1, 2. (a) Yehova ua tu soluela vika? (b) Cikulaheso cika tu uana ku Isaya 46:10, 11 na 55:11?

MEZI a ku livanga a mu Mbimbiliya nguao: “Ha katete Njambu ua tangele melu na mavu.” (Njenisisi 1:1) Etu tue ku mona viuma via vindende lika ha viuma via vingi via tangele Njambi ku tuala ha melu na mavu, kaha ka tua tantekeyele via vingi ku tuala ha viuma ngeci mua, vukambuila, ceke, na ndzili ya mavu ya ku kokela viuma ha mavu ni nguetu força de gravidade. (Ekelesiaste 3:11) Vunoni Yehova ua tu soluela vutumbe vueni ku tuala ha mavu na vantu. Ua tangele vantu mu cifua ceni ngeci ua tondele linga va yoye mu ndzolela ha mavu. (Njenisisi 1:26) Ve ku puile vana veni, kaha ikeye nga ue ku puile Iseavo.

² Ku putukila ku kapitulu ka mu citatu ka mu Njenisisi, tu mona ngecize vutumbe vua Yehova va vu alulukilile. (Njenisisi 3:1-7) Mua vusunga, kuli Yehova ka kuesi na cimo cisoti cahi cintsa ka hasa ku manusula. Na umo uahi a hasa ku mu vindika. (Isaya 46:10, 11; 55:11) Tu hasa ku kala na vusunga  nguetu vutumbe vua Yehova kasi vu ka lipuisamo ku ntsimbu yaco!

3. (a) Vilongesa vika via seho vie ku tu kuasa ku ivuisisa muzimbu ua mu Mbimbiliya? (b) Omo lia vika tu ka simutuila ha vilongesa viaco? (c) Vihula vika tu ka simutuila?

³ Mua vusunga, tu tantekeya vutumbe vua Yehova ku tuala ha vantu na mavu, hamo na mutamba ua Yesu mu vutumbe vuaco. Ovu vua pua vusunga vua seho ya kama vua mu Mbimbiliya, kaha mu tua putukile ku lilongesa Lizi lia Njambi, vikevio vi tua lilongesele ha katete. Hano honi tu tonda ku ka lekako vakuetu evi vilongesa viaco via seho ya kama. Tu li na vukovelelo vua ku lifuila vua ku lingamo mu ntsimbu ino, omo tu lania vantu linga va ka ye ku Mulalelo ua ku-tsa ca Kilistu. (Luka 22:19, 20) Nga veza ku cilika eci ca seho ya kama, va ka lilongesa via vingi ku tuala ha vutumbe vua Njambi. Ngeci mukemuo ino ikeyo ntsimbu mpudu ya ku singanieka ha vimpande vi tu hasa ku ka simutuila na vantu mu ku va lania linga va keze ku mulalelo. Mu cilongesa cino, tu ka simutuila ha vihula vitatu: Vutumbe vua Njambi ha mavu na vantu vuka? Vati viuma via pihile? Kaha omo lia vika nkombelo ya ku-tsa ca Yesu ya sokolola njila linga vutumbe vua Njambi vu ka lipuisemo?

4. Mu njila ika via ku tanga vie ku “ambulula vumpahu vua Njambi”?

⁴ Yehova ua pua Sakatanga ua ku komouesa. Viose via tangele via kala na seho ya kama. (Njenisisi 1:31; Yelemiya 10:12) Vika tu hasa ku lilongesa ha ku vuaha na ku sungama ca viuma via tanga? Tu hasa ku mona nguetu viose via tangele Yehova, via pua via seho ya kama ku lietu, tunde ku viuma via vindende na ku vize via kama. Cikuavo naua, nga mu singanieka ha litosi lia muono ni nguetu celula, ni mu mona kakeke na semuka vuovuno, cipue mu mona ku toka ca litangua, vati mue ku livua? Evi viuma vie ku tu komouesa muomu Yehova ua tu tangele na vuhasi vua ku nongonona viuma via cili.—Tandenu Visamo 19:1; 104:24.

