1. Vika via muesa ngecize Yehova ua pua cihuanga?

YEHOVA tele kanda a putuke ku tanga viuma, ua kele lika lieni. Vunoni ka vingilikile vuana vueni vua muono. Ngeci ua hanguile ku tanga tungelo muilu na vantu ha mavu. Njambi ua ndzolela Yehova, ua lema ku hana vakuavo viuma via cili. (1 Timoteo 1:11; Tiango 1:17) Kaha mu ku linga Yehova ua tonda netu tu kale na ndzolela, ue ku tu longesa ku pua vihuanga.​—Loma 1:20.

2, 3. (a) Omo lia vika ku pua vihuanga ce ku tu nehela ndzolela ya vusunga? (b) Vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

² Njambi ua tangele vantu mu cifua ceni. (Njenisisi 1:27) Eci ca lomboloka ngecize Yehova ua tu tangele na vifua via kala navio. Ngeci mukemuo, linga tu kale na ndzolela ya vusunga na ku tambula vivezikiso via Yehova, tua pande ku mu tambuluisa. Tua pande ku muesa seho ku vakuetu na ku pua vihuanga. (Filipu 2:3, 4; Tiango 1:5) Omo lia vika? Muomu mukemuo mua tu tanga Yehova. Vutuhu ka tua tantulukile, tu hasa ku tambuluisa Yehova na ku pua vihuanga.

 ³ Vuovuno tu simutuilenu ha vimo viuma vi tu lilongesa mu Mbimbiliya ku tuala ha vuhuanga. Tu lilongesa omo lia vika Yehova ue ku viukilila nga tu muesa vuhuanga. Tu lilongesa naua vati vuhuanga vue ku tu kuasa ku puisamo vipanga via tu hana Yehova, nomo lia vika tue ku kala na ndzolela ya vusunga nga tu muesa vuhuanga. Kaha tu simutuila naua omo lia vika tua pande ku tualelelaho ku pua vihuanga.

4, 5. Vuhuanga vuka va muesa Yehova na Yesu kaha vati tu hasa ku va tambuluisa?

⁴ Yehova ua tonda tu mu tambuluise, ngeci ue ku ivua ndzolela nga tu muesa vuhuanga. (Efeso 5:1) Yehova ua tonda naua vantu va kale na ndzolela. Tua tantekeyamo muomu ua tu tangele mu cifua ca ku komouesa, kaha ua tu tangela mavu ngue ndzivo ya cili ya ku kala, cikuavo naua ua hakamo viose via tondeka mu ku tu vuisa ndzolela. (Visamo 104:24; 139:13-16) Ngeci mukemuo ku kuasa vakuetu ku uana ndzolela ce ku hana vumpahu kuli Yehova.

⁵ Tue ku tambuluisa naua Yesu, uze ua tu sila lungano lua ku tantuluka lua vati vantu va hasa ku pua vihuanga. Yesu ua handekele ngueni: “Muana muntu kezile linga va mu pangele, houe; vunoni mu ku pangela, na ku hana muono ueni ku kula va vengi.” (Mateo 20:28) Kaha kapostolo Paulu ua mamuine Vakua Kilistu ngueni: “Kalenu na mutima ngue ou Kilistu Yesu ua kele nauo . . . ua limuaniene ivene, ua tambuile muvila ua mukuamanda.” (Filipu 2:5, 7) Ngeci tua pande ku lihula, nguetu: ‘Omo nji kava Yesu, kuli vimo vi nji hasa ku linga nji tualeleleho ku suena ku hiehi neni ni?’​—Tandenu 1 Petulu 2:21.

