Vihula via Vakua ku Tanda
Vuno citava Mukua Kilistu a kale na vuta vua ku liohiela navuo ku vakuavo vantu ni?
Vakua Kilistu ve ku kava vimamuna via Mbimbiliya ku tuala ha ku liniunga na ku liohiela. Vitume vi na hatako, via muesa ngecize ca pua vuhenge Mukua Kilistu ku pangesa vitua ngeci mua vuta vua kama, pistola ni mata akuavo mu ku liohiela ku vakuavo vantu. Tu ci hilulenu ha vitume viaco:
Muono ua muntu ua pua ua ku lela kuli Yehova. Mukua Visamo Ndaviti ua sonekele ku tuala hali Yehova ngueni: “Kuli ove kua kala ndundzi ya muono.” (Visamo 36:9) Ngeci mukemuo, nga Mukua Kilistu a tonda ku liohiela ni ku ohiela cikuata ceni, na pande ku linga cose linga kati a kale na mulonga ua maninga, ni nguetu, ku tsiha muntu.—Ndeutelonomi 22:8; Visamo 51:14.
Cili vene nkala cuma ca pangesa muntu mu ku liohiela naco, ci hasa ku tsiha. Vunoni, ca casi ku tsiha muntu na vuta, cipue ku cizango ni ku sevuka. * (Talenu ha litota.) Cikuavo naua, halumo muhuza na tenuka laza ni a li na vuoma, ngeci mukemuo nga a mona naua vuta, viuma vi hasa ku kaluua cikuma, kaha mu ku lipindisa, vuta vu hasa ku piluka na ku tsiha muntu.
Omo Yesu ua lekele vandongesi veni va ambate mikuale ku vutsiki vu va mu kuatele, eci ka ca lombolokele ngecize ua tondele linga va ka liohiele nayo. (Luka 22:36, 38) Vunoni Yesu ua tondele ku va longesa vimo: vandongesi veni ka va pandele ku linga luozi ambe nga va na va katukila ku civunga ca vantu va li na vitua. (Luka 22:52) Kaha omo Petulu ua tetele lituitui lia umo ngamba ya sasendote ua kama, Yesu ua mu tumine, ngueni: “Somekamo naua mukuale uove mu cikanda cauo.” Mu nima yaco ua handekele eci citume ci ve ku kava na Vakua Kilistu lelo lino, ngueni: “Vose va kuata mukuale va ka nonga na mukuale.”—Mateo 26:51, 52.
Ngue mu va polofetele ku Mika 4:3 vangamba va Njambi ve ku “fula mikuale yavo ku i himpuisa matemo, na makunga avo mu ku himpuka zimpoko zia ku sonduesa miti.” Vakua Kilistu va vusunga va tsimana omo lia ku pua vantu va ciyulo. Ve ku kava masiko a huimininine Njambi kuli kapostolo Paulu ngueni “kati mu lingule umo ca cipi neci ca cipi” kaha “kalenu na ciyulo na vantu vose.” (Loma 12:17, 18) Paulu, vutuhu ua hitile mu vitanga via kama ngeci mua “vusonde ku mihuza,” ka pokuele na cimo citume ca mu Mbimbiliya cahi, mu ku seteka ku liohiela. (2 Kolintu 11:26) Vunoni ua tsilielele muli Njambi kaha ua tantekeyele ngecize vimamuna via mu Mbimbiliya via “hiana vitua via ndzita.”—Ekelesiaste 9:18.
Kuli Vakua Kilistu, muono ua kala na seho ya kama ku hiana vupite. Tua tantekeya ngecize “muono ua muntu ka ua kundamene ku ku-lana ca vize via na fuku.” (Luka 12:15) Ngeci mukemuo, nga muhuza kasi ueni ku likela vutuhu tu li na ku handeka neni mu civando, tue ku kava eci cimamuna ca Yesu: “Kati mu ka viane mukua vupi.” Eci ca lomboloka ku mu hana viose via tonda. (Mateo 5:39, 40; Luka 6:29) * (Talenu ha litota.) Mua vusunga, ka tua pandele ku linga viuma vi hasa ku kokueya cizango ca mihuza. Muomu ci hasa ku pua ca cikalu ku tu pindisa ku mihuza nga tu kava citume ca Mbimbiliya ca ku viana ku lipamba ni nguetu “ku-lihalesa ca muono.” (1 Yoano 2:16) Cikuavo naua ci hasa ku tu niunga, ca pua nga vantu va tua lihata navo va tu tantekeya mu ku pua Vakaleho va Yehova vakua ciyulo.—Visimo 18:10.