5. Viuma vika Yehova ua lingile linga viose via tanga vi pange na ku litombola?

⁵ Yehova ua hakele vuino vingamba via viuma via tangele. Ua tumbika masiko mu viose via tanga, kaha na vantu ua va hana masiko. Ua tumbikile aa masiko aco linga viuma viose muilu na ha mavu vi litombole vuino. (Visamo 19:7-9) Nkala cuma ca kalako, ca kala na cipanga caco. Ca ku muenako, ndzili ya mavu ya ku koka viuma ye ku lingisa mavu a tualeleleho mu cihela cao, kaha ye ku vingilika kalunga ndonga na mancimpa. Ca ku hona ndzili ya mavu, hano ha mavu nga ka ha kele muono. Vingamba via haka Yehova muilu na ha mavu vie ku lingisa viuma viose vi pange mua ku tantuluka. Evi viose vi muesa ngecize kua kala vutumbe vua tangelele mavu na vantu. Omo tu ya mu ku ambulula, tu hasa ku kuasa vakuetu va tantekeye Sakatanga ua melu na mavu a ku komouesa ngecize.—Ku-Solola 4:11.

6, 7. Vuana vumo vuka Yehova ua hele Andama na Eva?

⁶ Vutumbe vua Yehova tele vantu va yoye miaka yose ha mavu. (Njenisisi 1:28; Visamo 37:29) Ua pua cihuanga, ngeci ua hele Andama na Eva vuana vua vuingi vua ku liseza-seza. (Tandenu Tiango 1:17.) Yehova ua va hele vuana vua ku lihanguila na vutongue  vua ku singanieka, ku lema, na ku kala na vusamba vua cili. Sakatanga ua kele na ku simutuila na Andama na ku mu leka vati na pande ku linga viuma. Andama ua tantekeyele naua vati na pande ku litala ivene, ku tala tusitu, na mavu. (Njenisisi 2:15-17, 19, 20) Yehova ua tangele Andama na Eva na vuhasi vua ku makela, ku kuata, ku mona, na ku ivua hamo na ku nikilila viuma via cili via va hele. Mua vusunga nga ve ku yoyele muono ua ku tovala ha mavu. Andama na Eva va kele na vipanga via vingi via ku linga. Kaha nga va tualeleleho ku lilongesa na ku tantekeya viuma via viha.

⁷ Vika naua vikuavo via puile mutamba ua vutumbe vua Njambi? Yehova ua hele Andama na Eva vuhasi vua ku sema vana va ku tantuluka. Kaha vana vavo nga ve ku lisemuinuine, noho mavu e ku sulile. Yehova ua tondele visemi va leme vana vavo, ngue muze mua lemene ikeye vana va vantu va ku tantuluka, Andama na Eva. Ua hele mavu ku vantu na viuma viose via ku vuaha via kalaho. Kaha nga mavu a puile limbo liavo, kaha ka va ka a nongesa na limo litangua liahi.—Visamo 115:16.

8. Omo lia vika Njambi ua hele Andama na Eva lisiko li li ku Njenisisi 2:16, 17?

⁸ Viuma ka viendele ngue muze mua tondele Yehova. Vika via lingikile? Yehova ua hele lisiko lia lindende kuli Andama na Eva linga va tantekeye ha lenga mpoko yavo ya ku lihanguila. Ua handekele ngueni: “Ku miti yose ya muihia u hasa ku lia ngoco: vunoni ku muti ua ku tantekeya nevi via viuka nevi via vipi, kati uka lieko: muomu ku litangua olio omo u ka liako u ka tsa cili vene.” (Njenisisi 2:16, 17) Lisiko liaco ka lia kaluuile ku liononoka. Kaha ka lia va puilile lia likalu ku li ononoka, muomu mu citungu mua kele via kulia via vingi.

9, 10. (a) Vika Satana ua vangeyele Yehova? (b) Vika va hanguile ku linga va Andama na Eva? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

⁹ Satana Ndiavu ua pangesele linoka mu ku onga Eva kati ononoke Ise, Yehova. (Tandenu Njenisisi 3:1-5; Ku-Solola 12:9) Satana ua katuile cimpande omo Njambi ua vindikile vana va vantu ku lia ku “miti yose ya muihia.” Ca puile ngue ua handekele ngueni: ‘Vuno ka mua pandele ku linga viose vi mu tonda ni?’ Kaha ua lekele Eva ngueni: “Ka mu ka-tsa cili vene.” Ua mu kuisile. Ngeci ua setekele ku lingisa Eva a tsiliele ngecize ka ca tondekele ononoke Njambi. Satana ua handekele ngueni: “Muomu Njambi a tantekeya ngecize ku litangua olio mu ka liako, amba vuose meso enu a kemuka.” Satana ua kele na ku handeka ngueni Yehova ua va vindikile ku lia ku vusuka muomu nga vue ku va hanene mangana a ku lifuila cikuma. Kaha mu ku manusula, ua hele eci cikulaheso ca makuli: “Mu ka pua ngue Njambi, mu ku tantekeya nevi via viuka nevi via vipi.”

