1, 2. (a) Vika Yesu ua simutuilile na vandongesi veni ku vutsiki vua ku manusuila tele kanda a tse? (Talenu cikupulo ca vuputukilo.) (b) Vika ca puila ca seho ku vuluka omo lia vika tue ku ambulula? (c) Vika tu lilongesa lelo?

KU VUTSIKI vua ku manusuila tele Yesu kanda a tse, ua simutuilile cikuma na vapostolo veni. Ua va hele vusunga ngecize ua va lemene cikuma. Kaha ua va lekele via cisimo ca muti ua viniu, ci tu na lilongesele mu cilongesa ci na hiti. Yesu ua tondele ku kaniamesa vandongesi veni va tualeleleho ku “ima mihako ya yingi,” ni nguetu, ku ambulula muzimbu ua cili ua Vuangana.—Yoano 15:8.

² Vunoni, Yesu ka lekele lika vandongesi veni viuma vi va pandele ku linga, vunoni nomo lia vika va pandele ku vi linga. Ua va hanene vusunga vua pandele ku va lingisa ku tualelelaho ku ambulula. Na kuli yetu ca pua ca seho ku vuluka omo lia vika tua pande ku tualelelaho ku ambulula. Ku singanieka evi ci ka tu hana ngolo ya ku tualelelaho ku hana “vukaleho vua kuli vakua vifuti viose.” (Mateo 24:13, 14) Mu cilongesa cino, tu ka simutuila vusunga vua mu Mbimbiliya vua muesa omo lia vika  tua pande ku ambulula. Cikuavo naua, tu ka lilongesa vuana vuuana vua tu hana Yehova mu ku tu kuasa ku tualelelaho ku ima mihako.

3. (a) Ku liya na Yoano 15:8, vusunga vua kama vue ku tu lingisa ku ambulula vuka? (b) Vusuka vua viniu vuemanena vika, kaha omo lia vika vi vuemanena via litombola?

³ Cuma ca seho ya kama ce ku tu lingisa ku ambulula ca pua muomu tu tonda ku zumbangeya Yehova na ku lelesa lizina lieni. (Tandenu Yoano 15:1, 8.) Yesu mua tele cisimo ca muti ua viniu, ua setekesele Yehova na ndimi ua tombeka miti ya viniu. Yesu ua handekele ngueni ikeye ua puile muti ua viniu kaha vandongesi veni va puile mintango. (Yoano 15:5) Ngeci mukemuo, mu cisimo caco vusuka vua viniu vuemanena mihako i ve ku imine vandongesi veni, ni nguetu, cipanga caco ca ku ambulula. Yesu ua lekele vandongesi veni ngueni: “Mu ka zumbangeya Tata, nga mu ima mihako ya yingi.” Nga muti ua viniu uima vusuka vua cili, ue ku zumbangeya uze ua u tombekele. Na vuno vene, mu tue ku lihakela kapandi ka ku ambulula muzimbu ua cili ua Vuangana, tue ku zumbangeya Yehova.—Mateo 25:20-23.

4. (a) Vati tue ku lelesa lizina lia Njambi? (b) Vati mue ku ivua ku mutima ku tuala ha vukovelelo vuenu vua ku lelesa lizina lia Njambi?

