Skip to content

Skip to table of contents

CILONGESA 4

Longesenu Vana Venu va pue Vantu va Cili

Longesenu Vana Venu va pue Vantu va Cili

VIKA CA LOMBOLOKA KU PUA MUNTU UA CILI?

Muntu ua cili citava ku mu kulahela, kaha nga va na mu kundika vimo vipanga ue ku vi linga na ku vi manusula ha ntsimbu mpundu i vi tondeka.

Tunde ku vunike mu hasa ku longesa muana a pue muntu ua cili. Limo livulu li va tumbula nguavo “Ku Lela Vana ca ku Hona Nginga” (Parenting Without Borders) ngualio: “Nga muana a puisa vingonde 15 ue ku linga vi ve ku mu leka visemi, kaha nga a puisa vingonde 18 ue ku temunuina viose vi ve ku linga visemi. Ku visemua via vingi nga vana vendela ha miaka 5 ni 7, visemi ve ku putuka ku va longesa vimo vipanga via ha ndzivo. Vutuhu va ci li vanike vunoni va hasa ku linga vuino vimo vipanga.”

OMO LIA VIKA VUNTU VUA CILI VUA TONDEKA?

Vamo vakuendze na vahumbe ve ku tonda ku limanena, vunoni mu nima yaco ve ku vi hona kaha va hiluka naua ku visemi. Evi vie ku soloka muomu visemi ka ve ku va longesa tunde ku vunike mua ku pangesela vuino vimbongo, ku niunga ndzivo na ku pua muntu ua cili mu ku yoya ca tangua na tangua.

Ngeci mukemuo, ca pua ca seho ku longesa vuovuno vana venu va pue vantu va cili muomu ci ka va kuasa mu va ka kola. Livulu li va tumbula nguavo “Mua ku Lelela Muana a Pue Muntu ua Cili” (How to Raise an Adult) ngualio: “Ka mua pandele ku longesa vana va hitukile lika hali yenu linga va ka limuene vavene omo va ka puisa miaka 18, houe.”

MUA KU LONGESELA VANA VA PUE VANTU VA CILI

Va hanenu vipanga via ha ndzivo.

CITUME CA MU MBIMBILIYA: “Mu vipanga viose mua kala nganio.”​—Visimo 14:23.

Vanike va lema ku panga hamo na visemi mu viose-ovio vi va linga. Ngeci mukemuo, mu hasa ku uanenaho vukovelelo vua ku va kundika vimo vipanga ha ndzivo.

Vunoni vamo visemi ku ve ku lingamo, muomu ve ku handeka nguavo tangua na tangua vanike ve ku tambula vipanga via vingi ku sikola, kaha ku citava naua ku va lundika vikuavo.

Mua vusunga, nga vanike ve ku panga ha ndzivo ci ka va kuasa ku pua vantu va cili ku sikola, muomu va lilongesa ku manusula nkala cipanga ci ve ku va kundika. Livulu Parenting Without Borders lia vuezako naua ngualio, “nga visemi ka va kundika vipanga vana tunde ku vunike, vana va ka singanieka nguavo ku kuasa vakuavo ka ca puile ca seho . . . Kaha va ka lavelela lika vakuavo va va lingile viuma.”

Ngue mu lia muesa livulu li tua tumbula helu, vipanga via ha ndzivo vie ku longesa vana kati va pue lika vakua kulia vunoni na ku panga kaha kati va pue vilumbi. Nga vana va panga ha ndzivo, va kevuisisa ngecize va kala na mutamba ua seho ya kama mu vusoko kaha ntsimbu yose kuli vimo vi va hasa ku linga.

Kuasenu vana vevuisise ngecize mue kuiza vimo mu visevuka viavo.

CITUME CA MU MBIMBILIYA: “Halakana ku zinguli, kaha tambula via ku ku longesa, linga u kale na mangana ku matangua ove a ku sulumuina.”​—Visimo 19:20.

Nga muanenu mu ku sevuka a vihisa cuma ca mbala, kati mu holoke lika kulu. Muomu vanike va hasa ku litavela vi va na vihisa na ku pinga kuecela ni halumo ku hingisamo vieka.

Nga vana va tantekeya ngecize va na pande ku litavela visevuka viavo, ci ka va kuasa . . .

  • ku pua vakua vusunga

  • ku viana ku vangeya vakuavo

  • ku viana ku sanguluka viuma

  • ku pinga kuecela nga va sevuka