Muanetu Winston tu lekeko, vati ua putukile ku tantekeya Njambi?

Nja semukile na ku kolela ku Queensland, Australia, ku vusoko vuetu ka tua kele na vulombelo. Mu ku linga tua tungilile kua lika lietu, ka nja likatele cikuma na vantu veka, vunoni na vavusoko vuange lika. Mu nja puisile miaka 12, nja putukile ku tonda ku tantekeya Njambi. Nja vundilile kuli ikeye, linga a nji kuase ku mu tantekeya mu vusunga. Mu nima ya ntsimbu, nja uanene vipanga ku Adelaide, ku cikulo ca Australia, ngeci nja nungulukile. Mu nja puisile miaka 21, nja putukile ku enda na umo mpuevo lizina lieni Pam, tua litantekeyele tele nji li mu matangua a ku huima ku Sydney, kaha ua nji lekele ngueni kua kele cimo civunga ca Israelismo Britânico, civunga caco ca tsilielele ngecize vakua Grã-Bretanha va tunda ku miyati ya Isaleli ya zimbalele. Civunga caco nguaco ca tunda ku miyati likumi ya Isaleli ya ile ku vundungo mu Sekulu 8 T.K.K.E. Ngeci mukemuo, mu nja hilukile ku Adelaide, nja katuile cimpande caco na umo mukuetu ku vipanga ua kele na ku lilongesa Mbimbiliya na Vakaleho va Yehova. Mu nima ya ku handeka neni mu viola via vindende, cikumakuma ha viuma vi va tsiliela Vakaleho va Yehova, nja muene nguange Njambi na putuka ku kumbulula civundilo ci nja lingile ku vunike. Muomu nja putukile ku lilongesa vusunga ku tuala hali Sakatanga uetu na Vuangana vueni! Mua vusunga nja uanene “mpota imo ya ndando ya kama” ni nguetu livue lia seho ya kama.​—Mat. 13:45, 46.

VaPam, nenu mua putukile ku tonda livue liaco ku vunike. Vati mua liuanene?

Nja semukile na ku kolela mu Coffs Harbour, kaha vusoko vuetu tele vua kala na vulombelo. Visemi na vakuku ange va tavele vilongesa via vakua Israelismo Britânico. Ntsongo yange ua yala, na yaya ua mpuevo, nange, na vampanjange vavengi tua kolele na cilongesa ca muesa ngecize Njambi ua lema lika va Britânico. Vunoni ange cilongesa caco ka nja ci tavele mu vutuntu, ngeci nja tondele  vilongesa vieka vi tsiha mpuila yange ya mu lutsilielo. Mu nja puisile miaka 14, nja hitile mu malombelo a engi, ngeci mua Igreja Anglicana, Igreja Batista na Igreja Adventista do Sétimo Dia. Vunoni mpuila yange kasi ya tualeleleho.

Mu nima yaco vusoko vuange vua nungulukilile ku Sydney, kuze ku tua ka litantekeyelele na Winston, mua ka hitisilileko matangua a ku huima. Ngue mua na lomboluele mukuetu, ku handeka via vulombelo ca mu lingisile ku lilongesa na Vakaleho. Kaha mikanda yose ya kele na ku nji sonekela ua capelemo mikanda ya mu Mbimbiliya! Ku handeka vusunga, ha katete nja lisosomuene, kaha vintsimbu vimo na ku mu vuila vene matoto. Vunoni mu nima ya ntsimbu, nja nongonuene ngecize evi vi ali na ku nji leka mukuetu, vusunga ovu.

Mu nima ya 1962, nja nungulukilile ku Adelaide linga nji ka kale ha hiehi na Winston. Ua nji tondelele cihela ca ku kala, ku ndzivo ya muanetu Thomas Sloman na mpueyeni Janice. Vamuanetu vaco va puile vamisionaliu ku Papua Nova Guiné. Va nji muesele ngozi ya ku hiana, muomu tele nji li lika na miaka 18, va nji kuasele cikuma mu lutsilielo. Ngeci nja putukile ku lilongesa Mbimbiliya kaha mu ntsimbu ya indende nja tavele ngecize nja uana mpundu vusunga. Mu nima ya ku liambata na Winston, vuasi-vuasi tua kovelele mu cipanga ca ku tovala ca ku pangela Yehova—mu muono uaco vutuhu tua hitile mu visoti, vunoni cilemo cetu ku livue lia seho li tua uanene ca livuezelela.

