Felisa: Nja kolele mu vusoko vua vundende ku Espanha. Vusoko vuange va puile vakua Katolika, kaha va kele na ntuima ku vulombelo. Mu vusoko vuange, 13 va kele na ku pangela ku tembele. Mpanje ya vanana ua puile sasendote na mulongisi ua sikola ya Katolika. Mua tsile mpanje ya vanana, Papa João Paulo II uezile mu ku mu lemesela na ku mu vezikisa muomu ua puile ua ku lela. Vatate va puile vakua ku panga vikungu, kaha vanana va pangele mu mehia. Tua puile vana va ku pua 8, kaha yange nja puileho mukuluntu.

Mu nja kele na miaka 12, mu Espanha mua katukile ndzita ya ku liluisa ca miyati. Mu nima ya ndzita yaco, vatate va va sokele mu kamenga muomu nguvulu ka ya zangele visinganieka viavo ku tuala ha pulitika. Eci ca kaluuilile vanana ku tu tondela via-ku-lia via ku puamo. Ngeci va tumine vantsongo vange va vampuevo, Araceli, Lauri, na Ramoni, va ka kale na vamatele ku misau ya mbongi ya Bilbao. Muomu kuze vantsongo vange ve ku hasele ku uana via-ku-lia via ku puamo.

Araceli: Ku ntsimbu ize tele nji li na miaka 14, Lauri 12, kaha Ramoni 10. Tua vuile vusona vua kama na vusoko vuetu. Ku misau cipanga ci va ka tu hele kuze ca puile ku komba. Kaha mu nima ya miaka ivali, vamatele va tu tumine ku misau ya kama ku Zaragoza ku ve ku niungila tusinakazi. Tua kele na ku panga cikuma mu ku komba mu ndzivo ya ku telekela, kaha ca tu honesele cikuma.

Felisa: Omo vantsongo vange va va tumine ku misau ya ku Zaragoza, vanana na nanantu uze ua puile sasendote va likuminyine ku nji tumako nange. Va tondele ku nji tinisa ku umo mukuendze ua nji zangele. Vintsimbu vimo nja kele na cizango ca ku ka kala ku misau muomu nja lemene Njambi. Nkala litangua nja kele na ku ya ku tembele, kaha nja tondele ku pua misionaliu ua Katolika ngeci mua umo mpanjange mu Afrika.

Vunoni mu nja ka kele ku misau, nja muene ngecize ka nji hasa ku linga viuma via vingi ngue mu nja zangele. VaMatele ka va nji kaniamesele ku ka pangela  Njambi mu cifuti ceka ngue mu nja tondele. Mu nima ya muaka, nja hilukile kuimbo na ku ka kala na nanantu, uze ua puile sasendote. Nja pangele via ha ndzivo, kaha tua kele na ku vundilila hamo ha Telesu ya mu ntsingo nkala vutsiki. Cikuavo naua nja lemene ku viukisa vintemo mu tembele na ku zika Maliya ua kamponia na “vakua ku lela.”

Araceli: Omo nja kele ku Zaragoza nja lingile visingo via katete linga nji pue matele. Ngeci vamatele va nji tepele na vantsongo vange. Va nji tumine ku misau ya ku Madrid, kaha Lauri ku Valencia. Kaha Ramoni ua salele ku Zaragoza. Ku Madrid nja ka lingile visingo viange lua mu civali via ku pua matele. Ku Madrid vantu va vengi vezile kua ku kala ku misau, ngeci mua vakua ku lilongesa na tusinakazi. Ngeci kua lanene vipanga via vingi. Ange nja ka pangelele ku sipitali ya ku misau.

Nja zangele muono ua vu matele, muomu nja singaniekele nguange ntsimbu yose tu ka pua na ku tanda Mbimbiliya na ku lilongesayo. Vunoni ca ka nji vuisile vusiua. Na umo uahi ua pangesele Mbimbiliya ni ku handeka via Njambi ni Yesu. Vunoni nja lilongeseleko Latin mu vundende kaha na muono ua “vakua ku lela” va Katolika, na ku lemesa Maliya. Kaha ntsimbu yose, tua kele na ku panga cikuma.

Eci ca nji lingisile ku lisosomua na ku uma mutima. Nja livuile nguange nga nji tambula vimbongo mu ku kuasa va vusoko vange, kati ku pangela ku misau mu ku pitisa vakuetu. Kaha nja ka handekele na matele mukua ku tu tuamenena na ku mu leka nguange nji tonda ku likela ku pua matele. Vunoni ua nji pateleyele mu hondo, muomu ua singaniekele ngueni ci ka nji lingisa ku likela.

