1, 2. (a) Vika vi hasa ku tu lingisa ku hula nguetu, “Ntsimbu ingahi?” (b) Omo lia vika malungano a vangamba va Njambi va ku nima eku tu kaniamesa?

“ZINTSIMBU zingahi?” Eci cihula va ci lingile kuli vapolofeto Isaya na Havakuke. (Isaya 6:11; Havakuke 1:⁠2) Omo Muangana Ndaviti ua sonekele Samo 13, ua lingile eci cihula vintsimbu viuana. (Visamo 13:​1, 2) Kaha omo Yesu Kilistu ua kele ha kati ka vantu va ku hona lutsilielo, ua hulile ngueni: “Ntsimbu ingahi?” (Mateo 17:17) Netu lelo lino halumo tu hasa ku hita mu visoti vi tu lingisa ku hula cihula caco.

² Visoti vika? Halumo omo lia vumo vuhenge vu na tu solokela. Ni tu li na ku vavala ni ku kulupa. Ni tu li na cihonda omo lia ku yoyela mu “zintsimbu zia ku kaluua.” (2 Timoteo 3:⁠1) Ni halumo vilinga via ku pihia via vantu va tua kala navo vi li na ku tu zeyesa na ku tu vuisa vusiua. Mua vusunga, via vingi vi hasa ku tu zeyesa, vunoni ce ku tu kaniamesa ku  tantekeya ngecize Yehova ka payele vangamba veni va mu lingile eci cihula ku nima.

3. Vika vi hasa ku tu kuasa ku kolesa nga tu li mu cisoti ca cikalu?

³ Vika vi hasa ku tu kuasa nga tu li mu cisoti ca cikalu? Tiango, ntsongo ya Yesu, va mu huiminina ku soneka ngueni: “Ngoco vene, vamuanetu, kalenu na ntsintsa, noho ku-iza ca Muangana.” (Tiango 5:⁠7) Ngeci mukemuo tu vose tua pande ku muesa ntsintsa. Vuno ntsintsa ya pua ika, kaha vati tu hasa ku muesa eci cifua ca seho?

4, 5. (a) Ntsintsa ya pua ika, kaha vati tu hasa ku pua vakua ntsintsa? (b) Vati Tiango ua lombolola ntsintsa? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

⁴ Mbimbiliya nguayo ntsintsa ya pua cifua ce ku tunda ku sipilitu santu ya Njambi. Ca ku hona vukuasi vua Njambi, ca cikalu vantu va ku hona ku tantuluka ku muesa ntsintsa mu visoti via ku kaluua cikuma. Ntsintsa ya pua vuana vua ku tunda kuli Njambi, kaha nga tu kala na ntsintsa tu ka muesa cilemo cetu kuli Yehova na vakuetu. Nga ka tua kele na ntsintsa, cilemo ca ha kati ketu na vakuetu ce ku tepuluka. (1 Kolintu 13:4; Ngalata 5:22) Ntsintsa ya pua ika? Ya pua ku kolesa na ndzolela mu visoti via vikalu na ku vi mona mu njila ya cili. (Kolose 1:11; Tiango 1:​3, 4) Ntsintsa i hasa ku tu kuasa ku pua vakua vusunga kuli Yehova ambe nga tu hita mu citanga ca ku linga na ha meso vui. I hasa naua ku tu kuasa ku viana ku lingula nga va tu yandesa. Mbimbiliya nguayo tu pande ku kala na cizango ca ku lavelela. Eci ca pua cuma ca seho ci tua lilongesa ku Tiango 5:​7, 8. (Tandenu.)

⁵ Vika tua pande ku kela na cizango ca ku lavelela Yehova a sungamese viuma? Ndongesi Tiango ua tu setekesa na ndimi. Vutuhu ndimi ue ku linga cose mu ku kuva mbuto yeni, ka hasa ku nokesa niondzi ni ku zanguisa ku kola ca vimbuto. Ue ku tondeka ku kala na ntsintsa mu ku lavelela “mihako ize ya seho ya ha mavu.” Na vuno vene, omo tu lavelela ku lipuisamo ca vikulaheso via Yehova, kua kala viuma via vingi vintsa ka tu hasa ku alulula. (Mako 13:​32, 33; Vilinga 1:⁠7) Vunoni tua pande ku lavelela na ntsintsa, ngeci mua ndimi.