VaWinston tu lekenuko via muono uenu mu miaka ya katete i mua putukile ku pangela Yehova.

Mua hitile lika ntsimbu ya indende tunde ha ku liambata cetu, Yehova ua putukile ku tu sokoluela vimbelo via kama mu vipanga via ku lela. (1 Kol. 16:9) Mbelo ya katete va tu inikilileyo kuli Muanetu Jack Porter, uze ua puile kaniungi ua ku zinguluka mu kacingulukilo ketu. (Vuovuno honi tua pangela hamo lika mu civunga ca Vakuluntu va Mbetele ya Australasia.) Muanetu Jack na mpueyeni Roslyn, va tu kaniamesele ku linga vupioneiro vua ntsimbu yose. Kaha tua lingile vupioneiro vuaco mu miaka 5. Mu nja puisile miaka 29, nange na mpueyange va tu hanguile kuya mu vuniungi vua ku zinguluka ku vinkundu via ku Pacifico do Sul. Mu nima ya ntsimbu vinkundu viaco va putukile ku vi tuamenena ku mbetele ya ku Fiji. Vinkundu viaco via puile Samoa Americana, Samoa, Kiribati, Nauru, Niue, Tokelau, Tonga, Tuvalu, na Vanuatu.

Ku matangua aze, vamo vantu va ha vinkundu via ku laako va kele na liova lia Vakaleho va Yehova, ngeci mukemuo tua pandele ku pua vakua mangana na ku konkama. (Mat. 10:16) Vikungulukilo via puile via vindende, kaha vimo ka via hasele ku tu tondela kua ku kala. Ngeci tua litondelele etu vavene kua ku kala, ku vantu veka mu membo a tua hitile, vutuhu ngoco va tu muesele ngozi ya kama.

VaWinston tua tantekeya ngecize mua lema cikuma cipanga ca ku langulula. Vati ca putukile cilemo caco?

Ku ntsimbu ize, vamuanetu va ku nkundu ya Tonga va kele lika na tumikanda na tumavulu tua tundende lika mu lilimi liavo lia Tonga, ya ku Polinesia. Mu lihia, va kele na ku pangesa livulu Conhecimento mu ingilês. Ngeci mu nima ya sikola ya vakuluntu ya ambatele visimano viuana, vamo vakuluntu vatatu va likuminyine ngecize va langulula livulu Conhecimento que Conduz a Vida Eterna mu Tonga. Ngeci va languluile ku mavoko, kaha mpueyange Pam ua lisonekele ku likina na ku li tuma ku Estados Unidos va ka li tuhule. Cipanga caco cose ca ambatele visimano 8. Vutuhu livulu liaco ka va li languluile vuino, vunoni lia kuasele vaTonga vavengi ku lilongesa vusunga. Nange na mpueyange ka tua puile vakua ku langulula, vunoni vi va lingile vaze vamuanetu via sambeyele cizango cetu mu cipanga caco.

VaPam vati ua fuile muono uenu ku vinkundu nga mu u setekesa na ua ku Australia?

Muono ku vihela viaco ua lisezele cikuma! Ku vihela via ku liseza-seza tua kele na ku uanako naua visoti via ku liseza-seza, kua kele visoti ngeci mua tungenengene, ntuima ya ku hianesamo, vutontuesi, vantumbi, ku vavala, kaha vintsimbu vimo na ku kosa vene liso limo. Vutuhu ngoco, ku ntsongo ya nkala litangua tua kele na ku ivua ku  lembama mu ku tala kalunga ndonga oku tuli mu fale yetu. Vifale via pua vindzivo via ku Samoa via ku tunga ngue vindzango, via ku ambela lika kuilu ku mikulo hululu. Ku matsiki a miezi, tua hasele ku mona miti ya tunkoma. Kaha ceke ca ngonde ca kele na ku teteka mu kalunga ndonga. Mu tua kele na ku mona cize ku vuaha, tua kele na ku hilulaho na ku vundila, kaha eci ca lingisile ku tuala mana ku viuma via cili kati visoti vi tua kele navio.

