1. Vika ua tonda muntu uose hano ha mavu?

VATI mue ku livua nga muntu u mu tantekeya vuino a suva lizina lienu ni vene a mi suva yenu mpundu? Mua vusunga ce ku vuisa vusiua. Omo lia vika? Muomu muntu uose hano ha mavu, ua tonda vakuavo va mu sungule. Vunoni ka tue ku tonda lika va tu sungule, tua tonda va tantekeye vuntu vuetu na viuma vi tua puisamo mu muono.—Numelu 11:16; Yombi 31:6.

2, 3. Cizango ca ku tu sungula ku vakuetu ci hasa ku tu lingisa ku tonda vika? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

² Vunoni nga ka tua zangamene eci cizango ca ku tu sungula ku vakuetu ci hasa ku tu lingisa tu tonde lutsimo. Kaha mavu a Satana a hasa ku sambeya cizango caco. Vaze ve ku uila mu ngandzo yaco ve ku likela ku tuala mana kuli Yehova na ku mu hana ku-sangaziala cize ca mu pande.—Ku-Solola 4:11.

³ Ku matangua a Yesu, vamo vakuluntu va malombelo va uilile mu ngandzo ya ku tonda lutsimo. Ngeci Yesu ua mamuine vandongesi veni, ngueni: “Liniungenu ku vakua ku soneka, va  zanga ku endangana na vuzalo vua laha, na ku vitanda va lema vantu ku va sambelela, va lema vitumamo via vukama mu visinangonga na vitumamo via vukama ku viuano via ku-lia.” Ua vuezeleko ngueni: “Ava va ka tambula cihiso ca ku hiana.” (Luka 20:46, 47) Vunoni Yesu ua sangalele umo ntuluue ua cihutu mu ku lambula tumbongo tuvali, vutuhu mbunga ka va mu sunguile. (Luka 21:1-4) Ngue mu tua mono, Yesu ua muene lutsimo mu njila yeka. Mu cilongesa cino tu ka lilongesa njila ya cili ya ku muenamo lutsimo, ize ya tonda Yehova.

4. Ku tsimana ku meso eya ca hiana seho, kaha omo lika vika?

⁴ Ku tsimana ku meso eya ca hiana seho? Kati cize ku tsimana ci ve ku tonda vantu vavengi, mu ku lilongesa cikuma, ku mingoso ni ku vueho. Paulu ua lomboluele ku tsimana cika ca hiana seho, ngueni: “Vunoni vuovuno omo mu na heta ha ku tantekeya Njambi,  . . . ci li ku lutue ku handeka [nguetu] Njambi na mi tantekeya enu, vatindzo mu hasa ku hiluka naua ku vize via ku zeya na via ku pihia vi tua sangumukile navio, mu hianga ku hilukila naua vundungo vuavio, ni?” (Ngalata 4:9) Ca pua ku vezika ca kama ‘ku tu tantekeya kuli Njambi,’ Muangana ua melu na mavu! Yehova a tu tantekeya, ua tu lema kaha a tonda tu kale ku hiehi neni. Mua vusunga, Yehova ua tu tangele linga tu pue vavusamba vueni.—Ekelesiaste 12:13, 14.

5. Vika tua pande ku linga mangana Yehova a tu tantekeye?

⁵ Tu tantekeya nguetu Mosesa ua puile kavusamba ka Yehova. Muomu mua vundilile kuli Yehova ngueni: “Nji lekese vuovuno zinjila ziove,” Yehova ua mu kumbuluile ngueni: “Nji ka linga eci naua ci u na handeka; muomu ove u na uana kavumbi ku meso ange kaha nja ku tantekeya ku lizina liove.” (Ezundu 33:12-17) Nkuma Yehova a tu tantekeya muntu ku muntu. Vunoni vika tua pande ku linga mangana tu pue vavusamba va Yehova? Tua pande ku mu lema na ku lihana kuli ikeye.—Tandenu 1 Kolintu 8:3.

6, 7. Vika vi hasa ku tu lingisa ku zimbalesa vusamba vuetu na Yehova?