6. Vika tu hasa ku lilongesa ku lungano lua kapolofeto Mika?

⁶ Kapolofeto Mika ua hitile mu visoti via vikalu, ngue mu tue ku lihita navio etu matangua ano. Ua yoyele mu ntsimbu ya ku sika ca muangana ua ku pihia cikuma Ahaze. Ngeci mukemuo, mu cifuti cize mua sulile vupi na lizangamena. Viuma via hianene cikuma ku pihia ngeci Mbimbiliya nguayo vantu va kele na ku linga vupi “na zindzili.” (Tandenu Mika 7:​1-3.) Mika ua tantekeyele ngueni ka kele na ndzili ya ku alulula vuhenge vuaco. Vika ua lingile? Ivene ua tu lomboluela ngueni: “Vunoni ange ni, nji ka tala kuli Yehova; nji ka tumamena Njambi ya vuovoke vuange: Njambi yange a ka nji ivua.” (Mika 7:⁠7) Ngeci mua Mika, netu tua pande ku muesa cizango ca ku “tumamena.”

7. Omo lia vika ka tua pandele ku lavelela ngoco Yehova?

⁷ Nga tu ka kala na lutsilielo ngue lua Mika, tu ka muesa cizango ca ku lavelela Yehova. Etu ka tua puile ngue muntu ali na ku vandamena mu kamenga litangua lia ku mu tsiha. Muomu muntu uaco ke ku lavelela litangua  liaco na ndzolela, ve ku mu kakateya ku lavelela. Etu tue ku lavelela mu cifua ceka! Tua kala na cizango ca ku lavelela Yehova muomu tua tantekeya ngecize ha ntsimbu yaco, Yehova a ka puisamo cikulaheso ca ku tu hana muono ka ue ku hua! Ngeci tue ku muesa “ntsintsa ya ngozi hamo na ndzolela.” (Kolose 1:​11, 12) Omo tu li na ku lavelela, tue ku zangama linga kati tu uile mu ngandzo ya ku linienga nguetu Yehova ali na ku simbula cikuma. Ku lingamo, ka ci ka mu ya ku mutima.​—⁠Kolose 3:⁠12.

8. Vika tu lilongesa ku vamala na vampuevo va lutsilielo va ku laza?

⁸ Vika vi tu kuasa ku kala na cizango ca ku lavelela? Tu hasa ku hilula ha muono ua vamala na vampuevo va lutsilielo va yoyele ku nima, kaha va lavelele na ntsintsa Yehova a ku puisemo vikulaheso vieni. (Loma 15:⁠4) Omo tu hilula ha malungano avo, ca pua ca cili ku singanieka ha ntsimbu ingahi va lavelele, omo lia vika va kele na cizango ca ku lavelela, na vati Yehova ua vezikisile ntsintsa yavo.

9, 10. Miaka ingahi Avilahama na Sala va lavelele muli Yehova?

⁹ Tu hilulenu ha lungano lua Avilahama na Sala. Mu “ku tsiliela na lukakatela” va hasele ku “suana matavasiano.” Mbimbiliya nguayo omo Avilahama “ua kakatelele na ntsintsa,” Yehova ua mu kulahesele ngueni a ka mu vezikisa na ku mu puisa ise ya cifuti ca kama. (VaHevelu 6:​12, 15) Omo lia vika Avilahama ua pandele  ku muesa ntsintsa? Muomu cikulaheso caco ca ambatele ntsimbu ya kama amba ci lipuisemo. Lia 14 ya Nisane ya 1943 Tele Kilistu Kanda Eze, Avilahama na Sala na vusoko vuavo vuose va zavukile Ndonga ya Yufelate na ku kovela mu Cifuti ci va va Kulahesele. Vutuhu ngoco, Avilahama kasi ua pandele ku vandamena miaka 25 ku semuka ca muaneni Isake, na miaka ikuavo 60 ku semuka ca vatekulieni Esau na Yakomba.​—VaHevelu 11:⁠9.

¹⁰ Avilahama ua suanene cihela ca ku pua kulihi mu Cifuti ci va mu Kulahesele? Mbimbiliya ya kumbulula nguayo Yehova “ka mu hele vusuana na vumo vuahi mu cikeco, houe, cipue ha ku haka ciliato ceni: kaha ua litavasianene ku mu hiaco a ci fuke, na ku mbuto yeni mu nima yeni, na haze te kanda a kala na muana.” (Vilinga 7:⁠5) Cikulaheso caco ca lipuisilemo lika mu nima ya miaka 430 tunde ha zavukilile Avilahama Ndonga ya Yufelate, amba vuose mbuto yeni ya puile cifuti ca suanene cize cihela.​—Ezundu 12:40-42; Ngalata 3:17.

