Skip to content

Skip to table of contents

VIA MU MIZIMBU YETU YA LAZA

“Tangua Lika tu ka Kala na Cikuavo ca Limbo Ciuano?”

“Tangua Lika tu ka Kala na Cikuavo ca Limbo Ciuano?”

MU MUAKA ua 1932, mu Mbonge ya Mexico mua sulile cikuma vantu, va tuvakanene 1.000.000. Ngeci ku ntsongo ya Novembro ya muaka uze, va hakelemo lua katete vieke vie ku imika makalu. Vutuhu eci ca vuisile vantu ndzolela. Vunoni kua kele cuma ceka ca nehele ndzolela ya kama ku vantu. Vakua mizimbu va ile ku vutulilo vua kumboyo na makina a ku kupuisa, mu ku lavelela ngendzi ua ku lifuila. Iya? Ntuamena ua Civunga ca Watch Tower, ua lizina Joseph F. Rutherford. Vakaleho va Yehova va mu mbonge ize navo va ile mu ku tambula Muanetu Rutherford, uezile mu ku likungulula navo ku ciuano ca muhato ca matangua atatu.

Mukanda A Idade de Ouro, ua handekele nguauo: “Tu li na vusunga ngecize eci ciuano va ka tualelelaho ku ci vuluka, muomu ci na kuasa cikuma” ku sanduola vusunga mu Mexico. Vunoni ciuano caco ka ca puile ca kama, kaha vantu va ku pua 150 lika va solokeleko. Omo lia vika honi ca puile ca seho ya kama?

Tele kanda ku kale ciuano caco, vusunga ka vua lisanduokele cikuma mu Mexico. Tunde mu 1919, mua kele viuano via limbo via vindende, vunoni numelu ya vikungulukilo ya tepulukile mu nima ya muaka uze. Mu 1929, mu va sokoluele mbetele ya mu Mbonge ya Mexico, ca monekele ngue vusunga amba vu kola, vunoni kasi kua kele vimo visoti vi va pandele ku manusula. Lukungulukilo lua mamuine vakolportore (mu va kele na ku sana laza vapioneiro) nguavo kati va pandakane mingoso na ku ambulula. Umo kolportore ua nienguele cikuma omo liou muzimbu ngeci ua tundile mu vusunga na ku sokolola civunga ca lika lieni. Mu ntsimbu yaco naua, mukuluntu ua Mbetele va mu sintsile omo lia vumo vupi vua kele na ku linga. Ngeci mukemuo Vakaleho va lisupile mu Mexico va tondekele ku va kaniamesa.

Muezile Muanetu Rutherford, ua va kaniamesele cikuma na vimpande vivali via hanene ha ciuano, kaha na vimpande vikuavo vitanu via tuhukile mu cisandzi. Ya puile ntsimbu ya katete i va pangesele vamuanetu cisandzi mu ku ambulula mu Mexico yose. Mu nima ya ciuano va hanguile muanetu ueka a pue ntuamena ua Mbetele. Vakaleho va sulile na ntuima, kaha na vukuasi vua Yehova, va tualeleho ku ambulula.

Ciuano ca muhato ca mu 1941, ku Mbonge ya Mexico

Mu muaka ua hateleko, 1933, va lingile viuano vivali mu cifuti cize, cimo mu Veracruz, cikuavo mu Mbonge ya Mexico. Vamuanetu kuze va kele na ku fuitangana, kaha cipanga ca kele na ku ya ku lutue. Ca ku muenako, mu Fevereiro ya 1931, kua kele vakua ku ambulula va ku pua 82. Vunoni mu 1941, va livuezelele cikumakuma! Vantu va ku heta 1.000 vezile ku Mbonge ya Mexico ku Ciuano ca Limbo ca mu 1941.

“VANTU VA VENGI NGUE VAMPUKA MU VITAPALO”

Mu 1943, Vakaleho va putukile ku lania vantu ku Ciuano ca Limbo ca mutue “Cifuti ca ku Patuka” (“Free Nation”) ci va viukisile ku hitisa mu vimbonge 12 via mu Mexico. * (Talenu ha litota.) Va lingilemo mu ku lipatakana mapapelo avali a mizimbu, a va zalele ha vintulo, na mu miongo. Vakaleho va putukile ku pangesa vitantekeyeso viaco mu ku lania vantu ku viuano tunde mu muaka ua 1936.

