! Vati tua tantekeyamo?
13 Mbimbiliya ya tu longesa nguayo “Njambi ikeye cilemo.” (1 Yoano 4:8) Viose vie ku linga Njambi ue ku vilinga omo lia cilemo. Kaha tua kala na cilemo muomu Njambi ikeye cilemo. Aci singaniekenu: nga mua kele na ngolo ya ku manusula vupi na vuhenge vuose, nga mua lingamo ni vati? Mua vusunga nga mua lingamo, muomu mua lema vantu. Amba Njambi co? Njambi ua kala na ngolo ya ku lingamo kaha tangua a ka tundisako tuyando na vuhenge vuose muomu ua tu lema. Kalenu na vusunga nguenu vikulaheso viose vi va na tumbula ku vuputukilo vua lino livulu vi ka lipuisamo! Vunoni linga mu tsiliele mu vikulaheso viaco mua pande ku tantekeya vuino Njambi ua vi linga.
NJAMBI A TONDA MU MU TANTEKEYE
14. Njambi lizina lieni iya, kaha vati tua tantekeya nguetu tua pande ku lipangesa?
14 Nga mu tonda ku pua kavusamba ka muntu, cuma ca katete ci mue ku mu leka cika? Lizina lienu. Vuno Njambi ua kala na lizina ni? Malombelo a engi eku longesa nguao lizina lieni Njambi ni Muangana. Vunoni aa kati mazina. Via pua lika vinkumbu ngeci mua “ntuamena” ni “muangana.” Njambi ua tu leka ngueni lizina lieni Yehova. Visamo 83:18 nguayo: “Linga va tantekeye ngecize yove lika, lizina liove Yehova, yove Mukua ku Hiana viose hose ha mavu.” Vakua ku soneka Mbimbiliya va pangesele lizina lia Njambi vintsimbu via vingi-vingi. Yehova a tonda nenu mu tantekeye lizina lieni na ku lipangesa. Ua mi leka lizina lieni linga mu pue kavusamba keni.
15. Lizina Yehova lia lomboloka vika?
15 Lizina lia Njambi, Yehova, lia pua lia kama cikuma. Lia lomboloka ngecize Njambi *
a hasa ku puisamo vikulaheso vieni viose na ku puisamo vutumbe vueni. Na vimo viahi vi hasa ku mu vindika. Njambi ikeye lika na pande lizina Yehova.16, 17. Vika lia lomboloka lizi (a) “Mukua Ngolo yose”? (b) “Muangana ua ku miaka na miaka”? (c) “Sakatanga”?
16 Ngue mu tu na tandele ku Visamo 83:18, Yehova “ikeye Mukua ku Hiana viose.” Kaha Ku-Solola 15:3 nguayo: “Via ku komoka vipanga viove, Ove Muangana Njambi, Mukua ngolo yose; zinjila ziove zikezio zia vuviuke zia vusunga, Ove Muangana ua ku miaka na miaka ya ya-ye.” Vika lia lomboloka lizi “Mukua ngolo yose”? Lia lomboloka ngecize Yehova ua hiana ngolo ku viuma viose muilu na ha mavu. Kaha lizi “Muangana ua ku miaka na miaka” lia lomboloka ngecize ikeye ua kalako ntsimbu yose. Visamo 90:2 nguayo tunde ku miaka yose na ku miaka yose Njambi kasi kua kala. Ci komouesa ni vati?
17 Yehova ikeye lika Sakatanga. Ku-Solola 4:11 nguayo: “Yove ua viuka, Muangana uetu na Njambi yetu, ku tambula ku-sangaziala na kasingimiko na ngolo: muomu yove ua tangele viuma viose, nomo cizango cove via puile, va vi tangele.” Cili vene, tungelo, vintangantanga, vusuka, vantsi—na viose vi mu hasa ku singanieka Yehova ikeye ua vi tangele!
MU HASA KU PUA KAVUSAMBA KA YEHOVA NI?
18. Vika vamo ve ku singaniekela nguavo ka citava ku pua kavusamba ka Njambi? Vika Mbimbiliya ya handeka ha cimpande caco?