Tua lemene cikuma vanike, kaha va kele na ku tu vuisa ndzolela ya kama muomu va kele na ku tu komoka cikuma mu ku pua vindele. Mu tua ile ku Niue, umo kanike ua hitisile livoko lieni ha livoko liange, kaha ngueni “mangona enu a cili.” Nji mona kanda a ci mone vuaka ha mavoko a muntu, ngeci ua honouele mua ku a tumbuila!

Ku mona lamba ya kama i va kele na ku hita vantu ca tu vuisile ku vavala ha mutima. Va kele mu membo a cili, vunoni va kele na cihindu ca cindende na mema a ku-nua a andende. Vutuhu ngoco, vamuanetu ka va lisosomuene cikuma nevi, muomu vezilila laza. Va kala na ndzolela muomu ve ku kala ntsimbu ya kama na vusoko vuavo, va kala na cihela ca ku lemesela, kaha na civezikiso ca ku sangaziala Yehova. Malungano avo a tu kuasele ku tuameka viuma via seho mu muono na ku asiuisa miono yetu.

Vintsimbu vimo, vaPam yenu vavene mua pandele ku litekuila mema na ku litelekela via-ku-lia ku vihela via vungendzi. Vati mua hasele ku lingamo?

Nje ku santsela cikuma vatate. Va nji longesele viuma via vingi, ngeci mua ku vueka tuhia ha mbandza na ku kala na vunkondi vua viuma nga nji li mu vuhutu. Mu tua ile ku Kiribati, tua ka kele mu kamo kandzivo ka muila, ha mavu va na hakaho visuasua via vikole ni nguetu mañofui va mu kalunga. Linga nji hase ku teleka via-ku-lia, nja cokuele cina ha mavu kaha nja vuekamo tuhia na visuasua via koko. Mu ku tekula mema co, nange nja ka linonekele ha mukana ua vampuevo va kele ha lisima, noho ya hetele ntsimbu yange ya ku tekula. Mu lisima liaco, va kele na ku tekuisamo cienjo ca ku kutiliya ku cimendzi ca vimetru 2, ngue kalovo. Mu va kele na ku tekula vakuetu, nja vi muene ngue via viasi, noho ya hetele ntsimbu yange, amba nji mone nguange nkuma via vikalu. Nja kovelesele cienjo vintsimbu via vingi mu lisima, vunoni ka ca kele na ku ziminina, ca kele lika na ku lizenga helu! Vose va kele ha lisima va nji zolele, mu nima yaco umo mpuevo ua nji kuasele. Mua vusunga, vantu va mu membo va kele na ku tu kuasa cikuma.

Mu vose mua lemene cikuma ku pangela ku vinkundu viaco. Citava mu tu lekeko vimo vintsimbu via ku lifuila ka mue ku suva?

VaWinston: Vimo visemua via kaluuile ku lilongesavio. Ca ku muenako, nga vamuanetu va tu zumbula, va kele na ku tu hana via-ku-lia viose vi va telekele mu litangua lize. Ha katete ka tua tantekeyele ngecize yetu tua pande ku tepa via-ku-lia linga tu va sezeleko vimo. Ngeci tua kele na ku licapa via-ku-lia viose vi va tu zumbuile ku mesa! Vunoni mu tua tantekeyele ngecize ngendzi ikeye na pandele ku tepelako mundambo vize vi va na mu zumbula, tua putukile ku va sezela-sezelako vimo. Vutuhu vintsimbu via vingi tua kele na ku linga viuma ka via litombuele na visemua viavo vamuanetu va kele na ku tu ivuisisa. Kaha va kele na ku ivua ndzolela ya ku tu mona mu nkala vingonde 6 vi tua kele na ku va meneka mu vuniungi vua ku zinguluka. Mu ku linga ca puile cikungulukilo ca ku laako, vamuanetu va mu cikungulukilo ceka va va tantekeyele, yetu lika.

Mangendzi a ku meneka vikungulukilo a tua kele na ku linga, a kele na ku hana vukaleho vua cili mu membo. Muomu cingi ca vantungi mu membo, va singaniekele nguavo vaze vamuanetu vakevo va litendela vulombelo vuaco. Vunoni mu va muene cindele na mpueyeni va ku cifuti ceka veza mu ku meneka vamuanetu, va vuile ndzolela na ku komoka cikuma.

