Mua vi Tantekeyele Laza Ni?
Vuno Yesu ua muesele kasahuntu mua pangesele cimueso ca “tutali” ni?
Kamponia ua vaNgelengu ni Vakua Loma na kuata muana katali (Tunde mu sekulu ya ku livanga T.K.K.E. ku tuala mu sekulu ya mu civali T.K.N.)
Tangua limo omo Yesu ua kele ku mbandza ya cifuti ca Isaleli, ku mbonge ya Silia mu Loma, umo mpuevo ua kaNgelengu uezile mu ku mu vundila vukuasi. Yesu mu ku mu kumbulula ua pangesele cimo cimueso ci ve ku singanieka vavengi nguavo ua setekesele vaze ka va puile vaYundeya na “tutali.” Ku liya na masiko a Mosesa, tutali va puile tusitu va ku zuala. (Levitiku 11:27) Vuno Yesu ua tondele ku sahula uze mpuevo ua kaNgelengu na vantu vakuavo ka va puile vaYundeya ni?
Houe, na limo litangua liahi. Mu ku pangesa cize cimueso, Yesu ua tondele ku muesa ngecize ha ntsimbu ize ua tuamekele ku lutue ku kuasa vaYundeya. Ngeci ua va lekele cimueso ngueni: “Ka ca viukile ku tambula mbolo ya vanike na ku mbila ku tutali.” (Mat. 15:21-26; Mako 7:26) VaNgelengu na Vakua Loma, va lemene tutali, va va pitile ha vindzivo, kaha va kele na ku heha na vana vavo. Ngeci omo Yesu ua pangesele lizi “tutali” ua tondele vantu va vuluke ngozi na cilemo ci va kele na ku muesa ku tusitu vaco. Mezi a Yesu a lombolokele uze mpuevo ua kaNgelengu, ngeci ua kumbuluile ngueni: “Eua Muane: muomu tutali ve ku lia vuuiui vue ku lahuka ku vimesa via vakukuavo.” Yesu ua sangelele lutsilielo lua uze mpuevo na ku kanguisa muaneni.—Mateo 15:27, 28.
Vuno vutumbe vua kapostolo Paulu vua ku lavelelako amo matangua mu ku katuka vungendzi vua puile vua cili ni?
Fikula ya mbapolo ya kama ya ku songa na vuma (sekulu ya ku livanga T.K.N.)
Mbapolo ya tualele Paulu ku Italia ya kele na ku pinda na luhundzi lua kama. Mu vemanene ha kati, kapostolo Paulu ua nanguile ngecize va ci laveleleko naua amo matangua amba va tualeleleho vungendzi. (Vilinga 27:9-12) Vuno Paulu ua kele na vusunga vua ku hana eci cimamuna ni?
Vakua ku endesa vimbapolo ku laza va tantekeyele ngecize ku endela mu cisali ca Menditelaniu mu cisika, ca kele na vusonde vua kama. Ku tunda mu kati ka ngonde ya Novembro ku tuala mu kati ka Março, va sokele mangendzi a vimbapolo. Vunoni vungendzi vua handekele Paulu vue ku keleko mu Setembro ni Outubro. Umo mukua ku soneka mavulu ua ku Loma, ua lizina Vegitio (ua mu sekulu ya mu ciuana T.K.N.) ua lomboluele via ku endela mu cisali cize ngueni: “Vimo vingonde via cili, vikuavo via vikalu ka vundende, vikuavo via lisupuko ka ci tava.” (Epitome of Military Science) Vegetio ua handekele ngueni ntsimbu ya cili ya ku endela mu cisali ya puile ku putuka ca 27 ya Maio ku tuala 14 ya Setembro, vunoni ntsimbu ya puile ya ikalu kavundende ya puile ku putuka 15 ya Setembro ku tuala 11 ya Novembro, kaha via vusonde via puile 11 ya Março ku tuala 26 ya Maio. Tu li na vusunga nguetu Paulu ua tantekeyele mizimbu ya cifua eci muomu ua puile mundambo mu mangendzi aco. Citava mukua ku endesa mbapolo na iveneyo va tantekeyele mizimbu yaco, vunoni va sembuluile cimamuna ca Paulu. Ngeci va vombelele.—Vilinga 27:13-44.
