CIMPANDE CA HELU | VIKA YESU UA YANDELELE NA KU TSA?
Vuno via Lingikile Mpundu Ni?
Mu muaka ua 33 E.C., Yesu ua ku Nazaleta va mu tsihile. Va mu vangeyele, va mu vetele na ku mu sukika ha muti. Ua tsile mua ku pihia. Vunoni Njambi ua mu sanguile, kaha mu nima ya matangua 40, Yesu ua londele muilu.
Ou muzimbu ua ntsindo ya kama va u soneka ku mikanda iuana iva tumbula Muzimbu ua Cili ua Visoneka via ciNgelengu i va luka Testamentu ya Iha. Vuno evi viuma viaco via lingikile mpundu ni? Eci ca pua cihula ca seho ya kama. Muomu nga ka via lingikile, kaha lutsilielo lua Vakua Kilistu na lulavelelo lua ku ka yoya miaka yose mu Palandaizi nga via pua visimo via ngoco. (1 Kolintu 15:14) Vunoni, nga evi viuma viaco via lingikile mpundu, mua vusunga vantu va li na lulavelelo lua seho ya kama ku lutue, lu mu hasa ku kala naluo. Vuno Muzimbu ua Cili ua ku Testamentu ya Iha ua vusunga ni ua pua visimo via ngoco?
VUSUNGA VU YA MUESA MIZIMBU YACO
Visoneka via handeka via Yesu, ka via puile visimo via ngoco muomu via litombola, kaha via solola viuma via vusunga. Ca ku muenako, ya tumbula mazina a vihela mpundu, vi tu hasa ku yako cipue lelo lino. Ya handeka via vantu mpundu va keleko, kaha mizimbu yaco ya litombola na vimo vi va uana vakua ku tondesesa via ku laza va ntsimbu ino.—Luka 3:1, 2, 23.
Vakua ku soneka via mizimbu va ku sekulu ya ku livanga na ku sekulu ya mu civali navo va sonekele via Yesu. * Visoneka via handeka via Yesu via muesa ngecize cifua ci va mu tsihililemo, ca litombuele na cifua ci va kele na ku tsihilamo vantu Vakua Loma. Cikuavo naua, mizimbu ya viuma via lingikile va vi soneka mu vusunga mpundu, ya solola vuzeye vu va muesele vandongesi va Yesu. (Mateo 26:56; Luka 22:24-26; Yoano 18:10, 11) Evi viose vi muesa ngecize vaze va sonekele Muzimbu ua Cili ku tuala ha muono ua Yesu va sonekele via vusunga.
VUNO YESU UA SANGUKILE MPUNDU NI?
Vavengi ka va kele na citanga ha ku tava nguavo Yesu kua kele kaha ua tsile, vunoni va kala na vimpata ku tuala ha ku sanguka ceni. Cipue vapostolo veni ha katete ka va tavele mu va vuile via muzimbu ua ku sanguka ceni. (Luka 24:11) Vunoni vimpata viavo viose via huile omo vakevo hamo na vandongesi vakuavo va muene Yesu na sanguka, kaha ua solokele ha vintsimbu via ku liseza-seza. Kaha ntsimbu imo ua solokele ha kati ka vantu va tuvakana 500, vose va mu muene.—1 Kolintu 15:6.
Vandongesi va Yesu ka va vuile vuoma vua ku va kuata na ku va tsiha. Vunoni va ambuluile na ku simpa via ku sanguka ca Yesu ku vose, na kuli vaze va mu tsihile. (Vilinga 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Vuno nga Yesu ka sangukile, vandongesi veni va ku pua haze vose nga va ambuluile via ku sanguka ceni ni? Mua vusunga ku sanguka ca Yesu cikeco ce ku hana ndzili ya ku livuezelela ca Vakua Kilistu na lelo lino.
Visoneka via handeka via ku tsa ca Yesu na ku sanguka ceni ya kala na vukaleho vuose vua muesa ku litombola, ca mizimbu ya ku laza. Nga mu i tanda vuino, mu ka uana vusunga vu ka mi muesa ngecize viuma viaco via lingikile vene. Ovu vusunga vuaco vu ka kolesa ku tsiliela cenu, mu ka tantekeya omo lia vika via lingikile. Cimpande ci na hatako ci ka vi lombolola.
^ cin. 7 Kua kele umo uavo Tacitus, ua semukile mu muaka 55 E.C ua sonekele via “Kilistu, kua tunda lizina lia [Vakua Kilistu] ua yandele kaha va mu tuikile mulonga ua kama ku matangua a ku sika ca Timbeliu, kaha ua ka hitile kuli nguvulu Pontiu Pilato.” Yesu va mu tumbula naua kuli Suetônio (ua ku sekulu ya ku livanga); Josephus mukua ku soneka mizimbu ya Yundeu ya ku laza (ua ku sekulu ya ku livanga); na Pliny ua Mundende, ua puile nguvulu ua Mbitinia (ua ku sekulu ya ku livanga).
