Uahi ua kala na cikupulo ca Yesu. Ka kua kele muntu ua mu tambuile cikupulu cipue ku mu cakula ha livue. Vunoni va mu soneka mu mizimbu ya yingi mu vihita via miaka.

Vutuhu ngoco cingi ca vakua ku soneka ka va tantekeyele vuino vati Yesu ua fuile mpundu. Visemua via ku ntsimbu ize na vilongesa via vakua malombelo hamo na vizango via vaze va kele na ku tumina vakua ku soneka, via kuatele ku cifua ci va sonekelemo cikupulo ca Yesu. Vikupulo vi va linga vantu ku tuala ha cifua ca Yesu via kuata ku cifua ci ve ku mu muenamo na vilongesa vieni.

Vamo vakua vikupulo va soneka Yesu ngue ua ku zeya na vinkambu via laha na muezi, kaha naua ngue ua ku vuisa ngozi. Kaha mu vivideo vimo, ve ku muesa Yesu mu cifua ca ku komouesa na nkongolo ya vusela ya mu zingilika ku mutue. Vuno evi vikupulo viaco vie ku muesa vuino Yesu ni? Vati tu hasa ku tantekeya? Tu hasa ku uana cimo ceke ca vati Yesu ua fuile mpundu nga tu hilula vuino ha mizimbu ya handeka vieni mu Mbimbiliya. Mizimbu yaco i hasa ku tu kuasa ku sungamesa cifua ci tua pande ku muenamo Yesu.

Cimoneka ngue Yesu ua handekele aa mezi aco ku ntsimbu ya mbatizimu yeni. (VaHevelu 10:5; Mateo 3:13-17) Vati Yesu ua fuile? Tele kua lisupila miaka 30, kangelo Ngambiele ua lekele Maliya ngueni: “U kemita muzimo liove, kaha uka sema muana ua yala, . . . Muana Njambi.” (Luka 1:31, 35) Mua vusunga, Yesu ua puile yala ua ku tantuluka, ngeci mua Andama yala ua katete. (Luka 3:38; 1 Kolintu 15:45) Yesu ua puile yala ua muvila ua cili, kaha citava ua kele na vimo vifua via naye ua kayundeya Maliya.

Yesu ua kele na muezi, ngue ku cisemua ca vaYundeya cize ka ca litombuele na ca vakua Loma. Muezi uaco ua puile cimueso ca kasingimiko, kaha ua ku niunga vuino. Kati ua ku lahelela. Mua vusunga Yesu ua niungile vuino muezi na vinkambu. Vaze lika va puile vaNazileu ngeci mua Samusoni vakevo ka va tehuile vinkambu.​—Numelu 6:5; Vangazi 13:5.

Yesu ua puile kalupindelo noho mua puisile miaka 30, ua pangele ca ku hona makina a ku matangua ano. (Mako 6:3) Citava ua kele na muvila ua ku kaniama. Ku vuputukilo vua cipanga ceni ca ku ambulula, Yesu lika lieni “ua mbizielele kuti vose mu tembele, na vampanga na vangombe; kaha ua tilile zimbongo zia vakua ku landakana, ua fulumikile zimesa ziavo.” (Yoano 2:14-17) Ca tondeka yala ua ngolo linga a puisemo vipanga via cifua eci. Yesu ua pangesele muvila ua mu viukisilile Njambi linga a puisemo cipanga ca mu tumine: “Nja pande ku ambulula zimpande zia cili zia vuangana vua Njambi ku membo a kuavo naua.” (Luka 4:43) Ca tondekele ndzili ya ku puamo linga muntu a hase kuendangana mua ya Palestina ha mikono mu ku ambulula muzimbu ua vuangana.

Eci cilanio ca Yesu mua vusunga ca kuatele ku mitima ya vavengi va kele “na ku fuitangana na ku  lemuua.” (Mateo 11:28-30) Ngozi ya Yesu na cikeketima ceni via puisilemo vize via kulahesele ku huimisa vaze va lilongesele kuli ikeye. Cipue vanike navo va lemene ku kala mu hiehi na Yesu, muomu Mbimbiliya nguayo: “Kaha ua va tambuile mu mavoko eni.”​—Mako 10:13-16.

