UMO MPUEVO ua lizina Doreen ua vuile vusiua vua kama omo yalieni Wesley, ua miaka 54 lika, va mu uanene na vuvezi vua kantsongo-ntsongo ni inkahu ya mu vuongo. * Vandotolo va lekele yala nguavo ua lisupile lika na vingonde via vindende. Doreen ngueni: “Ha mbangelo muzimbu uaco ua puile ngue ua makuli. Nja lolokele mu visimano via vingi. Nja vuile ngue kati yetu tu li na ku hitamo. Via nji tangele cikuma.”

Ca vusiua, va vengi ve ku livua ngeci mua Doreen. Vuvezi vua ngecize vu hasa ku uila nkala muntu mu ntsimbu yose oyo. Vunoni ce ku vuisa ndzolela ku mona ngecize va vengi ve ku lihana ku cizango mu ku ka kuasa kavusoko kavo a li na vuvezi ka vue ku kanguka. Vutuhu ngoco, ku niunga muntu uaco ka ca puile ca casi. Vika vavusoko va hasa ku linga mu ku lembezieka kavusoko a li na vuvezi ka vue ku kanguka? Vati mukua ku mu niunga a hasa ku lua na visoti vie ku soloka omo a niunga muntu uaco? Viuma vika va pande ku lavelela vantu nga ku-tsa ca kavusoko kavo ci li ha hiehi? Ca ku livanga, tu ci lilongesenu omo lia vika ku niunga muntu a li na vuvezi ka vue ku kanguka ca pua citanga ca cikalu matangua ano.

Matangua ano siensia ya ku saka i li na ku ku alulula cifua ci va li na ku tsilamo vantu. Mu cihita ca miaka i na hiti ngeci, vulahe vua muono ua vantu vua kehele cikuma, ambe ku vifuti via vampite. Vantu va hitile mu vimponde ni misongo ya ku litambuisa va kele na ku tsa vuasi. Visipitali via puile via vindende, ngeci cingi ca vavezi va va niungile ku vavusoko vavo kaha va kele na ku tsila hembo.

Matangua ano, vandotolo ve ku lihakela kapandi ka ku lilongesa mua ku luila na mavezi a akalu linga muntu kati a tse vuasi. Mavezi a kele na ku tsiha vuasi laza, matangua ano honi a li na ku simbulaho miaka. Vutuhu ngoco, ku simbula caco ka ca lombolokele ku kanguka vintsimbu vimo. Vunoni  ku vantu va vengi vuvezi vue ku livuezelela na ku va lingisa ku hona ku liniunga vakevo vavene. Ngeci ku niunga vantu vaco ce ku pua citanga ca kama kaha ce ku tondeka ku lihakela kapandi ka kama.

Ngeci mukemuo va li honi na ku tsila ku visipitali kati naua ha vindzivo. Kaha vantu va vengi ka va tantekeyele vati ue ku tsa muntu, vavandende lika va mona mpundu muntu a tsa. Ngeci liova lie ku honouesa va vengi ku niunga kavusoko nga na uila mu vuvezi ka vuesi na ku kanguka. Viuma vika mpundu vi hasa ku va kuasa?

Ngeci mua Doreen, cingi ca vantu ce ku va tanga cikuma nga kavusoko kavo na uila mu vuvezi vua vukalu. Mu ntsimbu eyi ya vusiua, liova na ku uma mutima, vika vi hasa ku mi kuasa ku livuahesela vua lumo? Umo ngamba ya Njambi ua vundilile ngueni: “Tu longese ku tanda matangua etu, ngecize tu ka kale na mutima ua mangana.” (Visamo 90:12) Mua vusunga, vundilenu Yehova Njambi linga a mi muese vati mu hasa ku ‘tanda matangua enu ose’ na mangana, linga mu pangese mua cili matangua a mu na lisupu nao na kavusoko kenu.

Ce ku tondeka ku livuahesa ca cili. Nga kavusoko uaco aci hasa ku simutuila kaha a li na cizango ca ku tava ku simutuila via vuvezi vueni, ca pua ca cili ku mu ihula iya a ka mu hanguilako viuma omo ka li ka hasa. Ku simutuila neni nga a ka tonda ku kala ku sipitali ni kuahi, cifua ca ku saka cika ua tonda na vikuavo, ci ka tepululula hoi-hoi na ku livua mulonga kuli vavusoko va va ka kakateya ku mu hanguilako viuma nga ka hasa ku lingamo ikeye ivene. Ku simutuila vua lumo ha vimpande viaco, ci ka kuasa vusoko ku tuala lika mana ku ku niunga muvezi mu ntsimbu ya ku vavala ceni. Mbimbiliya nguayo: “Kuze ka kuesi zinguli, ku-likanuuela ci honoua.”​—Visimo 15:22.