Kaha mu nima ya kantsimbu lika vamatele va nji sokoluele, vunoni mu va muene ngecize kasi nji tonda ku hiluka va nji pateyelemo naua. Mu nima ya ku nji pateleyamo ntsimbu ya mu citatu, va nji lekele nguavo nji hasa ku likela nga nji soneka mezi ano: “Nji li na ku likela, muomu nji tonda ku ka pangela Satana, kati Njambi.” Eci ca nji vavalele cikuma. Nja tondele mpundu ku likela, vunoni ka ca tondekele nji soneke mezi aco. Ngeci nja va lekele nguange nji tonda ku handeka na sasendote, kaha nja mu lekele via solokele. Ngeci ua ka vundilile kuli bispo linga a nji tume ku hiluka ku misau ya Zaragoza. Mu nima ya vingonde via vindende, va nji tavele ku likela. Ku tunda haze, Lauri na Ramoni navo va likelele na ku tunda ku misau.

Felisa: Mu ku hita ca ntsimbu, nja sombokele na ku yoyela ku Cantabria mu Espanha. Vunoni nja kele na ku ya ku tembele ntsimbu yose. Calumingo cimo sasendote mu tembele ua tambakanene na lizi lia ku tenuka ngueni, “Talenu lino livulu!” kaha ua tu lekesele livulu A Verdade Que Conduz a Vida Eterna (The Truth That Leads to Eternal Life.) Kaha ngueni, “Nga kuli umo  na mi hana livulu liaco, linehenu kuno ni limbilenu kuti!”

Ange ka nja kele na livulu liaco, vunoni nja tondeleko limo. Mu nima ya matangua andende vampuevo va vali vezile ha ndzivo yange. Va puile Vakaleho va Yehova, kaha va nji hele livulu liaco. Nja li tandele vutsiki vuaco. Kaha mu va ka hilukile tangua lieka, va nji huile nga nji tonda ku lilongesa Mbimbiliya, kaha nguange, nji tonda.

Nja tondele ku vuisa Njambi ndzolela ku mutima. Kaha ngeci nja lilongesele vusunga ku tuala hali Yehova, na ku putuka ku mu lema cikuma. Nja tondele ku lekako vantu vose vieni. Va nji mbatizile mu muaka ua 1973. Mu nje ku uana ntsimbu, nje ku seteka ku lekako va vusoko vange vusunga. Vunoni va vusoko vange cikumakuma Araceli, ua kele na ku nji leka ngueni viuma vi nja tsiliela ka via puile via vusunga.

Araceli: Omo lia ku nji linga vuhenge ku misau, ca nji nienguesele na ku nji vuisa vusiua ku tuala ha vulombelo vuange. Vunoni nja tualeleleho ku ya ku tembele nkala calumingu, kaha nja kele na ku vundilila Telusu ya mu ntsingo nkala litangua. Vunoni kasi nja tondele ku ivuisisa Mbimbiliya, na ku vundila kuli Njambi a nji kuase. Kaha Felisa ua nji lekeleko via lilongesele. Ua viukilile na viuma via tsilielele, kaha nja singaniekele nguange na zaluka, muomu ka nja tavele via kele na ku handeka.

Mu nima ya ntsimbu nja hilukile ku Madrid ku vipanga, kaha nja ka sombokele. Mu ku hita ca miaka ya ingi, nja muene ngecize vantu ve ku ya ku tembele ntsimbu yose ka ve ku yoya muaya vilongesa via Yesu. Nja likelele ku ya ku tembele. Ka nja tsilielele naua mu “vakua ku lela” ni vilongesa via ku uema mu tuhia ni nguetu Ngehena. Cikuavo naua nja muene ngecize kati sasendote a hasa ku ecela vipi. Nja mbilile kuti tumponia na vikupulo viose via vulombelo. Ka nja tantekeyele nga vi nja lingile via puile via ku viuka. Eci ca nji vuisile vusiua, vunoni nja tualeleleho ku vundila kuli Njambi nguange: “Nji tonda ku ku tantekeya. Nji kuase!” Nji vuluka ngecize Vakaleho va Yehova va kele na ku tota ha cikolo cange vintsimbu via vingi. Vunoni ka nja va sokoluelele, muomu ka nja kulahelele naua na vumo vulombelo.

Ntsongo yange Lauri ua ka yoyele ku França, kaha Ramoni ku Espanha. Muaka ua 1980, va putukile ku lilongesa Mbimbiliya na Vakaleho va Yehova. Nja kele  na vusunga nguange, ngeci mua Felisa, vose ka va nongonuene ngecize va kele na ku lilongesa visaki. Mu ku hita ca ntsimbu nja liuanene na Angelines, u tua lihatele neni, kaha tua puile va vusamba va kama. Neni ua puile Mukaleho ua Yehova. Vintsimbu via vingi Angelines na yalieni va kele na ku nji hula nga nji tonda ku lilongesa Mbimbiliya navo. Vutuhu va muene ngecize ka nja zangele via vulombelo, vunoni nja tondele ku tantekeya Mbimbiliya. Kaha nja va lekele nguange: “Vitanga viahi. Vunoni nji tava lika ku lilongesa nenu Mbimbiliya nga nji pangesa Mbimbiliya yange vavene!” Nja kele na Mbimbiliya ya mu Nácar-Colunga.

