Niungenu Vusamba Vuenu na Yehova nga mu ya mu Cikungulukilo ca Lilimi Lieka
“Lizi liove nji na litulika mu mutima uange”—VISAMO 119:11.
MIASO: 142, 92
1-3. (a) Vika tua pande ku tuameka mu muono? (b) Visoti vika ve ku hita vaze va li na ku pangela ku vikungulukilo via ku malimi eka, kaha eci ce ku katula vihula vika? (Talenu cikupulo ku vuputukilo.)
MATANGUA ano, cingi ca Vakaleho va Yehova va li mu ku kuasa ku lipuisamo ca vupolofeto vua ku ambuluila mu “vifuti viose, na miyati yose na malimi ose na vantu vose.” (Ku-Solola 14:6) Nenu mua pua umo ua vaze va li na ku lilongesa lilimi lieka ni? Vamo va pua vamisionaliu ni ve ku ambuluila ku vihela vi tondeka vakua ku ambulula. Vamo va putuka ku kunguluka ku vikungulukilo via malimi eka.
2 Vangamba va Njambi vose va pande ku tuameka lutsilielo luavo na lua vusoko vuavo ku lutue. (Mateo 5:3) Vunoni vintsimbu vimo, ca cikalu ku uana ntsimbu ya ku linga vuino cilongesa ca Mbimbiliya mu vulika omo lia ku kala na vipanga vieka via vingi. Kaha vaze va kala mu vikungulukilo via malimi eka va kala na visoti vikuavo mu ku vueza kuli evi.
3 Vaze va kala mu vikungulukilo via malimi eka, ve ku lilongesa lilimi lia liha kaha va pande naua ku linga cose mu ku lilongesa ntsimbu yose viuma via ku lova via Njambi. (1 Kolintu 2:10) Vati va hasa ku vi puisamo nga ka vesi na ku ivuisisa vuino vi va li na ku handeka mu cikungulukilo? Kaha omo lia vika visemi va li na ku pangela ku vikungulukilo via malimi eka va pande ku lihakela kapandi ka ku kuasa vana vavo linga vusunga vu va hete ku mitima?
VUSONDE VU HASA KU PIHISA VUSAMBA VUETU NA YEHOVA
4. Vika vi hasa ku haka vusamba vuetu na Yehova mu vusonde? Hanenu cimueso.
4 Vusamba vuetu na Yehova vu hasa ku kala mu vusonde, nga ka tuesi na ku ivuisisa vilongesa via Mbimbiliya mu lilimi lieka. Omo Nehemiya ua hilukile ku Yelusalema, ua muene ngecize vamo vana va vaYundeya ka va hasele ku handeka ciHevelu. (Tandenu Nehemiya 13:23, 24.) Ngeci mukemuo, vusamba vua vaze vanike na Yehova vua putukile ku tontola muomu ka va kele na ku ivuisisa Lizi lia Njambi mu ciHevelu.—Nehemiya 8:2, 8.
5, 6. Vika va na nongonona vamo visemi va kala mu vikungulukilo via malimi eka, kaha vika vie ku koka citanga caco?
5 Vamo visemi Vakua Kilistu va li na ku pangela mu vikungulukilo via malimi eka va na mono ngecize vusamba vua vana vavo na Yehova vu na putuka ku tontola. Omo lia ku linga vana vavo ka ve ku ivuisisa vuino vi va handeka ku viuano, ka ve ku ivua cizango ca ku linga vize vi ve ku lilongesa. Umo cisemi ua nungulukile ku tunda ku America do Sul kuya ku Australia, ua lizina Pedro ngueni: “Vilongesa via mu lutsilielo via pande ku lingisa muntu ku singanieka na ku mu kuata ku mutima.” [1] (Talenu mezi a ku ntsongo ya cilongesa.)—Luka 24:32.