Mukanda ua mu 1944 ua muesa civunga ca vamuanetu va na zala vitantekeyeso ha vintulo na mu miongo ku Mbonge ya Mexico

Cipanga ca ku lania vantu na vize vitantekeyeso ca vezikile cikuma mu Mbonge ya Mexico, ngeci mukanda ua mizimbu La Nación ua handekele ku tuala ha Vakaleho va kele ku ciuano, nguauo: “Litangua lia katete va va lekele ku lania vantu vakuavo. Vunoni lia mukuavo, vantu va lanene cikumakuma ka va fuilemo mu lipela lia ciuano.” Vakua Vulombelo vua Katolika ka va viukilile, ngeci va putukile ku luisa Vakaleho. Vunoni vamuanetu ka va vuile vuoma. Va tualeleleho ku lania vantu ku ciuano. Kaha mukanda La Nación naua nguauo: “Vantu va mu mbonge vose va va muene.” Vamo va kele na ku handeka nguavo, “vamuanetu va va puisile ngue ‘vitantekeyeso via ku laniesa vantu.’” Cimpande caco ca muesele naua cikupulo ca vamuanetu va li mu vitapalo via Mbonge ya Mexico, na ku soneka kuintsi liaco nguavo: “Vantu va Vengi Ngue Vampuka mu Vitapalo.”

MIHELA YA “KU VOTSIKA NA KU TUIMAKU HIANA HA SIMENTU YA NGOCO”

Ku miaka ize, cingi ca Vakaleho va lihakelele kapandi ka kama linga veze ku vimo viuano via muhato mu Mbonge ya Mexico. Cingi ca vamuanetu va tundile ku membo a mu musenge, a kele ku matenda a kumboyo ni vene vitapalo. Vamuanetu va cimo cikungulukilo va sonekele nguavo, “Kuno ka kua kele vieka, telégrafo lika.” Ngeci mukemuo vamuanetu va pandele ku endela ha vimulu ni ha mikono matangua a engi linga va ka hete ku lutenda lua kumboyo ye ku va tualele ku mbonge kua hitilile ciuano.

Cingi ca Vakaleho va puile vihutu kaha va vandende lika va hasele ku ya ku ciuano. Mu va ka hetele, cingi cavo va ka tulilile ku vindzivo via vakuavo Vakaleho, kaha va va tambuile na mavoko avali na ku va muesa cilemo. Vakuavo va ka kosele mu Vindzivo via Vuangana. Ntsimbu imo, vamuanetu kampe 90 va ka kele ha Mbetele, kaha va kosele ha vikasa via mikanda. Mukanda ua Muaka ua handekele nguauo vamuanetu vaco va santselele cikuma mu ku kosa ha vikasa muomu via puile via “ku votsika na ku tuima ku hiana ha simentu ya ngoco.”

Kuli vaze Vakaleho, ku hasa ku likungulula na vamuanaye, ca hianene viose vi va pihisile mu ku-iza ku ciuano. Matangua ano mu Mexico muli Vakaleho va tuvakana 850.000 kaha navo ve ku muesa ku santsela ca kama. * (Talenu ha litota.) Muzimbu ua mu Mukanda ua Muaka ua 1949 ua handekele nguauo ndzili yose i va lingile vamuanetu mu ku ya ku ciuano ka ya tepuluile ntuima yavo mu ku lemesa ca vusunga. Mu nima ya nkala ciuano ca limbo vamuanetu va kele “na ku ci simutuila mu ntunda ya kama.” Cihula ci va kele na ku hilukila-hilukila cikuma vamuanetu ca puile, “Tangua lika tu ka kala na ciuano ca limbo cikuavo?”​—Via mu mizimbu yetu ya laza ya ku Amerika Central.

^ cin. 9 Ku liya na Mukanda ua Muaka (Anuário) ua mu 1944, ciuano caco ca tsimanesele cikuma Vakaleho va Yehova mu Mexico.

^ cin. 14 Ku Mexico, vantu va ku pua 2.262.646 va solokele ku Mulalelo ua 2016..

Mukanda ua mu 1944 ua muesa civunga ca vamuanetu va na zala vitantekeyeso ha vintulo na mu miongo ku Mbonge ya Mexico