6. Vika Yesu ua tu longesele mu cisimo ca mukua Samaliya ua ngozi? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

⁶ Yehova ue ku viukilila nga tu kava lungano lueni lua ku tantuluka na lua Yesu. Tue ku lingamo mu ku muesa seho ku vantu na ku tonda vinjila via ku va kuaselamo. Yesu ua muesele seho yevi, mua tele cisimo ca mukua Samaliya ua ngozi. (Tandenu Luka 10:29-37.) Ua longesele vandongesi veni ngecize va pandele ku kuasa vakuavo, ca ku hona ku tala ku cifua cavo ni ku cihela ci va tunda. Vika via lingisile Yesu ku ta cisimo caco? Muomu umo kaYundeya ua mu hulile ngueni: “Mukuetu iyandzo?” Cikumbululo ca Yesu ca tu muesa ngecize nga tu tonda ku vuisa Yehova ndzolela tua pande ku pua vihuanga ngeci mua uze mukua Samaliya.

7. Vati tu hasa ku muesa ngecize tua tsiliela nguetu cifua ce ku lingilamo viuma Yehova cikeco ca hiana seho? Lombololenu.

⁷ Vusunga vukuavo vua pande ku tu lingisa ku pua vihuanga vuli mu viuma via solokele mu Endene. Satana ua handekele ngueni vaAndama na Eva va ka kala na ndzolela nga va muesa lisino kuli Yehova na ku tuameka lika vizango viavo. Eva ua tuamekele lika vizango vieni kaha ua tondele ku pua ngue Njambi. Andama neni ua tuamekele lika vizango vieni kaha ua tondele ku vuisa Eva ndzolela ku hiana Njambi. (Njenisisi 3:4-6) Vunoni muezile luvinda lua kama. Mua vusunga na umo uahi a hasa ku kala na ndzolela ya vusunga, nga ue ku tuameka vizango vieni lika. Vunoni nga tu tuameka vizango via vakuetu na ku muesa vuhuanga, tue ku muesa ngecize cifua ce ku lingilamo viuma Yehova cikeco ca hiana viose.

8. Omo lia vika va Andama na Eva va pandele ku singaniekako na vakuavo?

⁸ Vutuhu Andama na Eva va kele lika liavo mu citungu ca Endene, tele nga va pandele ku singaniekako na vakuavo. Vakuavo va kulihi? Yehova ua va sikile linga va sulise mavu na vana vavo na ku a puisa citungu. (Njenisisi 1:28) Andama na Eva ka va pandele ku singanieka lika ha vizango viavo, vunoni na ha ndzolela ya vana va ve ku kele navo, muomu Yehova ua tondele vose va yoye mu ndzolela. Kaha vose nga va pangelele hamo lika mu ku puisa mavu ose citungu. Mua vusunga eci ce ku puile cipanga ca kama cikumakuma!

9. Omo lia vika vantu ve ku vuile ndzolela mu cipanga ca ku puisa mavu citungu?

⁹ Tele nga vantu va ku tantuluka va pandele ku pangela hamo na Yehova linga va puise mavu ose citungu na ku puisamo cizango ceni. Mu ku lingamo nga va kovelele mu ku-huima ceni. (VaHevelu 4:11) Aci singaniekenu ndzolela i ve ku vuile mu ku linga cipanga caco hamo na Yehova! Nga va vianene ku tuameka vizango viavo na ku haka seho ku miono ya vakuavo, Yehova nga ua va vezikisile cikuma.

10, 11. Vika vi ka tu kuasa ku ambulula na ku puisa vantu vandongesi?

¹⁰ Yehova ua tu hana cipanga ca ku lifuila. Cipanga ca ku ambulula na ku puisa vantu vandongesi. Linga tu puisemo eci cipanga,  tua pande ku lema vantu. Kaha tu hasa lika ku tualelelaho ku ci linga, nga vutumbe vuetu ku muesa cilemo kuli Yehova na ku vantu.

¹¹ Paulu ua handekele ngueni neni na Vakua Kilistu vakuavo ‘va kele na ku pangela hamo na Njambi’ muomu va ambuluile na ku longesa vantu vusunga. (1 Kolintu 3:6, 9) Lelo lino, netu tu hasa ‘ku pangela hamo na Njambi’ mu ku pangesa ntsimbu, ngolo na vupite vuetu mu cipanga ca ku ambulula ca tu hana Njambi. Mua vusunga eci ca pua ku vezika ca kama!