⁴ Na laza lizina lia Njambi lia lela mu vutuntu. Ka kuesi vieka viahi vi tu hasa ku linga mu ku vueza ku ku lela calio. Amba honi vati tue ku lelesa lizina lia Njambi nga tu ambulula? Talenu via handekele kapolofeto Isaya ngueni: “Yehova ua vivunga, ikeye i mu ka lelesa.” (Isaya 8:13) Tue ku lelesa lizina lia Njambi, Yehova, nga tu li mona ngecize likelio lia hiana mazina ose kaha na ku kuasa vakuetu va mone ngecize lia pua lia ku lela. (Mateo 6:9) Kaha naua, mu tue ku longesa vantu vusunga ku tuala ha vifua via ku komouesa via Yehova na vutumbe vueni vua ku kuasa vantu va ka yoye miaka yose mu Citungu. Mu tue ku kuasa vakuetu va mone ngecize viose via handeka Satana ku tuala hali Yehova via pua makuli. (Njenisisi 3:1-5) Cikuavo naua, tue ku lelesa lizina lia Njambi mu tue ku kuasa vakuetu ku tantekeya ngecize Yehova ikeye ua fuila “ku tambula ku-sangaziala na kasingimiko na ngolo.” (Ku-Solola 4:11) Muanetu Rune, a li mu vupioneiro miaka 16, ngueni: “Ku tantekeya ngecize va nji hana vukovelelo vua ku pua mukaleho ua Sakatanga ce ku nji vuisa cizango ca ku tualelelaho ku ambulula na ku mu santsela ku miaka yose.”

5. (a) Vusunga vuka vua ku ambulula va tumbula ku Yoano 15:9, 10? (b) Vati Yesu ua kuasele vandongesi veni ku ivuisisa ngecize va ka tondeka ku kolesa?

⁵ Tandenu Yoano 15:9, 10. Vusunga vua mu civali vue ku tu lingisa ku ambulula muzimbu ua Vuangana vua pua muomu tua lema Yehova na Yesu. (Mako 12:30; Yoano 14:15) Yesu ua lekele vandongesi veni va ‘kale mu cilemo ceni.’ Vika Yesu ua handekelele  aa mezi? Muomu ua tantekeyele ngecize vandongesi veni va ka tondeka ku kolesa mu ku pua Vakua Kilistu va vusunga. Mua vusunga Yoano 15:4-10, tua mono ngecize Yesu ua pangesele lizi ku “kala” vintsimbu via vingi mu ku kuasa vandongesi veni vevuisise ngecize va tondeka ku kolesa.

6. Vati tue ku muesa ngecize tu tonda ku kala mu cilemo ca Kilistu?

⁶ Vati tu hasa ku muesa ngecize tua tonda ku tualelelaho ku kala mu cilemo ca Kilistu na ku mu ya ku mutima? Mu ku mu ononoka. Yesu ua tu sika lika ku linga viuma via lingile neni. Muomu ngueni: “Nji na niunga mezi a lisiko a Tata, kaha nji kala-kala mu cilemo ceni.” Mua vusunga Yesu ua tu sila lungano.—Yoano 13:15.

7. Vati ku ononoka ca likuata na cilemo?

⁷ Yesu ua muesele ngecize ku ononoka ca likuata na cilemo, mua handekele ngueni: “Ou ali na mezi ange, a lisiko kaha a niunga, ikeye vene a nji lema.” (Yoano 14:21) Masiko a Yesu eku tunda kuli Ise, ngeci mukemuo, nga tu ononoka lisiko lia Yesu lia ku ambulula tuli na ku muesa cilemo cetu kuli Yehova. (Mateo 17:5; Yoano 8:28) Kaha nga tu muesa kuli Yehova na Yesu ngecize tua va lema, va ka tu tava ku kala mu cilemo cavo.

8, 9. (a) Vusunga vuka vukuavo vue ku tu lingisa ku ambulula? (b) Vati mezi a Yehova a ku Ezekiele 3:18, 19 na 18:23 eku tu kaniamesa ku tualelelaho ku ambulula?

⁸ Vusunga vua mu citatu vue ku tu lingisa ku ambulula vua pua muomu tua tonda ku mamuna vakuetu via ku iza ca litangua lia Yehova. Mu Mbimbiliya, Noa va mu tumbula nguavo “mukua ku ambulula.” (Tandenu 2 Petulu 2:5.) Citava muzimbu ua ambuluile Noa ua puile ua ku mamuna vantu via Livazi. Vika tu handekela ngoco? Muomu Yesu ngueni: “Ngue ku matangua aze omo livazi te kanda li ize, va lile, va nuine, va ambatele, va hangesele, na ku litangua lize Noa ua kovelele mu vuato, kaha ka va tantekeyele ku vanga livazi liezile, kaha lia va nongesele vose; ngecize vene ci ka pua ha ku-iza ca Muana muntu.” (Mateo 24:38, 39) Vutuhu cingi ca vantu va mu sembuluile, Noa ua ambuluile na lukakatela muzimbu ua mu hanene Yehova.

