1, 2. (a) Vati ku hia mu lutsilielo ca kuasa cingi ca vamuanetu? (b) Vihula vika via seho tu lilongesa lelo?

UMO NDOKAZI ua ku Kanada ngueni ku pua muntu ua ku hia mu lutsilielo ca vueza ku ndzolela yeni na ku mu kuasa ku lua na visoti via mu muono. Umo muanetu ua ku Brazil ua kala mu vulo miaka 23, ngueni ku hia mu lutsilielo ca va kuasele neni na mpueyeni ku kala na vulo vua ndzolela. Umo muanetu mukuavo ku Filipinas ngueni ku hia mu lutsilielo ca mu hana ciyulo na ku mu kuasa ku litavasiana na vamuanetu va ku visemua via ku liseza-seza.

² Mua vusunga, ku pua vantu va ku hia mu lutsilielo ci ka tu kuasa mu vinjila via vingi. Vika tu hasa ku linga tu hie mu lutsilielo ni nguetu tu tuale cikuma mana ku viuma via mu lutsilielo na ku tambula vivezikiso viaco? Ha katete, tua pande ku ivuisisa vi ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha vantu va ku hia mu lutsilielo, vaze ve ku tavesa sipilitu santu ya Yehova i va tuamenene kaha ve ku singanieka ngue mue ku singanieka ikeye. Mu cilongesa cino tu ka tantekeya vikumbululo via vihula vitatu via  seho: (1) Vika ca lomboloka ku pua muntu ua ku hia mu lutsilielo? (2) Malungano aka a ka tu kuasa ku kola mu lutsilielo? (3) Vati ku lihakela kapandi ka ku kala na “visinganieka via Kilistu” ci hasa ku tu kuasa ku hia mu lutsilielo?

3. Vati Mbimbiliya ya muesa ku litepa ca kala ha muntu ua vusitu na uze ua ku hia mu lutsilielo?

³ Kapostolo Paulu ua tu kuasa ku ivuisisa ku litepa ca kala ha “mukua cimbembesi,” ni nguetu, muntu ua ku hia mu lutsilielo na “muntu ua vusitu.” (Tandenu 1 Kolintu 2:14-16.) Muntu ua vusitu ke ku tava “viuma via sipilitu ua Njambi. muomu kuli ikeye vi na pu via vuheve; neni vene ka hasa ku vi tantekeya.” Vunoni “mukua cimbembesi a hilula viuma viose” kaha ua kala na “visinganieka via Kilistu” ni nguetu ue ku lihakela kapandi ka ku singanieka ngue mue ku singanieka Kilistu. Kapostolo Paulu ua tu kaniamesa tu pue va ku hia mu lutsilielo. Mu vifua vika vikuavo muntu ua vusitu ua litepa na uze ua ku hia mu lutsilielo?

4, 5. Vati tu hasa ku nongonona muntu ua vusitu?

⁴ Vati ue ku singanieka muntu ua vusitu? Ue ku tambuluisa visinganieka via vakua mavu, via ku tuala mana ku vizango vieni lika. Visinganieka viaco Paulu ua vi tumbuile ngueni “cimbembesi cize ci li na ku panga mu vana va lisino.” (Efeso 2:2) Evi visinganieka viaco vie ku sambukila vantu va vengi. Ve ku linga lika vize via cili ku meso avo vavene, ka ve ku tala cipue kamandende ku vitume via Njambi. Muntu ua vusitu ue ku singanieka cikuma ha viuma via muono uno kaha kuli ikeye viuma via hiana seho via pua lutsimo lueni, vimbongo ni nkala mpoko ya kala nayo.

⁵ Muntu ua vusitu ue ku linga vize vi ya luka Mbimbiliya nguayo “vilinga via vusitu.” (Ngalata 5:19-21) Mu mukanda ua ku livanga ua tumine Paulu ku Vakua Kilistu ku Kolintu, ua tumbuilemo viuma vikuavo vi ve ku linga vantu va vusitu. Nga kuli vimpande, vakevo ve ku hangula ku kuasa uze i va lema, ve ku seteka ku tepa vantu, ve ku suangeleya vakuavo ku muesa lisino, ve ku lituala muaya vindzango mu ku ka lisompesa, ka ve ku singimika vaze va li na mpoko, kaha ve ku tuameka via ku lia na via ku nua mu muono. Muntu ua vusitu nga a hita mu ceseko ca ku linga vupi ke ku seteka ku ongoloka. (Visimo 7:21, 22) Yunda ua handekele ngueni vakua vusitu va ka zimbalesa sipilitu ya Yehova.—Yunda 18, 19.

