Ndzita ye ku nongesa viuma via vingi via seho.

•   “Mu muaka u na hiti, vanguvulu va pangesele vimbongo vi heta 2,2 trilhões US$ ku vindzita via vingi, ku hiana miaka ya ku nima.”—The Washington Post, 13 ya fevereiro ya 2024.

 Ndzita ye ku nongesa viuma via seho ku hiana vimbongo. Tu talenu cimo cimueso: Ndzita ya ku Ucrânia.

•   Masualale. Vakua ku tondesesa nguavo mu miaka ivali ya ndzita ya ku Ucrânia, masualale va heta ku 500,000 va vulumukile kaha vamo vatsa.

•   Vantu. Kuliya na mizimbu ya vakua Nações Unidas, vantu va pulakana 28,000 va vulumukile na kutsa ku ndzita. Umo ntuamena ua ku ONU ua handekele nguendi: “Viuma via nongele ku ndzita via vingi cikuma mu cifua ca ku linga ka citava ku vi tanda. a

 Visoti vie kuiza omo lia ndzita na liuayanga, vie ku kaluuisa cikuma miono ya vantu mu mavu ose.

•   114 milhões. Eyi ya pua numelu ya vantu va nungulukile omo lia ndzita na vukenia mu mavu ose, mu Setembro ya 2023.

•   783  milhões. Eyi ya pua numelu ya vantu ka vesi na via ku-lia via ku puamo. “Kaha ndzita na liuayanga vikevio vie ku koka cikuma ndzala. Kaha 70% ya vantu vali mu ndzala mu mavu ose, cikuma kuma ku vihela kuze kuli ndzita na vukenia.”—Programa Alimentar Mundial.

 Vuno ndzita tangua i ka hua ni? Tu hasa ku lavelela mavu a ciyulo ni? Vuno tangua ndzala va i manusulako na ku kala na via ku-lia via ku puamo ni? Vika Mbimbiliya ya handekaho?

 Mbimbiliya ya handeka ha vindzita via ku liseza-seza na ku visetekesa na vamala va na tumama ha tuvalu.

•   “Kaha kavalu mukuavo ua tuhukile, kavalu ua ku tila: na kuli uze ua tumameneho va mu hele ku fumisa ciyulo ha mavu, linga va litsihe umo na mukuavo: kaha va mu hele mukuale ua kama.”—Ku-Solola 6:4.

 Kavalu ou, u va na tumbula ku mukanda ua ku- Solola, mu nima yendi mua kavele naua tuvalu vavali vemanena ndzala na kutsa, muomu evi visoti vie ku koka tuyando tua kama ha mavu. (Ku-Solola 6:5-8) Linga mu tantekeye vikuavo ku tuala ha vupolofeto vuaco kaha na omo lia vika tu hasa ku kala na vusunga nguetu vuli na ku lipuisamo ku matangua etu, tandenu mukanda “Vamala Vauana Vakua Tuvalu—Va pua Veya?”

 Vuovuno vupite vua kala hano ha mavu, ka va ka vu pangesa naua mu ku kuasa ndzita. Vunoni evi ka vi ka lipuisamo ku ndzili ya vantu. Muomu Mbimbiliya ya handeka nguayo:

•   Njambi a ka “lingisa zindzita ku likela na haze ha lenga mavu.”—Visamo 46:9.

•   Njambi a ka tundisako visoti viose vi ya koka ndzita. Ngeci “a ka hunda masozi ose ku meso avo; na ku-tsa ka ci ka kala naua; cipue ku-linienga na vusiua ka ci ka kala naua, cipue ku lila, cipue ku vavala: viuma via ku livanga vi na hiti.”—Ku-Solola 21:4.

•   Njambi a ka neya ciyulo mu mavu ose, cize ci ka kalako ku miaka yose. “Kaha vantu vange va ka tumama mu vukalo vua ciyulo. Na mu vikalo via vuovoke, na mu vuhuimino via ku holoka kulu.”—Isaya 32:18.

 Kuliya na vupolofeto vua mu Mbimbiliya ndzita na visoti vikuavo vi tue ku lihita navio lelo, via muesa ngecize vuovuno ntsimbu ya ciyulo i heta.

 Vati Njambi ku lutue a ka neha ciyulo? A ka lingamo ku hitila mu Vuangana Vueni. (Mateu 6:10) Linga mu tantekeye vikuavo ku tuala ha Vuangana vuaco na vika vua lomboloka kuli etu, talenu video ya ihi Vika Vuangana vua Njambi?