11. Omo lia vika Avilahama ua kele na cizango ca ku lavelela, kaha vivezikiso vika a ka uana omo lia ntsintsa yeni?

¹¹ Avilahama ua kele na cizango ca ku vandamena muomu ua kele na vusunga ngecize Yehova a ka puisamo vikulaheso vieni. Ua tsilielele muli Yehova. (Tandenu VaHevelu 11:​8-​12.) Avilahama ua lavelele na ndzolela vutuhu ka muene ku lipuisamo ca vikulaheso viose via Njambi. Vunoni a ci singaniekenu ndzolela ya kevua Avilahama mua ka sanguka mu citungu ha mavu. A ka komoka mua ka tanda via muzimbu ueni na ua vusoko vueni mu mitamba ya yingi ya Mbimbiliya. * (Talenu ha litota.) Singaniekenu naua ndzolela ya kevua mua ka tantekeya mutamba ua seho ua kele nauo mu ku lipuisamo ca vikulaheso via Yehova ku tuala hali Mesiya! Tu li na vusunga nguetu a ka mona ngecize kapandi ka lihakelele mu ku lavelela vikulaheso viaco, ka ka ile mu ngoco.

12, 13. Omo lia vika Yosefe ua tondekele ntsintsa, kaha vati ua muesele cifua ca cili mu ku lavelela?

¹² Yosefe, mutekuluila ua Avilahama neni ua muesele cizango ca ku lavelela. Vakuavo va mu lingile vuhenge vua kama. Ha katete vamuanaye va mu landesele ku vundungo tele ali na miaka 17. Kaha mu nima ya ntsimbu, va mu vangeyele ngecize ua tondele ku limona ku mivila na mpuevo ya muangana ueni ku ndzili, ngeci va mu mbilile mu kamenga. (Njenisisi 39:​11-​20; Visamo 105:​17, 18) Vutuhu Yosefe ua puile ngamba ua ku ononoka ua Njambi, visoti via hitile via puile ngue kasitiku kati vivezikiso. Vunoni mu nima ya miaka 13, viose via alulukile. Yosefe va mu patuile mu kamenga, kaha ua hatele Muangana ua mu Ingito ku vukama.⁠​—⁠Njenisisi 41:​14, 37-43; Vilinga 7:​9, 10.

¹³ Vuno Yosefe ua tavesele vuze vuhenge vu sasese muono ueni ni? Vuno ua vuile ngecize Yehova ua mu suvile? Houe. Yosefe ua lavelele na ntsintsa. Vika via mu kuasele? Lutsilielo lueni muli Yehova. Uevuisisile ngecize Yehova ue ku mona viose. Eci tu hasa ku ci muena ku mezi a lekele vamuanaye, ngueni: “Kati mu ivue vuoma. Muomu yange nja sintsila Njambi ni? Kaha omo enu ni, enu mua nji tumbuilile vupi,  vunoni Njambi na nji tumbuilileco via cili, mu ku lingisa, ngue mu ca lingi ku litangua lia lelo, ku ohiela vantu va vengi ku muono.” (Njenisisi 50:​19, 20) Yosefe ua tantekeyele ngecize ku lavelela vivezikiso via Yehova ka ca puile ku lisina ngoco.

14, 15. (a) Omo lia vika ntsintsa ya Ndaviti ye ku komouesa? (b) Vika via kuasele Ndaviti ku lavelela na ntsintsa?

¹⁴ Muangana Ndaviti neni va mu hitisile mu vuhenge vua vuingi. Yehova ua vuavesele Ndaviti a ka pue muangana ua Isaleli tele a ci li kanike. Vunoni Ndaviti ua lavelelele miaka 15, amba vuose ua puile muangana ua muyati ueni. (2 Samuele 2:​3, 4) Mu miaka yaco, vintsimbu vimo Ndaviti ua kele na ku tina na ku vanda muomu Muangana Saulu ua tondele ku mu tsiha. * (Talenu ha litota.) Omo liaco, Ndaviti ka hasele na ku tunga ndzivo yeni. Ua ka kele mu cifuti ceka ni ku vanda mu vimpako via mincinda ya mu musenge. Mu nima ya ntsimbu, Saulu va mu tsihile ku ndzita. Vutuhu ngoco, Ndaviti kasi ua pandele naua ku lavelela imo miaka 7 amba vuose ua puile muangana ua cifuti cose ca Isaleli.​—⁠2 Samuele 5:​4, 5.