6. Vati tu hasa ku nongonona muntu ua ku hia mu lutsilielo?

⁶ Muntu ua ku hia mu lutsilielo ue ku tuameka vusamba vueni na Njambi ngeci ka lifuile na muntu ua vusitu. Ue ku tavesa naua sipilitu ya Njambi i mu tuamenene kaha ue ku lihakela kapandi ka ku mu tambuluisa. (Efeso 5:1) Ue ku linga cose a lilongese vati Yehova ue ku singanieka na ku mona viuma ngue mue ku vi mona Yehova. Ua puisa Njambi ngue kavusamba ua ha hiehi. Cikuavo naua muntu ua ku hia mu lutsilielo ka lifuile na muntu ua vusitu, muomu ue ku niunga vitume via Yehova mu viose via linga mu muono. (Visamo 119:33; 143:10) Ke ku linga “vilinga via vusitu” vunoni ue ku lihakela kapandi ka ku kala na ‘mihako ya sipilitu.’ (Ngalata 5:22, 23) Linga mu ivuisise vuino muntu ua ku hia mu lutsilielo singaniekenu ha cimueso eci: Uose ua lema mingoso vantu ve ku mu tumbula nguavo mukua mingoso, na vuno vene uose ua tuameka via ku lemesa Njambi, ua pua mukua lutsilielo.

7. Vika ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha vantu va ku hia mu lutsilielo?

 ⁷ Yesu ua handekele ngueni vantu va ku hia mu lutsilielo va kala na ndzolela. Ngueni: “Va vezika vakua ku hutua mu cimbembesi,” ni nguetu vaze va tantekeya ngecize va tondeka ku lilongesa via Njambi “muomu vuangana vua muilu vu na pu vuavo.” (Mateo 5:3) Kaha Loma 8:6 ya muesa ngecize muono uetu ua hitukila ha ku singanieka ngue mue ku singanieka Yehova, nguayo ku tuameka via “vusitu cikeco ku-tsa” vunoni ku tuameka via “sipilitu, cikeco muono na ciyulo.” Mua vusunga nga tu tuameka via mu lutsilielo, mu ntsimbu ino vene tu kala mu ciyulo na Njambi, mu ciyulo netu vavene, kaha tu hasa ku kala na lulavelelo lua muono ua ya ye.

8. Vika ca puila ca cikalu ku pua muntu ua ku hia mu lutsilielo na ku tualelelaho mu cifua oco?

⁸ Vunoni tu li na ku yoyela mu mavu a ku sula na vusonde. Mu ku linga tua kala ha kati ka vantu ka ve ku tuala mana ku visinganieka via Njambi, tua pande ku lihakela kapandi ka kama mu ku niunga visinganieka vietu. Nga ka tu sulisa vuongo vuetu na visinganieka via Yehova, mavu akeo honi a ka sulisamo vifua na visinganieka viao. Vika tu hasa ku linga tu vi viane? Vati tu hasa ku kola mu lutsilielo?

9. (a) Vati tu hasa ku lilongesa ku pua va ku hia mu lutsilielo? (b) Malungano a cili a veya tu lilongesa?

⁹ Ngeci mua muana ua tondeka ku lilongesa viuma ku visemi veni na ku tambuluisa lungano luavo lua cili, netu tu puenu na ku lilongesa kuli vaze va likuata vusamba vua kama na Yehova na ku tambuluisa lungano luavo. Mu Mbimbiliya mua kala malungano a cili na a api. Ku malungano a cili tu longesako vati tu hasa ku pua va ku hia mu lutsilielo. Vunoni, kuli vaze va tuameka via vusitu tue ku lilongesako viuma ka tua pandele ku linga. (1 Kolintu 3:1-4) Tu hilulenu viuma vi tu hasa ku lilongesa ku malungano a cili a Yakomba, Maliya na Yesu.

10. Vati Yakomba ua muesele ngecize ua puile ua ku hia mu lutsilielo?

 ¹⁰ Ngeci mua cingi cetu, Yakomba neni ua hitile mu visoti via vingi mu muono. Muanaye mpundu, Esau, ua tondele ku mu tsiha. Kaha isemueno ua tualeleho ku mu zangamena. Vutuhu ngoco Yakomba ua tualeleleho ku kaniamesa lutsilielo lua kele naluo mu cikulaheso ca hele Yehova kuli Avilahama. (Njenisisi 28:10-15) Yakomba kecelele visinganieka via vakuavo via vusitu vi mu lingise ku suva vikulaheso via Yehova. Ca ku muenako, omo Yakomba ua muene ngecize a li mu vusonde omo lia muanaye, ua lambelele Yehova a mu ohiele ngueni: “Ua handekele nguove, Mua vusunga nji ka ku lingila via cili, na ku puisa mbuto yove ngue museke ua ku mema a kalunga.” (Njenisisi 32:6-12) Yakomba ua kele na lutsilielo lua ku kaniama mu vikulaheso via Yehova kaha ua lu muesele mu cifua ca yoyelelemo.