6 Ku tanda viuma mu lilimi lieka, ka ce ku kuata ku mutima ngue muntu a li na ku tanda mu lilimi lieni mpundu. Kaha naua, mu ku linga ca cikalu ku simutuila mu lilimi lieka, ci hasa ku tu zeyesa cikuma na ku hiluisila ku lemesa cetu mu nima. Ngeci mukemuo, vutuhu tua pande ku kaniamesa cizango cetu ca ku pangela mu cikungulukilo ca mu lilimi lieka, tua pande naua ku niunga vusamba vuetu na Yehova.—Mateo 4:4.
VA NIUNGILE VUSAMBA VUAVO NA YEHOVA
7. Vati vakua Mbambilone va setekele ku kakateya Ndaniele ku tava cisemua cavo na vulombelo vuavo?
7 Omo Ndaniele na vavusamba veni va kele ku vundungo ku Mbambilone, vakua Mbambilone va setekele ku va kakateya ku tava cisemua cavo na vulombelo vuavo. Mu njila ika? Va va longesele “lilimi lia vaKalendeya” na ku va luka mazina a mu Mbambilone. (Ndaniele 1:3-7) Ndaniele va mu lukile nguavo Mbeletesazale, lizina liaco lia puile lia njambi ua kama ua mu Mbambilone. Mu ku linga ngecize, halumo Muangana Nevukaneza ua tondele ku lingisa Ndaniele ku singanieka ngecize, njambi ua ku Mbambilone ua kele na ngolo ya kama ku hiana Yehova, Njambi ya Ndaniele.—Ndaniele 4:8.
Ndaniele ua tualeleleho ku kaniamesa vusamba vueni na Yehova mu ku lilongesa visoneka via ku lela via ciHevelu
8. Vati Ndaniele ua kaniamesele vusamba vueni na Yehova?
8 Ku Mbambilone Ndaniele va mu hele via-ku-lia via ku mesa ya muangana. Vunoni ikeye ka tavele, muomu “ua kanene [ua likuminyine] mu mutima ueni” ngecize a ka tualelelaho ku niunga lisiko lia Njambi. (Ndaniele 1:8) Mu ku linga ua kele na ku lilongesa visoneka via ku lela, via ciHevelu, ua tualeleleho ku kaniamesa vusamba vueni na Yehova vutuhu ua kele ku cifuti ceka. (Ndaniele 9:2) Ngeci mukemuo, cipue mu nima ya miaka 70 mua tundile ku Mbambilone, kasi ua tsimanene na lizina lieni lia ciHevelu, Ndaniele.—Ndaniele 5:13.
9. Vika ua lingile mukua ku soneka Samo 119 ku tuala ha Lizi lia Njambi?
9 Mukua ku soneka Samo 119 neni ua kolesele omo vakua ku pangela ku mpunga va kele na ku mu luisa. Vunoni ua uanene ku kaniama mu Lizi lia Njambi, kaha lia mu kuasele kati a lifue navo. (Visamo 119:23, 61) Ua tavesele Lizi lia Njambi ku heta ku mutima ueni na ku visinganieka vieni.—Tandenu Visamo 119:11, 46.
KANIAMESENU VUSAMBA VUENU NA YEHOVA
10, 11. (a) Vutumbe vuka tua pande ku kala navuo omo tu lilongesa Lizi lia Njambi? (b) Vati tu hasa ku puisamo vutumbe vuaco? Hanenu cimueso.
10 Vutuhu ca pua ca cikalu ku uana ntsimbu omo lia viteli mu cikungulukilo na vipanga via ku tonda ku lisuka, tu vose tua pande ku kala na ntsimbu ya ku lilongesa mu vulika na ku lemesa mu vusoko. (Efeso 5:15, 16) Ka tua pandele lika ku pua na ku tanda mafo a engi ni ku liviukisila tu ka kumbulule ku ciuano, houe. Tua pande ku livuahesela vuino tu tavese Lizi lia Njambi li tu hete ku mutima na ku tu kaniamesa mu lutsilielo luetu.
