Cilemo—Cifua ca Seho ya Kama
YEHOVA ua huiminine kapostolo Paulu ku soneka ha vifua 9 vie ku tunda ku sipilitu santu ya Njambi. (Ngalata 5:22, 23) Vifua evi viose via cili ve ku vi sana nguavo “muhako ua sipilitu.” * (Talenu ha litota.) Ou muhako uaco nauo ua kundama ku “vuntu vuze vua vuha” vu va pande ku zala Vakua Kilistu. (Kolose 3:10) Kaha ngue muti u hasa ku ima mihako nga va u tukumuina mema mua cili, na muntu neni a ka kala nevi vifua via cili nga sipilitu santu i panga mua cili mu muono ueni.—Visamo 1:1-3.
Cifua ca ku livanga ca tumbuile Paulu ca pua cilemo. Seho ika ya kala ha cilemo? Paulu ua handekele ngueni nga muli ikeye cilemo cahimo, ua puile ngue “cinanta ca ngoco.” (1 Kolintu 13:2) Vuno cilemo ca pua vika, kaha vati tu hasa ku kala naco na ku ci muesa matangua ose?
CILEMO CA PUA VIKA?
Vutuhu kati ca casi ku lombolola mpundu vika cilemo, vunoni Mbimbiliya ya lombolola vati via fua visinganieka na vilinga via muntu mukua cilemo. Ca ku muenako, muntu mukua cilemo ua kala na ‘lukakatela na ngozi’ kaha ‘ue ku zolela vusunga.’ Nga muntu a li na cilemo, ue ku ‘fuika viuma viose, ue ku tsiliela ku viuma viose, ue ku lavelela viuma viose.’ Ue ku vuila vakuavo cikeketima, ua haka seho vakuavo, kaha ua pua kavusamba ua cili. Vunoni nga muntu kesi na cilemo, ua kala na cipululu, mukua ku lihalesa, kesi na ntsoni, cilumbi, kaha ke ku ecela vakuavo. Vunoni etu ka tu tondo ku muesa evi vifua via ku pihia, tu tonda ku muesa cilemo ca vusunga ku vakuetu, cilemo cize “ka ce ku lilengeyela viuma via civene.”—1 Kolintu 13: 4-8.
YEHOVA NA YESU VE KU MUESA CILEMO CA KU TANTULUKA
“Njambi ikeye cilemo.” (1 Yoano 4:8) Vipanga na vilinga vieni via muesa ovu vukaleho. Cilinga ceni ca kama mu ku muesa cilemo ku vantu ca puile ku tuma Yesu ha mavu mu ku tu yandela na ku tu tsila. Kapostolo Yoano ua handekele ngueni: “Mukemuo cilemo ca Njambi ca solokele muli etu, omo Njambi na tumu Muaneni umo lika ha mavu linga tu yoye hali ikeye. Mukemuo mu li cilemo, kati omo etu tua lemene Njambi, vunoni omo ikeye ua tu lemene, kaha ua tumine Muaneni a pue nkombelo ya maninga ku vipi vietu.” (1 Yoano 4:9, 10) Omo lia cilemo ceni, Njambi a hasa ku tu ecela ku vupi vuetu kaha tu hasa ku kala na lulavelelo na muono.
Yesu ua muesele ngecize ua lemene vantu mua lihanene mu ku linga cizango ca Njambi. Kapostolo Paulu ua tu leka ngueni: “Ku cizango cize vene etu tu na lele ha ku kombeleya muvila ua Yesu Kilistu lumo ku ntsimbu yose.” (VaHevelu 10:9, 10) Na umo muntu uahi ue ku hasele ku muesa cilemo ngeci mueci. Yesu ua handekele ngueni: “Na umo uahi a li na cilemo ca ku pulakana eci, umo a tulila vavusamba veni muono ueni.” (Yoano 15:13) Vuno vantu va ku hona ku tantuluka va hasa ku tambuluisa cilemo ci va va muesa kuli Yehova na Yesu ni? Eyo! Tu ci talenu vati tu hasa ku lingamo.