11. Vati tua tantekeya ngecize Maliya ua puile ua ku hia mu lutsilielo?

¹¹ Aci singaniekenu hali Maliya. Yehova ua mu hanguile ku pua naye ya Yesu muomu ua puile ua ku hia mu lutsilielo. Tandenu via handekele Maliya mua ka menekele vavusoko vueni Zakaliya na Elizambeta. (Tandenu Luka 1:46-55.) Mezi a Maliya a muesa ngecize ikeye ua lemene Lizi lia Njambi kaha ua tantekeyele vuino Visoneka via ciHevelu. (Njenisisi 30:13; 1 Samuele 2:1-10; Malakiya 3:12) Kaha ambe vene mu nima ya ku somboka kuli Yosefe, vose vavali va lavelele noho ha semukilile Yesu amba vuose va limuene ku mivila. Muomu va hakele seho ya kama ku cipanga ca va hanene Njambi ku hiana vizango viavo. (Mateo 1:25) Cikuavo naua Maliya ua talele vuino viose via lihitile na Yesu omo ua kele na ku kola kaha ua vuile vilongesa vieni na ku vi niunga “viose mu mutima ueni.” (Luka 2:51) Mua vusunga eci ca muesa ngecize ua hakele seho ya kama ku vikulaheso via  hanene Njambi ku tuala hali Mesiya. Netu tu tambuluisenu Maliya mu ku lihakela kapandi ka ku ononoka viose vie ku tu tuma Njambi!

12. (a) Vati Yesu ua tambuluisile Ise? (b) Vati netu tu hasa ku tambuluisa Yesu? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

¹² Ha kati ka vantu vose, Yesu ikeye ua pua lungano lua cili lua muntu ua ku hia mu lutsilielo. Mu muono ueni uose na mu cipanga ca lingile omo ua kele hano ha mavu, ua muesele ngecize ua tondele ku tambuluisa Ise. Visinganieka na vilinga vieni via lifuile na via Yehova. Yesu ua lingile cizango ca Njambi na ku singimika vitume vieni. (Yoano 8:29; 14:9; 15:10) Ca ku muenako, aci setekesenu cifua ca lomboluelelemo Isaya cikeketima ca Yehova na cifua ca lomboluelemo Mako visinganieka via Yesu. (Tandenu Isaya 63:9; Mako 6:34.) Ngeci mua Yesu, vuno netu tua kala na vuasi vua ku muesa ngozi kuli vaze va tondeka vukuasi ni? Tue ku mu tambuluisa mu ku tuala mana ku ku ambulula na ku longesa vantu muzimbu ua cili ni? (Luka 4:43) Vantu va ku hia mu lutsilielo ve ku muesa cikeketima ku vakuavo na ku va kuasa.

13, 14. (a) Vika tu hasa ku lilongesa ku vantu va ku hia mu lutsilielo matangua ano? (b) Hanenu cimueso.

¹³ Na lelo lino, kua kala vamuanetu va vengi va vamala na va vampuevo va ku hia mu lutsilielo vaze ve ku linga cose mu ku kava lungano lua Yesu. Tu vose tue ku mona ntuima yavo mu ku ambulula, vuhuanga vuavo, na ngozi i ve ku muesa ku vakuavo. Cili vene, vutuhu ka va puile va ku tantuluka vunoni ve ku lihakela kapandi ka ku kala na vifua via cili kaha ve ku ononoka vize vie ku va tuma Yehova. Umo ndumbuetu Rachel ku Brazil, ngueni: “Nja lemene ku zala ngue mu ve ku zala vakua mavu na ku kava moda. Ngeci mukemuo, cifua cange ca ku zala ka ca litombuele na cifua ca na pande ku zalelamo Mukua Kilistu. Vunoni ku lilongesa vusunga cikeco ca nji sindiyile ku lihakela kapandi ka ku alulula hose ha tondeka linga nji pue muntu ua ku hia mu lutsilielo. Vutuhu ka ca puile ca casi ku alulula cifua ca muono uange, vunoni ca nji nehela ndzolela ya kama na vutumbe mu muono.”