⁹ Lelo lino, tue ku ambulula muzimbu ua Vuangana linga tu va hane vukovelelo vua ku lilongesa via ka lingila Njambi vantu ku lutue. Ngeci mua Yehova, netu tua tonda vantu va tuale mana ku muzimbu ua cili linga  va tualeleleho “ku yoya.” (Ezekiele 18:23) Mu tue ku ambuluila vantu ku ndzivo na ndzivo na ku vihela vie ku sula mbunga, tue ku mamuna uose u tu uana ngecize Vuangana vua Njambi vu keza kaha vua ku nongesa ano mavu a api.—Ezekiele 3:18, 19; Ndaniele 2:44; Ku-Solola 14:6, 7.

10. (a) Vusunga vuka va tumbula ku Mateo 22:39 vue ku tu lingisa ku ambulula? (b) Vati Paulu na Silase va kuasele umo mukua ku niunga kamenga?

¹⁰ Vusunga vua mu ciuana vue ku tu lingisa ku tualelelaho ku ambulula muomu tua lema vantu. (Mateo 22:39) Cilemo caco ce ku tu lingisa ku ambulula muomu tua tantekeya ngecize vantu va hasa ku aluluka nga muono uavo u aluluka. Ca ku muenako, vakua ku luisa va hakele Paulu na Silase mu kamenga ku mbonge ya Filipu. Vunoni mu kati ka vutsiki, kua kele lindunduma lia zazesele kamenga na ku sokolola mapito ako. Mukua ku niunga kamenga ua vuile vuoma vua kama kaha ua tondele ku litsiha muomu ua singaniekele ngueni vindzinda va na tina. Vunoni Paulu ua mu vindikile, mu ku tambeka ngueni: “Kati u livulumune!” Omo lievi mukua ku niunga kamenga ua va hulile ngueni: “Nja pande ku linga vika linga nji ovoke?” Kaha Paulu na Silase va mu lekele nguavo: “Tsiliela Muangana Yesu, kaha u kovoka.”—Vilinga 16:25-34.

11, 12. (a) Vika tu lilongesa ku muzimbu ua mukua ku kaniunga kamenga ku tuala ha ku ambulula? (b) Vika vie ku tu lingisa ku ambulula?

¹¹ Vika tu lilongesa ku muzimbu ua mukua ku kaniunga kamenga ku tuala ha ku ambulula? Uze mukua ku niunga kamenga ua aluluile lika cifua ceni mu nima ya lindunduma. Na vuno vene, vamo ve ku viana muzimbu ua Mbimbiliya, va hasa ku alulula cifua cavo na ku tonda vukuasi, nga vimo viuma via ku pihia vi va solokela. Ca ku muenako, vamo ve ku tsa cintsima nga va zimbalesa vipanga viavo ni nga vulo vuavo vu na tsi. Vamo ve ku uila mu vusiua vua kama mu nima ya ku tantekeya ngecize va li na vuvezi vua vukalu ni nga va na tsisa muntu u va lema. Mu vie ku soloka viuma via cifua eci, vantu ve ku putuka ku lihula vimo vihula ka va tualele mana laza. Vamo halumo ve ku lihula vavene nguavo: ‘Vika nja pande ku linga mangana nji kovoke?’ kaha va hasa ku halakana ku muzimbu ua lulavelelo u tue ku ambulula.