“ENDENU MU CILEMO”
Paulu ua tu mamuine ngueni: “Puenu vakua ku tambuluisa Njambi, ngue vana va a lema; Kaha endenu mu cilemo ngue omo Kilistu naua na mi leme, kaha omo etu ua liecelele ivene.” (Efeso 5:1, 2) Vika ca lomboloka ku ‘endela mu cilemo’? Ca lomboloka ku muesa cilemo ntsimbu yose. Ka tue ku handeka lika nguetu tua lema vakuetu. Vunoni tue ku ci muesa mu vilinga. Yoano ua sonekele ngueni: “Vana vange va vandende, kati tu leme na lizi cipue na lilimi; vunoni na vilinga na vusunga.” (1 Yoano 3:18) Ca ku muenako, tue ku ambulula “muzimbu ua cili ua vuangana” muomu tua lema Yehova na vakuetu. (Mateo 24:14; Luka 10:27) Tue ku ‘endela mu cilemo’ naua nga tu pua va lukakatela, vakua ngozi, kaha na vakua ku ecela. Tue ku niunga eci cimamuna: “Ngue Muangana [Yehova] ua mi ecelele enu, ngecize naua lingenu enu.”—Kolose 3:13.
Nga tu handekela vakuetu mu ku va sungamesa ni ku va mamuna, ka ca lombolokele ngecize ka tua kele na cilemo. Ca ku muenako, vamo visemi mu ku holuesa muana, ve ku mu lingila viose via tonda. Vunoni cisemi uze ua lema muaneni, ue ku mu sungamesa nga ci tondeka. Na vuno vene, vutuhu Njambi ikeye cilemo, vunoni ue ku longesa ni ku sungamesa ‘uose uze ya lema.’ (VaHevelu 12:6) Ngeci mukemuo, ca pua ku muesa cilemo nga tu sungamesa vakuetu ni vana hose ha tondeka. (Visimo 3:11, 12) Vunoni, vulukenu ngecize, vintsimbu via vingi tu vose tue ku honoua ku muesa cilemo muomu ka tua tantulukile. Tu vose tu hasa ku vueza ku kapandi ketu ka ku muesa cilemo. Vati tu hasa ku lingamo? Tu ci hilulenu ha vinjila vitatu.
VATI TU HASA KU KALA NA CILEMO?
Ha katete, vundilenu Njambi linga a mi hane sipilitu santu yeni, ikeyo ye ku lingisa muntu a muese cilemo. Yesu ua ambele ngueni Yehova ue ku “hana sipilitu santu kuli vaze ve ku mu vundila.” (Luka 11:13) Ngeci tu hasa ku kala na vusunga nguetu nga tu vundila sipilitu santu na ku i tavesa ku tu kuasa, cilemo cetu ci ka livuezelela cikuma. (Ngalata 5:16) Ca ku muenako, nga mua pua mukuluntu mu cikungulukilo, vundilenu sipilitu santu i mi kuase ku ka muesa cilemo omo mu ka handekela vakuenu ku hitila mu Mbimbiliya. Nga mua pua cisemi, nenu mu hasa ku lomba sipilitu santu ya Njambi i mi kuase omo mu sungamesa vana venu, kati mu vukenia vunoni mu cilemo.
Ca mu civali, hilulenu vuino ha vati Yesu ua muesele cilemo ambe omo vakuavo va mu yandesele. (1 Petulu 2:21, 23) Nga muntu a mi nienguesa ni a mi linga vumo vuhenge, lihulenu enu vavene nguenu, ‘Nga Yesu ikeye na kala mu cihela cange nga vati na lingi?’ Umo ndokazi ua lizina Leigh ua muene ngecize ku lihula eci cihula ce ku mu kuasa ku singanieka ntsimbu kanda a linge vimo. Ua handekele ngueni: “Tangua limo, mukuetu ku vipanga ua nji handekele mua ku pihia ku hitila mu email ya tumine ku vakuetu ku tuala ha vipanga vi nje ku linga. Via nji vavalele cikuma ku mutima. Vunoni nja lihulile nguange, ‘Vati nji hasa ku tambuluisa Yesu ku tuala ha vati nji linga ou muntu?’ Mu nima ya ku singanieka ha vati Yesu ue ku lingile, nja hanguile ku tundisa mutima ku vimpande viaco na ku vi ecela. Kaha, mu nima ya ntsimbu nja tantekeyele ngecize uze mukuetu nkuma ua kele na vumo vuvezi kaha uomine cikuma mutima. Ngeci nja muene nguange halumo vize via sonekele ka vi lingile ku cizango ceni mpundu. Ku singanieka ha cilemo ca muesele Yesu ambe mu va mu yenguile ku vakuavo, ca nji kuasele linga nange nji muese cifua ca cilemo caco kuli uze mukuetu.” Mua vusunga, nga tu tambuluisa Yesu, netu tu ka muesa cilemo ku vakuetu ntsimbu yose.