Vintsimbu via vingi, cipanga ca ku livanga ca mukua ku niunga muvezi ca pua ku mu lembezieka. Muntu nga a li ha hiehi na ku tsa, ue ku tondeka ku mu leka ngecize kasi mua mu lema kaha kesi lika lieni. Vati ve ku lingamo? Ci tava mu mu tondele mavulu na miaso vize vi hasa ku mu kaniamesa na ku mu vuisa ndzolela kaha na ku mu tandelao ni ku mu imbila. Cingi ca vantu ve ku livua mua cili nga kavusoko a va kuata ku livoko na ku va lembezieka na mezi.

Ca pua ca cili ku tumbula nkala ngendzi neza mu ku meneka. Umo muzimbu nguauo: “Matuitui a pua vimo via vilio via ku sulumuina ku panga. Ambe nga muvezi kesi na ku hasa naua ku handeka  kasi ue ku ivua mua cili-cili, ngeci mukemuo kati mu handeke viuma vintsa ka mu hasa ku handeka nga muvezi kesi mu tulo.”

Vundilienu hamo, nga ci tava. Mu Mbimbiliya tu hasa ku uanamo umo muzimbu ua muesa ngecize ntsimbu imo, kapostolo Paulu na vakuavo va kele mu vukalu kaha ca va tangele cikuma. Vukuasi vuka va tondele? Paulu ua lambelele vavusamba veni ngueni: “Nenu naua mu ku tu kuasa etu mu ku tu hakuila na vivundilo vienu.” (2 Kolintu 1:8-11) Civundilo ca ku tundilila ku mutima ce ku kuasa nga mu li mu vukalu ni ambe nga mu li na ku vavala cikuma.

Ku singanieka lika ngecize kavusoko ketu vuovuno a tsa ce ku tu yandesa mpundu. Ngeci mukemuo ku-tsa ka ci ka tu puila cizilila, na limo litangua liahi. Muomu ka ca puile mutamba ua muono. (Loma 5:12) Lizi lia Njambi ngualio ku-tsa ca pua “citozi.” (1 Kolintu 15:26) Ngeci mukemuo ka ca puile vuhenge ku lua mutima omo lia ku tantekeya ngecize kavusoko ketu vuovuno a tsa.

Vutuhu ngoco, ku seteka hiluila vua lumo viuma vi ka lingika, ci hasa ku kuasa vusoko ku tepulula vuoma na ku tuala mana ku viuma vi va pande ku linga mu ku asiuisa ku vavala ca kavusoko kavo. Vimo via viuma vi hasa ku soloka vi li mu cikasa “ Visimano Via ku Sulumuina via Muono.” Vunoni, viuma viaco ka vie ku solokela ku vavezi vose, kaha naua ka vie ku lingika mu cifua cimo lika. Ambe ngoco cingi cavo ve ku hita mu ku aluluka caco.

Mu nima ya ku tsisa muntu u tua lema, ca pua ca cili ku tonda kavusamba ua ha mutima uze ua likuminie ku kuasa. Cipue mukua ku niunga ni vavusoko va pande ku va lembezieka ngecize lamba ya kavusoko kavo i nahu. Kaha Sakatanga ua vantu ua tu lembezieka ngueni “vatsi ka va tantekeya na vimo viahi.”​—Ekelesiaste 9:5.

Ca pua ca seho ku tsiliela muli Njambi​—kati lika omo kavusoko kenu a uila mu vuvezi ka vue ku kanguka, vunoni na mu ntsimbu ye ku hatako na ha ku tsa ceni. Muomu Njambi a hasa ku mi kuasa ku hitila mu mezi ni mu vilinga via vakuenu. Doreen ngueni: “Nja lilongesele ngecize ka nja pandele ku sembelula vukuasi vua vakuetu. Cili vene, ku laana ca vukuasi vu tua tambuile ca tu komouesele. Ca lingisile nange na yaliange ku mona mpundu nguetu Yehova ikeye a li na ku tu leka ngueni: ‘Yange uno nji li nenu kaha nji mi kuasa ku hita mu visoti evi.’ Na litangua limo liahi nji ka vi suva.”

Mua vusunga vene Yehova Njambi ua pua Kaniungi ua ku hiana. Mu ku pua Sakatanga uetu, ue ku ivuisisa visoti na tuyando tuetu. A hasa ku tu kuasa kaha a li na cizango ca ku tu kaniamesa linga tu hase ku lua navio. Vunoni kati evi lika, ikeye ua likuminia ku ka fumisako ku-tsa na ku sangula makulukazi na makulukazi a vantu va tsa va li mu visinganieka vieni. (Yoano 5:28, 29; Ku-Solola 21:3, 4) Kaha tu vose tu ka temunuina kapostolo Paulu mu ku handeka nguetu: “Ove ku-tsa, ku-hiana cove ci lihindzo? Ove ku-tsa kamuni kove ka li kulihi?”​—1 Kolintu 15:55.