Felisa: Mu va nji mbatizile mu muaka ua 1973, mu mbonge ya kama ya Santander, mu Cantabria mua kele lika Vakaleho va Yehova va ku pua 70. Tua kele na ku enda mangendzi a ku ya ku lahako tu ka ambulule mu vihita via membo ako. Tua kele na ku ya na vi Autocarro (bus), kaha mu nima yaco tua kele na ku kendela naua mu makalu andende linga tu ka hete limbo ku limbo.

Mu nima ya imo miaka, nja lilongesele Mbimbiliya na vantu va vengi, kaha ha kati kavo va ku pua 11 vali mbatizile. Cingi ca vaze va lilongesele nange Mbimbiliya va puile vakua Katolika. Nja tondekele ku kala na lukakatela lua ngozi navo. Ngue mu via lingikile nange, ca tondekele ntsimbu linga va nongonone ngecize vi va tsilielele via puile via makuli. Nja tantekeyele ngecize Mbimbiliya lika na sipilitu santu ya Yehova, vikevio vi hasa ku alulula visinganieka via muntu linga a hase ku ivuisisa vusunga. (VaHevelu 4:12) Yaliange, Bienvenido, ua puile pulisia, va mu mbatizile mu muaka ua 1979, kaha vanana navo va putukile ku lilongesa Mbimbiliya tele kanda va tse.

Araceli: Mu nja putukile ku lilongesa Mbimbiliya na Vakaleho va Yehova, nja livuile ngecize ka ci tava ku va kulahela. Vunoni mu ku hita ca ntsimbu, ka nja livuile naua ngecize. Vakaleho ka ve ku longesa lika Mbimbiliya vunoni ve ku ononoka ku vilongesa viaco. Lutsilielo luange muli Yehova na mu Mbimbiliya lua putukile ku kola, kaha nja vuile ndzolela ya kama. Vamo va tua lihatele navo va muene ku aluluka cange kaha va nji lekele nguavo, “Araceli, tualelelaho ku endela mu njila i u na hangula!”

Nji vuluka ngecize nja vundilile nguange, “Nja santsela,Yehova mu ku nji kuasa na ku nji hana vukovelelo vua vuingi vua ku uana vi nja tondele—vusunga vua Mbimbiliya.” Kaha nja ka handekele na Felisa a njecele ku mezi a nja mu handekele. Ku tunda haze tua vuile ndzolela ya ku handeka via Mbimbiliya ca ku hona ku licokotesa naua. Va nji mbatizile, tele nji li na miaka 61 mu muaka ua 1989.

Felisa: Vuovuno nji li na miaka 91. Yaliange ua tsa, kaha ka nji hasa ku panga cikuma ngue mu nja pangele laza. Vunoni nje ku tanda Mbimbiliya nkala litangua, kaha nje ku ya mu ku likungulula na ku ambulula haze hose ha nji hasela.

Araceli: Nja lema ku handeka via Yehova na va sasendote vose na vamatele va nje ku liuana navo, muomu nange nja puile matele. Vamo nja simutuilile navo vuino, kaha va vengi ve ku tambula mavulu na mikanda. Nji vuluka umo sasendote u nja handekele neni. Mu nima ya ku handeka neni vintsimbu vimo, ua tavele vi nja kele na ku handeka. Kaha ua nji lekele ngueni: “Na miaka i nji li nayo nji ka linga vati? Ambaco, vavusoko na vantu va ku vulombelo vuange, vika va ka handeka? Kaha nguange: “Ambaco vika Njambi a ka handeka?” Ua tantekeyele ngecize nja handekele mua cili, vunoni nja muene ngecize ua luvalele. Vunoni ca monekele ngecize ca puile ca cikalu kuli ikeye ku aluluka.

Ka nji ka suvu mezi a yaliange mua nji lekele ngueni, ua tondele ku ya nange mu ku kunguluka. Ua kele na miaka 80 muezile mu ku likungulula lua katete, kaha mu nima yaco ua tualeleleho ku kunguluka ntsimbu yose. Ua lilongesele Mbimbiliya, kaha ua putukile ku ambulula. Nji li na viuma via vingi via cili mu ku vi vuluka omo tua kele na ku ambulula hamo lika muihia. Yaliange ua tsile vingonde vivali ku nima, tele litangua li ve ku ka mu mbatizile kanda liheta.

Felisa: Mu nja putukile ku pangela Yehova, vantsogo vange va vampuevo vatatu va nji alulukile. Vunoni mu ku hita ca ntsimbu va tavele vusunga. Mua vusunga evi via puile viuma vize kanda vi ci nji solokele mu muono. Kaha mu nima yaco, tua kele na ndzolela ya ku kala hamo na ku handeka via Yehova, Njambi yetu na Lizi lieni! Vuovuno tu vose tuli na ku lemesa Yehova. *