¹² Nga tu tualelelaho ku ambulula na ntsintsa, tu ka hasa ku kuasa vantu ha ntsimbu ize mpundu i va tondeka vukuasi na ku lembezieka ca mu Visoneka. (Isaya 61:1) Muanetu Charlotte a li mu vupioneiro miaka 38, ngueni: “Vantu va zimbala. Ngeci va tondeka vukovelelo vua ku ivua muzimbu ua cili.” Kaha muanetu Ejvor, a li mu vupioneiro miaka 34, ngueni: “Lelo lino, mitima ya vantu vavengi ya kala mu vusiua. Ngeci nja tonda mpundu ku va kuasa. Vikevio vie ku nji sindiya ku ambulula.” Mua vusunga, ku lema vantu ca pua vusunga vua kama vua pande ku tu lingisa ku ambulula!

13, 14. (a) Vuana vuka va tumbula ku Yoano 15:11? (b) Mu njila ika tu hasa ku kala na ndzolela ya kala nayo Yesu? (c) Vati ndzolela ye ku tu kuasa mu lihia?

¹³ Ku vutsiki ntsimbu kanda a tse, Yesu ua tumbuile naua vuana vuze vue ku kuasele vandongesi veni ku ima mihako.Vuana vuaco vuka, kaha vati vu hasa ku tu kuasa lelo?

¹⁴ Ndzolela. Vuno ku ambulula ca pua citeli kuli etu ni? Na limo litangua liahi. Mu  nima ya ku ta cisimo ca muti ua viniu, Yesu ua handekele ngueni mu ku ambulula tu ka kala na ndzolela. (Tandenu Yoano 15:11.) Mu njila ika? Vulukenu ngecize mu cisimo caco, Yesu ua lisetekesele na muti ua viniu kaha vandongesi veni ku mintango. Mintango ye ku tambula mema na ku kola nga i ci li ku muti. Na vuno vene, tu ka kala na ndzolela ngue ya kele nayo Yesu nga tu likata neni na ku kava lungano lueni. Kaha tu ka kala na ndzolela ya kala nayo ikeye, nzolela ye ku ivua uose ue ku linga cizango ca Njambi. (Yoano 4:34; 17:13; 1 Petulu 2:21) Muanetu Hanne, a li mu vupioneiro 40 a miaka, ngueni, “Ndzolela i nje ku ivua mu nima ya ku ambulula ikeyo ye ku nji kuasa ku tualelelaho ku linga eci cipanga ca Yehova.” Ndzolela ye ku tu hana ngolo ya ku tualelelaho ku ambulula ambe nga cingi ca vantu ka ve ku tu halakana.—Mateo 5:10-12.

15. (a) Vuana vuka va tumbula ku Yoano 14:27? (b) Vati ciyulo ce ku tu kuasa ku tualelelaho ku ima mihako?

¹⁵ Ciyulo. (Tandenu Yoano 14:27.) Tele Yesu kanda va mu tsihe, ua lekele vandongesi veni ngueni: “Ciyulo cange nji ku mi hiaco.” Vati ciyulo ca Yesu ci hasa ku tu kuasa ku tualelelaho ku ambulula? Mu tue ku tualelelaho ku ambulula, tue ku ivua ciyulo muomu tua tantekeya ngecize tuli na ku vuisa Yehova na Yesu ndzolela. (Visamo 149:4; Loma 5:3, 4; Kolose 3:15) Muanetu Ulf, a li mu vupioneiro miaka 45, ngueni, “Mu nje ku ambulula nje ku zeya, vunoni nje ku ivua ndzolela ya vusunga kaha muono uange ua kala na vutumbe.” Cili vene, Tue ku santsela cikuma mu ku uana ciyulo ca ya ye!

16. (a) Vuana vuka va tumbula ku Yoano 15:15? (b) Vapostolo va Yesu ve ku tualeleleho ku pua vavusamba va Yesu mu ku linga vika?