Vutuhu Yesu va mu yandesele mua vukenia tele kanda a tse, ka puile muntu ua ku zeya cikuma. Ca ku muenako, ua kuasele ku cilika ca vulo ku Kanana omo ua himpuile mema ku pua viniu. (Yoano 2:1-11) Kaha ku vilika vikuavo Yesu ua longesele vimamuna via ku linga ka citava ku vi suva na lelo lino.​—Mateo 9:9-13; Yoano 12:1-8.

Ku vueza ku viose evi, ku ambulula ca Yesu ca vuisile ndzolela ya vakua ku halakana va lavelele muono ua yaye. (Yoano 11:25, 26; 17:3) Omo vandongesi veni va ku pua 70 va mu lekele vi va ka muene mu ku ambulula, ua “viukilila” na ku handeka ngueni: “zolelenu muomu va na soneka mazina enu muilu.”​—Luka 10:20, 21.

Vakuluntu va malombelo va ku matangua a Yesu va lemene ku limuesa ku vantu va va mone na ku lihaka ku vukama. (Numelu 15:38-40; Mateo 23:5-7) Vunoni Yesu ua longesele vapostolo veni kati “ku sika” vakuavo. (Luka 22:25, 26) Ngeci mukemuo, Yesu ua va mamuine ngueni: “liniungenu ku vakua ku soneka, va zanga ku endangana na vuzalo vua laha, ku vitanda va va sambelele”​—Mako 12:38.

Vunoni Yesu ka fuilemo, ua kele na ku lipandakana hamo na mbunga, ca kaluuile ku mu tantekeya. (Yoano 7:10, 11) Cipue mua kele ha kati ka vandongesi veni, 11 ka lisezele cikuma navo ku muvila. Mukua ku mu enda vungungu Yundasa Iskaliota ua ka lingile ku mu tsuemba linga a hane “cintantekeyeso” ku vitozi va ku mu kuatele.​—Mako 14:44, 45.

Vutuhu kua kala mizimbu ya yingi ka tu tantekeya, tua limuena ngecize Yesu ka kele na ku moneka mu cifua ca vikupulo vi ve ku linga vavengi. Vutuhu ngoco, ca seho ya kama kati cifua ceni vunoni vati tue ku mu muenamo ntsimbu ino.

Yesu mu nima ya ku handeka aa mezi mua hitile lika matangua andende ua tsile kaha va mu tsindile. (Yoano 14:19) Ua hele muono ueni mu “ku kula va vengi.” (Mateo 20:28) Ha litangua lia mu citatu, Njambi ua mu sanguile na muvila ua “cimbembesi” “kaha ua mu tavele a soloke.” (1 Petulu 3:18; Vilinga 10:40) Yesu ua kele na cifua cika mua solokele ku vandongesi veni? Cimoneka ngue ua kele na cifua ceka kavundende, muomu cipue vandongesi va kele na ku enda neni ka va mu tantekeyele. Maliya Mandalena ua singaniekele ngueni halumo mukua ku niunga citungu; kaha vandongesi veni va kele na ku ya ku Emau, va mu muene ngue ngendzi.​—Luka 24:13-18; Yoano 20:1, 14, 15.

Vati tua pande ku muenamo Yesu? Mu nima ya miaka 60 tunde ha ku-tsa ca Yesu kapostolo Yoano ua muene Yesu mu cimona. Yoano ka muene muntu a tsa ha cilindakano. Vunoni ua muene “MUANGANA UA VAMIANGANA, NA SUKULU UA VASUKULU.” Muangana ua Vuangana vua Njambi, uze a ka vula vitozi va Njambi vuovuno, vandemone hamo na vakua vupi kaha na ku neha vivezikiso via yaye ku vantu vakua vuviuke.​—Ku-Solola 19:16; 21:3, 4.