Ca mu citatu, lilongesenu vati mu hasa ku muesa cilemo ca ku lihana. Eci cikeco ca pua citantekeyeso ca vakua ku kava Yesu va vusunga. (Yoano 13:34, 35) Yesu ua muesele eci cifua ca cilemo, kaha ua tu sila lungano lua ku tantuluka. Mu njila ika honi? Mu ku seza lilu, Yesu “ua limuaniene ivene” omo lietu, kaha “uononokele [na] ku ku-tsa” ceni. (Filipu 2:5-8) Nga tu tambuluisa cilemo ca ku lihana ca Yesu, vilinga na visinganieka vietu vi ka
lifua na vieni, kaha tu ka tuameka vizango via vakuetu ku lutue lua vietu.VIVEZIKISO VIA KALA HA KU MUESA CILEMO
Kua kala vivezikiso via vingi mu ku muesa cilemo. Tu ci hilulenu vivali:
-
CIVUNGA CA VAMUANETU MU MAVU OSE: Omo lia ku lilema umo na mukuavo, tua tantekeya nguetu mu nkala cikungulukilo ci tu ya, vamuanetu va ka tu tambula na mavoko avali. Mua vusunga vene, ca pua ku vezika ca kama ku tantekeya ngecize “vana va nokuenu va lihano ha mavu” va mi lema! (1 Petulu 5:9) Tu hasa lika ku uana cifua ca cilemo caco ha kati ka vangamba va Njambi.
-
CIYULO: Ku ‘liyandela ha kati ketu umo na mukuavo na cilemo’ ce ku tu kuasa ku ivua ndzolela omo lia “lizitiko lia ciyulo.” (Efeso 4:2, 3) Tue ku mona eci ciyulo caco ku viuano vietu via mu kati ka simano, ku viuano via limbo, na ku viuano via muhato. Mua vusunga, mu mavu ano a nkole, ciyulo ca cifua eci ca cikalu ku ci uana. (Visamo 119:165; Isaya 54:13) Nga tu lengeya ciyulo ha kati ketu na vakuetu, tu ka muesa ngecize tua va lema mpundu, kaha eci ce ku vuisa Tatetu ua muilu ndzolela.—Visamo 133:1-3; Mateo 5:9.
“CILEMO CI KOLESA”
Paulu ua sonekele ngueni: “Cilemo cikeco ci kolesa mutima.” (1 Kolintu 8:1) Mezi aco a lomboloka vika? Ku mukanda ua 1 Kolintu kapitulu 13, ka ve ku tumbula vantu nguavo “Samo ya Cilemo,” Paulu ua lombolola vati cilemo ce ku kolesa. Cilemo ce ku tuameka cizango ca muntu ueka. Cilemo ce ku haka seho ku viuma vi va tondeka vakuavo. (1 Kolintu 10:24; 13:5) Mu ku linga cilemo ce ku lisingimika, ce ku haka seho ku via vakuavo, ca kala na lukakatela na ngozi, ce ku kolesa cilemo ca vavusoko kaha na mu vikungulukilo mue ku kala ku litavasiana.—Kolose 3:14.
Kua kala vinjila via vingi via ku mueselamo cilemo ku vakuetu, vunoni cilemo cetu kuli Njambi cikeco ca hiana vikuavo viose ku seho na ku ku kolesa. Omo lia vika? Muomu cilemo cetu kuli ikeye ce ku tu pandakana hamo! Vantu va visemua viose, vifua viose, na malimi ose va li mu ku lemesa Yehova hamo, na ku mu “pangela na mutima umo lika.” (Zefania 3:9) Tu lihakelenu kapandi ka ku muesa eci cifua ca seho ya kama ca ku muhako ua sipilitu santu ya Njambi matangua ose.
^ cin. 2 Eci ci na pu cimpande ca ku livanga ku vimpande 9 vi ka lombolola nkala muhako ua sipilitu.