11 Tua pande ku linga viuma vuino, tu puisemo vutumbe vuetu. Omo tu lilongesa, ka tua pandele ku singanieka lika ha vukuasi vu va ka uanaho vakuetu houe. (Filipu 1:9, 10) Tua pande ku nongonona ngecize, vutuhu tue ku liviukisila mu tue ku ya mu ku ambulula, mu ku kunguluka ni mu ku hana cimpande, kati viose vi tue ku longesa via kuata mpundu ku yoyesi yetu. Ca ku muenako, vutuhu mukua ku teleka via-ku-lia ue ku makela vie ku teleka ntsimbu kanda a hane ku vakuavo, ikeye ke ku lisuka lika mu ku makela. Vunoni nga neni a tonda ku kala na cihindu ca cili, na pande ku-lia kati ku makela lika. Na vuno vene, nga tu tonda ku kaniamesa vusamba vuetu na Yehova, tua pande ku lilongesa Mbimbiliya ntsimbu yose. Nga tu lingamo tu ka lisuka etu vavene.
12, 13. Omo lia vika vavengi ve ku mona ngecize ku lilongesa Mbimbiliya mu lilimi liavo ce ku kuasa?
12 Cingi ca vamuanetu va li mu vikungulukilo via malimi eka, ve ku mona ngecize ca pua ca seho ku lilongesa Mbimbiliya ntsimbu yose ‘mu lilimi lia cisemua cavo.’ (Vilinga 2:8) Cipue vamisionaliu navo va tantekeya ngecize, ka va pandele lika ku tsiliela ha vize vi ve ku ivua ku cikungulukilo.
13 Va Alain, va kele na ku lilongesa lilimi lia Pelesia miaka 8 va handekele nguavo: “Mu nje ku liviukisila ku likungulula mu ciPelesia, nje ku tuala mana ku lilimi. Mu ku linga mana ange eku ya lika mu ku lilongesa lilimi, ca cikalu ku ivua vusunga vu nje ku tanda vu heta ku mutima. Ngeci mukemuo nje ku tonda ntsimbu ya ku lilongesa Mbimbiliya na mikanda ikuavo mu lilimi liange.”
VUSUNGA VU HETE KU MITIMA YA VANA VENU
14. Kapandi kaka visemi va pande ku lihakela, kaha omo lia vika?
14 Visemi Vakua Kilistu va pande ku lihakela kapandi ka ku kuasa vana vavo linga vusunga vu va hete ku mitima. VaSerge na vampueyavo, vaMuriel, va ile mu cikungulukilo ca lilimi lieka miaka itatu. Va putukile ku mona ngecize munavo ua miaka 17 ka kele na ndzolela mu ku ambulula na ku kunguluka. VaMuriel nguavo: “Ua kele na ku livua ku pihia ku ya na ku ambulula mu lilimi lieka, muomu laza ua lemene ku ambulula mu lilimi lieni lia cintu, Francês.” Kaha vaSerge nguavo: “Mu tua muene ngecize ku nunguluka cetu ca kele na ku mu tangula ku kola mu lutsilielo, tua hilukile mu cikungulukilo cetu ca laza.”
Kuasenu vana venu linga vusunga vua Mbimbiliya vu va hete ku mitima yavo (Talenu vinanga 14, 15)
15. (a) Vika via pande ku lingisa visemi ku hangula nga va pande ku ya mu cikungulukilo ceka? (b) Citume cika Ndeutelonomi 6:5-7 ya hana ku visemi?
15 Viuma vika vi hasa ku lingisa visemi ku hangula nga va hilukila ku cikungulukilo ca mu lilimi li ve ku ivua vuino vana vavo? Ca ku livanga, va na pande ku mona nga va li na ntsimbu ya ku puamo na ndzili ya ku longesa vana vavo ku lema Yehova na ku va longesa lilimi lieka ha ntsimbu imo. Ca mu civali, nga va mona nguavo vana vavo ka va tondo ku ambulula, ku ya mu ku kunguluka, ni halumo ku pangela ku cikungulukilo ca lilimi lieka. Ovu vusunga vuaco, vua pande ku lingisa visemi ku hiluka ku cikungulukilo ca lilimi li ve ku ivuisisa vuino vana vavo. Kaha, omo visemi va mona ngecize va na hasa ku kuasa vana ku kaniamesa vusamba vuavo na Yehova, citava visemi va hiluke ku cikungulukilo ca mu lilimi lieka.—Tandenu Ndeutelonomi 6:5-7.