⁶ Kaha tua pande ku niunga vusamba vuetu na Tatetu ua muilu. Ngeci mua Vakua Kilistu ku Ngalata, tua pande ku likela ku pua vandungo va “vize via ku zeya na via ku pihia” via mu mavu ano, ngeci mua lutsimo. (Ngalata 4:9) Vakua Kilistu ku Ngalata tele va tantekeya laza Njambi, kaha neni tele a va tantekeya. Vunoni Paulu ua handekele ngueni vaze vene vamuanetu va kele na “ku hiluka naua” ku viuma via ngoco. Mua vusunga Paulu ua kele na ku vehula ngueni: ‘Vika naua mu na hilukila mu ku ka pangela viuma via vusiname kaha via ku hona seho vi mua pangelele laza?’

⁷ Vuno netu vi hasa ku tu solokela ni? Eyo. Ngeci mua Paulu, mu tuezile mu vusunga halumo tua sezele lutsimo mu mavu a Satana. (Tandenu Filipu 3:7, 8.) Halumo tua sile visikola via kama, vipanga via kama ni mingoso ye ku tu hanene vimbongo via vingi. Ni tua puile vampite kaha va ku tsimana omo lia vuana vuetu vua ku imba ni ku vueho vua ku livula-vula. Vunoni tua tavele ku liputuisavio viose. (VaHevelu 11:24-27) Ku liveyela naua viuma viaco ni ku livua nguetu tua liputuisa muono ua cili, ca pua vuhenge! Muomu visinganieka viaco vi  hasa ku tu lingisa ku hilukila ku viuma vi tua muene laza nguetu ‘via ku zeya kaha via ku pihia.’ *—Talenu ha litota.

8. Vika vi hasa ku kaniamesa cizango cetu ca ku kala na lutsimo ku meso a Yehova?

⁸ Vati tu hasa ku kaniamesa cizango cetu ca ku kala na lutsimo ku meso a Yehova, linga ci hiane cizango ca ku tonda lutsimo mu mavu? Mu ku tuala mana ku viuma vivali via seho. Ca katete, Yehova ke ku suva na limo litangua liahi vakua ku mu ononoka na mutima uose. (Tandenu VaHevelu 6:10; 11:6) Yehova ue ku mona nkala ngamba yeni ku pua ua seho ya kama, ngeci mukemuo kuli ikeye ca pua “vuhenge” ku va suva ni ku va mbila kuti. Kaha naua ntsimbu yose, Yehova “a tantekeya vaze va na pu veni.” (2 Timoteo 2:19) A “tantekeya njila ya vakua vuviuke” kaha a tantekeya ku vohiela.—Visamo 1:6; 2 Petulu 2:9.

9. Hanenu vimueso via vati Yehova ua muesa ngecize ua tava vantu veni.

⁹ Vintsimbu vimo, Yehova ue ku muesa ngecize ua tava vantu veni mu vinjila via ku lifuila cikuma. (2 Mizimbu 20:20, 29) Ca ku muenako, a ci singaniekenu cifua ca ovuelelemo vantu veni ku Cisali ca ku Tila omo masualale va Falao va kele na ku va kava. (Ezundu 14:21-30; Visamo 106:9-11) Muzimbu uaco ua puile ua ku komouesa cikuma ngeci mu nima ya miaka 40 vantu kasi va kele na ku handeka via muzimbu uaco. (Yehosua 2:9-11) Mua vusunga ce ku tu kaniamesa ku vuluka vati Yehova ua muesele cilemo ku vantu veni kaha ua pangesele ngolo yeni mu ku vovola, muomu vuovuno va ka tu luisa kuli Ngonge ya Mangonge. (Ezekiele 38:8-12) Ku ntsimbu yaco, tu ka viukilila cikuma nguetu kali-kali tua tondele lutsimo ku meso a Yehova kati a vakua mavu.

10. Cuma cika ca mu civali tua pande ku tantekeya?

¹⁰ Ca mu civali, Yehova a hasa ku tu tsimanesa mu njila ka tua lavelele. Nga vantu va linga viuma linga va va sangale kuli vakuavo vantu, Yehova ka ka va lunguisa. Omo lia vika? Muomu ngue mua handekele Yesu, nga muntu va mu sangala kuli vantu, cikeco vene cilunguiso ceni. (Tandenu Mateo 6:1-5.) Vunoni Yehova “ue ku mona mu ku suekesa” vaze kave ku va sangala vutuhu ve ku linga via cili ku vakuavo. Ue ku tala vi ve ku linga, kaha ue ku va lunguisa, ni ku va vezikisa. Vintsimbu vimo Yehova ue ku lunguisa vangamba veni mu vinjila ka va lavelelele. Tu talenu vimo vimueso.

