Vivunga via vakua ku langulula va kala mu cipanga ca ntsimbu yose vi tuvakana 60% ka va kele ha Mbetele, vunoni va kala ku viseketa via ku languluila (RTO). Omo lia vika ce ku kuasa? Vikuata vika ve ku tondeka vakua ku langulula linga va puisemo vuino cipanga cavo ku RTO? Kaha vati cihela kua kala seketa ya vakua ku langulula ce ku kuata ku cipanga cavo?

 ViRTO vie ku kuasa cikuma muomu vakua ku langulula ve ku kala ha kati ka vakua ku handeka lilimi liavo. Ndumbuetu Karin ua pua mukua ku langulula lilimi lia baixo-alemão, ua handekele ngueni: “Tunde ha tua nungulukila ku seketa ya ku languluila ku Cuauhtémoc ku México, ntsimbu yose tue ku handeka Baixo-alemão na vakuetu mu tue ku languluila, mu ku ambulula, ni vene nga tuya mu vivenda. Tua kala ha kati ka vakua ku handeka lilimo lietu. Tue kuivua mezi a tua vuile laza, kaha ce ku tu kuasa ku tantekeya haka yendela handekesi ya vantu.”

 VaJames ve ku panga na vakua ku langulula lilimi lia Frafra ku Gana, va handekele nguavo, vintsimbu vimo ve kuivua vusona vua ku kala hamo na vusoko vua Mbetele. Vunoni va handekele naua nguavo: “Nja lema cikuma ku pangela ku seketa ya ku languluila. Nja lema ku ambulula mu lilimi lia kuno na ku mona vati vantu ve ku tava muzimbu ua cili.”

 Vati vamuanetu ve ku hangula kua ku tungila RTO? Muanetu Joseph ue ku pangela ku Seketa ya Tala via ku Tunga mu Mavu Ose ku Warwick, Nova York, Estados Unidos, ua handekele ngueni: “Vintsimbu vimo ce ku kaluua, muomu kumo ku vihela ka kua kele tuhia va vunengu va cili, mema, ni internete ya cili linga vamuanetu va hase ku tambula mikanda na ku i langulula. Ngeci mukemuo, nga tuli na vutumbe vua ku tunga imo RTO, mu cihela ca ku singanieka lika ku cihela cimo lika, halumo tu hasa ku singanieka ha vihela vikuavo ku ve ku handeka lilimi li ve ku langulula vamuanetu.”

 Ca casi kaha ka ce ku tondeka vimbongo via vingi ku tumbika imo RTO mu Vindzivo via Viuano, Vindzivo via Vuangana, ni ndzivo ya vamisionaliu vize vi asiuisa vakua ku langulula kuya na ku panga na ku hilukamo. Vunoni nga ka tua pangesele vindzivo viaco, halumo vamuanetu va hasa ku va tavesa ku landa vindzivo via kama ku va hasa ku kala vakua ku langulula na ku pangelako. Vunoni nga vi va tondeka vakua ku langulula vi aluluka, vindzivo viaco ve ku vi landesa kaha vimbongo ve ku vi pangesa ku viuma vi tondeka.

 Mu muaka ua vipanga ua 2020, tua pangesele vimbongo vi heta ku 7 bilhões kz linga viRTO vi tualeleho ku panga. ViRTO vie ku tondeka vikomputador, viprograma via ku pangesa, vikuata via ku ngalavalesa, internete, na viuma vikuavo. Ca ku muenako, linga va hake viose via tondeka mu imo komputador ya ku pangesa mu ku langulula, kue kuya 448.791 kz. Mu vikomputador ve ku hakamo viprograma ngeci mua Sistema de Tradução da Torre de Vigia, ye ku kuasa vakua ku langulula va noneke vuino vipanga viavo kaha na ku uana vuasi mikanda ikuavo ya ku pangesa.

 Vakua ku langulula ve ku tambula naua vikuata via ku ngavalesa linga va hase ku ngavalela mu viseketa viavo. Vikuata viaco vili na ku kuasa cikuma tunde ha ua putukila musongo ua COVID-19. Vakua ku langulula vavengi va ambatele vikuata viaco ku ndzivo kaha ve ku tualelelaho ku ngalavala vivideo na mikanda.

 Vamuanetu va kala mu hiehi na viseketa via ku languluila, ve ku lihana mu ku hituluka mu mikanda kaha na ku viukisa viseketa viaco. Muanetu Cirstin ua ku África do Sul ku mbonge ya Cabo, ue ku pangela ku seketa i ve ku languluila lilimi lia Afrikaans, ngueni: “Vakua ku ambulula na vapioneiro va ntsimbu yose va kala na vukovelelo vua ku kuasa vipanga kuno.”

 Vamuanetu vaco va lema cikuma civezikiso caco. Umo ndumbuetu ue ku kuasa ku langulula ua handekele ngueni, ku pangela kuno “ce ku nji kaniamesa cikuma.” Kaha vamo vamuanetu va kala mu hiehi na seketa ya ku languluila, ve ku ngalavala vivideo. Ndumbuetu Juana ua ku mbonge ya Veracruz ku México, ngueni: “Mu ku linga tua kala honi mu hiehi na vimbonge ku ve ku handeka lilimi lietu, ce ku tu asiuila ku pangesa vamuanetu vakuavo mu ku ngalavala mikanda na vivideo.”

 Vuno ku kala ku viRTO ce ku kuasa ku langulula vuino ni? Makulukazi a vantu vakua ku tanda mikanda yetu nguavo eyo, ce ku kuasa. Muanetu Cédric ua pua mukua ku langulula lilimi lia Kongo, ku República Democrática do Congo, ngueni: “Laza vamo vamuanetu va kele na ku tumbula mikanda yetu nguavo, ‘mikanda ya Vakaleho,’ muomu ya lisezele na kongo i ve ku handeka vantu. Hano honi ve ku handeka nguavo mikanda yetu ya kala na handekesi ya vuovuno, ni nguetu, cifua ci ve ku handekelamo vantu tangua na tangua.”

 Muanetu Andile ue ku langulula lilimi lia Xhosa ku África do Sul, ngueni: “Vavengi ve ku handeka nguavo va na nongonona ku liseza ku ku langulula, ambe vene vamo vanike va kele na ku tanda Vutala vua Inglês, ve ku hasa honi ku tanda Xhosa. Va lema cikuma handekesi ya kala mu Mbimbiliya ya Tradução do Novo Mundo ya ku hituluka.”

 Vimbongo viose vi ve ku pangesa mu ku tunga viseketa via ku languluila na ku vi vuahesa, vie ku tunda ku milambu ya vamuanetu mu mavu ose. Ya ambatesela kumo na milambu i ve ku hana ku hitila mu donate.pr418.com.