12, 13. Mu ku mona cenu, vilunguiso vika via kala ha ku kuasa vantu va pue vandongesi?

¹² Ku pangesa ntsimbu na ngolo yetu mu ku ambulula na ku longesa vusunga ce ku tu vuisa ndzolela ya kama. Vikevio vi ve ku handeka vamuanetu vavengi ve ku endesa vilongesa via Mbimbiliya. Tue ku viukilila mu ku mona ndzolela i ve ku ivua vandongesi vetu mu ve ku ivuisisa vi i hasa ku tu longesa Mbimbiliya, mu ve ku muesa lutsilielo lua vusunga, mu ve ku alulula miono yavo, na ku putuka ku leka vakuavo vi ve ku lilongesa. Yesu neni ua viukilile cikuma omo vakua ku ambulula 70 “va hilukile na ndzolela” muomu ku ambulula cavo cendele vuino.—Luka 10:17-21.

¹³ Vamuanetu mu mavu ose ve ku viukilila mu ve ku mona vusunga vu alulula na ku tuala ku lutue miono ya vantu. Ca ku muenako, umo ndokazi ua lizina Anna ua tondele ku vueza ku vipanga vieni kuli Yehova. * (Talenu ha litota.) Ngeci ua nungulukilile ku vucelo vua Europa kua tondeka vakua ku ambulula vavengi. Kaha ua sonekele ngueni: “Kuno tua kala na vukovelelo vua vuingi vua ku endesa vilongesa via Mbimbiliya, ngeci nja lemako cikuma. Cipanga cange ce ku nji vuisa ndzolela ya kama. Mu nje ku heta ku ndzivo, ka nje ku lisupa na ntsimbu ya ku singanieka ha visoti viange. Vunoni ha visoti via vaze va nje ku lilongesa navo. Nje ku tonda vinjila via ku va kuaselemo na ku va kaniamesa. Kaha nja limuena ngecize nkuma ‘ku-hana ca hiana ku tambula mu ku vezika.’”—Vilinga 20:35.

14. Vati mu hasa ku ivua ndzolela mu ku ambulula ambe nga vantu va mi viana?

¹⁴ Ambe nga vantu ka ve ku tu halakana mu lihia, tue ku viukilila muomu tue ku va hana vukovelelo vua ku ivua muzimbu ua cili. Yehova ua tonda tu linge ngue mua lekele Ezekiele ngueni: “Kaha u ka handeka mezi ange navo, cipue va ku ivua, ni va ku likela.” (Ezekiele 2:7; Isaya 43:10) Ngeci mukemuo, ambe nga vantu va viana muzimbu ua cili Yehova ua haka seho ku kapandi ka tue ku lihakela. (Tandenu VaHevelu 6:10.) Umo muanetu ua handekele ngueni: “Tua kunine, tue ku tukumuina; kaha na ku vundila Yehova a kolese cizango cavo.”—1 Kolintu 3:6.

15. Vuno tua pande lika ku muesa vuhuanga nga vantu va tu santsela ni? Lombololenu.

¹⁵ Yesu ua tonda tu pue vihuanga muomu  ku lingamo ce ku vuisa ndzolela. Nga tu muesa vuhuanga, vantu navo va ka tu muesavuo. Ngeci ua tu kaniamesa ngueni: “Hanenu, nenu va ka mi hia; cisetekeso ca cili, ca ku konkena, ca ku nikumuna, ca ku sumpuoka, va ka mi hia mu ntanga yenu. Muomu na ciseteko ci mue ku seteka naco enu, va ka mi seteka [enu] naua.” (Luka 6:38) Vunoni ambe nga mu muesa vuhuanga, kati vose va ka mi santsela. Kaha ambe nga mu mona ngecize vantu ka vesi na ku santsela, tualelenuho ku hana. Iya a tantekeya viuma via cili vi hasa ku keza mu vuhuanga vu mu muesa ambe lumo lika?