11. Vati Yehova ua tsimanesele Maliya?

¹¹ Yehova ua hanguile umo muana mpuevo ua lizina Maliya ku pua naye ya Muaneni,  Yesu. Maliya ua yoyelele mu imo mbonge ya indende lizina liayo Nazaleta ku laako na Yelusalema na tembele yayo ya ku viuka. (Tandenu Luka 1:26-33.) Omo lia vika Yehova ua hanguile Maliya? Kangelo Ngambiele ua mu lekele ngueni na “uana kavumbi kuli Njambi.” Tua tantekeya ngecize Maliya ua puile kavusamba ua kama ua Yehova ku hitila mu vize via lekele kavusoko keni Elizambeta. (Luka 1:46-55) Yehova ua kele na ku tala Maliya, kaha mu ku linga Maliya uononekele Yehova na mutima uose, ua mu vezikisile mu njila ka lavelelele.

12, 13. Kavumbi ka ka ua tambuile Yesu mua semukile nomo naye Maliya ua mu tualele ku tembele?

¹² Mua semukile Yesu, veya Yehova ua lekele via ku semuka ceni? Ka lekele vakua lutsimo ni vakua nguvulu va kele mu Yelusalema na Mbetelema houe. Vunoni ua tumine tungelo ku tuniungi vaze va kele na ku niunga vampanga ku musenge ua Mbetelema. (Luka 2:8-14) Kaha tuniungi vaco, va ile mu ku mona kakeke Yesu. (Luka 2:15-17) Halumo Yosefe na Maliya va komokele mu ku mona cifua ca vantu va tumine Yehova mu ku ka mona Yesu. Mua vusunga, cifua ce ku lingilamo viuma Yehova ca litepa na cifua ce ku vi lingilamo Satana. Omo Satana ua tumine vakua mana va ka meneke Yesu na visemi veni, vose va kele mu Yelusalema va vuile muzimbu ua ku semuka ca Yesu, eci ca kokele vitanga via kama. (Mateo 2:3) Ca kokele ku-tsa ca vanike vavengi.—Mateo 2:16.

¹³ Limo lia Masiko a hanene Yehova ku vaIsaleli lia muesele ngecize mu nima ya matangua 40 fume ha litangua lia ku kuata muana ua yala, mpuevo ua pandele ku ka hana cikombelo kuli Yehova. Ngeci Maliya ua ile na Yosefe hamo lika na Yesu imo 9 kilometru fume ku Mbetelema na ku tembele ku Yelusalema. (Luka 2:22-24) Mu va kele mu njila, halumo Maliya ua lihuile nga sasendote a ka linga vimo via ku lifuila kuli Yesu ni kuahi. Cili vene Yesu ua tambuile kavumbi vunoni kati mu njila ya lavelele Maliya. Yehova ua hanguile Simione “mukua vuvuike mukua ku lemesa Njambi,” na kapolofeto ua mpuevo Ana ua miaka 84, va  hane muzimbu ngecize Yesu ikeye a ka pua Mesiya ni Kilistu u va kulahesele.—Luka 2:25-38.

14. Vati Yehova ua lunguisile Maliya?

¹⁴ Vuno Yehova ua tualeleleho ku tsimanesa Maliya omo lia ku lela Yesu na lukakatela ni? Eyo. Yehova ua lingile cose linga vimo via handekele na ku linga Maliya va vi soneke mu Mbimbiliya. Ci moneka ngue Maliya ka hasele ku kavangeya Yesu mu miaka itatu na mutamba ya ku ambulula ceni. Halumo ka hasele ku fuma mu Nazaleta muomu tele ntuluue honi. Ngeci mukemuo cingi ca viuma vi va muene vakuavo mu ku enda na Yesu, ikeye via mu hitile. Vunoni ua lingile cose linga a ka kale ku ku-tsa ca muaneni Yesu. (Yoano 19:26) Kaha Maliya ua kele mu Yelusalema na vandongesi va Yesu tele kanda va ci tambule sipilitu santu ha Pentekosta. (Vilinga 1:13, 14) Citava neni va mu vuavesele na sipilitu hamo lika na vandongesi vakuavo. Nga mukemuo, kaha neni ua tambuile civezikiso ca ku ka sika na Yesu muilu ku miaka yose. Mua vusunga eci ca pua cilunguiso ca kama ca tambuile omo lia ku ononoka ceni!