VaPam: Cuma ka nje ku suva, ca tu solokelele ku Kiribati, kuze kua kele ka cikungulukilo ka kandende. Mu cikungulukilo caco, mua kele mukuluntu umo lika, lizina lieni Itinikai Matera, kaha ua lingile cose mu ku tu niunga. Tangua limo uezile na cihele ceni ku livoko, na ambatamo livunda (liyaki) limo lika. Kaha ngueni “Nja mi nehela livunda.”  Livunda lia kasumbi lia puile lia seho ya kama ku ntsimbu ize. Ngeci mukemuo vuze vuana vueni vua tu kuatele cikuma ku mutima.

Mu nima ya imo ntsimbu, vaPam mua pulumuisile muana. Vika via mi kuasele ku kolesa mu cisoti caco?

Mu 1973, njemitile tele tuli ku Pacifico do Sul. Ngeci tua hilukile kuimbo lietu ku Australia, vunoni mu nima ya vingonde 4, nja pulumuisile. Cisoti caco yaliange neni ca mu vavalele cikuma ku mutima, mu ku pua muaneni. Ange ku vavala ci nja vuile ca tepulukile vunoni ka ca huile, noho ha vua tuhukilile Vutala vua 15 ya Abril ya 2009. Mu cimpande “Perguntas dos Leitores” mua kele cihula “Existe esperança de ressurreição para um bebê que morre no ventre da mãe?” Mutamba uaco ua tu lembeziekele ngecize cimpande caco ca hitukila hali Yehova, kaha ikeye ue ku linga vuoloke ntsimbu yose. Yehova a ka saka vimbandu viose vi ua tu kokela muono muno mu mavu a Satana, mua ka leka Muaneni “linga enieke vipanga via Satana.” (1 Yoa. 3:8) Cimpande caco ca tu kuasele naua ku ivuisisa seho ya “livue” lietu lia ku pua vangamba va Yehova! Nga Vuangana vua Njambi kuahi, nga yanini!

Mu nima ya ku-tsa ca munetu, tua hilukile mu cipanga ca ntsimbu yose. Tua pangelele ha Mbetele ya ku Australia vunoni mu nima ya ntsimbu tua hilukile mu vipanga via vuniungi vua ku zinguluka. Mu 1981, mu nima ya ku pangela ku Nova Gales do Sul na ku Sydney, va tu laniene ku ka pangela naua ha Mbetele ya ku Australia (mukemuo vai lukile ku ntsimbu ize), hakeho ha tua kala na lelo lino.

VaWinston, vuno vi mua lihitile navio ku vinkundu via ku Pacifico do Sul vie ku mi kuasa mu ku pua umo ua Vakuluntu va Mbetele ya ku Australasia ni?

Eyo muane, mu vinjila via vingi. Ha katete Mbetele ya mu Australia va i kundikile vifuti via Samoa Americana na Samoa. Kaha Mbetele ya Australia va i pandakanene na ya ku Nova Zelândia. Vuovuno honi Mbetele ya Australasia ye ku tuamenena vifuti via Australia, Samoa Americana na Samoa, vinkundu via Cook, Nova Zelândia, Niue, Timor-Leste, Tokelau, na Tonga. Kaha nja tambuile civezikiso ca ku meneka cingi cavio mu ku pua muluua ua Mbetele. Miaka i nja pangele na vaze vamuanetu va lutsilielo ye ku nji kuasa cikuma, muomu hano honi nje ku pangela ha Mbetele ye ku tuamenena cipanga ku vinkundu viaco.

Mu ku manusula nji tonda ku handeka nguange, nange na mpueyange Pam tua tantekeya ngecize kati lika vakuluntu ve ku lengeya Njambi vunoni na vanike navo, ngue mu tua lingile yetu. Vakuendze vavengi vali na ku tonda ‘livue lia seho’ ambe nga vakuavo mu vusoko ka va hakeleko seho. (2 Vam. 5:2, 3; 2 Miz. 34:1-3) Mua vusunga, Yehova ua pua Njambi ua cilemo, uze ua tonda vose cipue vanike ni vakuluntu va ka uane muono!

Omo Pam nange tua putukile ku lengeya Njambi imo miaka 50 ku nima, ka tua tantekeyele kulihi ci ka tu tuala ku tondesesa caco. Cili vene, vusunga vua pua ngue livue lia seho ya kama cikuma, ka citava ku vu tomena ndando! Ngeci mukemuo tua lihakela kapandi ka ku vu kuata na ndzili yetu yose!