¹⁰ Andama na Eva va pandele ku lihanguila vi ve ku lingile. Vuno ve ku ononokele Njambi, ni ku halakana linoka? Va livindamesele, omo va hanguile ku sahula Njambi. Va vianene Yehova ku pua Ise yavo na ku lipandakana kuli Satana. Ngeci va liimanene honi lika liavo ca ku hona ku va niunga kuli Yehova.—Njenisisi 3:6-13.

11. Omo lia vika Yehova kecelele lika vupi vua Andama na Eva?

¹¹ Omo Andama na Eva va tsihile lisiko lia  Njambi, ka va puile naua va ku tantuluka. Ngeci mukemuo va puile vitozi va Njambi, muomu ikeye ua zinda vupi. Ikeye ua pua “mukua meso a ku lela”. (Havakuke 1:13) Yehova nga ka lingile vimo omo lia vupi vua Andama na Eva, vantu vose nga va kovela mu vusonde. Tungelo hamo na vantu vose nga ka va kele na vusunga vua ku tsiliela mu lizi lieni. Vunoni Yehova ua pua mukua vusunga ku mezi eni; ke ku ongoloka. (Visamo 119:142) Vutuhu Andama na Eva va kele na vuana vua ku lihanguila, ka va hasele ku lihenga ku luvinda luezile mu ku alulukila Yehova. Ngeci va tsile na ku hiluka ku mpumputa ku va tundile.—Njenisisi 3:19.

12. Vika via solokelele vana va Andama na Eva?

¹² Omo Andama na Eva va lile vusuka, Yehova ka va tavele naua va pue mutamba ua vusoko vueni. Ngeci ua va sekuile mu citungu ca Endene, kaha ka va hasele naua ku hilukilamo. (Njenisisi 3:23, 24) Yehova ua vecelele va pinde na visoti viezile mu ku hangula cavo. (Tandenu Ndeutelonomi 32:4, 5.) Kaha ka va hasele naua, ku tambuluisa vifua via Yehova mu vutantuluke. Andama ua zimbalesele muono ueni ua ndzolela ua ku lutue neni na vana veni. Ua hasele lika ku tambuisa vana veni ku hona ku tantuluka, vupi na ku-tsa. (Loma 5:12) Andama ua va zimbalesele vuana vua ku ka yoya miaka yose. Andama na Eva ka va hasele naua ku sema muana ua ku tantuluka, kaha vana vavo navo naua ka va hasele ku sema vana va ku tantuluka. Satana, tunde ha lingisila Andama na Eva ku alulukila Njambi, ue ku seteka ku hungumuna kampe vantu vose va viane Njambi.—Yoano 8:44.

13. Vika Yehova ua tondele ku tuala ha vantu?

¹³ Yehova kasi ua lemene vantu. Vutuhu Andama na Eva va mu vianene, kasi ua tondele vantu va likuate vusamba neni. Kaha ka tondele cipue umo uavo a tse. (2 Petulu 3:9) Ngeci mukemuo, Njambi ua viukisila viuma vuasi-vuasi linga vantu va hase ku likuata vusamba neni naua. Vati ue ku lingilemo ca ku hona ku tsiha masiko eni a vuoloke? Tu ci talenu.

14. (a) Ku liya na Yoano 3:16, vika Njambi ua lingile mu ku ovola vantu ku vupi na ku ku-tsa?(b) Cihula cika tu hasa ku simutuila na vantu?

¹⁴ Tandenu Yoano 3:16. Cingi ca vantu va tue ku lania linga veze ku Mulalelo va tantekeya mua cili eci cinimbu. Vuno vati nkombelo ya Yesu ya sokolola njila ya ku ka yoya miaka ya ya-ye? Tua kala na vukovelelo vua ku kuasa vantu ku ivuisisa cikumbululo ku cihula eci nga tu va lania veze ku Mulalelo, omo tu li ku Mulalelo, kaha nomo tu va meneka mu nima ya mulalelo. Omo va ka tualelelaho na ku ivuisisa ku-kula, navo va ka nongonona ha lengela cilemo ca Yehova kuvantu na mangana a kala nao. Ha vika  vi tu hasa ku simutuila navo ku tuala ha ku-kula?

