Nkala muaka, vantu ve ku pakula makulukazi na makulukazi a miti linga va lime. Misenge ya yingi i na zimangana tunde ku vi 1940.

Nga musenge u zimangana na tusitu ve ku kalamo navo ve ku-hua ku tsa.

Cingi ca misenge ye ku sokolokela naua ambe nga miti yose va i pakuilemo. Vakua ku lilongesa via misenge ve ku komoka vuasi vua ku tuikilila naua vu ya kala nayo misenge. Tu hilulenu aa malungano:

• Vakua ku tondesesa ve ku konka amo masokola. Va tondesele masokola a ku pua 2.200 a ku Amerika na Afrika kaha va nongonuene ngecize vihela viaco via himpukile naua misenge mu miaka 10.

• Vakua ku tondesesa nguavo mu miaka 100, misenge yose ya zimangana, i hasa ku hiluka naua.—Science magazine.

• Vakua siensia ku Brazil va setekesele ku sokolokela ca misenge ca ku hona vukuasi vua vantu na ize i va kuasele vantu. Kaha va nongonuene nguavo: Ku kuna miti ka ca tondekele. Mu misenge ya ku lisokela lueka ivene ya sulile na miti mu nima ya miaka 5 lika.

Mu mavu ose, vantu vali na ku seteka ku niunga misenge ya kalako na ku tombeka yeka. Ngeci vantu va na tepulula ku ku pakula ngoco misenge ku hiana mu miaka 25 i na hiti.

Vunoni evi ka vie ku puamo mu ku ohiela misenge. Cimo civunga nguaco, “Vantu kasi vene vali na ku tualelaho ku pakula ngoco misenge.”—Global Forest Watch

Vimpreza vie ku landesa mavaya ca ku hona lisesa lia nguvulu ve ku pupa vimbongo via vingi, ngeci vali na ku tualelelaho ku vihisa misenge.

“Kaha ku livu Yehova a Njambi ua sokesele muti uose u viuka ku mona, nou ua cili mu ku lia; muti ua muono naua mu kati ka lihia, na muti ua ku tantekeyela evi via ku viuka nevi via vipi.”—Njenisis 2:9.

Sakatanga ua misenge yose, ua tangele miti mu cifua ci i hasa ku sokolokela ivene, ambe nga muntu na i pakula. Ua tonda ku niunga misenge na tusitu va kalamo.

Mbimbiliya ya muesa ngecize Njambi vuovuno a kohiela mavu kuli vakua ku a vihisa. Talenu cilongesa “Njambi ua Kulahesa Ngecize Mavu a Kovoka” ha lifo 15.