¹⁶ Vusamba. Mu nima ya ku leka vapostolo veni ngueni ua tondele va kale na ndzolela, ua lomboluele vika ca puila ca seho ku kala na cilemo ca ya ye. (Yoano 15:11-13) Kaha ngueni: “Enu mu vavusamba vange.” Mua vusunga ku pua kavusamba ka Yesu ca pua vuana vua seho ya kama! Vunoni vati vapostolo ve ku tualeleleho ku pua vavusamba veni? Yesu ua lomboluele ngueni: “Nja mi tumbuile linga mu ye na ku ima mihako.” (Tandenu Yoano 15:14-16.) Aa mezi a lomboloka ngecize va pandele ku tualelelaho ku ambulula. Imo miaka ivali ku nima tele a handeke aa mezi, ua lekele vandongesi veni, ngueni: “Kaha omo mu ya, ambululenu, nguenu, vuli mu hiehi vuangana vua muilu.”  (Mateo 10:7) Ngeci mukemuo, omo kua lisupile vutsiki vuno tele kanda va mu tsihe, Yesu ua kaniamesele vandongesi veni va kolese mu cipanga ca ku ambulula. (Mateo 24:13; Mako 3:14) Yesu ua tantekeyele ngueni ku puisamo eci cipanga ka ci ka va puila ca casi. Vunoni ve ku hasele ku ci puisamo na ku tualelelaho ku pua vavusamba veni. Mu njila ika? Ku hitila mu vukuasi vua vuana vukuavo.

17, 18. (a) Vuana vuka va tumbula ku Yoano 15:7? (b) Vati vuana vuaco vua kuasele vandongesi va Yesu? (c) Mavuana aka eku tu kuasa lelo?

¹⁷ Vikumbululo via vivundilo vietu. Yesu ua handekele ngueni: “Nkala cuma ci mu ka vundila kuli Tata mu lizina liange, a ka mi hiaco.” (Yoano 15:7, 16) Cikulaheso ca Yesu mua vusunga ca kaniamesele cikuma vapostolo veni! * (Talenu ha litota.) Vapostolo ka va tantekeyele mpundu ngecize Yesu vuovuno a tsa. Vunoni ku-tsa ceni ka ca lombolokele ngecize ka va ka kala naua na vukuasi. Muomu Yehova tele na liviukisila laza mu ku ivua vivundilo viavo na ku va kuasa mu cipanga ca ku ambulula. Kaha mukemuo mpundu mua lingile. Mu nima ya ku tsa ca Yesu, vapostolo va vundilile Yehova a va hane ku simpa, kaha ua kumbuluile vivundilo viavo.—Vilinga 4:29, 31.

¹⁸ Na lelo mukemuo mu vie ku enda. Mu tue ku kolesa mu cipanga ca ku ambulula, tue ku tualelelaho ku pua vavusamba va Yesu. Tu hasa ku kala na vusunga ngecize Yehova ua lavelela ku kumbulula vivundilo vietu mu ce ku tu kaluuila ku ambulula. (Filipu 4:13) Tue ku santsela cikuma mu ku tantekeya ngecize Yehova ue ku kumbulula vivundilo vietu kaha na ku kala na Yesu ku pua kavusamba ketu. Aa mavuana eku tu hana Yehova eku tu kaniamesa na ku tu kuasa ku tualelelaho ku ima mihako.—Tiango 1:17.

19. (a) Omo lia vika tue ku tualeleho ku ambulula? (b) Vika vie ku tu kuasa ku manusula cipanga ca tu kundika Njambi?

¹⁹ Mu cilongesa cino, tua lilongesa vusunga vuuana vue ku tu lingisa ku tualelelaho ku ambulula: ku zumbangeya Yehova na ku lelesa lizina lieni, ku muesa cilemo cetu kuli Yehova na Yesu, ku mamuna vantu, na ku muesa ngecize tua lema vantu. Kaha tua lilongesa naua mavuana auana: ndzolela, ciyulo, vusamba, na vikumbululo via vivundilo vietu. Aa mavuana e ku tu kaniamesa tu manusule cipanga ca tu kundika Njambi. Yehova ue ku viukilila cikuma mue ku mona tu fuitangana mu ku ima “mihako ya yingi”!