¹⁴ Vunoni, ndumbuetu Reylene, ua ku Filipinas, ua kele na citanga cikuavo. Vutuhu ua kele mu vusunga, ua tualele mana ku ku lilongesa cikuma linga a uane cipanga ca cili. Ngeci mu nima ya ntsimbu, vizango via kele navio mu lutsilielo via putukile ku tepuluka seho kuli ikeye. Kaha ua handekele ngueni: “Nja putukile ku livua ngecize ku li cimo cuma ca nji kambela mu muono, cuma caco ca seho ya kama ku hiana cipanga cange.” Ngeci ndumbuetu Reylene ua aluluile visinganieka vieni na ku tuameka vipanga via Yehova ku lutue lua viose mu muono ueni. Mu ntsimbu ino ua tsiliela mu cikulaheso ca Yehova ca ku Mateo 6:33, 34 kaha ngueni: “Nji li na vusunga vuose ngecize Yehova a nji niunga!” Mua vusunga mu cikungulukilo cenu namuo mu li vamuanetu va lihakela kapandi kaco. Cili vene ku mona vati ve ku tambuluisa Kilistu, ce ku tu lingisa netu tu kave lungano luavo lua cili.—1 Kolintu 11:1; 2 Tesalonika 3:7.

15, 16. (a) Vika tua pande ku linga tu pue ngeci mua Kilistu? (b) Vati tu hasa ku tavesa “visinganieka via Kilistu” vi tu tuamenene?

¹⁵ Vati tu hasa ku tambuluisa Kilistu? 1 Kolintu 2:16 ua lombolola ngecize tua pande ku kala na “visinganieka via Kilistu.” Kaha ku Loma 15:5 va tu vuluisa linga tu “kale na mutima umo lika ngue hali Kilistu Yesu.” Linga tu pue ngeci mua Kilistu, tua pande ku lilongesa  ku singanieka, na ku linga viuma ngeci mueni. Yesu ua tuamekele Njambi ku hiana viuma viose. Ngeci mukemuo ku pua ngeci mua Kilistu ce ku tu lingisa ku pua ngeci mua Yehova. Mua vusunga ca pua ca seho ya kama ku lilongesa ku singanieka ngue mue ku singanieka Yesu.

¹⁶ Vati tu hasa ku lilongesa ku singanieka ngeci mua Yesu? Vandongesi va Yesu va mu muene a linga vikomoueso, a longesa vivunga via kama, a muesa ngozi ku vantu va vifua viose na ku kava visinganieka via Yehova. Va handekele nguavo: “Netu tu Vakaleho va viuma viose, vize via lingile.” (Vilinga 10:39) Lelo ka tu hasa ku mona Yesu. Vunoni tu li na mavulu a Muzimbu ua Cili, aze e ku tu kuasa ku mu tantekeya vuino. Nga tu tanda na ku hilula mavulu aco a Mateo, Mako, Luka na Yoano, tu ka lilongesa via vingi ku tuala ha visinganieka via Yesu. Kaha eci ci ka tu kuasa ku ‘kava lungano lueni’ linga netu tu ‘suele cisinganieka ca ngecize’ ni nguetu tu singanieke ngue mua singaniekele ikeye.—1 Petulu 2:21; 4:1.

17. Vukuasi vuka tu ka uana nga tu kala na visinganieka ngue via Kilistu?

¹⁷ Ku vezika cika tu hasa ku uana nga tu kala na visinganieka ngue via Kilistu? Ngeci mua ku lia via ku lia via cili ci hasa ku tu kuasa ku kala na cihindu ca cili, na vuno vene nga tu sulisa vuongo vuetu na visinganieka via Kilistu tu ka kaniama. Kaha kavundende-kavundende, tu ka tantekeya vati tu ka linga nga cimo cisoti ci tu solokela. Kaha ci ka tu asiuila ku linga vihangula vi ka ya Njambi ku mutima ca ku hona ku kala na citakutaku mu mutima. Cili vene, ovu vua pua vusunga vu tu lingisa ku ononoka cimamuna eci: “Zalenu Muangana Yesu Kilistu.”—Loma 13:14.

18. Vika mu na lilongesa ku tuala ha ku pua muntu ua ku hia mu lutsilielo?

¹⁸ Cino cilongesa ci na tu kuasa ku tantekeya vi ca lomboloka ku pua muntu ua ku hia mu lutsilielo. Tu na lilongesa naua ku malungano a cili a vaze va ya tuamenene sipilitu santu. Tua mono naua ngecize ku kala na “visinganieka via Kilistu” ci hasa ku tu kuasa ku singanieka ngue mue ku singanieka Yehova kaha na ku kala na vusamba vua kama neni. Vunoni ku li vikuavo vi tu hasa ku linga. Ca ku muenako: Vati tu hasa ku tantekeya nga tua pua va ku kaniama mu lutsilielo? Vika tu hasa ku linga tu kaniame mu lutsilielo? Kaha vati ku lema via mu lutsilielo ca kuata ku muono uetu? Vikevio vi tu ka lilongesa mu cilongesa ci na hatako.