Vutuhu ngoco, vamo ve ku tavesa tekinologia . . .

• i va punde ntsimbu i va ne ku kele hamo lika.

• i va lingise ku panga na ntsimbu intsa ka va pandele.

• i va lingise ku lisuekela viuma ni ku hona ku likulahela.

NTSIMBU I MUE KU KALA HAMO

Umo yala uambata ua lizina Michael ngueni: “Vintsimbu vimo nga tuli hamo lika na mpueyange, ke ku nji tuala mana. Ue ku kotamena lika ha telefone yeni kaha ue ku nji leka ngueni, ‘Ka nja i kuatele mu ntsimbu ya kama, ngeci njili na ku talamo honi.’” Umo yala mukuavo naua uambata ngueni: “Tu hasa ku kala hamo lika na mpueyange, vunoni tue ku livua ngue tuli ku vihela via ku liseza.”

VI MUA PANDE KU HILULA: Nga muli na mukua ndzivo yenu vuno mue ku handeka na vantu veka ku telefone ni ku lituma vimesage mu cihela ca ku simutuila ni—EFESO 5:33.

KU TUALA VIPANGA KU NDZIVO

Vamo co, omo lia vipanga viavo ka citava va kale ku lahako na telefone muomu ve ku va sana kusua kumo. Vunoni ambe vaze ka va kele na vipanga via cifua eci, kasi vene ve ku tuala vipanga ku ndzivo. Umo yala uambata ua lizina Lee ngueni: “Ce ku nji kaluuila ku hona ku tava telefone ni ku kumbulula mesage ya ku vipanga mu ntsimbu i nje ku kala na mpueyange.” Kaha umo mpuevo ua somboka ua lizina Joy ngueni: “Mu ku linga nje ku pangela ku ndzivo, ngeci mukemuo ca cikalu ku haka ku mukulo vipanga. Ca tondeka ku lihakela kapandi ka kama.”

VI MUA PANDE KU HILULA: Vuno mue ku halakana vuino mukua ndzivo yenu nga a handeka nenu ni—LUKA 8:18.

KU HONA KU LIKULAHELA

Vantu vavengi ve ku handeka nguavo, vintsimbu via vingi va yala na mpuevo ve ku licokota omo lia viuma vie ku haka mukua ndzivo yavo mu rede social. Kaha vamo va litavela vene nguavo, ve ku suekela mukua ndzivo yavo viuma vi ve ku haka mu internete.

Vantu vavengi va limuena vusunga ngecize rede social ya pua ngue cihela ca matendangongi, ya kala na vusonde cikumakuma ku vantu va liambata kaha ci hasa ku va puila ca casi ku uila mu vupangala. Ngeci mukemuo, mahako va masiko vali na vusunga vua ku handeka nguavo virede social vili na ku tsiha malo a engi lelo lino.

VI MUA PANDE KU HILULA: Vuno mue ku suekela mukua ndzivo yenu vi mue ku simutuila na muntu mukua vilio vieka ni —VISIMO 4:23.

HAKENU NKALA CUMA MU CIHELA CACO

Muntu ka zangele kulia, ka citava a lavelele ku kala na cihindu ca cili. Na vuno vene, nga muntu ue ku sembulula ntsimbu ya na pande ku kala hamo na ku simutuila na mukua ndzivo yeni, ka citava a lavelele ndzolela mu vulo.—Efeso 5:28, 29.

Hangulenu vinguli vi mu tonda ku pangesa ni lisonekelenu vienu linga tekinologia kati i tangule vulo vuenu.

• Kulia hamo lika ambe lumo lika mu litangua

• Ku hangula ntsimbu i tu kala ca ku hona ku pangesa vitelefone, vikomputador ni vitablet vietu

• Ku hangula limo litangua lia ku linga vimo via ku lifuila na mukua ndzivo yange

• Ku zima vitelefone vietu vutsiki na ku vi haka ku lahako na muhela

• Ku simutuila imo 15 minutu tangua na tangua, oku tua zimi vitelefone linga kati vi tu tangule

• Ku zima internete mu imo ntsimbu tangua na tangua