Vakua Kilistu ve ku singimika visinganieka via vakuavo. (Loma 14:21) Vamo vamuanetu va hasa ku lisimuoka ni vene ku suntsuka, nga vevua nguavo umo muanetu Mukua Kilistu ua kala na vuta vua ku liohiela navuo ku vakuavo vantu. Tu hasa ku kala na mpoko ya ku masiko ya ku kala na vuta, vunoni omo lia ku lema vamuanetu, ka tu ka lingi na cimo cahi ci tua tantekeya nguetu ci hasa ku va suntuisa.—1 Kolintu 10:32, 33; 13:4, 5.
Vakua Kilistu va tonda ku pua lungano lua cili ku vakuavo. (2 Kolintu 4:2; 1 Petulu 5:2, 3) Nga mukua Kilistu ua kala na vuta vua ku liohiela navuo ku vakuavo vantu, vakuluntu va ka mu mamuna na vitume via Mbimbiliya. Nga kasi a hangula ku tualelelaho ku kala na vuta, ka ka pu lungano lua cili. Kaha ka ka tambula na cimo citeli ni cipanga ca ku lifuila mu cikungulukilo. Evi via ambatesela kumo na Mukua Kilistu ue ku enda na vuta omo lia vipanga vieni. Ngeci mukemuo, ci ka pua ca cili nga a tonda vipanga vieka. *—Talenu ha litota.
Nkala Mukua Kilistu na pande ku lihanguila ivene vati a liniunga, ku niunga vusoko vueni na vupite vueni, kaha na ku hangula vipanga vika a linga. Vunoni na pande ku pangesa vitume via mu Mbimbiliya mu ku linga vihangula viaco. Njambi yetu ua mana ua tu hana evi vitume muomu ua tu lema. Ngeci mukemuo Vakua Kilistu vaze va likuata vusamba vua kama na Yehova ka ve ku kala na vuta vua ku liohiela navuo ku vakuavo vantu. Va tantekeya ngecize nga va kulahela muli Njambi na ku kava vitume via mu Mbimbiliya mu muono, va ka kala na ku lembama ca vusunga ku miaka yose.—Visamo 97:10; Visimo 1:33; 2:6, 7.
Ku ntsimbu ya lamba ya kama, Vakua Kilistu va ka kulahela muli Yehova, ka va ka seteka ku liohiela vakevo vavene
^ cin. 3 Mukua Kilistu a hasa ku hangula ku kala na vuta (vuta vua kama ni pistola) vua mu vuyambi ni vua ku liohiela navuo ku vikasama. Vunoni nga kesi na ku pangesa vuta vuaco, na pande ku tundisamo vilianga, halumo na ku vu tsekula, kaha na ku vu tulika ha cihela ca cikalu ku vu uana. Ku vifuti vi va vindika ku kala na mata, ni nga nguvulu ya tumbika amo masiko ha cimpande caco, Vakua Kilistu va na pande ku ononoka.—Loma 13:1.
^ cin. 6 Nga mu tonda ku tantekeya vati mu hasa ku liniunga ku vakua ku limona na vantu ku mivila ku ndzili, talenu cimpande “Como evitar o estupro” ca mu Despertai! ya 8 ya Março ya 1993.
^ cin. 2 Linga mu uane mizimbu ikuavo ku tuala ha vipanga via tondeka ku kala na vuta, talenu Vutala vua Kaniungi vua 1 ya Novembro ya 2005, lifo 31; na vua 15 ya Julho ya 1983, mafo 25-26, mu Putu..