15. Omo Yesu ua kele ha mavu, vati Yehova ua muesele ngecize ua mu tava?

¹⁵ Yesu ka tondele ku mu sangala kuli vakuluntu va malombelo ni ku vantuamena va pulitika houe. Vunoni lutatu luose, Yehova ua handekele mpundu ku fuminina muilu mu ku leka muaneni ngueni ua mu lema. Mua vusunga eci ca kaniamesele cikuma Yesu! Mu nima ya mbatizimu ya Yesu mu Yondau, Yehova ua handekele ngueni: “Ou Muanange i nja lema, ikeye ua nji ya ku mutima.” (Mateo 3:17) Ci moneka ngue Yoano Mukua ku Mbatiza ikeye lika ua vuile aa mezi. Kaha mu kua lisupile muaka umo ku ku-tsa ca Yesu, vandongesi veni vatatu va vuile Yehova a handeka ngueni: “Ou Muanange i nja lema, ikeye ua nji ya ku mutima, mu halakanienu.” (Mateo 17:5) Kaha lua ku manusuila, tele kua ci lisupu matangua a andende lika linga Yesu va mu tsihe, Yehova ua handekele neni naua ku fuminina muilu mpundu.—Yoano 12:28.

16, 17. Vati Yehova ua tsimanesele Yesu mu njila ka lavelelele?

 ¹⁶ Yesu ua tantekeyele ngecize vantu va ka mu tumbula nguavo mukua ku sahula Njambi kaha va ka mu tsiha mu njila ya kasahuntu. Vutuhu ngoco ua vundilile linga cizango ca Njambi ci lingike kati ceni. (Mateo 26:39, 42) Ua yandelele ha citi kaha ua “yenguile ntsoni,” muomu ua tondele ku tsimana ku meso a Ise kati a vakua mavu. (VaHevelu 12:2) Vati Yehova ua tsimanesele Yesu?

¹⁷ Omo Yesu ua kele ha mavu, ua vundilile lika a kale na vumpahu vuze vua kele navuo laza mua kele na Ise. (Yoano 17:5) Mbimbiliya ka ya muesele ngecize Yesu ua tondele vumpahu vueka vua ku hiana ovu. Ka tondele va mu hane cilunguiso ca ku lifuila mu ku puisamo cizango ca Ise hano ha mavu. Vunoni vati ua lingile Yehova? Ua tsimanesele Yesu mu njila ka lavelele. Omo Yehova ua sanguile Yesu, “ua mu hakele ku vukama vua ku hiana cikuma” muilu. Kaha ua mu hanene naua muono ka ue ku nonga ua mu cimbembesi, cikuavo naua ikeye ua livangele ku tambula muono ua cifua eci! * (Talenu ha litota.) (Filipu 2:9; 1 Timoteo 6:16) Mua vusunga Yehova ua lunguisile Yesu mu njila ya ku komouesa omo lia ku ononoka ceni!

18. Vika vi hasa ku tu kuasa ku tonda lutsimo ku meso a Yehova kati a vakua mavu?

¹⁸ Vika vi hasa ku tu kuasa ku tonda lutsimo ku meso a Yehova kati a vakua mavu? Ku tantekeya nguetu Yehova ke ku suva vakua ku mu pangela na mutima uose kaha ue ku va lunguisa, vintsimbu via vingi mu vinjila ka va lavelelele. Mua vusunga netu na tu tulikila vivezikiso ka tua lavelelele ku lutue! Mu ntsimbu ino, omo tu hita mu visoti na vitanga mu mavu ano a ku pihia, tua pande ku vuluka ngecize ano mavu a li na ku hita. Kaha lutsimo luao luose naluo lu ka hita. (1 Yoano 2:17) Tatetu ua cilemo, Yehova, ka ka suvu vipanga vietu na cilemo ci tuli na ku muesa ku lizina lieni muomu ka puile “mukua vuhenge.”(VaHevelu 6:10) Mua vusunga a ka tu muesa ngecize tue ku mu ya ku mutima mu njila ka tua singaniekele!