16, 17. Vika via kuasa vamo visemi ku longesa vana vavo via Yehova?
16 Vamo visemi ve ku longesa vana vavo via Yehova mu lilimi liavo oku co va kunguluka ku cikungulukilo ni civunga ca mu lilimi lieka. VaCharles va kala na vana vavo va vampuevo vatatu va li mu kati ka miaka 9 na 13. Ve ku kunguluka ku civunga ca mu lilimi lia Lingala. Va handekele nguavo: “Tua kele na ku lilongesa Mbimbiliya na ku lemesa mu vusoko na vana vetu mu lilimi lietu, vunoni tua kele na ku vuezako ntsimbu ya ku handeka na kueha mu Lingala linga vana vetu va lilongese lilimi liaco.”
Lihakelenu kapandi ka ku lilongesa lilimi na ku hana vikumbululo mu ku kunguluka (Talenu vinanga 16, 17)
17 VaKevin va kala na vana vavali va vampuevo umo a li na miaka 5 mukuavo 8. Ve ku lihakela kapandi ka ku va longesa vusunga muomu vana vavo ka ve ku ivuisisa vuino lilimi lia ku cikungulukilo ci va nungulukila. VaKevin nguavo: “Nange na mukua ndzivo yange tue ku lilongesa mu vulika na vana vetu mu lilimi lietu lia Francês, kaha tua lihakela kapandi ka ku kunguluka ku viuano via mu Francês, lumo mu ngonde, kaha mu tue ku kala na matangua a ku huima tue ku ya ku viuano via muhato via mu lilimi lietu.”
18. (a) Vati mukanda ua Loma 15:1, 2 u hasa ku mi kuasa ku hangula vuino nga mu tonda ku kuasa vana venu? (b) Vika va handeka vamo visemi? (Talenu mezi a ku ntsongo ya cilongesa.)
18 Visemi va na pande ku hangula vika vi hasa ku kuasa vana vavo na ku kolesa vusamba vuavo na Yehova. [2] (Talenu mezi a ku tsongo ya cilongesa.) (Ngalata 6:5) VaMuriel va handekele nguavo vutuhu vakevo na yaliavo va tondele ku tualelelaho ku ka pangela ku cikungulukilo ca mu lilimi lieka, va hanguile ku hiluka mu cikungulukilo ca mu lilimi liavo. Omo lia vika? Muomu va tondele ku kuasa vana va kolese vusamba vuavo na Yehova. (Tandenu Loma 15:1, 2.) Matangua ano vaSerge ve ku mona ngecize va hanguile via cili. Kaha va handekele nguavo: “Fume ha tua hilukila ku cikungulukilo cetu ca Francês munetu ua kolele vuasi-vuasi mu lutsilielo na ku limbatiza. Ntsimbu ino ua pua pioneiro ua tsimbu yose. Vuno a li na cizango ca ku hiluka ku civunga ca lilimi lieka!”
TAVESENU LIZI LIA NJAMBI LI MI HETE KU MUTIMA
19, 20. Vati tu hasa ku muesa ngecize tua lema mpundu Lizi lia Njambi?
19 Yehova ua lema vantu vose. Ngeci ua lingisa Mbimbiliya ikaleko mu malimi a engi, linga “vantu vose” va hase ku tantekeya vusunga. (1 Timoteo 2:4) Yehova a tantekeya ngecize nga tu tanda Mbimbiliya mu lilimi lietu tu ka kaniamesa vusamba vuetu neni.
20 Tu vose tua pande ku panga na ndzili yose linga tu kaniamese vusamba vuetu na Yehova. Tu hasa ku lingamo nga tu lilongesa Mbimbiliya mu lilimi li tue ku ivuisisa vuino. Tu ka hasa naua ku kuasa vusoko vuetu ku kaniama mu lutsilielo. Kaha tu ka muesa naua ngecize tua lema mpundu vusunga vua mu Lizi lia Njambi.—Visamo 119:11.