18 Vamo mu ve ku tanda vifua via ku komouesa via Yehova, ve ku ivua vuoma. Muomu ve ku singanieka nguavo ‘Njambi ua hiana ku ngolo na seho kaha ua kala ku laako netu, a nji haka seho ni?’ Vuno Njambi a tonda tu ivue ngoco ni? Houe. Yehova ua tonda ku kala ku hiehi netu. Mbimbiliya nguayo Njambi “kesi ku laako netu vose.” (Vilinga 17:27) Njambi a tonda mu suene ku hiehi neni, kaha ua kulahesa ngueni “a ka suena kuli enu” naua.—Tiango 4:8.
19. (a) Vati mu hasa ku pua kavusamba ka Njambi? (b) Cifua cika ca Yehova mua lema cikuma?
19 Vati mu hasa ku pua kavusamba ka Njambi? Yesu ngueni: “Muono ka ue ku hua ukeuo ou, ku ku tantekeya ove Njambi umo lika ua vusunga, na uze i ua tumine, ikeye Yesu Kilistu.” (Yoano 17:3) Tualelelenuho ku lilongesa via Yehova na Yesu, kaha mu va tantekeya vuino. Kaha mu hasa ku ka tambula muono ka ue ku hua. Ca ku muenako, tu na lilongesa laza nguetu “Njambi ikeye cilemo.” (1 Yoano 4:16) Vunoni ua kala na vifua vikuavo via cili. Mbimbiliya nguayo Yehova “mukua cikeketima na mukua kavumbi, a livandeka ku vutenu, ua lana ngozi na vusunga.” (Ezundu 34:6) Yehova ua “viuka” kaha ua kala “na vuasi mu ku ecela milonga.” (Visamo 86:5) Njambi ua kala na lukakatela. (2 Petulu 3:9; Ku-Solola 15:4) Mu ka lilongesa vifua vieni vikuavo omo mu tualelelaho ku tanda vieni mu Mbimbiliya.
20-22. (a) Vati tu hasa ku suena kuli Njambi nga ka tu hasa ku mu mona? (b) Vika mua pande ku linga nga vakuenu va tonda mu likele ku lilongesa Mbimbiliya?
20 Vati mu hasa ku suena kuli Njambi nga ka mu hasa Yoano 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) Omo mu tanda via Yehova mu Mbimbiliya, mu hasa ku tantekeya vuino cifua Ceni. (Visamo 27:4; Loma 1:20) Omo mu tantekeya vuino Yehova, mu ka mu lema cikuma na ku suena ku hieni neni.
ku mu mona? (21 Mu ka mona ngecize Yehova ua pua Tatetu. (Mateo 6:9) Ua tu hana muono, kaha a tonda tu kale na muono ua cili cikuma. Evi vikevio via tonda nkala cisemi ku hana vana veni. (Visamo 36:9) Mbimbiliya ya longesa nguayo citava ku pua kavusamba ka Yehova. (Tiango 2:23) Aci singaniekenuho. Yehova Sakatanga ua melu na mavu, a tonda mu pue kavusamba keni!
22 Vamo va ka tonda mu likele ku lilongesa Mbimbiliya, muomu nguavo kati ngoco mu kovela mu vulombelo vueka. Vunoni kati mu tavese na umo uahi a mi vindike ku pua kavusamba ka Yehova. Muomu ikeye kavusamba ua kama ku hiana vavusamba vose va mu hasa ku kala navo.
23, 24. (a) Omo lia vika mua pande ku tualelelaho ku ihula? (b) Vika tu ka lilongesa mu kapitulu ka na hatako?
23 Omo mu lilongesa Mbimbiliya, ha katete vimo vilongesa ka vi mi lomboloka vuino. Vunoni kati mu ivue ntsoni ya ku ihula. Yesu ua handekele ngueni tua pande ku likehesa ngue vanike. (Mateo 18:2-4) Vanike ve ku ihula cikuma. Njambi a tonda mu uane vikumbululo. Ngeci mukemuo, lilongesenu vuino Mbimbiliya linga mu mone nga vi muli na ku lilongesa vikevio vusunga.—Tandenu Vilinga 17:11.
24 Ku lilongesa Mbimbiliya ikeyo njila ya cili cikuma ya ku lilongesa via Yehova. Mu kapitulu ka na hatako, tu ka tantekeya omo lia vika Mbimbiliya ya liseza na mavulu akuavo ose.
^ cin. 15 Nga mu Mbimbiliya yenu lizina Yehova ka lia kelemo ni mu tonda ku tantekeya vi lia lomboloka na vati ve ku litumbula. Talenu Litota 1 ku ntsongo ya Livulu.