15. Ku litepa cika ca kele hali Yesu na Andama?

¹⁵ Yehova ua hele yala ua ku tantuluka ue ku hele muono ueni mu ku kula vantu. Ou muntu uaco ua pandele ku pua mukua ku ononoka Yehova. Ua pandele naua ku kala na cizango ca ku tsila vantu. (Loma 5:17-19) Ngeci Yehova ua nunguluile muono ua muntu ua katete ua tangele muilu, na ku u tuma ha mavu. Ou muntu uaco tele Yesu. (Yoano 1:14) Neni ua puile ua ku tantuluka, ngue muze mua fuile Andama. Vunoni Yesu ua lisezele cikuma na Andama muomu ikeye uononokele viose via tondele Yehova ku muntu ua ku tantuluka. Ikeye ua niungile masiko a Njambi, cipue mua hitile mu vieseko via kama.

16. Omo lia vika ku-kula ca pua vuana vua seho ya kama?

¹⁶ Mu ku tsa na muvila ua ku tantuluka, Yesu ua hasele ku ohiela vantu ku vupi na ku ku-tsa. Ua puisilemo mpundu viose ngue muze mua pandele ku fua Andama. Yesu ua puile yala ua ku tantuluka, ua puile mukua vusunga kuli Njambi kaha ua mu ononokele mu viose. (1 Timoteo 2:6) Ua tu tsila, kaha cikombelo ceni ca hana vukovelelo ku vamala vose, vampuevo na vanike linga va ka hase ku yoya miaka ya ya-ye. (Mateo 20:28) Ku ku-kula ca sokolola njila ya ku lipuisamo ca vutumbe vua Njambi.—2 Kolintu 1:19, 20.

17. Vukovelelo vuka ya tu hana nkombelo?

¹⁷ Yehova ua hele nkombelo ya hiana ndando ya kama cikuma. (1 Petulu 1:19) Ua tu  haka seho ya kama cikuma ngeci ua tumine muneni ua seho ya kama a ku tu tsile. (1 Yoano 4:9, 10) Tu hasa ku handeka nguetu, Yesu ua puile tatetu mu cihela ca Andama. (1 Kolintu 15:45) Yesu ua tu hana vukovelelo kati lika vua ku ka yoya miaka ya ya-ye vunoni na ku ka hiluka ku vusoko vua Njambi tangua limo. Omo lia ku-kula, vantu va ka pua va ku tantuluka kaha Yehova a ka hasa ku va tava va pue naua vana veni ca ku hona ku tsiha masiko eni. Aci singaniekenu ndzolela i tu kevua omo vose vakua vusunga kuli Yehova va ka pua va ku tantuluka! Mu ku sulumuina, tu vose muilu na ha mavu tu ka lipandakana na ku pua vusoko vumo lika. Tu ka pua vana va Njambi.—Loma 8:21.

18. Tangua lika Yehova ka pua “viose mu viose”?

¹⁸ Vutuhu visemi vetu va katete va vianene Yehova, ikeye ka likelele ku lema vantu, ngeci ua hele cikombelo. Kaha vutuhu ka tua tantulukile, Satana ka hasa ku tu tangula ku ononoka Yehova. Ku hitila mu cikombelo, Yehova tangua a ka tu tantuluisa. Aci singaniekenu vati muono u ka fua omo “uose a mona Muana, kaha a mu tsiliela,” a ka yoya miaka yose. (Yoano 6:40) Tatetu ua mana na cilemo a ka puisamo vutumbe vueni na ku kuasa vantu va tantuluke. Kaha Yehova a ka pua “viose mu viose.”—1 Kolintu 15:28.

19. (a) Ku santsela cetu mu ku tu kula ca pande ku tu sindiya ku linga vika? (Talenu cikasa “Tu Tualelenuho ku Tonda Vakua Mitima ya Cili.”) (b) Vika tu ka lilongesa mu cimpande ci na hatako?

¹⁹ Ku santsela cetu mu ku tu kula ca pande ku tu sindiya ku lekako vakuetu via vuana ovu vua hiana seho. Vantu va pande ku tantekeya ngecize Yehova ku cilemo ceni ali na ku hana vantu vose, vukovelelo vua ku yoya miaka yose. Omo lia nkombelo. Vunoni seho ya nkombelo ka ya lengelele haze lika. Ya manusula naua cimpande ca katuile Satana mu citungu ca Endene. Tu ka lilongesa viaco mu cilongesa ci na hatako.