Vihula via Vakua ku Tanda
Omo lia vika muzimbu ua sonekele Mateo ku tuala ha muono ua Yesu ku vunike ua litepa na muzimbu ua Luka?
Muzimbu ua Mateo ku tuala ha ku semuka ca Yesu na muono ueni ku vunike ua litepa na muzimbu ua Luka muomu nkala mukua ku soneka ua tualele mana ha visinganieka na yoyesi ya muntu ueka.
Muzimbu ua Mateo ua tsindika cikuma hali Yosefe. Ua lombolola via lingile Yosefe omo ua vuile ngecize Maliya a li na lizimo, na vati kangelo ua mu lomboluelele cimpande caco mu cilota, kaha na vati ua kavele vimamuna via kangelo uaco. (Mateo 1:19-25) Ua lombolola naua vati kangelo ua mamuine Yosefe mu cilota linga a tinine ku Ingito na vusoko vueni na ku ononoka ca muesele. Mateo ua handeka naua ngueni Yosefe ua lotele kangelo ua mu lekele a hiluke ku Isaleli, ngeci ua hilukile kaha ua ka tungile ku Nazaleta. (Mateo 2:13, 14, 19-23) Mu tupitulu tuvali tua katete tua Muzimbu ueni, Mateo ua tumbula lizina lia Yosefe lua ku pua 8, vunoni lia Maliya luuana lika.
Vunoni muzimbu ua Luka ua tsindika hali Maliya. Ua lombolola via kangelo Ngambiele ua solokele kuli Maliya, na vungendzi vua Maliya kuli kavusoko keni Elizambeta, kaha na mezi a handekele Maliya mu ku sangala Yehova. (Luka 1:26-56) Ua lombolola naua mezi a lekele Simione kuli Maliya ku tuala ha lamba ya ka mona Yesu. Kaha Luka ua lombolola naua via vungendzi vua ile Yesu na vusoko vueni ku tembele tele ali na miaka 12. Cipue mu muzimbu ou, Luka ua tumbula mezi a Maliya, kati a Yosefe, kaha ua muesa vati Maliya ua vuile ku mutima ku tuala ha viuma via solokele. (Luka 2:19, 34, 35, 48, 51) Mu tupitulu tuvali tua katete tua Muzimbu ueni, Luka ua tumbula lizina lia Maliya vintsimbu 12, vunoni lia Yosefe lutatu lika. Ngeci mukemuo Mateo ua tu leka cikuma via visinganieka na vilinga via Yosefe. Vunoni Luka, ua tsindika ha visinganieka na viuma via muene Maliya.
Cikota ca vusoko vua Yesu naco va ci soneka mua ku liseza kuli Mateo na Luka. Mateo ua soneka mukana ua vusoko vua Yosefe na ku muesa ngecize Yesu, mu ku pua muana ua Yosefe, ua kele na mpoko ya ku masiko ya ku suana ha vuangana vua Ndaviti. Omo lia vika? Muomu Yosefe ua puile ua ku cikota ca Muangana Ndaviti ku hitila muli muaneni Solomone. (Mateo 1:6, 16) Vunoni Luka, ua soneka mukana ua vusoko vua Maliya na ku muesa ngecize Yesu ua kele na mpoko ya ku cisemua ya ku suana ha vuangana vua Ndaviti muomu “ua semuuile ku cikota ca Ndaviti ku ntsitu yeni.” (Loma 1:3) Omo lia vika? Muomu Maliya ua puile ua ku cikota ca Muangana Ndaviti ku hitila muli muaneni Natane. (Luka 3:31) Vunoni omo lia vika Luka ka tumbuile Maliya ku pua muana Heli, vutuhu ikeye ise? Muomu ku laza, nga va soneka mukana ua vusoko, masiko a tavesele lika ku soneka mazina a vamala. Ngeci mukemuo, omo Luka ua sonekele via Yosefe na ku mu tumbula ku pua muana Heli, vantu vevuisisile muzimbu uaco ku lomboloka ngecize Yosefe ua puile isemueno ya Heli.—Luka 3:23.
Mikana ya cikota ca vusoko vua Yesu i va tumbula mu Mizimbu ya Mateo na Luka, ya hana vukaleho ngecize Yesu ua puile mpundu Mesiya ya kulahesele Njambi. Vukaleho vua Yesu ku pua mukua cikota ca Muangana Ndaviti vua tsimanene cikuma, cipue vaFaliseo na vaSanduseo ka va hasele ku vu vianene. Mizimbu ya Mateo na Luka ku tuala ha cikota ca vusoko vua Yesu ye ku kaniamesa lutsilielo luetu na ku tu hana vusunga ngecize vikulaheso vikuavo via Njambi navio vi ka lipuisamo mpundu.