¹⁵ Omo lia vika Ndaviti ua kele na cizango ca ku lavelela na ntsintsa? Ua tu hana cikumbululo mu Samo ize vene ya hulile luuana ngueni: “Zintsimbu zingahi?” Ua handekako ngueni: “Vunoni ange nji na tsiliela mu ngozi yove; Mutima uange u ka viukilila mu vuovole vuove. Nji kemba kuli Yehova, muomu na lingi ngozi nange.” (Visamo 13:​5, 6) Ndaviti ua tantekeyele ngecize Yehova ua mu lemene kaha a ka mu muesa lukakatela ntsimbu yose. Ua singaniekele ha vintsimbu vi a mu kuasele Yehova ku nima, kaha ua lavelele na ndzolela ha ntsimbu ye ku manusuile Yehova vieseko vieni. Ndaviti ua tantekeyele ngecize ku lavelela vivezikiso via Yehova ka ca puile ku lisina ngoco.

16, 17. Vati Yehova na Yesu va muesa malungano a kama a ku lavelela?

¹⁶ Yehova ke ku tu leka ku linga viuma ka kele na cizango ca ku linga ikeye ivene. Mua vusunga, lungano lua kama cikuma lua ku lavelela ikeye ua lu muesa. (Tandenu 2 Petulu 3:⁠9.) Ca ku muenako, makulukazi a miaka ku nima mu citungu ca Endene Satana ua vangeyele Yehova ku pua muangana ua ku pihia. Vunoni Yehova ue ku “lavelela na ntsintsa” ntsimbu ya ka lelesa mu vutuntu lizina lieni. Kaha mu keza vivezikiso via vingi kuli vaze ve ku “mu tumamena.”​—⁠Isaya 30:​18.

¹⁷ Yesu neni ue ku muesa cizango ca ku lavelela. Mua kele ha mavu, uononokele na ha ku-tsa ceni. Mu muaka ua 33, ua ka soluele seho ya cikombelo ceni kuli Yehova muilu. Vunoni ua pandele ku lavelela na mu muaka ua 1914, amba vuose ua puile Muangana. (Vilinga 2:​33-35; VaHevelu 10: 12, 13) Kaha kasi na pande naua ku lavelela noho ku ntsongo ya Lukulukazi lia Miaka ya ku Sika ceni, amba vitozi veni vose va ka hue ku nonga. (1 Kolintu 15:25) Ntsimbu yaco ya kama cikuma ku i lavelela. Vutuhu ngoco, ku lavelela vivezikiso viaco ka ca puile ku lisina ngoco.

18, 19. Vika vi ka tu kuasa ku kala na cizango ca ku lavelela na ntsintsa?

¹⁸ Ngue mu tua mono, Yehova a tonda tu pue vakua ntsintsa, na ku muesa cizango ca ku lavelela. Vika vi ka tu kuasa ku lingamo? Tua pande ku vundila sipilitu santu yeni, muomu ntsintsa ye ku tunda

ku sipilitu santu ya Njambi. (Efeso 3:16; 6:18; 1 Tesalonika 5:​17-19) Ngeci mukemuo lambelelenu Yehova a mi kuase ku lavelela na lukakatela!

¹⁹ Mu vuluka vika via kuasele Avilahama, Yosefe, na Ndaviti ku lavelela na ntsintsa vikulaheso via Yehova? Via puile lutsilielo na ku kulahela muli Yehova. Ka va tualele lika mana kuli vakevo vavene na vize vi va tondele, houe. Nga tu hilula ha vivezikiso vi va tambuile, netu tu kevua ndzili ya ku lavelela na ntsintsa.

20. Kapandi kaka tua pande ku lihakela?

²⁰ Ngeci mukemuo, ambe nga tu pinda na vieseko, tua lihakela kapandi ka ku “lavelela na ntsintsa.” Vintsimbu vimo tu hasa ku ka hula nguetu: “Nji lavelela zintsimbu zingahi, A Yehova?” (Isaya 6:​11) Vunoni na vukuasi vua sipilitu santu ya Njambi, tu hasa ku tambuluisa lungano lua Yelemiya mu ku handeka nguetu: “Yehova ikeye mutamba uange, Ngoco vene nji ka mu lavelela.”​​—⁠Viniengo 3:​21, 24.