16. Veya tua pande ku muesa vuhuanga kaha omo lia vika?

¹⁶ Cihuanga ua vusunga ke ku muesa vuhuanga na vutumbe vua ku tambula imo fueto. Yesu ua handekele ngueni: “Omo u ka telieka via ku lia, lania vahutu, na vilema, na vakua ku vendukuta, na tupuputa: Kaha u ka vezika; muomu vakevo ka vesi nevi via ku ku sintsilamo.” (Luka 14:13, 14) Mbimbiliya naua nguayo “Uze a li na liso lia ku viuka [cihuanga] a ka vezika.” Kaha “Ua vezika uze a singanieka vahutu.” (Visimo 22:9; Visamo 41:1) Tua pande ku muesa vuhuanga muomu tua tonda mpundu ku kuasa vakuetu.

17. Mu vinjila vika tu hasa ku muesa vuhuanga?

¹⁷ Omo Paulu ua tumbuile mezi a Yesu ngueni “ku hana ca hiana ku tambula mu ku vezika” ka kele na ku tumbula lika ku hana vitenga. Ngeci mukemuo tu hasa ku hana naua vakuetu vimamuna via mu Mbimbiliya, ku va kaniamesa na ku va lingila vimo mpundu. (Vilinga 20:31-35) Ku hitila mu vihandeka na vilinga vieni, Paulu ua tu longesele seho ya ku muesa vuhuanga mu ku pangesa ntsimbu, ngolo, mana na cilemo cetu.

18. Vika ve ku handeka vakua ku tondesesa ku tuala ha vuhuanga?

 ¹⁸ Vakua ku lilongesa via vilinga via vantu nguavo, ku hana ce ku vuisa vantu ndzolela. Umo muzimbu nguauo vantu ve ku viukilila cikuma nga va na lingila vakuavo viuma via cili. Kaha naua vakua ku tondesesa nguavo mu tue ku kuasa vakuetu tu ivua nguetu muono uetu ua kala na seho na vutumbe. Ngeci ve ku handeka nguavo vamo vantu ve ku linga vipanga via ku lihana linga va kale na ndzolela na cihindu ca cili. Evi vi va uana vakua ku tondesesa ka vie ku tu komouesa muomu Sakatanga uetu ua cilemo Yehova, ua handeka ngueni ku hana ce ku tu vuisa ndzolela.—2 Timoteo 3:16, 17.

19, 20. Omo lia vika mu tonda ku tualelelelaho ku pua vihuanga?

¹⁹ Nga tua kala ha kati ka vantu ka ve ku sungula vakuavo, ci hasa ku tu puila ca cikalu ku tualelelaho ku pua vihuanga. Vunoni Yesu ua tu vuluisile ngecize masiko avali a kama a pua ku lema Yehova na mutima, muono, visinganieka, na ngolo yetu yose kaha na ku lema vakuetu ngue etu vavene. (Mako 12:28-31) Tua lilongesa mu cilongesa cino ngecize vakua ku lema Yehova ve ku mu tambuluisa. Yehova na Yesu va pua vihuanga. Ve ku tu kaniamesa ku tambuluisa lungano luavo muomu va tantekeya ngecize ku lingamo ci ka tu vuisa ndzolela. Nga tu muesa vuhuanga kuli Njambi na kuli vakuetu, tu ka hana vumpahu kuli Yehova kaha tu ka uanamo ku vezika etu vavene hamo na vakuetu.

²⁰ Tuli na vusunga nguetu laza mua sua ku lihakela kapandi ka ku pua vihuanga na ku kuasa vantu, cikumakuma vamuanetu. (Ngalata 6:10) Nga mu tualelelaho ku lingamo, vantu va ka mi santsela na ku mi lema, kaha mu ka yoya mu ndzolela. Mbimbiliya nguayo: “Mukua ku hana-hana a ka hindala; No uze a tukumuna va ka mu tukumuina ikeye.” (Visimo 11:25) Kuli vinjila via vingi vi tu hasa ku muesa ngozi na vuhuanga mu muono uetu na ku mu ambulula cetu. Tu ka simutuila vimo vinjila viaco mu cilongesa ci na hatako.